Feestelijke optocht. De vraag is:

Waar is dit?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Hoezeer dit beeld ook veranderd is, geen probleem voor u om hierin de Binnen-Amstel te ontdekken met een voorloper van de Halvemaansbrug voor de Halvemaanssteeg.
Pluim voor hen die wisten dat deze kade vroeger de Doodkistenmakersgracht heette.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Rob Snijders, Arjen Lobach, Harald Advokaat, Hans van Maanen, Anneke Huijser, Kees Huyser, Peter Pijst, Henk Kobus, Cor van Duinen, Peter Waagen, Rob Wagenaar, Katja Kronenberg, Ria Scharn, Otto Meyer, Herman Schim van der Loeff, Harry Snijder, Jos Mol, Dirk Fuite, Willem Blok, Adrie de Koning, Mike Man, Aschwin Merks, Hans Goedhart, Jan Six van Hillegom, Ton Hupkens, Marike Muller, Hans van Efferen, Hein Bruning,

De keuzefoto betreft deze week een locatie binnen de Singelgracht.

Het gebouw staat er nog steeds, was al eens eerder onderwerp maar is door de versiering toch wat moeilijker te herkennen. De vraag is:

Wat is het adres van dit pand?

Is dit een hoekhuis en zo ja, met welke zijstraat?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dit was dan zo'n moeilijk opgave die wat differentiatie in het spelersveld moet opleveren. Jammer natuurlijk voor diegenen die hier z'n tanden op stukbeet. Sorry!
De fotograaf stond in de Alberdingk Thijmstraat (dat staat op het net afgesneden straatnaambordje) en keek tegen de zijgevel van Derde Helmersstraat 47D. Over deze buurt is een PDF geschreven. Klik de omslag onder.

Goede oplossingen kwamen van Harald Advokaat, Anneke Huijser, Jos Mol, Herman Schim van der Loeff, Ria Scharn, Aschwin Merks, Mike Man, Arjen Lobach, Marike Muller, Hein Bruning,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners toch wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

Het kan niet moeilijk zijn om vast te stellen waar dit is. Daarom gaan de vragen deze keer ook ergens anders over. In de voorgrond en links achter de schutting... wat gebeurt daar?

De vragen zijn:

Wat gebeurt er achter de schutting?

Als hint raden wij u om even op de trams te letten. U weet dan over welk jaar het ongeveer gaat.

Uit welk huis, etablissement of adres, werd deze foto gemaakt?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Het is hopelijk duidelijk dat we de tekstborden "boekenweek" even moesten overspuiten op de foto van vorige week. Die kreet was voldoende om deze foto vooraan in het lijstje van de Beeldbank te zetten.
De wagen staat op de Stromarkt midden voor de Gouwenaarssteeg.
Het fraaie geveltje achter de wagen was een tijd geleden al eens onderwerp van een quizvraag.

Eind februari en een dik pak sneeuw. De Elfstedentocht is al eens eerder in februari geschaatst.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Jos Mol, Kees Valentijn, Ria Scharn, Mike Man, Aschwin Merks, Herman Schim van der Loeff, Marike Muller, Otto Meyer, Hans van Efferen, Hein Bruning,

Waar en wanneer was dat ook alweer..., die teksten op gevels om de passant aan het denken te zetten?
De vraag is:

Welke straat is dit?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Waar ze 100 jaar geleden een tekenaar op af stuurden om de oude situatie vast te leggen voor die op de schop ging, sturen ze tegenwoordig een fotograaf op af, eentje zoals Martin Alberts die nog even Noorderkerkstraat 2-4 fotografeerde. In de Beeldbank staat zelfs dat de panden vervallen zijn, maar deze Streetview bewijst het tegendeel.
Op de achtergrond ziet u de Lindengracht. Het witte pandje is de zijgevel van huisnummer 65 aldaar.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Harald Advokaat, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Katja Kronenberg, Jan Snijders, Ria Scharn, Adrie de Koning, Jos Mol, Aschwin Merks, Herman Schim van der Loeff, Mike Man, Marike Muller, Hein Bruning,

Nu zijn we weer in de oude stad. Waar kan dit zijn? Klik op de foto voor een vergroting.

Laat het ons weten via deze link.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Is dit wel Amsterdam? Soortgelijke foto's zijn er van Charles Breijer. Deze foto komt uit de collectie van de Stads Reiniging, de uitrusting en slangaansluiting is zeker in Amsterdam gebruikt en de lantaarnpaal staat hier ook in massa's. Het tweede klinkerpaadje naast de rijstrook van kinderkopjes zagen we op de Kloveniersburgwal maar het zijn niet de bekende 'Nummerhuizen' aan de overzijde.

Probeer 't nog eens. Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Verlossende antwoorden kwamen er niet.

In de laatste nieuwsbrief van het Stadsarchief staat een leuk artikel over de komst van Annie M.G. Schmidt naar Amsterdam. Dit in het kader van de aandacht voor Amsterdam als migratiestad.

Lees het via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

...lijn 6. Wij vermoedden al dat die tramlijn nog wel eens terug zou komen. De betreffende pagina op de site amsterdamsetrams.nl was nog niet bijgewerkt en Tom Tand doet dat nu even voor ons. Op 27 mei 2019 werd lijn 6 opnieuw ingezet, dit keer om lijn 5 tijdens de spits te ontlasten. De tram reed alleen in de ochtend- en middagspits van de Strawinskylaan via Buitenveldertselaan en Beneluxbaan naar het Handelsplein (Amstelveen). Als gevolg van het vernieuwen van de Amsteltram in maart 2020 werd lijn 6 weer opgeheven.

Foto: © Tom Tand

redactioneel

Op 10 oktober 1787 marcheren Pruisische troepen Amsterdam binnen via de Leidsepoort. Daarmee verdreven ze het prille patriottenbestuur weer uit de stad. Waarom trokken de Pruisen juist naar Amsterdam? Patriottische omwentelingen waren door de hele Republiek te zien: Deventer, Arnhem, Rotterdam, Dordrecht. Eens te meer wordt zo duidelijk dat Amsterdam een stadstaat was dat een eigen koers voer en daar ook op werd afgerekend. Tijd voor het ophalen van die geschiedenisles...

.
In 1787 had een weinig daadkrachtige stadhouder Willem V zich uit het regeringscentrum Den Haag laten verjagen en had zich teruggetrokken op het oranjegezinde Nijmegen. Zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen ergerde zich groen en geel aan haar slapjanus en beklaagde zich bij haar oudere broer, de kersverse koning Frederik van Pruisen. Deze stuurde de Staten-Generaal een bericht dat hij namens zijn zuster genoegdoening eiste en dat Wilhelmina naar Den Haag uitgenodigd zou worden om te overleggen over het herstellen van het stadhouderlijk gezag. De genoegdoening kwam schriftelijk maar de uitnodiging bleef uit. Daarop besloot zij eigener beweging naar Den Haag te reizen. Halverwege de reis werd zij en haar gezelschap staande gehouden door Goudse patriotten, naar zeggen bij Goejanverwellesluis (Hollandse IJssel) maar in werkelijkheid bij Bonrepas aan de Vlist. Het effect was hetzelfde: nijdige Wilhelmina schakelt opnieuw haar broer in, die opnieuw genoegdoening eist en ter onderstreping een troepenmacht van 26.000 man onder maarschalk Karel van Brunswijk-Wolfenbuttel aan de grens van de Republiek samenbrengt.

.
In allerijl brengen de patriotten hun milities in de vorm van exercitiegenootschappen naar strategische punten ter verdediging van de Republiek. In Amsterdam, waar de orangistische regering in februari 1787 volledig buitenspel gezet was en waar burgemeesters en vroedschapsleden gedwee gehoorzaamden aan de bevelen van de patriotten, bemanden buitenposten rond de stad met militiecorpsen om weerstand te bieden als de Pruisen daadwerkelijk zouden oprukken. Een probeersels eind mei 1787 van Oranjegezinden op de Oostelijke Eilanden om het tij te keren, verliep dramatisch met veel doden en gewonden tot gevolg.
Op de afbeelding leggen ze vlotten met geschut over de Amstel.

.
Als antwoord op het uitblijven van tevredenstellende maatregelen vanuit Den Haag staken de Pruisen in september de grens over en trokken op in de richting van Den Haag en Amsterdam. De tegenstand was minimaal; schijnbaar was geen enkele patriot de omwenteling met zijn leven te betalen. Uit angst voor represailles vluchtten veel patriotten naar de Zuidelijke Nederlanden en vooral naar Frankrijk waar Lodewijk XVI ze met open armen ontving. Plunderende Pruisische troepen dreven richting Amsterdam vluchtelingen voor zich uit die door de patriotten opgevangen werden met schone kleding en een gulden voor een start binnen de stad.

Op de afbeelding patriottische troepen proberen in Diemen de Pruisen tegen te houden

Op de avond van de 9de oktober 1787 gebeurde wat Amsterdam vanaf eind 16de eeuw niet meer beleefd had: de Pruisen verschenen voor de muren van de stad, in de buurt van de Leidsepoort. Ook in Amsterdam had geen patriot zin om zijn leven in de waagschaal te stellen en zonder het lossen van een enkel schot gaf de stad zich over. De volgende dag marcheerden de Pruisen de stad binnen. Daar waren de oranjegezinden (bijltjes) al begonnen met het plunderen van de huizen der patriottische kopstukken, die zich verborgen hielden of gevlucht waren. Het is een wonder dat er toen geen doden en gewonden vielen.
Stadhouder Willem V was intussen al op 20 september in Den Haag teruggekeerd. Hij voorkwam dat er een heksenjacht op patriotten ontstond maar kon toch niet helemaal voortkomen dat dit achter zijn rug toch gebeurde.
De Pruisen bleven hier tot 1795, op het moment dat de Franse troepen vanuit het zuiden de Republiek binnen rolden onder aanvoering van generaal Pichegru. Deze werd begeleid door Nederlandse brigadegeneraals Daendels en De Winter. Toen bleek dat ze niet te stoppen waren, keerden de Pruisen met stille trom oostwaarts naar huis.

Op de afbeelding Jan van de Pol, in 1787 burgemeester van Amsterdam, die de stad overdroeg aan de Pruisen

De bijltjes van Kattenburg vierden hun ´overwinning´ feestelijk, o.a. de verjaardag van Willem V op 8 maart 1788 in een grote feesttent op het Kattenburgerplein. Overal in de stad verschenen pamfletten en spotprenten over het geluidloos afdruipen van de patriotten.

De afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven.

BA-ers zijn bekende Amsterdammers. Zij zijn van alle gezindten. Meestal gaat het om bekende of zich onderscheidende burgervaders of aan de weg timmerende wethouders. Net als in de dorpen en stadjes in den lande is dan de grote straat die door het plaatsje loopt, omgedoopt tot bijvoorbeeld de Burgemeester Jansenlaan, vaak met de jaartallen erbij. Amsterdam wemelt natuurlijk van straten, wegen, pleintjes en steegjes die vernoemd zijn. Soms moet je even research plegen om te weten wie Burgemeester De Vlugt, Burgemeester Fock of Wethouder Franke nu eigenlijk waren. Enthousiaste burgers dringen ook wel aan om een straatje te vernoemen naar een gek mannetje (Krokeledorus, Hadjememaar, Kicky de Bruggetrekker) e.d. of naar hun Amsterdamse Volksliedzanger (Tante Leen, Manke Nelis, Hazes, Johnny Jordaan) o.i.d. compleet met een gelijkend standbeeld van de betrokkene. BA-er Loe Lap heeft nog geen plein. Hier even een hommage aan de goede man, want hij deed wel zijn best.

Na de HBS studeerde ik in de jaren zeventig aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding in de Nicolaes Maesstraat te Amsterdam. Op de Academies alsook op de diverse universiteiten had men als student een rugzak nodig voor de schoolspullen.
Het begon al in het middelbaar onderwijs waar de jeugd niet meer met de gladlederen rechtseballerige schooltassen van hun reactionaire papa wilde lopen.

U weet wel, die tassen die je aan de grote veiligheidsspeld die aan je fiets gemonteerd zat, liet glijden, neen, de trendgevoelige jongeren verklaarden, ondanks hun duidelijke afkeer van bommen, granaten en overige legerdingen, de onverslijtbare canvassen legergroene soldatenpukkel tot het beste en stoerste wat je kon hebben voor het vervoer van je boeken en je middagbammetjes, en op de Sportacademie kwamen daar complete plunjebalen voor je sportkleding bij. Wél natuurlijk als tegenwicht allemaal snel de pukkel e.d. voorzien van zelfgepende ban-de-bom-symbolen. Bij veel scholen en instituten probeerde de leiding nog protest aan te tekenen tegen dit onstuitbare provo-achtige verschijnsel, ook omdat de boekenfondsboeken veel eerder verfrommelden in die slonzige tasjes die 24/7 aan de studentenschouder bungelden c.q. over het hele schoolgebouw verspreid lagen. ‘Waar háál je zo’n pukkel?’ klonk het in de schoolgangen. ‘Bij Lap,’ riep men dan in koor, en op weg ging je met wat zuurverdiende florijnen op zak, op weg naar de Reguliersbreestraat naar de legerdump van de bekende c.q. illustere Amsterdammer Loe Lap. Wie kent hem niet? Lap liep die dag zelf in zijn winkel. De pukkels waren op, maar de robuuste eigenaar vertelde mij dat hij mijn naam had genoteerd en dat hij die week in het oosten van het land en in Duitsland moest zijn, en dat hij weer een flinke voorraad pukkels mee zou nemen. Als ik over drie dagen terugkwam, viel ik in de prijzen.

Louis (Loe) Lap (Amsterdam, 21 juni 1914 – aldaar, 24 april 1993) was een landelijk bekende Amsterdamse zakenman, een van de eerste Bekende Nederlanders c.q. Amsterdammers; hij was sociaal actief en bezat enkele zaken in legerdumpartikelen verspreid over Nederland. Een gevleugelde uitspraak van hem was: ‘Als de parachute niet opengaat, komt u maar terug’. Loe Lap werd geboren in de vooroorlogse Jodenhoek in Amsterdam, naar eigen zeggen boven een synagoge aan het Waterlooplein. Zijn ouders, Jacob Lap (1891-1943) en Silpha Lap-van der Kar (1892-1943) hadden het niet breed. Het gezin telde vijf kinderen, van wie er twee vroeg stierven. Loe doorliep een Joodse school voor armlastige kinderen, de Talmoed Thora. Zijn eerste werk bestond erin zijn vader te helpen bij de inkoop van sigaren, door per trein met hem naar verschillende plaatsen in Gelderland en Noord-Brabant te reizen en in Amsterdam als tussenhandel door te verkopen. Doordat zijn vader bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog als eerste op de deportatielijsten bleek te staan, maar onderdook, werd hij politiek bewust en verdiepte zich in het Duitse gevaar. Hij wist hierdoor wat er te gebeuren stond, en er waren plannen om met het gezin naar Engeland of de Verenigde Staten te vluchten.

Terwijl hij, zijn ouders en broer Benjamin (Ben) op transport zouden worden gezet, wist hij in de zomer van 1942 zich daaraan te onttrekken en onder te duiken. Ook zijn zuster Annie kon onderduiken en overleefde de oorlog. Zijn ouders werden in Sobibor om het leven gebracht; Benjamin werd vermoord in Auschwitz.

Na de oorlog trouwde hij in 1946 Josje van den Heuvel (1914-2004), met wie hij reeds in 1941 het plan had om te trouwen. Hij kreeg een zoon, Mario, en een dochter. Tegen het einde van zijn leven werd hij wegens ziekte opgenomen in het Prinsengrachtziekenhuis. Hij overleed op 78-jarige leeftijd in het AMC en werd begraven op Zorgvlied.

.
Op de foto de Lange Houtstraat waar Loe Lap op nr.6 geboren werd

Tijdens zijn onderduikperiode wist Lap zich in leven te houden door illegaal een meegenomen voorraad tabak bij beetjes te verhandelen. Na de oorlog ging hij aan de slag als handelsreiziger en standwerker. Hij verkocht horloges, sinaasappels en tabak. Na de oorlog was er een overschot aan door de geallieerden achtergelaten oorlogsmaterieel en -goederen. Door het opkopen van grote partijen hiervan begon hij midden jaren 50 een handel in een loods met dumpgoederen aan de Baarsjesweg, de English-American Army Contractor. Deze handel liep zo goed, dat hij in 1964 in de Reguliersbreestraat een zaak in legerdumpartikelen opende. Hierbij gebruikte hij de leus: Wat Lap lapt, lapt Lap alleen, geënt op de leus van de iets verderop gelegen juwelier Kan.

De succesvolste artikelen waren de juten tassen (pukkels genoemd), Afghaanse jassen, tankperiscopen die als verrekijkers werden verkocht en zendantennes van jeeps voor radio- en televisieontvangst. Daarnaast waren tenten, slaapzakken, walkietalkies en legeroverhemden populaire artikelen. Een tweede zaak, in de Kinkerstraat, volgde. Buiten Amsterdam werden eveneens zaken geopend, zoals twee in Haarlem, twee in Den Haag, een in Rotterdam en een in Maastricht (1966-1977) en voor korte tijd een in Antwerpen. Begin jaren 80 raakte het imperium in financiële moeilijkheden en dat leidde in 1984 uiteindelijk tot sluiting van de laatste zaak in de Reguliersbreestraat. Lap had het plan om in de leegstaande ruimte markthallen of een seksshop te vestigen. Het werd uiteindelijk amusementspaleis Monaco (nu Palacio), wat in eerste instantie op grote weerstand stuitte, maar waarvoor de gemeente Amsterdam toch een vergunning verleende. Dit gaf Lap de verdenking dat hij bevriende PvdA-politici hiertoe zou hebben gebracht, waardoor een politieke rel werd ontketend. Lap stapte hierop uit het openbare leven.

.
Lap had een grote vriendenkring opgebouwd, waaronder behalve relaties uit de handel ook konden worden gerekend politici zoals Hans Gruijters, Wim Duisenberg, burgemeester Wim Polak en Jan Schaefer, artiesten zoals Jan Blaaser, Ramses Shaffy, Rijk de Gooyer, Johnny Kraaijkamp en Piet Römer, autocoureur en societyfiguur Tonio Hildebrand. Met zijn intieme vrienden, zoals kunstschilder Leo Schatz, wethouder Jan Schaefer en zijn assistent Eberhard van der Laan en politica’s Els Agsteribbe en Tineke van den Klinkenberg kwam men iedere zaterdag bijeen in een bar op het Rembrandtplein om de gebeurtenissen van die week door te praten en naar de moppen te luisteren, die Loe tapte. Waar Lap verscheen was altijd reuring, zoals bijv. tijdens de televisie-uitzendingen van Mies Bouwman, Willem Duys, Sonja Barend en Ischa Meijer.

Op de foto met Hein Fentener van Vlissingen

Op de foto ontvangt Loe Lap op z'n 65ste verjaardag in de Kleine Komedie felicitaties en de Gouden Speld van de stad Amsterdam van burgemeester Polak

Om zaken voor elkaar te krijgen had hij altijd korte lijntjes, bijvoorbeeld door ze direct met een bevriende wethouder te regelen. Zijn sociale activiteiten waren onder meer:
• de presentatie op televisie van het 700-jarig bestaan van Amsterdam
• hij zette zich in voor het behoud van theater de Kleine Komedie, waar ook te midden van zijn vrienden zijn 65e verjaardag werd gevierd en hem de zeldzame Gouden Speld van de gemeente Amsterdam uitgereikt
• hij trad op als ceremoniemeester bij het huwelijk van Johan Cruijff
• hij vervulde bestuursfuncties bij voetbalclubs Blauw-Wit en De Volewijckers

• PS: Zie voor ‘Loe Lap’ ook:
• wat-lap-lapt-lapt-lap-alleen

.
Woensdag 15 februari 1922 - Heropening van Mille Colonnes in een nieuw gebouw. In april 1920 werd het etablissement gesloten en afgebroken. Daarna verrijst een geheel nieuw gebouw op dezelfde plek op het Rembrandtplein 11-15.
De vaste bezoekers hebben bijna twee jaar hun stamtafel moeten missen. Ze moeten nu nog steeds de vertrouwde aanblik van hun café-restaurant missen. Het nieuwe gebouw heeft een totaal nieuwe uitstraling en komt van de tekentafel van Haagse architect Louis de Wolf. Hij tekende ook voor de inrichting en decoratie, zelfs de kleuren van het schilderwerk.

Krantenfoto: De Telegraaf

.
Het nieuwe gebouw bestaat uit een klein vóór-café met balkon met fraai siersmeedwerk voor het strijkje. Daarboven een vergaderzaal en daarachter een concertzaal waar ook cabaret zal plaatsvinden. Deze zaal is kolossaal en verlicht door 2400 lampen. Het heeft een royaal en diep toneel voor een orkest of een cabaretgezelschap. De zaal meet 40 bij 18 meter. De constructie van het nieuwe gebouw is van beton en bekleed met bak- en natuursteen. Veel aandacht is besteed aan de brandveiligheid; inrichting van toneel en -voorzieningen is van een duo dat ook de schouwburg van Rotterdam voor z'n rekening nam. De toneelverlichting is uitgevoerd in een driekleurensysteem: zilver, rood en blauw. In de met dik tapijt gestoffeerde trappenhal staat een enorm bronzen beeld met de titel "Ein Geheimnis". Pisuisse nam de zaal in gebruik door een toespraak te houden. De aanwezigen tot achter in de zaal konden vaststellen dat de akoestiek uitstekend was.

Foto: Stadsarchief Amsterdam, waarop de diepte van de zaal goed te zien is. Het pand is op deze foto al in gebruik bij Heck's Restaurant.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2022. De keuze 2014 t/m 2021 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave