week 03-2015

Fotoquiz

De foto boven is de opgave voor deze week. U hoeft niet meer snel in te sturen, maar laat uw antwoord vergezeld gaan van een inspirerende verhaaltje of door u verzamelde informatie en afbeeldingen. Neem de tijd dus. Uw antwoord voor woensdagavond a.u.b.

De bedoeling is om gezamenlijk tot een gevarieerd en goed gedocumenteerd artikel te komen. Aan het einde van het quizjaar zullen de artikelen opgenomen worden in een PDF-bestand met als het goed is zo'n 50 onderwerpen. U kunt dat bewaren en/of afdrukken.
U kunt altijd later nog de informatie aanvullen. Als die niet op tijd komt voor de quizpagina kan hij wel opgenomen worden in de PDF.
Als u geen zin in verhaaltjes hebt is alleen de locatie ook goed. Wie weet bent u de enige en dan alsnog de winnaar.
Als u zelf onderwerpen wilt aandragen is dat mogelijk en zelfs welkom. Vooral als u meteen uw verhaal erbij meestuurt.

Waar staan deze panden? Oplossingen via deze link.

Oplossing vorige week

Het ging om een foto van het Rembrandtplein rond 1900. De foto toont de huizen die gesloopt moesten worden om het Rembrandt Theater te kunnen bouwen. Dat werd in 1902 geopend. Rechts nog net de zijgevel van Het Wijnvat aan de Bakkerstraat. Dit stuk schoof de toekomstige bebouwing naar voren. Er kwam zoveel respons op deze quizvraag dat er een selectie gemaakt is en enkele onderwerpen zelfs tot een volgend item moeten wachten. Dit alles om 'ons jaarboek' niet te omvangrijk te laten groeien. Na week 2 zitten we op pagina 14. Vermenigvuldig dat eens met 25.

Het uitgebreide artikel over de noordwand van het Rembrandtplein is reeds opgemaakt en vindt u achter deze link.

Als u in de loop van 2015 nog iets tegenkomt over deze plek, schroom niet om dat alsnog in te sturen, zodat aan het eind van dit jaar het artikel optimaal verschijnt.

Roelof vaart ook

Deze week weer eens een foto van Roelof Weide. Weet u in welk gracht of vaart hij voer om deze foto te kunnen nemen?

Oplossing via deze link.

Waar is of was...?

De Roode Galy

Deze gevelsteen hoorde bij een pand aan de Nieuwe Teertuinen 33 dat ±1916 moest verdwijnen doordat de spoorbaan, die er dicht langs liep, verdubbeld werd. Hoewel het woord gevelsteen anders suggereert, is deze uit hout gesneden en beschilderd. Oorspronkelijk was hier een scheepswerfje gevestigd met de naam 'De Roode Galy'. De schilder Breitner, die zijn atelier recht hiertegenover op het Prinseneiland had (tekening links), heeft het pand talloze malen geschilderd, geschetst en gefotografeerd. Ook zijn collega Kees Maks, die daar eveneens zijn atelier had, heeft het afgebeeld. -RS

De Nieuwe Opgave

A propos, Nieuwe Teertuinen. Daar hebben meer kunstenaars gewerkt. Zoals de hier vaak gememoreerde Herman Missët, die hier een buurman van de Roode Galy tekende. Vooral de kaapstander trok zijn aandacht.

We willen niet weten waar de Roovos was, dat hebben we net verklapt. Wat was de Roovos voor 'n bedrijf?

Stadsarchief via YouTube

Het Stadsarchief heeft recent de Wisselbank-boeken gerestaureerd en gedigitaliseerd. Een omvangrijk project. Klik de afbeelding links om het filmpje over het digitaliseren te zien of de link hieronder voor de restauratie.

Voor de restauratie deze link.

Bouwplaats

Oplossing vorige week

Weteringschans

Vanuit de verte komt de Reguliersgracht aan om in de dwars lopende Lijnbaansgracht uit te monden. Bij de bomen rechts begint de Falckstraat, de gedempte Achtergracht. Op de voorgrond is de Schans, die nu aan twee zijden bebouwd zal worden met herenhuizen: de Weteringschans.

Niet zo moeilijk, deze bouwplaats. De snelste met het goede antwoord was: Kees Rijpkema, die de achterkant van de kerk De Duif op de foto ondekte. Hij bekende dat dit een soort thuiswedstrijd was. Zijn grootouders hadden een huis op de Reguliersgracht, vlak bij De Duif. Ergens moesten nog kinderfoto's van hem zijn, zittend op de stoep van dat huis.

Wandelen met Jan Weggelaar

In 1978 bundelde uitgeverij Becht voor Jan Weggelaar een serie stadswandelingen. Hij wijst ons steeds op details waar je makkelijk aan voorbij loopt. Loopt u mee?

We pakken zijn tour op als hij de Oude Waal afloopt. Op nummer 40 maakt hij ons attent op de enorm hoge halsgevel (Rijksmonument) met dubbele stoep en snijramen in astragaal-versiering. De deuren zijn links en rechts van een raam gesitueerd. Ook op nummer 39, het buurpand, twee snijramen in een meer traditionele opstelling. Bovendien vond Weggelaar de puibalk hier de moeite waard.

Op nummer 32 een gevelsteen SCHAGEN uit 1761 (foto's hieronder).
Alweer die snijramen.
De gevelsteen van nummer 30 stelt Weggelaar voor raadsels. Een boer aan een ploeg met een volkomen onwaarschijnlijk klein paard ervoor. De verhouding is zoek. In de top van de gevel een vat met een kuiper en het jaartal 1730. Dan blijkt dat Joost Bouwer dit huis in 1730 liet bouwen en dat hij kuiper van beroep was.

Wat een snijraam is? Een bovenlicht van alleen glas blijft een bovenlicht. Als er een kunstige roedeverdeling in zit en het glas in vorm gesneden werd was het opeens een snijraam.

Voor astragaalversiering moet u echt even de encyclopedie openslaan.

Op nummer 26 valt hem de stoep met de twee deuren van verschillende breedte op. Vooral hoe de twee snijramen met hetzelfde motief -maar dus van verschillende breedte -opgelost is trekt zijn aandacht.
Op nummer 17 moeten we even omhoog kijken van hem, naar D' Lammere Bergh uit 1729. Hier valt hem de lijst op met vijf consoles en de sierlinten. Ik heb 't vermoeden dat sinds zijn wandeling hier gerestaureerd is, zo gelikt ziet de gevel er uit. Jammer dat we niet naar binnen kunnen want de trap is bijzonder.

Op het buurhuis nummer 16 bevat een gevelsteen met een waarschuwing:

SECHT NIMANT UWEN SIN
OF UWESINS GEDENKEN
DIE HEDEN IS U VRIENDT
DIE KAN U MORGE KRENKEN

Wat hebben we nu helemaal gelopen, 200 meter? Het verbaasde me wat Jan Weggelaar allemaal aanwees. Ik hoop dat u het u ook zo gegaan is.
Hij memoreert tot slot nog even de miskleun om Van der Meij de Bantammerbrug opnieuw te laten bouwen. Een Amsterdamse brug hoort doorzichtig te zijn, vindt hij.

Metamorfose

Deze metamorfose moest wachten tot de quizvraag van vorige week afgehandeld was. Wij kijken vanaf de Munt de Reguliersbreestraat in, richting Rembrandtplein. Alleen heette dit alles niet zo, op het moment dat de foto hierboven gemaakt werd. Het Muntplein bestond niet, wel een Sophiaplein maar dat lag tegen de Kalverstraat aan. De normale smalle brug over het Singel groeide uit tot de breedtste brug van Amsterdam en heet sindsdien Muntplein.
In de verte zien we de Regulierswaag staan op wat toen Botermarkt heette. Die werd in 1874 afgebroken. Na het opruimen van de rotzooi werd in 1876 het Rembrandtplein aangelegd, veel kleiner dan de Botermarkt voorheen.
Als u uw best doet vindt u nog diverse panden in de straat die sinds de bovenste foto gebleven zijn.

Deze week honderd jaar geleden

Dinsdag 19 januari 1915 - In gebruikneming van het Antoni van Leeuwenhoek-huis aan de Keizersgracht 706.

Het was van meet af aan de bedoeling dat dit een tijdelijk onderkomen zou zijn en dat er naar een andere locatie omgezien zou worden. Het werd toch nog 1928 voor zich die aandiende in het voormalig militair hospitaal aan de Sarphatistraat.
Het eerste ziekenhuis werd geleid door prof.dr.Jacob Rotgans m.m.v. prof. W. M. de Vries en J. Frederik Bangert.

Het gebouw is Rijksmonument 2711 en is in 1672 door de Duitser Mattheus Hopffer gebouwd op een dubbel erf. De Rijksdienst zelf houdt het op 3e kwart 17de eeuw.

In 1795 kreeg het pand een geheel nieuwe gevel in classicistische stijl (Abraham v.d.Hart), waarbij de stoep verdween. In 1905 verkocht de laatste particuliere eigenaar het pand aan een bedrijf en werd het een kantoorgebouw. Zes jaar later werd het gekocht door de Rotterdamse Bank. Die deed het pand in 1914 over aan het Ned.Kankerinstituut. Toen dat in 1929 het pand weer verliet bleef het een tijd leeg staan. In 1941 werd het eigendom van de Houtbond die grootse plannen voor restauratie had. In 1942 werden voorstellen en tekeningen op tafel gelegd om de 17de-eeuwse gevel weer terug te restaureren, maar daar is 't door de oorlog niet van gekomen.

In 1988-'89 is het interieur van Keizersgracht gerestaureerd en werd bijvoorbeeld nevenstaand stucplafond met schildering gerestaureerd. Het betreft een alegorische schildering met de godin Minerva als centraal punt.

In 1929 verhuisde het Antoni van Leeuwenhoek naar Sarphatistraat 106-108 en in 1979 (eerst de onderzoeksafdelingen, later het ziekenhuis) naar Plesmanlaan 121.

Veel van de historische afbeeldingen van Amsterdam komen uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave