Weteringschans 109-111

Het gebouw staat op de hoek van de Weteringstraat. De brug die op de foto staat is #89 (naamloos) over de Lijnbaansgracht. Daarachter gaat de Weteringstraat verder.

Links de huidige situatie. Achter de bestelwagen gaat de Weteringpoort-schutsluis verborgen. Let op het witte huis op de hoek Weteringstraat-Lijnbaansgracht. Dat is op alle foto's ongewijzigd aanwezig.
Tussen de foto boven en die links heeft er nog een ander gebouw gestaan.

Waar? Wat? Wie?

Deze aflevering is gebaseerd op foto's en gegevens die Roelof Weide stuurde. Het gaat om het middelste huis. U krijgt één hint cadeau: op dit gebouw komt een jaartalsteen 1901 voor. Daarvoor stond hier een huis dat bij de organisatie in gebruik was sinds 1871.
De foto komt voor in de Beeldbank, maar hij is voor het Internet iets contrastrijker gemaakt.

Uw oplossing via deze link.

Doe mee en verzamel zoveel mogelijk informatie en afbeeldingen die betrekking hebben op de quizfoto van deze week. Onze redactie bakt er weer een verhaaltje van.

Armeense kerk, Krom Boomssloot 22.

De geschiedenis van de Armeense kerk in Amsterdam kan niet verteld worden zonder die van de Armeense populatie in de Republiek mee te nemen. Armenië had een eigen alfabet maar geen drukkerijen die dat letterbeeld konden drukken. Zo werd een aantal landgenoten naar Venetië gestuurd om daar boeken in de Armeense taal te laten vervaardigen. Als het kon ook een bijbel! Het werken werd hun daar echter door de Rooms-Katholieken zozeer bemoeilijkt dat de groep naar de Republiek uitweek, omdat het klimaat daar veel toleranter zou zijn. En niet ten onrechte. Zij werden verwelkomd door een welwillend Amsterdams stadsbestuur, dat wel brood zag in de uitgebreide handelscontacten van de Armeniërs in de Levant, Perzië en Ruland. Zo zorgden beide zaken tesamen voor een vruchtbare samenwerking en tienduizenden boeken vonden hun weg naar het vaderland. Het aantal Armeniërs steeg tot een maximum van 71 in 1715.
De eerste godsdienstoefeningen, niet lang na 1612, werden in een huis in de Dijkstraat gehouden. Daarna kregen de Armeniërs een gebouw in de Koningsstraat en in 1714 tenslotte dit aan de Krom Boomssloot, tussen Koning- en Keizerstraat.

Op de foto de viering van het 300-jarig jubileum van de Armeense kerk.

De Armeniërs zijn zonder twijfel katholiek en het is dus een wonder dat zij in de Republiek acceptabel genoeg waren om een eigen kerk te mogen bouwen. Dat dankten zij dan weer aan het feit dat zij het gezag van de Paus in Rome niet accepteerden. Hun vorm van geloof heeft niets uitstaande met het Grieks-orthodoxe katholicisme, ondanks dat hun uitingsvorm en kerkbouw enigszins overeenkomen.

Als gevolg van de Franse overheersing slonk behalve de economie ook het aantal Armeniërs in Amsterdam. In 1806 stierf de laatste priester en kon er geen meer bekostigd worden. In 1835 stierf de laatste lidmaat en werd de hele gemeente opgeheven. In 1874 werd het kerkgebouw verkocht en werd het een school. In 1986 werd het gebouw weer door Armeense inwoners teruggekocht en drie jaar later als 'Surp Hoki' (Armeense Apostolische Kerk) in gebruik genomen. De feestelijkheden van de foto hierboven negeren dus een flink hiaat in die 300 jaar.
Het verdwijnen van de kerk wilde niet zeggen dat er geen Armeniërs meer in Amsterdam waren. Het was echter zo dat ze makkelijk integreerden in de Hollandse samenleving. Soms trouwden ze met Hollanders, soms namen ze het Protestantse (of zelfs Rooms-Katholieke) geloof aan, vaak verhollandsten ze hun namen. Resultaat was dat ze onderdompelden in de bevolking.

Armeense drukkerijen
De eerste Armeniers die in de Republiek neerstreken waren kooplieden, medio 17de eeuw gevolgd door landgenoten die uitgestuurd waren om boeken en vooral een bijbel in de Armeense taal (en lettertekens!) gedrukt te krijgen. Daarna werd drukken de hoofdnering van de Armeense immigranten.

Belangwekkend is een aflevering over de Armeense boekdrukkerijen in het 17de en 18de eeuwse Amsterdam. Geschreven als hoofdstuk van een serie over drukkerijen van immigranten door F.J.Dubiez, in Ons Amsterdam jg.13 (1961). Hopelijk bezit u nog de oude jaargangen; het reproductierecht en auteursrecht gelden nog.

Hierboven het eerste in Amsterdam gedrukte en uitgegeven Armeense boek van 1661: Jezus, de Zoon.

Het uitgebreide artikel staat voor u klaar, als drieentwintigste aflevering van ons eigen jaarboek Fotoquiz 2015.

Klik deze link om alleen aflevering 23 te lezen.

U kunt ook alle aflevering tot vandaag tegelijk inzien: klik hier (of de omslag links) voor het jaarboek zover als het gevorderd is (>22MB).

Aflevering 23 werd samengesteld uit informatie van o.a. Anneke Huijser, Maaike de Graaf, René Bekius en Wout Ultee.

Een Polygoon-film van 8½ minuut uit 1940. De 2e Wereldoorlog was niet nog niet uitgebroken, zo te zien.

Ik hoop niet dat ik de link al eens eerder geplaatst heb. Klik de afbeelding om te starten.

Waar voer Roelof toen hij deze foto maakte? Uw oplossing graag via deze link.

Op de bovenste foto de nog niet opgeruimde overhaal aan het eind van de Boerenwetering met op de achtergrond de eerste stadsvilla's aan de Weteringschans. De brug achter de overhaal zult u vandaag vergeefs zoeken. De Mennonietensloot is gedempt en de brug verwijderd.

Op de foto links diezelfde Boerenwetering een eindje zuidelijker. Dit was de oervorm van de wetering met een mix van tuinderijen, uitspanningen, fabriekjes en werkplaatsen. Aan de horizon het Rijksmuseum en daarvoor de bebouwing van de Hobbemakade. Tot de Roelof Hartstraat nog 19de-eeuwse bouw in het in 1896 geannexeerde gebied. Dan begint modernere bouw in het in 1921 geannexeerde gedeelte.
De fotograaf stond ongeveer waar vandaag de Van Hilligaertstraat op de Ruysdaelkade uitkomt.

Leuke rubriek, dachten enkele deelnemers. De puntjes op de "i". Wat op torentjes leek waren pseudo-trapgeveltjes, schreef ik vorige week over het gebouw van Ons Huis.
Nou..., vond Anna Denekamp, bovenop het trappenhuis helemaal links zie ik wel degelijk iets dat op torentjes lijkt.

Nog eens St. Bernardus.

Minne Dijkstra tikte me op de vingers: het nieuwe zorgcomplex gaat NIET Nieuw Bernardus heten maar De Makroon. In analogie met de Koekjesbrug en de Krakeling er tegenover kreeg het complex ook de naam van een koekje.
Het koekje is de Franse macaron, maar makroon staat wel degelijk in het Groene Boekje.

Een verlate reactie van Harry Snijder op de rubriek 100 jaar geleden van begin juli 2014. Ik heb daar een nieuwe straatnaam aan de verkeerde straat vastgeplakt. Hier de juiste indeling.

Per Raadsbesluit werden de doublures in Enge en Wijde Kapelstegen in de stad herbenoemd.
De (Oudezijds) Enge Kapelsteeg werd samen met de Brugsteeg de Nieuwebrugsteeg.
De (Oudezijds) Wijde Kapelsteeg werd Sint Olofsteeg.
De Sint Olofspoort had geen naamgenoot in de stad en behield zijn naam. Hiernaast een fragment van de officiële kadastrale kaart van de stad met de juiste huidige namen.

Er zijn meer mensen geïnteresseerd in metamorfosen. Deze staat op Facebook en komt van Marijke Meijer. De foto hieronder is in 1890 gemaakt door Jacob Olie, door de hoofdingang van het abattoir aan de Cruquiusweg. Links dezelfde situatie vandaag de dag.

Zaterdag 12 juni 1915 - Het onbewoonbaar verklaarde pand Laurierstraat 145 zou door slopers tot op het onderstuk afgebroken worden, toen het hele huis instortte. De slopers waren net gaan schaften en de twee paarden die in het onderstuk gestald stonden waren toevallig die morgen naar de hoefsmid gebracht. Zo waren er geen slachtoffers te betreuren, maar in de val had het huis het nog wel bewoonde huis 147 ernaast zo beschadigd dat ook dat nu onbewoonbaar zal worden. De afbraak was op last van Bouw & Woningtoezicht gestart en de zaak werd zo hoog opgenomen dat de betrokken wethouder, Floor Wibaut, persoonlijk de zaak kwam opnemen. De brandweer heeft 's avonds nog de overeindstaande stukken muur omvergetrokken.

Zondag 13 juni 1915 - Een staaltje geraffineerde oplichterij! Op zondagmorgen half negen werd er bij het kruideniers-filiaal van de Unie-maatschappij in de Westerstraat 150 aangebeld door twee heren. De weduwe Slag, alleen thuis op dat moment, vroeg wat er aan de hand was, waarop de heren aangaven rechercheurs van de politie te zijn en dat ze voor een belangrijke zaak een verklaring van de filiaalleider nodig hadden. Eenmaal binnen vertelden zij de weduwe dat in een tapperij een man aangehouden was die valse guldens uitgaf. Hij claimde dat hij had die in de Unie-winkel als wisselgeld had gekregen. De 'rechercheurs' toonden een gezegeld papier dat een huiszoekingsbevel zou moeten voorstellen. Gevraagd naar geld van de Unie werd de brandkast met de zaterdag-inkomsten van vijf filialen van de Unie geopend. Het geld werd in beslag genomen en de weduwe moest zelf een kwitantie over ƒ1157,50 opstellen, die door de oudste rechercheur afgetekend werd. De jongste van beide bezoekers doorzocht tijdens het afhandelen van de geldzaken de andere kamers, maar er schijnt niets van waarde verdwenen te zijn. Het geldbedrag verdween voorgoed; bij navraag op het politiebureau wist men van niets en kon ook met het gedegen signalement niets beginnen. Bureau Westerstraat heeft de zaak in behandeling.

In de aanloop tot de gemeenteraadsverkiezingen verklaart de lokale SDAP op 8 juni 1915 zich niet langer gehouden te achten een de 'godsvrede'. Het gaat bij deze godsvrede om zelf opgelegde matiging bij het bedrijven van politiek, zolang de oorlog een reële dreiging vormt voor Nederland. Concreet Houdt de godsvrede in dat de SDAP het beleid van de regering niet zou dwarsbomen. Maar godsvrede of niet, de stellinginname van Troelstra en het partijbestuur maken veel kritiek los binnen de SDAP. Godsvrede betekent niet dat de SDAP monddood zal zijn!

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2015. De keuze '2014' leidt naar aflevering 1 van 2014, met een eigen menu voor dat jaar.

Veel van de historische afbeeldingen van Amsterdam komen uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave