weekblad-logo

week 23-2022

De problemen met verzenden van onze uitnodigingen hebben nu gezelschap gekregen van de weigering van een mailserver uw antwoorden via de links in de quizpagina aan ons door te sturen. Wat wij er aan kunnen doen zullen we uitzoeken maar u kunt ook zelf iets daartegen doen. Als u rechts klikt op een van onze mails kunt u in Outlook bijvoorbeeld kiezen voor Ongewenste e-mail... en daarachter een aantal opties waaronder Domein van de afzender nooit blokkeren. Dat lijkt ons de beste keuze; uw voorkeur zal worden opgeslagen en de week erop hopelijk gehonoreerd. Dan nog kan onze mail niet tot u doordringen. Het is mogelijk dat u uw provider bericht dat u het domein www.theobakker.net niet geblokkeerd wenst. Dat is natuurlijk wel een hoop gedoe. Blijft dan nog de mogelijkheid dat u elke zaterdag in uw browser het volgende adres invoert: www.theobakker.net/quiz

Fotoquiz eerste

 

De snelste met het goede antwoord op de foto van vorige week was Marike Muller. De nieuwe opgave komt dan ook van haar.
Deze huizen zijn niet bepaald attractief. Er zit een hele historie achter dit soort bouw en de straat of steeg op de foto heeft niet eens een naam. Wel de binnenplaats waar dit naar toe voert. De vraag is:

Waar of wat is dit?

Hint: is dit nou een plaats voor een sjoel?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing vorige week

 

Ria Scharn schreef zelf dat ze dit een weinig attractief rijtje huizen vond, maar stelde tevens vast dat er tegenwoordig in gewoond wordt... en best leuk!
Dit industriepand van NedVeem staat op de Hoogte Kadijk 29-31. Op de Street View hieronder ziet u wat er van gemaakt is. Daar hebben de panden in de nieuwe nummering 43 en 45.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Marike Muller, Arjen Lobach, Nico Kuyvenhoven, Mike Man, Jos Mol, Kees Valentijn, Harry Snijder, Peter Waagen, Adrie de Koning, Anneke Huijser, Ton Hupkens, Aschwin Merks,

Fotoquiz: webmaster's keuze

De keuzefoto betreft deze week een locatie binnen de Singelgracht.

Niet te geloven, dit beeld. Moet je nu zien! De vraag is:

Welke straat/laan/weg is dit?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing: Marike's keuze

 
U dacht natuurlijk dat het redactionele artikel over Hachnosas Ourechiem toevallig was, maar het was een stiekeme hint..., goed verstopt, dat wel. In het artikel is sprake van een eerste kortstondig opvangadres in de Manegestraat en daar staan we op deze foto. De vereniging voor steun aan doortrekkenden had hier (nr.2) een woonhuis gehuurd voor opvang. Die opvang heeft toch lang genoeg geduurd om de Manegestraat de bijnaam Russenstraatje te bezorgen. Lees meer daarover bij JoodsAmsterdam.
Dit is de hoek met de Nieuwe Prinsengracht en we kijken door de Manegestraat naar de Nieuwe Kerkstraat.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Arjen Lobach, Andre Woons, Mike Man, Ton Brosse, Jos Mol, Anneke Huijser, Kees Valentijn,

Heeft u ook een opvallende foto gevonden?

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners toch wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

Fotoquiz Wat? Waar?

Pieter Klein was weer onderweg en zijn foto van deze plek kwam voor deze rubriek van pas.

Onze vragen zijn:

Wat is het adres van het grote pand?

We blurrden twee tegeltableaus onder de ramen van de eerste etage.

Wat staat er op de tegeltableaus?

Laat het ons weten via deze link

Foto: © Pieter Klein

Oplossing vorige week

 

Wij hoorden dat deze foto wel vier keer in de Beeldbank voorkomt, waarvan 1x in spiegelbeeld. En natuurlijk pikten wij juist dié er uit en niet eens opzettelijk. Nog een keer gespiegeld (links) zult u de diverse torens op de juiste plek zien en dan zou het duidelijk kunnen worden dat dit de Wolvenstraat is die hier op de Keizersgracht uitkomt. Even speuren welke hoog gebouw dit beeld zou kunnen opleveren en Felix Meritis dringt zich op. Wij vermoeden dat de fotograaf voor deze gelegenheid naar het observatorium is geklommen.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Anthony Kolder, Jos Mol, Marike Muller, Mike Man, Adrie de Koning, Anneke Huijser, Kees Valentijn, Harry Snijder, Ton Brosse,

Met de camera op pad...

Een optocht..., maar waar lopen ze hier?

Welke gracht/kanaal/vaart is dit?

Het gebouw aan de overkant staat met de achtergevel in het water, maar de andere kant?

Aan welke straat/weg staat het gebouw aan de overkant?

Laat het ons weten via deze link

Foto: © Carol de Vries

Foto van vorige week

 

Zo'n 100 jaar geleden was er veel te doen over een Vlootwet. Vooral alles wat rood was, was sterk gekant tegen militarisering van onze samenleving. In 1923 waren al massale demonstraties op het IJsclubterrein geweest met een optocht door de stad, georganiseerd door SDAP en NVV. De regering probeerde het jaar na jaar steeds opnieuw in de hoop dat op enig moment de tegenstand van links onvoldoende zou zijn om de wet tegen te houden. Zo ook in 1930, waar deze optocht een beeld van is. Hier lopen de demonstranten vanaf het Westeinde, kruisen de Weteringschans en vervolgen via het Frederiksplein.
Lees meer...

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Adrie de Koning, Ria Scharn, Kees Boas, Anthony Kolder, Marike Muller, Mike Man, Harry Snijder, Ton Brosse, Jos Mol, Kees Valentijn, Anneke Huijser,

Hulp gevraagd...

 

In de Beeldbank bevindt zich het uitgebreide oeuvre van fotograaf Jan Zeegers die zo'n eeuw geleden o.a. in Amsterdam fotografeerde. Veel portretten en situaties met familieleden, sommige foto's wel vijf keer afgedrukt en met verschillende nummers in het archief. Van deze vonden wij er - bij snel doorzoeken - maar eentje en een beschrijving ontbreekt.

Weet u waar dit is?

U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie.

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Hulp gevraagd... en gekregen

 

Toen Paul Graalman eenmaal ontdekt had dat het linker pand het huisnummer 26 droeg, "was het een makkie", althans voor hem. Dit is de Kromme Waal met de huisnummers 24-25-26 v.r.n.l.
Diverse kranten maken in 1911 melding van een ongeval waarbij een vrachtkar van de ARM te water raakt en de kar bovenop het paard in het water terecht komt. Door hulp van omstanders weet dat paard het te overleven, dus of dit hetzelfde geval betreft is nog niet duidelijk. Misschien dat iemand met verstand van paarden kan bevestigen of het paard van de foto dood of levend was?

Hieronder nog een Street View van de Kromme Waal ter plekke. De steeg die op de foto net buiten beeld bleef is de Geldersesteeg.

 

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Hulp kwam van Paul Graalman,

redactioneel

Verbeterde opmaak van de quizpagina

Met hulp van een crack onder onze deelnemers hebben we enkele verbeteringen weten aan te brengen in de code voor de opmaak van de pagina teneinde ook op tablets en telefoons een redelijk beeld te krijgen. Houdt u uw telefoon wel bij voorkeur in horizontale stand, anders gebeuren er rare dingen met de afbeeldingen.

Lloyd Hotel

 
Enkele weken terug bespraken wij de bouw van het enorme hoofdkantoor van de Koninklijke Hollandsche Lloyd dat in 1917 gebouwd is aan de Prins Hendrikkade, hoek Martelaarsgracht. Veel te groot en daarom deels verhuurd. In 1918 deed de maatschappij daar nog een schepje bovenop door op de Oostelijke Handelskade door dezelfde architect Evert Breman een doorgangsopvang te bouwen voor landverhuizers. Dat liep finaal uit de hand, de opvang werd een monumentaal hotel dat acht keer duurder uitviel dan begroot. De KHL ging er uiteindelijk failliet aan. Hoe kon zo´n grote maatschappij een dergelijke inschattingsfout maken?
De KHL had zich op de vaart op diverse bestemmingen in Zuid-Amerika gestort en met succes. De vleesimport uit dat continent nam gigantische vormen aan. Door een epidemie van mond-en-klauwzeer stopte de invoer abrupt en gewiekst schakelde de KHL over op personenvervoer, met name landverhuizers. Enkele landen in Zuid-Amerika werkten met de maatschappij samen om een zo efficiënt mogelijke afhandeling te krijgen. Ze kreeg er zelfs subsidie voor van die landen. Doordat de KHL tijdens de Eerste Wereldoorlog betrekkelijk ongestoord kon blijven doorvaren maakte ze enorme winsten.
Foto: UB Leiden -1921

