week 29-2022 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fotoquiz eerste |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De snelste met het goede antwoord op de foto van vorige week was Mike Man. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. Prachtig stadsbeeld waarvan geen steen meer op de andere staat. De vraag is: Waar is dit?Oplossingen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Welke Amsterdammer op leeftijd krijgt niet de kriebels van dit gebouw? Het werd gebouwd als Arbeidsbureau maar na de oorlog werd het Centraal Bureau Huisvesting (CBH) en daar moest je te biecht als je een woning nodig had... om vervolgens voor jaren in een wachtrij geplaatst te worden. Pas bij het tweede kind maakte je een soort van kans. En maar pezen op een medische indicatie zodat je voorrang kreeg. Het zou ons niet verbazen als dit de eerste gemeentelijke vestiging is waar permanent bewaking rondliep. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Anthony Kolder, Hein Bruning, Kees Huyser, Maaike de Graaf, Ria Scharn, Anneke Huijser, Harald Advokaat, Arjen Lobach, Marike Muller, Han Mannaert, Otto Meyer, Jos Mol, Hans van Efferen, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fotoquiz: Pieter's keuze |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De keuzefoto betreft deze week een locatie buiten de Singelgracht. De vraag is: Welke brug is dit?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing: Hans' keuze |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dit is de Dorpsstraat in Sloterdijk, later omgedoopt tot Velserweg. We kijken naar de bomen van de spoorwegovergang in de lijn Amsterdam-Haarlem, richting Molenwerf. Die Molenwerf werd laten vergroot tot busstation voor het tijdelijke station Sloterdijk. Afb: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Adrie de Koning, Anthony Kolder, Marike Muller, Mike Man, Jos Mol, Gerard Beerman, Harry Snijder, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Anneke Huijser, Ria Scharn, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Heeft u ook een opvallende foto gevonden? |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners toch wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fotoquiz Wat? Waar? |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lijkt wel een foto van Breitner, nietwaar? Onze vraag is, eigenlijk ook een beetje een hulpvraag omdat de beschrijving pover is: Waar staan deze meisjes? welke brug?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Betreffende het poortje verwijzen Jos en Adrie nog even naar hun serie over poortjes, deze in week 42 - 2018. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Hein Bruning, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Harald Advokaat, Ria Scharn, Otto Meyer, Mike Man, Jos Mol, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Han Mannaert, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Harry Snijder, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Met de camera op pad... |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wij hebben twee straatnaamborden geblurrd en aan u de vraag wat er op stond. Welke twee straatnamen stonden op de borden?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto van vorige week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dit pand staat nog steeds op de hoek van Rembrandtplein en Utrechtsestraat. Het tegenwoordige adres is Rembrandtplein 46 / Utrechtsestraat 2, waarschijnlijk door een splitsing. Buurtkaarten laten zien dat dit ooit alleen Utrechtsestraat 2 was. Het werd een bijkantoor van de Eerste Nederlandsche te Den Haag. Die naam staat ook op het dak. In 1919 werd het pand verbouwd waardoor het een ander aanzicht kreeg. U kent de hoek ongetwijfeld als de Doofpot, de zetel van moppentapper Max Tailleur. Foto: Jacob Olie, bron: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paul Graalman groef wat dieper naar de geschiedenis van het pand: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Ria Scharn, Anthony Kolder, Jos Mol, Han Mannaert, Otto Meyer, Mike Man, Marike Muller, Ed Schut, Harry Snijder, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Paul Graalman, Anneke Huijser,
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hulp gevraagd... |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Deze foto heet "De winter van 1939-1940. Straatbeeld met gedeeltelijk gesmolten sneeuw". Weet u waar dit is?
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hulp gevraagd... en gekregen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dit is een blik door de Waterpoortsteeg naar de Spooksteeg. De kruisende straat is de Zeedijk. Foto's: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hulp kwam van Eric-Jan Noomen, Paul Graalman, Anneke Huijser, Aschwin Merks, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
redactioneel |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Geen 100 maar toch alweer 79 jaar geleden... |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
...en nog steeds dringend behoefte er aandacht aan te besteden. Veel gehoorde quote over Amsterdam's oorlogsjaren is, dat we er qua bombardementen tamelijk ongeschonden vanaf zijn gekomen. Daar denken ze in Amsterdam-Noord heel anders over! Dit is wat we daar eerder over schreven: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In Amsterdam-Noord was op de Papaverweg de Fokkerfabriek gevestigd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden hier oorlogsvliegtuigen geassembleerd en gerepareerd. De geallieerden vonden de fabriek zó belangrijk dat zij moest worden uitgeschakeld. Op de foto het afwerken van de camouflage van de Fokker-fabriek - Foto: HCAN |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De piloten die het bombardement moesten uitvoeren, waren door het tonen van foto’s en het ontvangen van informatie ingelicht waar de fabriek zich bevond. Zij waren ook op de hoogte dat het complex was gecamoufleerd alsof het huizen waren en het lag, goed waarneembaar, aan het einde van het Johan van Hasseltkanaal. Op de foto de als woonwijk gecamoufleerde Fokker-fabriek |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Op zaterdagmorgen 17 juli 1943 rond 9 uur kwamen de vliegtuigen in de buurt van Amsterdam-Noord. Het was bewolkt, het zicht was niet goed en de fabriek was niet goed waar te nemen. Een van de vliegtuigen zag het doel wel en liet, tegen alle afspraken in, zijn bommen vallen. Een aantal vliegtuigen, niet alle, gooiden toen ook hun bommen op de fabriek, tenminste... dat dachten ze. Helaas is er van de 156 brisantbommen niet één op het Fokkercomplex terecht gekomen. Wel vielen ze op het industriegebied rond de Asterweg, gedeeltelijk op de Vogelbuurt in de Nieuwendammerham, maar vooral op de Van der Pekbuurt. Veel woningen rond de Van der Pekstraat werden verwoest. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ook de Sint Ritakerk en het daarbij horende klooster kregen een voltreffer waarbij elf doden vielen (foto's boven). In totaal waren er 185 doden en 119 zwaar gewonden te betreuren. Verder werden er 106 huizen vernield en 206 zwaar beschadigd. In 1948 werden de woningen die té zwaar beschadigd waren vervangen door nieuwbouw. Niet alleen de Van der Pek-blokken leden schade, maar ook een deel van de bejaardenwoningen aan de Silenestraat. De beide scholen bij de Bremstraat en wat huizen daarom heen waren ook zwaar beschadigd, maar deze werden afgebroken en vervangen door geprefabriceerde woningen van het Nemavo-Airey prefab-systeem. Deze bouwwijze werd, na de Tweede Wereldoorlog, vanwege de schaarste en gebrek aan financiële middelen vaker toegepast. Foto's hieronder: links politiebureau nr.13 Adelaarsweg waar drie agenten omkwamen - rechts Bewaarschool Buiksloterdijk |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Op 25 juli en 28 juli waren er weer geallieerde aanvallen op de Fokker-fabriek. Bij de tweede aanval vielen 9 van de 151 bommen op de fabriek waardoor brand ontstond en de productie bijna werd lamgelegd.
Bij de derde aanval trof opnieuw geen enkele bom de fabriek. Wel besloten de Duitsers de werkzaamheden in deze fabriek te staken. Foto links: HCAN |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De slachtoffers worden nog iedere jaar bij een monument (foto) op de Nieuwe Noorder in Amsterdam-Noord, voorheen de Noorderbegraafplaats, herdacht. Foto: Wikipedia Bekijk en beluister zeven interviews van bewoners die de bombardementen meemaakten. Klik hier voor "getuigenverhalen.nl". Lees ook wat het Historisch Centrum Amsterdam/Noord (HCAN) over Fokkers activiteiten voor de bezetter te vertellen heeft.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Architect Gerrit Jan Rutgers kreeg opdracht de nieuw te bouwen woningen in de Van der Pekbuurt te ontwerpen. Hij deed dit op een terughoudende manier. De beschadigde huizen werden zoveel mogelijk hersteld. Wat er nieuw gebouwd werd kreeg niet de karakteristieke gele banden, een soort speklagen, van Van der Pek. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hendrick de Keysers modelblok gesloopt |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Daarover een volgende week. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Column: Illustere ziekenhuizen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De illustere ziekenhuizen te Mokum waren Binnengasthuis en Buitengasthuis (Wilhelminagasthuis). Later bouwde men in de Bijlmer (AMC) en elders vierkante glazen blokkendozen. Je bezocht een patiënt en onderwijl keek je vanaf de veertiende verdieping over de hele Bijlmer en omstreken. Het was wat onpersoonlijker en sterieler allemaal. In mijn jeugd werd ik meestal juist in zo’n ouderwets ziekenhuis midden in het oude centrum behandeld. Ik herinner me een slagaderlijke bloeding aan mijn pols (ik was acht jaar) die ik had opgelopen door een kapotte ruit. Mijn buurman had tegenwoordigheid van geest genoeg om met een riem of stropdas mijn arm af te binden ten einde de bloedfontein tijdelijk te stoppen en in zijn auto (gelukkig had buurman een auto!) naar het Binnengasthuis in de Amsterdamse binnenstad te scheuren waar de wond werd gereinigd en van krammen werd voorzien. Vele jaren later bezocht ik in hetzelfde ziekenhuis mijn opa die was geopereerd aan zijn darmen; later bezweek hij aan de aandoeningen. Op zich waren dat gezellige bezoekjes en de oud-stedelijke omgeving en inrichting werkten daaraan mee. Je kon opa, buitengekomen, via het raam gewoon nog even extra gedagzwaaien. In het Wilhelminagasthuis werden in mijn jeugd mijn tonsillen geknipt (mijn amandelen gepeld heette dat; een betwijfelbare exercitie, maar het was in die tijd usance geworden; veel later bleek pas dat een en ander vaak onnodig was). Ik kreeg een kapje op mijn neus en mond en daar stroomde een kub lachgas vrolijk mijn luchtwegen binnen, waardoor ik buitenwesten raakte, ik in zware dromen belandde en de chirurg zijn knipgereedschap kon ontsmetten. Ik werd wakker toen ik door twee verplegers een trappetje werd afgedragen maar voor fysiek verzet had ik geen krachten meer. Ik proefde warm bloed achter in mijn keel en besloot me over te geven aan nieuwe dromen. Jaren later was ik weer ter plaatse. Ik was van vier meter hoogte op mijn neus gevallen en het onderste neusbotje was naar boven opgeschoven en had het bovenste neusbotje in twee delen gespleten en die twee delen positioneerden zich bij mijn neusgaten waardoor ademen door de neus niet meer ging. Heel apart. Dat vonden ook de chirurgen en dus werd ik aan de hand meegevoerd om aan alle chirurgen en artsen in opleiding mijn unieke verwonding te tonen. Het Wilhelminagasthuis werd toen net verbouwd, waardoor kleine operatietjes in houten noodkamertjes achter een stoffen gordijn werden gedaan. Hup, daar ging kleine Gijsbreght wederom aan de lachgas en daar begonnen de heren chirurgen aan mijn voorgevel te beitelen; dat werd ik me goed gewaar daar de lachgas halverwege was uitgewerkt en het beitelen gewoon doorging. Mijn vader had het er moeilijk mee, want die hoorde vanachter het gordijn mijn door merg en been gaande geblèr en geschreeuw en dacht er het zijne van. Na de operatie moest ik wekenlang de neusluchtgangen openhouden door ze vol met watten te proppen, hetgeen verklevingen en vastgroeiingen moest tegengaan. De neus was na een paar maanden bijna optimaal, op een scheef tussenschot na, dat na vijfenzestig jaar nog steeds voor mijn linkerneusgat bungelt. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gijsbreght verwijst naar meer lezenswaardigs over de gasthuizen in het weekblad van week 38 in 2020, "de moeizame weg van de geneeskunst". Daarin wordt ook verwezen naar de PDF over de Uiterste Nesse met een groot aandeel voor het Binnengasthuis. Tot slot memoreert hij het artikel "Van Pesthuis naar Wilhelmina Gasthuis" door Henri Knap in Ons Amsterdam van april 1966, helaas niet online te lezen. Dat was een inleiding voor een klein boekje "Van Pesthuys naar Wilhelmina Gasthuis" van zijn hand dat gebaseerd is op het omvangrijke werk van Prof. Dr. A. Querido: "Het Wilhelmina Gasthuis". Klik hier voor een synopsis. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto boven: Hoofdingang Wilhelminagasthuis (bron: Wikipedia) Extra info: Foto's onder: chirurgische kliniek uit 1937 - recente foto (2008) van de hoofdingang; bron: Wikipedia |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Waar vinden we deze twee ambachtelijke collega's?Laat ons uw antwoord op deze vraag weten via deze link Foto: hoort u volgende week |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oplossing raadplaat van week 27 De gevelsteen zit op Binnen Wieringerstraat 28, vroeger Grote Houtstraat 25. Zie voor een uitgebreide beschrijving Flickr.com
Foto: VVAG |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goede oplossingen ontving ik van: Adrie de Koning, Jos Mol, Anthony Kolder, Otto Meyer, Hans Olthof, Harald Advokaat, Han Mannaert, Mike Man, Anneke Huijser, Marike Muller, Hans van Efferen, Kees Valentijn en Aschwin Merks. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
YouTube: Mooiste Stadsarchief van de wereld |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Deze week honderd jaar geleden |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oude afleveringen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2022. De keuze 2014 t/m 2021 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aanmelden voor deze (gratis) digitale uitgave - Afmelden voor deze digitale uitgave |