Jacob Olie nam deze foto in 1891, staande op de Strate(n)makerswerf aan de Nieuwe Prinsengracht. Het hoge gebouw aan de overkant is broodfabriek Ceres, niet ver van de Weesperstraat waar brug #251 voor ligt. Tegenwoordig heet die de Dr. Dünnerbrug.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Kees Huyser, Anthony Kolder, Ria Scharn, Marike Muller, Arjen Lobach, Hein Bruning, Jos Mol, Anje Belmon, Harry Snijder, Adrie de Koning, Kees Dalmeijer, Otto Meyer, Hans van Efferen, Aschwin Merks, Han Mannaert,
Competitie voor enthousiaste zoekers
In de laatste twee maanden van dit jaar organiseren wij een kleine competitie met alleen punten voor de zoekopdrachten. U kunt één punt per week verdienen als het antwoord goed en volledig is. Tot Kerstmis hebben we 7 weken te gaan en dit is week 4. Als er tegen die tijd geen duidelijkheid in de lijst komt, zullen de opgaven moeilijker worden in de stijl van de Roetersstraat in de mist :-)
In plaats van de winnaar van de gebruikelijke eindejaars-fotoquiz zal dit jaar de winnaar van deze competitie er met het proefabonnement op Ons Amsterdam vandoor gaan.
Fotoquiz: Zoekt en gij zult vinden...
Voor 'fikkie-stoken' is dit een ietwat ongewoon gezelschap. Erg veel volwassenen en die zijn geenszins van plan de belhamels tot de orde te roepen. Wat is er aan de hand?
Moeilijk, inderdaad, maar we hebben vooruit gezegd dat dit soort moeilijke opgaven nodig zouden zijn om tekening in de ranglijst te krijgen. Sorry voor diegenen die graag alle oplossingen aandragen; volgend jaar weer als vanouds.
We staan hier in de Korte Leidsedwarsstraat en kijken naar de achterkant van het complex gebouwen dat samen de suikerraffinaderij De Granaatappel vormde. Er werd net een deel van de pakhuizen annex productieruimten afgebroken om vernieuwd te worden. U kunt via de zoekterm "Granaatappel" aangevuld met "Korte Leidsedwarsstraat" diverse werkzaamheden zien aan een nieuw stoomketelhuis en de basterdpan. Als u zich afvroeg wat 'adant' betekent, dat hoort bij de fabricage van suikerklontjes, een vinding rond 1900 van de Antwerpenaar Adant, meestergezel bij een lokale suikerfabriek.
Voor de goede orde: enkele deelnemers hadden de fabriek De Granaatappel correct gevonden maar namen het adres op de Lijnbaansgracht als oplossing. Dit is echt de Korte Leidsedwarsstraat!
Afb: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Ria Scharn, Han Mannaert, Marike Muller, Kees Dalmeijer, Mike Man, Jos Mol,
Fotoquiz Wat? Waar?
Een eeuw geleden was dit een eigentijds gebouw in een oeroude straat. De afwijkende omvang en hoogte van het complex was tot daar aan toe maar de firma bestelde ook nog deze bijzondere maar wel ongenaakbare pui bij een beroemde firma die vaker opzienbarende puien leverde.
Wat zou het probleem met "het water" kunnen zijn? Misschien de twee namen voor hetzelfde water omdat dit haaks zijn loop vervolgt? Het water waar de brug over ligt was de Houtgracht (zeker een grapje van de Beeldbank-medewerker
om dit de Houtkopersgracht te noemen). Haaks daarop kwam van de Amstel de Leprozengracht om op deze hoek aan te sluiten. De ophaalbrug lag voor de Houtkopersdwarsstraat (daar is'ie voor de eerste keer en nu wèl met 'kopers') met aan de andere kant de Korte Houtstraat van vorige week.
Dit deel van de stad heeft een rijke historie en die is vooral joods.
De oever links was de stromarkt en rechts, voor de afgesneden Mozes & Aäronkerk, de joodse groen- en vismarkt. Ook alle vroegste synagogen stonden aan deze beide grachten.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Kees Huyser, Anthony Kolder, Arjen Lobach, Ria Scharn, Adrie de Koning, Anje Belmon, Mike Man, Harry Snijder, Jos Mol, Marike Muller, Han Mannaert, Otto Meyer, Hans van Efferen, Aschwin Merks,
Met de camera op pad...
Arjen Lobach maakte bij wijze van uitzondering een virtuele vlucht boven Amsterdam en kwam dit nogal drukke kruispunt tegen. Er is één probleem: dit is buiten de Singelgracht maar ook weer niet in een uithoek van de stad. De vraag is:
De kiosk in de achtergrond laat geen twijfel meer bestaan: die staat op het Museumplein en in de voorgrond is de tuin van het Rijksmuseum met de fontein in het waterpaviljoen.
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Tom Tand, Ria Scharn, Adrie de Koning, Anje Belmon, Mike Man, Jos Mol, Harry Snijder, Marike Muller, Otto Meyer, Aschwin Merks, Hans van Efferen,
Hulp gevraagd...
Deze foto mag niet worden gedownload, maar wij tonen deze screendump alleen om de locatie te achterhalen. Wij hopen dat het embargo niet voor deze goedwillende actie geldt. Misschien dat de vierkante (kerk?) toren u op weg helpt? Anders een oud telefoonboek?
Waar is dit?
U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank.
Het was inderdaad straathandel en geen markt, alhoewel dat in de oude Jodenbuurt soms moeilijk te onderscheiden was. Daar zijn we inderdaad, in de Jodenbuurt, en wel in de Jodenbreestraat met op nr.32 een café op de hoek van de Houtkopersdwarsstraat en daar stond traditiegetrouw straathandel.
Hieronder nog twee foto's van dezelfde straathandel
op dezelfde plek. Let op de regenpijp middenboven en de uithouder voor het affiche.
De foto's werden in 1906 gemaakt dus de Vlooienburgersteeg heette toen al Houtkopersdwarsstraat.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Hulp kwam van Paul Graalman, Anje Belmon, Eric-Jan Noomen, Marike Muller, Hans van Efferen, Anneke Huijser, Aschwin Merks, Mike Man, Harry Snijder,
redactioneel
Wethouders in Amsterdam - 6
Salomon (Monne) Rodrigues de Miranda (1875-1942) was gedurende drie periodes wethouder, van 1919 tot 1927, van 1929 tot 1933 en van 1935 tot 1939.
De Miranda was een Joodse diamantbewerker, die actief was in de Algemene Nederlandsche Diamantbewerkersbond. Hij werd ook actief lid van de SDAP en werd voor die partij in 1911 gemeenteraadslid. In 1919 vroeg Wibaut hem wethouder te worden en de toen belangrijke portefeuille Levensmiddelenvoorziening op zich te nemen. Het was immers crisis en De Miranda werd een belangrijke man in de socialistische levensmiddelenpolitiek. Hij probeerde met eigen gemeentelijke winkels en bedrijven de particuliere handel tot verlaging van hun prijzen te bewegen.
Ook liet hij gemeentelijke wasserijen bij badhuizen bouwen. Hij vond dat de huisvrouwen niet achter de wastobbe hoorden te staan en zeker niet als hun man na gedane arbeid thuis kwam en rust nodig had.
Er komt ook een dienst voor kinderkleding en -voeding.
In 1920 stelde hij voor een gemeentelijk melkbedrijf te beginnen. Het besluitvormingsproces was er een van lange adem. Pas in 1925 werd uiteindelijk besloten dat het toch niet nodig was. Een nederlaag voor De Miranda dus. Zijn portefeuille ging over in andere handen.
In 1921 had De Miranda na de verkiezingen de portefeuille Bouwbeleid overgenomen van Wibaut. In dat jaar werden verschillende gebieden geannexeerd, waaronder de Watergraafsmeer, waarbij hij met directeur Arie Keppler zorgt hij voor het ontstaan van woningen in de tuindorpen.
In 1927 worden De Miranda en Wibaut niet herkozen, maar in 1929 keren zij terug.
In 1928 was besloten ten zuidoosten van Amsterdam een bos van 900 ha aan te leggen naar een idee van Jac. P. Thijsse. Met dit project, aangeduid met het Boschplan, wordt in 1934 begonnen. Nadat De Miranda in 1935 terugkeerde in het college vond de uitvoering onder zijn verantwoordelijkheid plaats. Daarbij maakte hij gebruik van werklozen, die verplicht waren aan de uitvoering van het Boschplan te werken op straffe van intrekking van hun werkloosheidsuitkering. De arbeidsomstandigheden waren slecht en riepen veel weerstand op bij de communisten. Het zou hem later duur komen te staan.
Foto: De Miranda als spreker op het IJsclubterrein tijdens een meeting van de SDAP
In 1931 was De Miranda lijsttrekker voor de SDAP en maakte hij propaganda met de leuzen: ‘WY BREKEN, WY BOUWEN' en 'SLOOPT DE KROTTEN'. Het leverde een kleine winst in raadszetels op en De Miranda kreeg de portefeuille Volkshuisvesting en Publieke Werken. Er verrezen op meerdere plekken in de stad complexen met volkswoningen. De Miranda liet krotten onbewoonbaar verklaren en vervangen door nieuwbouw.
In 1939 werd De Miranda in De Telegraaf beschuldigd van onregelmatigheden, waarvan hij na onderzoek vrijgepleit werd, maar hem werden wel beleidsfouten aangerekend. Het deed veel met De Miranda die depressief raakte en besloot zich niet meer verkiesbaar te stellen.
In de zomer van 1942 werd De Miranda door de Duitse bezetter gearresteerd en gevangen gezet. Na 3 maanden werd hij overgebracht naar kamp Amersfoort, waar hij door de daar eveneens gevangen zittende communisten uit wraak voor de tewerkstelling in het Bosplan zwaar werd mishandeld en vernederd. Na 10 dagen van onmenselijke omstandigheden, honger en gewelddaden overleed De Miranda op 3 november 1942. De daders van de moord zijn na de oorlog vervolgd.
Onderschrift bij deze foto van Monne de Miranda: Een kleine of een grote waardigheidsbekleder? De foto is afkomstig uit het boek Mokum aan de Amstel van Siegfried E. van Praag
Na de Tweede Wereldoorlog werd het aan de Rivierenland (thans President Kennedylaan) gelegen Amstelparkbad omgedoopt tot De Mirandabad. Er werd ook een door de Italiaan Frederico Antonio Carasso vervaardigde plaquette van hem bij de ingang van het buitenbad aangebracht. Eind zeventiger jaren van de vorige eeuw werd het zwembad uitgebreid met een hypermodern binnenbad, dat ook zijn naam draagt. Het 'tropisch zwemparadijs' ligt aan de De Mirandalaan, die overgaat in de Zuidelijke Wandelweg. Aan het eind daarvan aan de Amstel ligt het eveneens naar hem vernoemde Mirandapavilioen.
Han Lammers (1931-2000) was wethouder van 1979 tot 1976. Aanvankelijk had hij de portefeuilles Stadsontwikkeling en Kunstzaken, maar hij kreeg daar al gauw Publieke Werken bij omdat wethouder Boomsma (ARP) daarvan af wilde in verband met het te verwachten gedoe rond de metro aanleg.
Lammers was een journalist die werkte voor het ANP, het Algemeen Dagblad, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Hij was lid van de PvdA, maar was op een gegeven moment niet gelukkig met de landelijke koers van de partij. Daarom was hij in 1965 een van de oprichters van Nieuw Links. Zij brachten hun standpunt naar buiten in een notitie met de titel Tien over Rood. Daarin verzetten zij zich tegen de coalitiepolitiek, waarbij links en rechts steeds tegen elkaar werden uitgespeeld.
In 1970 werd Lammers gekozen in de Gemeenteraad. Hij werd ook meteen wethouder, mede omdat lijsttrekker Ed van Thijn hiervoor bedankte. Bij de volgende verkiezingen werd hij herkozen en was hij in hoge mate verantwoordelijk voor de samenstelling van het nieuwe college, dat een Progressief Akkoord het licht deed zien. Het werd dus geen afspiegelingcollege met de confessionele partijen zoals de voorgaande vier jaar, maar een links College met CPN, PSP en PPR.
Tijdens zijn wethouderschap kreeg Lammers het veelvuldig aan de stok met collega Roel van Duijn, die in 1974 wethouder was geworden namens de PPR. Lammers wilde graag van hem af, maar had daarbij een groot probleem. Premier Den Uijl had met o.a. de PPR een linkse regering gevormd. Die kon ruzie met de PPR niet gebruiken. Daarom zag Lammers uiteindelijk maar één oplossing: zelf aftreden, mits ook Van Duijn zou aftreden. Dat standpunt bracht hij eind 1975 naar buiten. Van Duijn verzette zich hier tegen, gesteund door de partijtop. Pas na een motie van wantrouwen tegen Van Duijn in januari 1976 vertrokken ze alsnog beiden.
Op de foto scheidt wethouder Sinnige beide kemphanen tijdens een raadsvergadering
Op het gebied van de stadsontwikkeling maakte Lammers na enkele jaren een ommezwaai in zijn denken. Hij verzette zich niet langer tegen sloopplannen, maar ging grootschalig denken. Slopen en vervangende nieuwbouw werden het motto.
Bij het begin van de aanleg van de Oost-Westlijn van de metro, waartoe reeds in 1968 was besloten, kreeg Lammers te maken met hevige rellen in de Nieuwmarktbuurt. Op 14 februari 1975, dus in het jaar dat het 700-jarig bestaan van de stad werd gevierd, werd in de Bijlmer een aanslag op de metrowerken gepleegd. B&W beschuldigden de actiegroepen die tegen de metro-aanleg waren, hiervan. Dat leidde tot grote beroering. Lammers kreeg vele verwensingen naar zijn hoofd, hij werd 'regent', 'huurling van het kapitaal' genoemd.
Lammers was Republikein en stak dat niet onder stoelen of banken. In 1966 had hij de troonopvolging door prinses Beatrix als problematisch omschreven, omdat zij volgens hem deels in het Paleis op de Dam wilde gaan wonen. En hij sprak de vrees uit dat dit tot voortdurende rellen zou leiden.
Op de foto wethouder Lammers bij het slaan van een eerste paal voor vernieuwbouw aan de Kattenburgerkade in 1973; hieronder nog een pagina uit het boekje Stad in vernieuwing met tekst van Willem Ellenbroek en foto van Wim Ruigrok van de Nieuwmarktrellen in 1975
Na zijn vertrek uit de Amsterdamse politiek werd Lammers Landdrost in Flevoland. Dat was een functie die gecreëerd was, omdat Flevoland nog geen zelfstandige provincie was, maar een gebied in ontwikkeling.
In 1984 werd hij Burgemeester van Almere en in 1986 Commissaris van de Koningin in Flevoland.
Op de foto installeert landdrost Lammers Hans Gruijters als burgemeester van Lelystad
De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam tenzij anders vermeld
Column: Illustere Mokumse Mannenbroeders
Veel reacties gehad. Dank U. Reacties met name over de ‘illustere zusteren’ zoals ons aller Willeke Alberti (77!) die ondanks haar leeftijd nog stééds optreedt! By the way: Willeke Alberti duikt samen met André van Duin, zoon Johnny, Chantal Janzen, dochter Daniëlle, broer Tonny, Gordon, Rob Kemps, Frits Spits, Paul de Leeuw en vele anderen in haar eigen leven. Een veelbewogen leven waarin het lied – háár lied – centraal staat. Haar repertoire bestaat uit de bekende tranentrekkers als ‘Telkens Weer’, ‘Samen Zijn’, ‘Mijn Dagboek’ en ‘Spiegelbeeld’. Aan de hand van uniek materiaal uit de nationale beeldarchieven en niet eerder vertoonde beelden uit haar privécollectie blikt Willeke in een unieke documentaire terug op alle mooie, bijzondere en soms zeer emotionele momenten en gebeurtenissen in haar leven. ‘Spiegelbeeld, het leven van Willeke Alberti’ is vanaf zaterdag 5 november wekelijks om 21.30 uur te zien op SBS6.
Willeke wordt geboren als dochter van de Amsterdamse Volkszanger Willy Alberti. Als elfjarig meisje debuteert ze in de tv-musical ‘Duel Om Barbara’ en in 1958 komt haar eerste plaatje uit: ‘Zeg Pappie, Ik Wilde U Vragen’. De rest is geschiedenis. Spiegelbeeld: het leven van Willeke Alberti volgt Willeke in het afgelopen jaar waarin ze de ‘Blijvend Applaus Prijs’ krijgt en haar solocarrière afsluit in Het Concertgebouw van Amsterdam, én confronteert Willeke met haar verleden in het nu. Een turbulente periode waarin zij in haar privéleven veel voor haar kiezen krijgt. Met prachtige beelden van vroeger: optredens met haar vader Willy in AVRO’s Zaterdagavond Show, flarden van gesprekken uit talkshows, memorabele acts met André van Duin, duetten met zoon Johnny, scenes uit ‘De Kleine Waarheid’ en haar deelname aan het Eurovisie Songfestival. Dit is hét juiste moment om terug te blikken: wie is de mens achter het Nederlandse icoon en wat maakt haar als artiest zo uniek?
1
Willy Alberti
Ik hield van de Amsterdamse zanger Willy Alberti. Hij heette eigenlijk gewoon Careltje Verbrugge. Maar ja, een artiest gaat niet mondiaal als ie Piet Jansen heet, dus werden er lekker lopende artiestennamen opgevoerd. En omdat Amsterdam operaminded was, werd het een Italiaanse naam,….dus Careltje Verbrugge werd: Willy Alberti. Jarenlang draaide ik de LP’s van Willy, de Mokumse ‘Italiaan’ c.q. tenore lyrico, grijs en volgde ik zijn optredens. Wat een heerlijke volkse no-nonsense-man was hij, met een heerlijke stem, en met ook nog eens een leuke frisse zingende en acterende dochter (Willeke), waarmee hij ook wel samenzong. Illustere Amsterdammer John van Musscher was familie van Willy. Later werd laatstgenoemde bekend als Johnny Jordaan (ook wel ‘De Stem van de Jordaan’) die in de Mokumse kroegen, soms samen met Tante Leen, het échte Amsterdamse levenslied vertolkte mét het authentieke vette jordanese accent natuurlijk, waarover een volgende keer meer.
2
Cornelis Anthonisz
Wié zette Mokum op de kaart? Juist, dé Cartograaf zélf...
en dat reeds in de zestiende eeuw! Cornelis Anthonisz dus!
Cornelis Anthonisz (1505 – 1553) was een Amsterdamse schilder en cartograaf. Hij maakte ook veel houtsnedes. In 1538 schilderde hij een redelijk nauwkeurige plattegrond in opdracht van de stad Amsterdam als geschenk voor Karel de Vijfde. Deze is nog steeds actueel. Hij woonde achter de Nieuwe Kerk in de woning met de gevelsteen met een schrijvende hand. Hij maakte veel vorstenportretten en bijvoorbeeld het onderstaande banket van het kruisboogschutterij waar Cornelis helemaal links zichzelf schilderde. Dat is meteen het enige portret wat we van hem hebben.
Bekijk nog een keer het schilderij met de plattegrond van Amsterdam in het jaar 1538
3
Rinus Michels
Rinus was een zeer bekende voetballer en voetbaltrainer. In 1999 werd hij door de FIFA uitgeroepen tot beste coach van de twintigste eeuw! De Fransen gingen nog verder en riepen Rinus Michels uit tot beste voetbaltrainer aller tijden. Michels was een man met een droog gevoel voor humor. Tijdens de boottocht door de Amsterdamse grachten na de EK-winst in 1988 vroeg verslaggever Jack van Gelder hem: "U hebt een nieuw horloge gekregen van de spelers. Dat was zeker een emotioneel moment voor u?" Waarop Michels antwoordde: "Ze zéggen dat het nieuw is, dus daar gaan we maar vanuit." Ook was hij een niet onverdienstelijk zanger. Regelmatig bracht hij het lied "Droomland" ten gehore. Zelf was hij ook het onderwerp van een lied: in 1974 had Lenny Kuhr een hit met "De Generaal", een gelegenheidstekst op de melodie van "De troubadour".
...en natuurlijk wordt deze serie met Kekke Kerels voortgezet!
Extra bericht van een trouwe lezer c.q. puzzelaar n.a.v. de oproep bij: ’ illustere lantaarns’.
Beste Gijsbreght,Ik heb in mijn geboortehuis in de Tweede Boerhaavestraat gewoond tot mijn 10de levensjaar. Mijn oudste broer zat toen in Dienst bij de Landmacht en kwam op een gegeven moment thuis met een stiekem meegenomen explosief uit zijn legeronderdeel. Op een avond hing hij dat explosief in de dichtstbijzijnde lantaarnpaal en liet hem afgaan met een geweldige dreun. Overal sprongen de ruiten en overal ‘scheet’ plotseling de buitenverlichting er mee uit. Nou jullie begrijpen wel dat deze actie nog een staartje had…Misschien is dit iets voor je stukje over Stadsverlichting?Groet, Jos Mol
De afbeeldingen bij dit artikel komen van Wikipedia tenzij anders vermeld
Nieuwe raadplaat voor week 49
Wie ben ik?
Waar sta ik?
Wie maakte mij?
Stuur uw 3 antwoorden op deze vragen via deze link
Foto: hoort u volgende week
Oplossing Gijsbreghts raadplaat van week 47
Een van mijn trouwe inzendsters schreef: ‘Hoi Gysbreght! Ik weet het niet helemaal zeker, maar dit lijkt de Westerdoksdijk 51. Op een foto uit 1916 ( jouw foto is wat later genomen, denk ik) is er sprake van: "het silogebouw van de Nederlandsche Silo-elevator en Graanfactor Maatschappij". Van Gendt en Klinkhamer waren de architecten. Het "apparaat" dat we zien, is een soort stofzuiger voor droge bulkgoederen, om deze in en uit schepen te halen: een zgn. graanelevator.’
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Lees vooral de uitgebreide bijdrage van het Havenmuseum (Rotterdam) over de door stoom aangedreven graanelevator.
Goede oplossingen kreeg ik trouwens van: Anneke Huyser, Kees Dalmeyer, Anthony Kolder, Mike Man,
Marike Muller, Han Mannaert, Hans van Efferen, Harry Snijder en Jos Mol.
YouTube: Damzitters bij Nationaal Monument
Deze week honderd jaar geleden
Maandag 11 december 1922 - Vorige week hadden wij het over de Franse Tentoonstelling in het Paleis voor Volksvlijt, waar een Franse minister helemaal voor overkwam. Op 11-12-13-14 december wordt een Parijse modeshow gehouden waar zelfs koningin Wilhelmina naar komt kijken.
Krantenfoto's: De Courant
Vrijdag 8 december 1922 - De begroting 1923 van op een haartje na ƒ100 miljoen wordt met 28 tegen 6 stemmen door de Raad aangenomen. Ter vergelijking: de begroting van 2022 bedroeg €6,5 miljard.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Foto onder Het Parool
Oude afleveringen
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2022. De keuze 2014 t/m 2021 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.