 
Het Lloyd Hotel kwam in de plaats van een aantal barakken die gediend hadden toen de landverhuizers nog straatarme Oost-Europese Joden waren die voor speciale tarieven overgevaren werden. Na de Eerste Wereldoorlog kwam een andere categorie emigranten in beeld, die - dankzij de subsidies van Zuid-Amerikaanse landen - voor een beter tarief reisden en die ook iets meer eisen stelden. Daarvoor bouwde de KHL dus dit 'hotel'. Er was plaats voor 900 emigranten en stond al snel te boek als het beste landverhuizershotel van Europa. In het hotel waren aparte afdelingen voor gezinnen en voor alleenreizende mannen en vrouwen.
Separaat werd nog een ontsmettingsgebouw neergezet.
Havensteden in Nederland waren favoriet bij landverhuizers omdat de tarieven flink lager waren dan die van Engelse of Franse maatschappijen. De KHL maakte met affiches en folders tot in Polen reclame als de Královský Hollandský Lloyd.

 
Om de landverhuizers niet van het Centraal Station door de stad te laten lopen hadden de spoorwegen rails gelegd tot voor de achteringang van het Lloyd Hotel. Na aankomst per trein werden de kleren van de landverhuizers in een ernaast staand gebouw ontsmet. Er vond een medische keuring plaats en zo nodig werd er behandeld, bijvoorbeeld ontluisd. Op de foto een trein vol Poolse landverhuizers in 1926.
Er waren jaren dat het zo druk was dat er elke maand een schip vol emigranten naar Zuid-Amerika vertrok.
In 1936 ging de KHL failliet en kwam het Lloyd Hotel in handen van de Gemeente Amsterdam. De opvang stopte tijdelijk maar toen de hoeveelheid Joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland toenam, nam de Nederlandse Staat het gebouw over en ving er deze vluchtelingen op. Dat ging op een schandalige manier om een afschrikkend effect uit te oefenen, te vergelijken met wat vandaag in de AZC's gebeurt.

 
De Duitse bezetter sloot het Lloyd Hotel meteen en maakte er in 1941 een gevangenis van (Huis van Bewaring III), wat het aanbrengen van tralies noodzakelijk maakte. Hier zaten bijvoorbeeld de ±150 gearresteerde Februaristakers vast. Na de oorlog bleef het een gevangenis van Justitie, tot 1963, toen het een jeugdgevangenis werd. Dat stopte in 1989 en het gebouw bleef tot 2004 leeg staan. Het verloederde langzaam en was de zoveelste broedplaats voor kunstenaars. Dat kon niet blijvend zijn want het gebouw werd in 2001 rijksmonument en moest er wat zinnigs mee gedaan worden. In 2004 werd het rigoureus verbouwd en opnieuw hotel. Een heel apart hotel met kamers in de categorieën 1 t/m 5 sterren.

Foto: 020apps.nl

We hebben leesvoer voor u verzameld, elke site met zijn eigen invalshoek en nog veel meer illustraties.

Oneindig Noord-Holland - JoodsAmsterdam - Amsterdam op de kaart

De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven

Column: Gijsbreght gaat een bioscoopje pikken

Onno Wortelboer zat in dezelfde HBS-klas als ik. Na de middelbare school verloren we elkaar uit het oog, want ik ging studeren aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding en hij (hij was altijd al excentriek en zo) aan de Filmacademie. Af en toe zag ik wel reclamefilmpjes en docu’s voorbijkomen waarin Onno zijn aandeel had gehad. Vandaag zat ik naast hem aan de tap van de ‘Blaffende Vis’ en probeerden we onze pikketanussies weg te spoelen met wat Belgische biertjes. Onno vertelde hoe het hem was vergaan en dat ie door de jaren best leuke aanbiedinkies had gehad, nu ja, niet van ’t betere Hollywoodgehalte, maar toch…, voor Nederlandse begrippen was ie lekker en innovatief bezig, zullen we maar zeggen.
Bij Onno kwam na een kopstootje of drie stante pede nostalgie bovendrijven en begon ie vaak – ook deze keer - een loflied op Mokum en de Mokumse bioscopen, niet zo gek, want we frekwenteerden in onze middelbareschooltijd elke week wel een keertje of drie de hoofdstedelijke filmzalen om het laatste van het laatste en het spectaculairste van het spectaculairste in ons op te nemen. De nieuwste coiboifilm van Clint (in Cineac of Royal) of de nieuwste Bond (in Tuschinski natuurlijk) en af en toe een stout filmpje in Centraal of Parisien.
Onno: ‘Wat hadden we een lol. Trouwens, naast dat ik met jou vaak ging, ging ik ook vaak alleen. Even naar binnen bij Cineac Reguliersbree voor nieuws, cartoons en een steeds maar doordraaiende hoofdfilm. Ik ging vaak naar bioscoopjes in de Haarlemmerstraat of op de Nieuwendijk en nam het er dan van, terwijl ik in feite geacht werd dagelijks met mijn studie bezig te zijn, nu ja, mijn studie was natuurlijk ‘film’, dus mooier kan je het niet hebben. Ik installeerde me dan in de lekkerste stoel op de beste plek en legde mijn gelaarsde kuierlatten op de leuningen voor me. In de pauze kwam er gezellig een blond stuk voorbij met een kist voor d’r buik met chocola, ijs en nootjes…, en daar zat je dan, met een walmende sigaar (à la Clint) in de rechterhand en een druipende chocodip in de andere.

Ach wat een weelde voor zo’n lamlendig en rondlummelend aspirantstudentje! Mét studiebeurs!! Ha ha. ’By the way, in de zijkamer (naast mijn huiskamer) heb ik een Tuschinskistoel en de vloer is van Tuschinskivloerbedekking. Ik had nog ergens een spaarpotje, dus…, zodoende’ ‘Ach ga weg.’ Onno liet me op zijn smartphone een krantenberichtje zien uit het Parool van negen januari 2012. Verhip, het was waar! Jammer! Zat ik er net naast! Ik herkende de sappige verhalen van Onno direct, want we gingen vaak samen, maar ook ik in mijn uppie deed de godganse dag aan zelfverwennerij en verlummelde heel wat uren bij het filmdoek. Elke bios had zo z’n charme en gaf een warm thuisgevoel. In Cineac Reguliersbree het nieuws, inderdaad, en in de mooiste bioscoop ter wereld (Tuschinski) de nieuwste James Bond, waarbij je soms het scherm amper zag vanwege de honderden dampende sigaretten van de medekijkers. En… in het voorprogramma een orgelconcert op het uit de grond oprijzende bioscooporgel of een stukje revue of circusact! Waar vind je dat nog? En wilde je ’s nachts bij een enge Allan Poe-film griezelen, dan ging je na twaalven naar de Plantage Middenlaan, naar Desmet…, wel wakker blijven, anders moest de ouvreuse je wakker porren! Ha ha. Met mijn verloofde ging ik ook regelmatig even een biosje pikken, soms naar een net verschenen film, zoals Anatevka in Du Midi, en overal hadden we een lievelingsplekje om lekker te zitten en door te gaan met vrijen zoals in Tuschinski, De Hallen en het Rembrandtpleintheater. Wauw, wat bof ik toch maar. Ik woonde vele jaren in de mooiste stad ter wereld! Én… een stad met de leukste en fraaiste theatertjes!!! Hoort, zegt het voort. Neen toch niet, zegt het niet teveel voort, want dan gaat het met het Venetië van het Noorden hetzelfde als met het Venetië van het Zuiden…, dan zijn de oorspronkelijke bewoners afgeschrikt en wonen elders! En dat wil niemand! Waarvan acte.

 

Abraham Tuschinski werd in 1886 geboren in Brzeziny, een stad in de provincie Lodz. Hij besloot in 1904 samen met zijn vrouw te emigreren naar de Verenigde Staten om zich daar als kleermaker te vestigen. Zoals gebruikelijk onder Oost-Europese emigranten, wilde hij vertrekken vanuit de haven van Rotterdam waar de overtocht goedkoper was dan in Engelse of Franse havens. Terwijl Tuschinski wachtte op het vertrek van het schip dat hem naar New York zou brengen, werkte hij aanvankelijk als vestenmaker. Ook stichtte hij, samen met zijn vrouw Mariem Ehrlich, Hotel Polski. Hij werd hiertoe gemotiveerd omdat de vele emigrantenpensions die hij aantrof geëxploiteerd werden door lieden die geen rekening hielden met joodse regels.
In 1911 opende hij zijn eerste van zijn vier Rotterdamse bioscopen: Thalia, Cinema Royal, Scala en Olympia. Tien jaar later, op 28 oktober 1921, opende hij aan de Reguliersbreestraat in Amsterdam zijn beroemdste bioscoop, Theater Tuschinski. Lees verder...

