Tweede Weteringdwarsstraat

Kees Rijpkema schreef bij deze foto:
Let op de twee kerktorens op de achtergrond, de gereformeerde koepelkerk op de Stadhouderskade/ Leidsebosje en de Cuijperskerk aan de Jacob van Lennepkade (Sint Vincentius -red).
Pak de kaart van Amsterdam en een liniaal, trek een rechte lijn via de torens en voila, je bevind je in mijn straat.

Niet een al te moderne kaart nemen, beide kerken zijn namelijk afgebroken! Wilt u meer lezen over deze buurt? Lees dan de PDF de wevershuisjes in de Noordsche Bosch.

Waar? Wat?

Op deze tekening staan eigenlijk twee onderwerpen: het gebouw links en dat rechts. Kiest u maar of reageer op beide.

Uw oplossing via deze link.

Doe mee en verzamel zoveel mogelijk informatie en afbeeldingen die betrekking hebben op de quizfoto van deze week. Onze redactie bakt er weer een verhaaltje van.

Vrouwenlogement Te Huis,
Prinsengracht 439

De doelstelling van dit "vrouwenlogement" was: het mogelijk maken dat aan vrouwelijke personen, die van elders naar de hoofdstad komen om diensten te zoeken, een veilig verblijf wordt verschaft zodat zij 'voor geldafpersing of verleiding' worden bewaard.

De vereniging kreeg in 1871 het pand Prinsengracht 439 ter beschikking (tekening links).
Tjeerd Kuipers, architect van menig protestants kerk en gebouw, tekende een nieuwbouw van het Te Huis. Dat is de situatie zoals op de quizfoto te zien is.

Architect van de nieuwbouw was Tjeerd Egberts Kuipers, die al menig gereformeerd gebouw en kerk op zijn naam had staan. Het huis werd een volwaardig pand met 5 verdiepingen. Het achterhuis kreeg vier verdiepingen. In het voorhuis waren 17 kamers van ƒ1,- tot ƒ 1,50. In het achterhuis 30 eenvoudiger kamers van ƒ 0,50 tot ƒ 0,75.
Ook kocht de vereniging in 1907 grond van naburige percelen en legde daarop een tuin aan.

Koningin-Moeder Emma bezocht in 1913 tijdens haar meerdaags verblijf in Amsterdam op 12 september het vrouwenlogement Te Huis op Prinsengracht 439. De koningin maakte een rondgang door het gebouw en nam de tuin in ogenschouw, waarvoor zij een financiële bijdrage had geleverd.
Ook sprak zij met enkele logees waaronder de Surinaamse mej.
Reeberg, die in Te Huis woonde tijdens haar opleiding tot vroedvrouw
in haar geboorteland. Bij haar vertrek zongen logees en personeelsleden de koningin toe “Dat ’s Heren zegen op u daal”. Van de Prinsengracht vertrok koningin Emma naar het Stedelijk Museum voor een bezoek.

Het uitgebreide artikel staat voor u klaar, als vierentwintigste aflevering van ons eigen jaarboek Fotoquiz 2015.

Klik deze link om alleen aflevering 24 te lezen.

U kunt ook alle aflevering tot vandaag tegelijk inzien: klik hier (of de omslag links) voor het jaarboek zover als het gevorderd is (>22MB).

Aflevering 24 werd samengesteld uit informatie van o.a. Roelof Weide en Maaike de Graaf.

Paul Deelman vliegt regelmatig boven Amsterdam om luchtopnamen te maken. Op zijn Facebook-pagina deelt hij altijd wel een paar foto's met de vaste groep. Als een foto niet direct duidelijk maakt waar die genomen is, kan dat een leuke puzzel opleveren. Om uw kennis van de stad van boven te testen hier de eerste. Uw oplossing graag via deze link. © PDfoto

Wat? Waar?

Wel een historisch gebouw maar een recente foto.
Zomaar een detail van een overbekend gebouw. Maar welk?

Stuur uw oplossing via deze link

Met dank aan Peter Seelemeijer.

Oplossing vorige week:

Egelantiersgracht, richting Lijnbaansgracht. In de verte zijn de huizen aan de Westerkade zichtbaar.

Na de Alteratie werden de bestaande kerken geconfisqueerd en door protestantse dominees in gebruik genomen. De grote toevloed van nieuwe bewoners en de daarbij horende stadsuitbreiding, begin 17de eeuw, maakte de bouw van nieuwe kerken noodzakelijk. Logisch dat de alom geroemde Hendrick de Keyser de opdracht daartoe kreeg. De Keyser echter wist zich daar niet zo goed raad mee. Overleg met de Calvinisten maakte duidelijk dat zij een nieuwe indeling wilden, waarin niet langer het koor het middelpunt van de liturgie was, maar de preekstoel. De ervaring met de in gebruik zijnde voormalige katholieke kerken wees uit dat de preekstoel in het schip geplaatst werd en dat het koor, ontdaan van het laagkoor, ongebruikt bleef of hoogstens voor doop- of trouwplechtigheden.
De Keyser ontwierp de eerste als zodanig gebouwde protestantse kerk, de Zuiderkerk (1609-1611), volgens klassieke lijnen van een basicaal kerkgebouw. Dat zeer tegen de zin van de Calvinisten. Het stadsbestuur was echter degene die betaalde en dus bepaalde. Eerder schreef ik al dat de stad zelfs gebrandschilderde ramen en een roosvenster liet aanbrengen, eveneens een gruwel voor de steile dominees. Ook de Westerkerk, waar De Keyser in 1620 aan begon te werken, kreeg ongeveer dezelfde indeling als de Zuiderkerk. De Keyser wist zich geen raad met de wensen van de dominees en volhardde bij de basicale vorm. Verder dan het weglaten van een koor ging hij niet.
Op de afbeelding boven de plattegrond van de Westerkerk.

Op de afbeelding links de plattegrond van de Noorderkerk.

Tussen de bouw van Zuider- en Westerkerk ontstond opeens de behoefte aan een kerkgebouw tussen de (nog te bouwen) Westerkerk en de preekschuur op het Bickerseiland. Dat werd de Noorderkerk. Er kon niet gewacht worden op het gereedkomen van de Westerkerk en dus werd er grote haast gemaakt met de bouw van de Noorderkerk (1620-1623). De omvang van de kerk was zoveel geringer dan beide eerder ontworpen kerken dat na enige aandrang De Keyser besloot een nieuwe vorm uit te proberen; het werd een centraalbouw met de plattegrond van een grieks kruis. In de oksels kwamen drie dienstwoningen en een ingangspartij. Lekker compact, lekker voordelig.
De centraalbouw was zeker geen experiment. Hij komt in diverse vormen voor, allemaal afgeleid van de cirkel. Het Pantheon in Rome is een centraalbouw, evenals de Hagia Sophia In Istanbul. In de Byzantijnse en Romaanse architectuur is deze vorm populair. Na de Romaanse periode komt de bouwwijze niet meer voor, alhoewel de viering van een basicale kerk niet veel anders is dan een grieks kruis. In de Renaissance willen vrijstaande doopkapellen nog wel eens in centraalbouw voorkomen. De techniek van de Noorderkerk werd De Keyser uit handen genomen door Hendrick Jacobsz Staets en Cornelis Danckerts I. Ze heetten wel stadstimmerman en -metselaar, maar ze waren in feite de ingenieurs van hun tijd.

Winfried Bij maakte me attent op een betrekkelijk nieuwe (2013) pagina op Wikipedia waar alle schermutselingen en veldslagen van de Tachtigjarige Oorlog en later uit de doeken worden gedaan. In de PDF over de Alteratie komt de aanval op Amsterdam in 1577 ter sprake en op deze pagina wordt die aanval uitputtend behandeld.
Als u de afbeelding links klikt kunt u ook mijn PDF nog eens lezen.

Amsterdam-Noord

Voor geïnteresseerden in Amsterdam-Noord: op vrijdag 3 juli verschijnt een mini-special van Ons Amsterdam, die grotendeels is gewijd aan de overkant van het IJ, ooit een moerassige landtong met alleen een galgenveld, een Tolhuis en de Kindertjesboom, nu een bloeiende stadswijk.

"We vertellen u over de geschiedenis van de vermeende ‘asowijk’ Floradorp (u weet wel, van ‘het kerstbomenfik’), we laten zien hoe Amsterdam-Noord filmmakers inspireert, portretteren de briljante lastpak Arie Keppler, samen met Floor Wibaut de regisseur van de vooroorlogse volkshuisvesting, wandelen door de idyllische Van der Pekbuurt, trakteren u op de legende van de Kindertjesboom en nog veel, veel meer.

Als u geen abonnee bent is dit nummer begin juli ook wel in de kiosk verkrijgbaar.

De bevolking van Noord begon zo'n 100 jaar geleden. Wim Huissen heeft een werkstuk De Volewijckslanden in de maak dat binnenkort in Theo Bakkers Domein opgenomen zal worden. De aankondiging zal op deze pagina te vinden zijn.

In 1900-1901 bouwde Berlage voor zichzelf Villa Parkwijck. Het huis stond in de Van Eeghenstraat 90, naast de villa van Van Eeghen zelf. Als je in Amsterdam iets extravagants bouwt moet je bedacht zijn op een bijnaam. Die kwam ook: De Theepot.
Villa Parckwijck is in 1913 weer steen-voor-steen afgebroken en op de Soestdijkseweg Noord 319 in Bilthoven opnieuw opgebouwd.

Op de site van de Historische Kring De Bilt leest u meer over de villa. Klik de eerste foto op die pagina voor een presentatie met interieurfoto's.

Uiteraard - zou je bijna zeggen - is het huis vandaag een Rijksmonument. Lees hier het verhaal van een aannemer die aan de laatste restauratie meewerkte en assisteerde de villa in zijn originele staat terug te brengen.

Maandag 14 juni 1915 - Er wordt een begin gemaakt met de restauratie van het timpaan aan de voorzijde van het paleis op de Dam. Het jaar erop zal het timpaan aan de achterkant aan de beurt zijn. Veel helpen zal het niet. Elke paar decennia wordt er opnieuw gerestaureerd. De laatste, met opnieuw het timpaan, begon in 2009 en is net gereed.
Het timpaan is voorzien van beeldhouwwerk van Quellinius; het ontwerp in klei (onder) wordt in het Rijksmuseum bewaard.

Woensdag 16 juni 1915 - De Gemeenteraad besluit de politiepost op de Nieuwezijds Voorburgwal om te bouwen tot openbaar toilet. Iets eerder al was de post ontruimd. Op de foto hieronder wordt voor 't laatst de sleutel omgedraaid om ingeleverd te worden.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2015. De keuze '2014' leidt naar aflevering 1 van 2014, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Veel van de historische afbeeldingen van Amsterdam komen uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave