Digitaal weekblad Theo Bakker's Domein

Boele Kapteyn was een échte zeeman met échte zeebenen. Ik kwam hem vaak tegen bij de tap van een schipperscafé en dergelijke waar hij zipte aan zijn donkere biertje en zijn Muier Bittertje. Ik zat vandaag naast hem op een kist achter het CS aan het IJ. Boele leest niet veel, maar stukken over de zeevaart en Oud Amsterdam bestudeert hij tot aan het naadje. ‘Je bent lekker bezig, Gijsbreght, met je gebouwen en zo. Ik lees dat graag.’ ‘Weet jij nog een illuster gebouw Boele?’ Nou dat wist Boele wel. ‘ “De Pollux” , schrijf dáár maar eens over, dát is mijn gebouw!’ Nu ja, de Pollux is natuurlijk geen gebouw, dat weten Boele en ik ook wel. De Pollux ligt (lag) al sinds jaar en dag aan het Oosterdok en diende als opleidingsschip voor een nieuwe lading matrozen en andere zeevarenden die studeerden aan de zeevaartschool aan de Hendrikkade. Boele: ‘Ja, ik vond het altijd een machtigmooi gezicht, dat daar zo’n grote driemasterbark lag, waardoor er plaatjes door je hoofd schoten van de glorietijd van al die zeereuzen van het kleine maar nautisch zo grootse Nederland. Soms zag je op de Pollux aspirantdekschrobbers lenig het want in schieten, trossen lossen, knopen oefenen en gewapend met een emmer en een schuier het dek laten glinsteren. Van 1960 tot 1965 heb ik daar de fijne kneepjes van het mooiste vak geleerd, Gijssie. Jezelf klaarmaken voor….de gróte vaart!! Een jongensdroom!’ De kleine oogjes van Boele twinkelden en beeldden duidelijk heimwee uit. Boele vertelde dat hij thuis niet echt te pruimen was. Hij was een irritante overbeweeglijke juveniel en moest er altijd op uit. En dat nam Nederlandse (lees: Nautische) vormen aan, want geen bootje, pontje, vlotje of scheepje, of Boele sprong erop en roeide of tufte erop los, tot plezier van de bemanning want Boele was onvermoeibaar en was bootsman, stuurman, matroos en stoker ineen, voorwaar een harde werker. ‘Maar,’ zei hij, ‘de alternatieve energie heeft de toekomst, dus laat de wind, die in de Lage Landen altijd flink voorradig is, maar helpen mij en mijn lading ginds te brengen, zoals in oude tijden.’ ‘Ik haalde mijn diploma van de zeevaartschool en heb een jaartje of wat meegetjoekt op de binnenvaart. Slapen deed ik tussen de andere zeebonken in het zeemanshuis op het Kadijksplein. Maar…, mijn hart ging toch altijd weer uit naar de oude windjammers! Als ik in Enkhuizen bij het treinstation met een biertje aan het water zat, zag ik ineens op het IJsselmeer iets groots en zilverachtigs oplichten. Een wonder! Een engel. Een…..driemaster…, die daar rustig lag te pronken in de zon en met een briesje in de zeilen. Een aantal scheepsnamen van de schepen die ik ontwaarde, heb ik achterhaald.

Zo lag daar vaak de Artemis uit Harlingen, en ook wel de Stedemaeght uit Urk. Een paar van die schepen heb ik bezocht en ze konden me goed gebruiken. Daar heb ik de fijne kneepjes geleerd. Ik was er matroos, stewart, manusjevanalles etc. Ook heb ik een tijdje zeilen genaaid op de Batavia in Lelystad. Heerlijk vond ik het om het want te beklimmen om de zware zeilen op te rollen, met de wind in je haren! Ze zeilen met die schepen nog steeds op de oude manier en de eigenaar en de bemanning houden het schip goed op orde en verdienen het onderhoudsgeld terug door het schip te verhuren aan mensen die een jubileum hebben e.d. De passagiers worden ook nog eens aan het werk gezet, wat ze alleen maar plezierig vinden, zo leerden ze nog eens iets ambachtelijks en hadden ze verhalen voor bij de borrel.’ Boele: ‘lk heb een idee Gijssie. Ik zou graag de Pollux of een andere bark willen parkeren achter het Centraal, waar we nu zitten zogezeid. Dan zul je zien dat mensen daar gaan kijken. We hebben natuurlijk wel al een paar replica’s van oude VOC-schepen bij het scheepvaartmuseum en in Lelystad, maar zo’n schip voor anker leggen waar ze eeuwen geleden ook lagen, bij het CS in het IJ, dat lijkt me wel wat. En mocht dat niet kunnen, dan lossen we het op een moderne manier op. Dan projecteren we een hologram van zo’n schip. Dat kost allemaal centjes, maar ook daar heeft Boele over nagedacht. We noemen het ‘De driemasterbark herleeft’ en dat valt dan onder het hoofdstuk… kunst!’ ‘Boele!’ zei ik, ‘zou dat gaan werken? En hoe genereer je dat geld?’ ‘Nou daar heb ik over nagedacht, dat zei ik toch. Heb je wel eens van de ‘percentageregeling’ of de ‘eenprocentsregeling’ gehoord?’ ‘Neen.’ ‘Dat is om de kunst te promoten. Als er grote bouwprojekten of wegenbouwprojekten gaande zijn, is de bouwer verplicht één procent van de totale bouwsom aan kunst te besteden.’ ‘En wat heeft dat met de Pollux te maken?’ ‘Nou, het hele Centraal Station is pas gerenoveerd. En dat kostte heel wat eurootjes…, nou daar pakken we dan één procentje van weg voor ‘De driemasterbark herleeft’. Ik heb al een afspraak gemaakt met mevrouw Halsema, die zou me helpen, zei ze.’ ‘Nou, jij zit niet stil Boele,…en ik moet zeggen, ik ben ook wel gek op die ouwe trots der natie, ik geniet van oude ambachten en van oude beroepen,…en het hoort ook een beetje bij zo’n Mokum-lover als ik…, want Mokum is ook… zeevaart en wereldzeeën! Als ik nog eens een feestje heb, huur ik zo’n driemasterbark en dan gaan we een stukkie genieten, en jij mag ons rondleiden dan, Boele!’ En dat spraken we af.

Waar is dit?

Welke straat is dit?

Aan welk gracht/burgwal/kade staan de huizen in de Voorgrond?

Vanaf welk toren of bouwwerk is deze foto gemomen?

Waar is dit?

Waar gebeurde dit?

In welke steeg vinden we dít bovenlicht?