Douanegebouw Cruquiusweg 23, waarin het koffiehuis van de douane gevestigd was. Dit was een onderdeel van het Gemeentelijk Entrepot.
Vandaag is dit restaurant Gare de l'Est en heeft het gebouwtje huisnummer 9 gekregen.

Deze week veel incomplete antwoorden. Dit gebouw had niets met veemarkt of abattoir te maken. Koffiehuis Amstelstroom is niet de huidige gebruiker, alhoewel dat ná de douane kwam. De eerste die wel de complete informatie vertrekte was .

Dit is de straatzijde van het gebouw en is meteen meer van de omgeving te zien. Rechts de gebouwen van Veemarkt/abattoir en achter het koffiehuis de achterkant van de pakhuizen aan de Zeeburgerkade-Nieuw Entrepotdok.

Waar? Wat?

Dit is een foto van een maquette. Van wat?
Let op, deze foto bevindt zich niet in de Beeldbank.

Uw oplossing via deze link. U heeft deze keer een week extra de tijd.

Doe mee en verzamel zoveel mogelijk informatie en afbeeldingen die betrekking hebben op de quizfoto van deze week. Onze redactie bakt er weer een verhaaltje van.

Sociëteit 'De Vriendschap' op de Dam.
Dit gebouw werd in 1838 gebouwd maar al snel verhuurd omdat het niet kostendekkend te krijgen was. Daarna werd het Grand Café-Restaurant Mulder tot het overlijden van de uitbater. De Vriendschap werd in 1862 geliquideerd en het gebouw verkocht aan particulieren die het aan College Zeemanshoop verhuurden.

In 1879 werd het gebouw definitief door het College Zeemanshoop gekocht en werd een sociëteit voor de geldschieters en beursklanten. Dat was een vervolg op een eerste vestiging vanaf 1853 aan de Buitenkant, het tegenwoordige Prins Hendrikkade 142.

De nadagen van gebouw Zeemanshoop. Het is 1912 en Peek & Cloppenburg heeft de hele zuidwand van de Dam gekocht. Die gaat plaatsmaken voor een nieuw kledingmagazijn dat zo pompeus wordt dat het 't koninklijk paleis concurrentie zal aandoen.
Op de hoek van Kalverstraat en Paleisstraat is de sociëteit Groot Club afgebroken en wordt zodanig opnieuw opgebouwd dat de Paleisstraat meters breder wordt.

Los van deze tijdelijke behuizingen bouwde het College Zeemanshoop op het Kadijksplein een zeemanshuis dat in 1858 geopend werd. Daar konden 100 gasten tijdelijke een slaapplaats en dagverblijf vinden. Zeemanshoop op de Dam werd meer sociëteit voor scheepsofficieren en kooplieden die met de scheepvaart van doen hadden dan dat het een zeemanshuis was en er waren overdag meer beursgangers te vinden dan zeelieden.

Het uitgebreide artikel staat voor u klaar, als achtentwintigste aflevering van ons eigen jaarboek Fotoquiz 2015.

Klik deze link om alleen aflevering 28 te lezen.

U kunt ook alle aflevering tot vandaag tegelijk inzien: klik hier (of de omslag links) voor het jaarboek zover als het gevorderd is (>17MB).

Aflevering 28 werd samengesteld uit materiaal van Robert Raat, Anneke Huijser, Ria Scharn en Koen Kleijn.

Paul Deelman vliegt regelmatig boven Amsterdam om foto's te maken. Soms deelt hij die op zijn Facebook-pagina. Deze week een tweede op onze quizpagina. Waar is dit?

Uw oplossing graag via deze link.

Idyllisch plekje, hè? Waar?

Uw oplossing graag via deze link

Oplossing vorige week:

Rembrandtplein 2, hoek Reguliersbreestraat/Korte Reg.dwarsstraat. Best wel veel goede oplossingen. De eerste kwam van Maarten Helle.

Dit pand werd na Willem Mulder Sigaren achtereenvolgens bekend van Heck's Popularis, Ruteck's lunchroom, Wimpy en nog wat kortstondiger gebruik. Het lijkt er op dat de gevelteksten alleen maar reclame voor Van Ancum zijn, want de firma had het bedrijf op de Prinsengracht gevestigd. Op de bovenverdiepingen zijn volgens de woningkaarten in het archief particuliere woningen. Het pand dat hiervoor op deze plek stond, D'Vergulde Waage, brandde uit en werd in 1858 gesloopt. In dat pand bevond zich een gevelsteen met huisnaam, die door het KNOG werd gered en nu in een buitenmuur van het Rijksmuseum gemetseld is. Het perceel had het huisnummer X71 en de halfronde uitbouw was nieuw en kreeg het nummer X71a. De vroegste foto van het nieuwe pand stamt uit 1860, een stereofoto.
Pieter Oosterhuis maakte tussen 1865 en 1870 deze opname van het pand.
Hieronder staat nog een iets latere foto van het pand. Ook hier is niet te herkennen wie de gebruiker van het pand is. De foto moet gemaakt zijn tussen 1883 en 1902, gezien de paardentram op rails. De AOM is zeker 10 jaar doende geweest om alle trajecten van rails te voorzien. Ze gaf daar ruim ƒ 5 miljoen aan uit. Daarna is het tramnet gestaag uitgebreid, tot de Gemeente Amsterdam in 1900 de AOM overnam. In 1901 begon de GTA het net te elektrificeren.

Volgens de letterlijke betekenis is elk raam dat door roeden onderverdeeld is in kleinere glasoppervlakken een snijraam, daar waar de glassnijder aan te pas moest komen om het in vorm c.q. op de juiste maat te brengen. Dat was nodig zolang de glasfabrikant niet in staat was grotere glasplaten te gieten.
In het Amsterdamse is de term snijraam gereserveerd voor bovenlichten met roedeverdeling.

Het snijraam in Amsterdam is helemaal niet zo oud. Als u het grachtenboek van Caspar Philips (rond 1770) daarop doorbladert ziet u er nog maar een handjevol.

In snijramen zit een ontwikkeling van eenvoudig tot zeer ingewikkeld. De vroegste snijramen hebben houten roeden. Die hebben de tand des tijds zelden ongeschonden doorstaan. In sommige grachtenpanden zien we de meest kunstige snijramen die de status van de opdrachtgever moesten weerspiegelen. De roeden kunnen dan net zo goed van smeedijzer zijn (onder).

Een andere ontwikkeling is die in bedrijfspanden. Die hadden vaak geen ramen maar luiken en als er een opening voor daglicht was bleef die zonder glas en kreeg tralies. Als er op de begane grond een opening was om daglicht toe te laten kreeg die een inbraakbeveiliging door tralies of (sier)smeedwerk.

Op de foto heeft het bedrijfspand inmiddels wel glas achter het sierhek gekregen.

Ook kwetsbare geachte snijramen, d.w.z. met een fijnzinnige maar tere roedeverdeling of met grote glasoppervlakken, worden wel met siersmeedwerk beschermd, maar dan aan de binnenzijde. Vaak is dat smeedwerk pas later aangebracht.

Die twee richtingen zien we eind 18de eeuw weer bij elkaar komen. Snijramen worden dan vervangen door vlakglas met daarvoor een siersmeedwerk, dat gelijktijdig een inbraakbeveiliging is. De levensboom is daarbij heel populair (niet op de foto). In feite zijn het dan bovenlichten geworden, alhoewel u het verschil soms moeilijk ziet.

Een aparte ontwikkeling is het bovenlicht dat zowel overdag als ’s avonds de gang verlichtte, namelijk door er een lantaarn in op te nemen. De lantaarn kan rond, ovaal of veelhoekig zijn.

Van al deze soorten snijramen, inclusief alle overgangsvormen, komt u in Amsterdam honderden voorbeelden tegen. Sta er ‘ns stil bij.

De nieuwe rubriek heeft reacties opgeleverd. Verheugend is ook dat er voorbeelden aangedragen worden hoe het ook kan.
Hiernaast het Borneohof aan het Javaplein. Gebouwd in 2011-'12. Kreeg terecht de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2012.

Bekijk meer foto's van het Borneohof door deze link te klikken.

Vertellen is tot daar aan toe, dacht Bram Huyser, maar laten zien is beter. Hij had het over beeldhouwwerk van Hildo Krop aan het pand van Piet van den Brul op de Nieuwendijk. Hier het bewijs. Van dit ornament zijn er een hele serie aan het pand.

De foto's van Jacob Olie, en dan 't liefst de vroegste foto's, zijn altijd een dankbaar onderwerp om te onderzoeken hoe de situatie vandaag is.
Bijgaande foto zorgde onlangs op Facebook voor gigantische misverstanden toen hij gepresenteerd werd als een afbeelding van Café-Restaurant Diligence. Dubbele blunder! Diligence sloeg op het rijtuig maar dat is een omnibus van de AOO, een firma die later opging in de AOM. En het café-restaurant heet Casino en was in feite een sociëteit, zoals er tweede helft 19de eeuw vele waren. Vandaag noemen we zoiets een zalencentrum.
Deze foto was ooit onderwerp van onze fotoquiz en leverde toen bedroevend weinig goede oplossingen op. Uit het onderwerp van de quiz ontstond een vrij uitgebreide PDF over deze sociëteit Casino en de directe omgeving. Klik de afbeelding hieronder.

Woensdag 14 juli 1915 - De Raad keurt de verbouwing goed van het stoomgemaal aan de Amstelveenseweg tot elektrisch gemaal.
Lees alles over dit gemaal in de PDF over raadselachtige waterwerken in de stad. Klik de afbeelding links om te lezen: pagina's 9-13.

In 1914 had de Gemeente Amsterdam het beheer van het Willemspark overgenomen en was daarmee verantwoordelijk voor het bemalen van dit stadsdeel, grenzend aan het Vondelpark.

Woensdag 14 juli 1915 - Interpellatie van wethouder De Miranda over de voedselvoorziening in de stad. Het gaat met name over de vorderingen van de wethouder waar het gedwongen prijsverlagingen betreft van rundvlees, melk, rijst, enzovoort. De Miranda, wethouder van huisvesting, enzovoort had de voedselvoorziening in tijd van oorlog erbij gekregen. Het was voor hem vechten tegen de bierkaai, hoe hard hij er ook aan trok.

Donderdag 15 juli 1915 - Opening van de tentoonstelling Napoleon en het geslacht Bonaparte. Zij besloeg niet minder dan zeven zalen in het Stedelijk Museum. Samengesteld door A.Th. Hartkamp, die zijn Napoleonverzameling later onder de hamer bracht en haar naar alle windstreken zag verstrooien. Hij deed dit niet uit weelde: hij was onbemiddeld en zijn verzamelingen hadden hem veel geld gekost! Het was hem dan ook niet onwelkom geweest dat in 1913 reeds een gedeelte van zijn collecties door de stad Amsterdam was gekocht. Het was schijnbaar niet het meest aantrekkelijke onderdeel daarvan: het waren slechts krantenknipsels, strooibiljetten en brochures betreffende de geschiedenis der stad in de laatste halve eeuw! In werkelijkheid school daaronder onbetaalbaar materiaal voor de kennis van het verleden. Het Bestuur van het Genootschap Amstelodamum trad bij de onderhandelingen als bemiddelaar op en slaagde erin de eigenaar te bewegen de vruchten van zijn verzameldrift voor ƒ6000 aan de stad over te doen. Op 2 April 1913 werd de voordracht van Burgemeester en Wethouders hieromtrent zonder stemming door de Raad goedgekeurd.

Op de afbeelding een pagina uit De Prins van 24 juli 1915 met een special over de tentoonstelling.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2015. De keuze '2014' leidt naar aflevering 1 van 2014, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Veel van de historische afbeeldingen van Amsterdam komen uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave