week 21-2022 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fotoquiz eerste |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De snelste met het goede antwoord op de foto van vorige week was Anneke Huijser. De nieuwe opgave komt dan ook van haar. De vraag is:
Waar is dit? (gracht, brug en dwarsstraat)Oplossingen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aan de Lijnbaansgracht was ooit een overslagplaats van de Stads Reiniging. Op deze foto ziet u aan de overkant de huizen aan de Zieseniskade. De foto zal tussen 1900 en 1930 gemaakt zijn. De vuilverbranding begon in 1917 nog met het verwerken van dit soort bakken, voordat rond 1935 de grote bakken van de nieuwe vuilniswagens in hun geheel van het onderstel getild werden.
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Anthony Kolder, Harald Advokaat, Ria Scharn, Marike Muller, Erik Dubelaar, Peter Waagen, Maaike de Graaf, Wim Huissen, Arjen Lobach, Mike Man, Han Mannaert, Kees Huyser, Kees Valentijn, Aschwin Merks, Harry Snijder, Hans van Efferen, Hans Olthof, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fotoquiz: Ton's keuze |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De keuzefoto betreft deze week een locatie De vragen zijn: Welke brug (nummer) is dit?Heeft de brug ook een naam?Ton wil dat u deze laatste vraag zo uitvoerig mogelijk beantwoord. Het meest aansprekende antwoord zullen we als redactionele bijdrage publiceren. Laat het ons weten via deze link Foto: © Ton Brosse |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing: Ruud's keuze |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Jos Mol, Marike Muller, Peter Waagen, Adrie de Koning, Anthony Kolder, Kees Dalmeijer, Han Mannaert, Kees Huyser, Kees Valentijn, Mike Man, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Arjen Lobach, Ria Scharn, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Heeft u ook een opvallende foto gevonden? |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners toch wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fotoquiz Wat? Waar? |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dit is een foto van een oude situatie. Sinds die tijd is het pand links gekocht en samen met het pand van de foto van een nieuwe gevel voorzien met gebruikmaking van zoveel mogelijk oude bouwdelen. Daarbij werd de ingang verplaatst om nu in het midden van vijf vensters te eindigen. Onze vragen zijn: Wat is het adres van dit pand?Welke vereniging heeft sterk zijn stempel op het pand en dat rechts daarvan gedrukt?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In 1831 had het kapitale huis Herengracht 40 de twijfelachtige eer als eerste pand in de grachtengordel tot kantoor omgebouwd te worden. De gevel stamt van een nieuwbouw in 1791 door architect Otten-Husley. Toen zijn twee huizen samengetrokken die op de erven van de mouterij van Jacob Pietersz Nagtglas stonden. Tijdens de Franse bezetting huisde hier gouveneur-generaal Lebrun. De opdracht voor de verbouwing van woonhuis tot kantoor kwam van de in 1824 opgerichte Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM) die het hoofdkantoor in Den Haag in 1831 verwisselde voor dit pand in Amsterdam. Die oprichting was destijds een initiatief van koning Willem I geweest om de administratieve en regulerende rol van de VOC in Nederlands Indië over te nemen. Dit is het eerste van drie hoofdkantoren in Amsterdam geweest. In 1860 werd Herengracht 466 betrokken (bij de Nieuwe Spiegelstraat) en in 1924 De Bazel in de Vijzelstraat. Het pand Herengracht 40 heeft talloze bewoners en functies gehad. Een daarvan - na de NHM - was Stadsboekerij en meubelpaleis. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Harald Advokaat, Ria Scharn, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Peter Waagen, Marike Muller, Jos Mol, Anthony Kolder, Kees Huyser, Mike Man, Kees Valentijn, Han Mannaert, Aschwin Merks, Hans van Efferen, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Met de camera op pad... |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dit is heus binnen de Singelgracht. De vraag is: Waar is dit?Laat het ons weten via deze link Foto: © Pieter Klein |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto van vorige week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Op de foto de huizen Singel 328-342 v.r.n.l. Daarvan sneuvelden in 1917 de nummers 332-340 voor de bouw van het administratiegebouw en directiezetel van de Gemeente Telefoon. Het gebouw loopt naadloos door van Singel tot Herengracht waar op nummer 295 de directie zetelde. Het gebouw werd ontworpen door de stadsarchitecten Gerrit Jan Rutgers (Carlton) en Pieter Lucas Marnette (GVB-gebouw, Politiebureau Overtoom) en gebouwd door PW. Het beeldhouwwerk is van Hildo Krop. Opnieuw spreken de deskundigen van Amsterdamse School, maar dan met de toevoeging "verstrakt" of "terughoudend". In 1921 werd hier de centrale "Centrum" ondergebracht. Foto's: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Anthony Kolder, Dick van der Kroon, Ria Scharn, Anneke Huijser, Marike Muller, Kees Huyser, Kees Valentijn, Adrie de Koning, Jos Mol, Mike Man, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Arjen Lobach, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hulp gevraagd... |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
"Huizen aan een gracht" staat er bij deze foto. Alsof we dat niet zelf kunnen zien. Van een archief verwachten we meer en daar gaat u hopelijk voor zorgen. Aan de hand van de automodellen gokte de beschrijver op ±1950. Waar staan deze huizen?U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie. Laat het ons horen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hulp gevraagd... en gekregen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Er zat weinig houvast in deze foto..., toegegeven. Misschien dat de lantaarn in het snijraam (bovenlicht), net onder de giek van Sinck's toestel zichtbaar, het enige was. Zoveel zie je die nou ook weer niet. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hulp kwam van Eric-Jan Noomen, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
redactioneel |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stads-Bank van Lening |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
door Adrie de Koning Adrie de Koning was jarenlang vanuit het stadhuis betrokken bij de Stads-Bank van Lening [red.] Tussen de Nes en de Oudezijds Voorburgwal bevindt zich de Enge Lombardsteeg. Deze steeg dankt zijn naam aan de aldaar sinds 1614 gevestigde Bank van Lening. Een historische instelling in een historisch pand, waar ik graag iets meer over vertel. Achtereenvolgens komen aan de orde: het gebouwencomplex, het ontstaan van de Bank van Lening en de naamgeving, een bijzondere werknemer en de huidige situatie. De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de omvangrijke collectie beeldmateriaal over de Stads-Bank van Lening van het Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Het klooster werd in 1597 opgeheven. In 1614 kreeg het gebouw de bestemming Bank van Lening. In de gevel aan de Oudezijds Voorburgwal werd een gevelsteen aangebracht met de tekst: "Anno 1614, 29 April, geschiede hier de eerste beleninghe" (afb.onder). Deze gevelsteen werd later naar de Nes verplaatst. In 1616 werd het complex uitgebreid met een nieuw, stenen gebouw op de plaats van de oude kloostervleugel. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De laatste regel is wat cryptisch, maar dit zal verderop duidelijk worden. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De veilingzaal (foto), waar regelmatig niet tijdig teruggehaalde goederen werden geveild, werd in 1894 in de Nes gebouwd op de plek waar zich tot dan de directeurswoning bevond. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ontstaan Bank van Lening Op de afbeelding het interieur van de Zilverkamer Op de prent van H.P. Schouten hieronder zit de steen uit 1550 in het rechtse pand en de sluitsteen met het jaartal 1616 links daarvan |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De Bank heeft in de loop der tijd verschillende namen gekend. Aanvankelijk was het de Bank van Leeninge, maar in de volksmond was de naam Lommerd, genoemd naar de Lombarden, reeds ingeburgerd. Omdat men er niet altijd openlijk voor uit wilde komen dat men een bezoek aan de Bank ging brengen, werd vaak gezegd: "Ik ben even naar Ome Jan". Ome Jan is in de Amsterdamse volksmond nog altijd synoniem voor de kredietbank.
Op de prent van L.W.R.Wenckebach de achtergevels in de Nes |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In 1860 werden naast de hoofdvestiging de eerste hulpbanken geopend. In 1875 waren er 9 banken. In 1891 12 banken en in 1911 13 banken. In 1929 waren er nog 10 hulpbanken en in 1936 waren er nog maar 6 banken. In dat jaar sloot bijvoorbeeld de hulpbank aan de Recht Boomssloot 5. Deze had in 1901 twee ongeschikt geworden vestigingen van de bank in de Barndesteeg en Rapenburgerstraat vervangen.
Op de foto de Hulpbank van Lening op de Recht Boomssloot |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Een bijzondere werknemer |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen: website Stadsherstel, Jaarverslag Stads-Bank van Lening, uitgave Commissie Heemkennis. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Column: Illuster bad en illustere sporters |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na de HBS ging ik eind jaren zestig studeren aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding aan de Nicolaas Maesstraat. Ten minste, daar was de gymzaal en de collegezaal. Voor veel activiteiten moest je de halve stad affietsen, omdat atletiek nu eenmaal werd gedaan op het Olympiaplein, roeien onder de Berlagebrug, boksen in de Beethovenstraat, schermen in de Palmstraat en zwemmen in het het Heiligewegbad. Dat waren heerlijke tijden, te meer daar je de gekste mensen ontmoette, die ook nog eens zeer professioneel in hun vakgebied waren. Zo kreeg ik mijn eerste judolessen van de wereldkampioen Anton Geesink zelf en zwemlessen van zwemkampioen Jan Jiskoot. In mijn klas zat Europees kampioen Rudi Lubbers, dus….opeens sta je te boksen met zo iemand, Rudi Lubbers, die zelfs overeind bleef bij het gevecht tegen Muhammed Ali! In mijn klas zat ook de Volendamse Nico Out die jeugdkampioen turnen was en we trainden in de turnhal aan de Nieuwe Passeerdersstraat, waar nu Jeugdtheater De Krakeling zit. Turnen was ook mijn specialiteit en Nico Out en ik kwamen altijd de turnles binnen, al wandelend op onze handen. Zwemmen deden we in het Heiligewegbad. Wat daar zo leuk aan was, was, dat dat midden in het centrum lag. Het gevoel dat een er apart mooi wereldje is achter een poortje of deurtje. Ik had dat al bij de kerk De Papegaai in de Kalverstraat. Je gaat door de kerkdeur en ineens sta je niet meer in de overvolle winkelstraat maar in een mooi en indrukwekkend gebouw met een aparte sfeer. Dit soort gevoel heb je ook bij het Begijnhof en andere hofjes… en dus ook met de Rasphuispoort, waarachter het zwembad ligt. De lessen zwemmen en duiken etc. hadden we op de woensdagmiddagen. Op zaterdag ging ik er ook wel heen, alleen of met een vriend. Op de duikplank stond er op de zaterdagen vaak een grote massieve vent te veren waarna hij met een tweedubbele salto in het bad plonsde. Ik weet nog dat mensen mij aanstootten en zeiden dat het hier ook een wereldkampioen judo betrof, te weten Wim Ruska. Eén keer was ik boven aan de duikplank en daar stond toevallig net Wim Ruska. ‘Ga maar hoor,’ zei hij uitnodigend, dus draaide ik een saltootje achterover. Een andere keer zei hij: ‘Kom op, we doen samen een salto!’ Voor ik wist, wat er gebeurde, tilde de sterke Wim mij op en plantte mij op zijn brede schouders. ‘Even gaan staan,’ zei hij. Daar stond Wim Ruska. Kaarsrecht op het uiteinde van de duikplank en ik stond een beetje bibberig op de schouders van deze kampioen. ‘Ik laat me voorover vallen, en jij beweegt gewoon mee, en als we los zijn, draaien we nog een saltootje voorover, gesnopen?’ Daar gingen we, Wim liet zich voorover vallen en ik moest wel mee, hij had zijn handen rond mijn onderbenen en toen we halverwege horizontaal in de lucht hingen, riep hij keihard: ‘Nu!!’ En daar draaiden Wim en ik synchroon een salto voorwaarts. Gelukkig zwommen er geen mensen onder ons. Wat een gebouw! Wat een sporters! Ik genoot ervan en ik heb er nog steeds fijne herinneringen aan. Jammer dat het bad moest wijken voor de Kalvertoren!
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto's boven: judoleraar Anton Geesink en zwemleraar Jan Jiskoot, beide verbonden aan de ALO te Amsterdam. Rechts "duikmaatje" Wim Ruska. Foto's onder: bokskampioen Rudi Lubbers die het in 1973 als enige Nederlandse bokser opnam tegen bokslegende Cassius Clay annex Muhammed Ali; hij wist 12 ronden overeind te blijven maar verloor op punten. Rechts samen op de foto. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto's boven: de bouwput van het Heiligeweg Zwembad rond 1892 (foto: G.H.Breitner); rechts het bad rond 1900 (foto: pinterest.com) Foto's onder: het Heiligeweg Zwembad bestond van 1896 tot 1987 en heeft dus 91 in het hartje van Amsterdam plaats geboden aan allerlei zwemactiviteiten (lees meer over Rasphuis en zwembad op overamsterdam.nl) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto's boven: zo ongeveer hing Gijsbreght in de lucht (foto Rob Bogaerts/Anefo) en rechts de afbraak in 1987 Foto's onder: in 1982 wordt nog met spandoeken aangekondigd dat het bad nog steeds open is; rechts de poort in de Heiligeweg, het enige dat nog resteert van Rasphuis en zwembad (foto: wikipedia) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nieuwe raadplaat voor week 21 De vragen zijn: Waar staat dit grappige diertje?Wie maakte het?Laat ons uw antwoord op deze vraag weten via deze link Foto: hoort u volgende week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing raadplaat week 20 “Onderzoeker die notities maakt" Foto: timswings.nl |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kreeg ik van: Ria Luijben, Harald Advokaat, Anthony Kolder, Otto Meyer, Anneke Huijser, Mike Man, Kees Huyser, Hans Olthof, Kees Valentijn, Jos Mol, Aschwin Merks. Grappig, één van de inzenders stelde: dit is een onderzoeker die notities maakt op zijn telefoon ☺! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
YouTube: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Deze week honderd jaar geleden |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto: Scoutwiki.org / NMG |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vrijdag 26 mei 1922 - Opening van de tentoonstelling t.g.v. het 10-jarig bestaan van de Vereniging ter Bevordering van de Grafische Kunst. Die zal tot 10 juni a.s. lopen. Het affiche (lithografie) links is van Lodewijk Schelfhout. Deze tentoonstelling is een voorbode van de richting die het Stedelijk Museum op zal gaan. De stijlkamers uit de nalatenschap van Sophia Adriana Lopez Suasso zullen na de WOII (1976) opgeruimd worden en liggen in kisten verpakt in een depot. Na WOII zal Willem Sandberg de nieuw koers van het museum (contemporaine kunst) vormgeven. Afb: Stedelijk Museum |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oude afleveringen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2022. De keuze 2014 t/m 2021 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aanmelden voor deze digitale uitgave - Afmelden voor deze digitale uitgave |