Tekst en foto: Wikipedia

Foto's boven: sfeerbeelden van exterieur en interieur van Theater Tuschinski (Wikipedia)

Foto's onder: architectuur-fragmenten van de gevel in de Reguliersbreestraat (Wikipedia)

Foto's boven: de Japanse kamer (1997) en belangstelling bij de ingang van het theater (SAA)

Foto's onder: de onafscheidelijke portier bij de kassa die de bestelling doorgaf aan de kassière (die het zelf allang verstaan had); rechts: wachtende mensen in de foyer voor ze de zaal in mogen (SAA)

 
Veiling tapijt Tuschinski brengt 11.000 euro op
"Het enorme tapijt in de bekende Amsterdamse bioscoop Tuschinski heeft tijdens een veiling in totaal 11.000 euro opgebracht. Dat maakte Pathé vandaag bekend. De opbrengst gaat naar de Anne Frank Stichting. De bioscoop had het tapijt voor de veiling in 34 stukken opgedeeld. Liefhebbers konden bieden op delen variërend van een vierkante meter tot 3 bij 2,5 meter. Maar liefst 163 personen deden ten minste één bod. De hoogste biedingen waren 875, 850 en 775 euro. De vloerbedekking in de hal van de bioscoop was na zo'n 28 jaar aan vervanging toe. In al die jaren hebben vele filmsterren over het 130 vierkante meter grote tapijt gelopen, onder wie Colin Firth, Hugh Grant, Carice van Houten, Rutger Hauer en Renée Zellweger. Het vloerkleed kostte in 1984 25.000 gulden. Het nieuwe, handgeknoopte tapijt uit India arriveert vrijdagochtend in alle vroegte. Het moest, gezien de monumentale status van de bioscoop, voldoen aan de eisen van 90 jaar geleden. Tuschinski opende in 1921 de deuren. Zo is de nieuwe vloerbedekking onder meer voorzien van dezelfde tekening, dezelfde kleuren en is het handgeknoopt in één deel met dezelfde knoop- en woldikte."

Tekst en foto: Het Parool

De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld

 

Nieuwe raadplaat voor week 23

Wat de afbeelding op deze steen voorstelt, staat op de steen. Die tekst heeft Gijsbreght (virtueel) weggehakt. De vragen zijn:

Wat stelt dit voor?
Waar hangt dit?

Laat ons uw antwoord op deze vraag weten via deze link

Foto: hoort u volgende week

 

Oplossing raadplaat week 22

Snijraam aan de Spinhuissteeg 12

Lees meer over dit pand bij Stadsherstel

 

Goede oplossingen schonken mij: Adrie de Koning, Jos Mol, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Han Mannaert, Mike Man, Marike Muller, Harry Snijder, Kees Valentijn, Peter Waagen en Aschwin Merks.

 

Foto: Wikipedia

YouTube: Amsterdam rond 1922 in 'kleur'

Deze week honderd jaar geleden

 
Vrijdag 9 juni 1922 - Aankomst van de Franse kruiser Jeanne d'Arc vanuit Rotterdam; hij meert af aan de HAL-steiger Westerdoksdijk. De foto geeft het schip aan een andere aanlegplaats in een andere stad weer.  Ook nu weer vindt de volgende dag een rondtour met bemanning plaats.  De Jeanne d'Arc werd gebouwd in 1899 en nog tijdens WOI verbouwd tot trainingsvaartuig met als thuishaven Brest. Vanaf 1919 lag het in reserve met een kleine bemanning. In 1928 zou de kruiser de naam Jeanne d'Arc II krijgen omdat er een nieuw trainingsvaartuig op stapel stond met dezelfde naam en dat in 1930 in de vaart zou komen. In 1934 werd de Jeanne d'Arc II verkocht voor de sloop.

Foto: Allen Photo (UK)

Oude afleveringen

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2022. De keuze 2014 t/m 2021 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 wk01 wk02 wk03 wk04
wk05 wk06 wk07 wk08 wk09 wk10 wk11 wk12 wk13 wk14 wk15 wk16
wk17 wk18 wk19 wk20 wk21 wk22 wk23 wk24 wk25 wk26 wk27 wk28
 

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave