In de tijd dat het Singel nog een druk scheepvaartcentrum was, was deze Lijnbaansbrug (#10) een ophaalbrug, een enkele wipbrug. Deze brug stamt uit de tijd van na 1584 toen de Tweede Uitleg een verbinding naar de nieuwe vestgracht nodig maakte. Deze brug verving toen de voetbrug voor de Korstjespoort, even verderop. In 1883 werd de ophaalbrug vervangen door de liggerbrug die vandaag aansluit op de Blauwburgwal zuidzijde.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Mike Man, Jos Mol, Kees Dalmeijer, Otto Meyer, Nils Wernars, Kees Huyser, Harry Snijder, peter Waagen, Hans van Efferen, Marike Muller,
Fotoquiz 2: Wat? Waar?
Ook deze foto is al eens langsgekomen? Eens kijken wat u er nog van weet?
1. Welk water is dit in de voorgrond
Van links naar rechts...
2. Hoe heette het gebouw voor de molen?
3. Hoe heette de molen?
De volgende vraag gaat over lange hal rechts in de achtergrond.
Deze uitsnede uit een grotere foto van de Amstel met uitzicht op de achterzijde van de huizen en gebouwen aan de Zwanenburgerstraat. Links een deel van het Diaconie Weeshuis en rechts van het midden de Diamantslijperij van Coster. De ruimte tussen Coster en het slechts gedeeltelijk zichtbare pand (Cemsto) was de doodlopende voortzetting van de Korte Houtstraat die we een paar maanden terug als quizfoto hadden.
Foto's: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Mike Man, Jos Mol, Adrie de Koning, Peter Pijst, Marike Muller, Kees Huyser, Kees Dalmeijer, Peter Waagen, Hans van Efferen,
Fotoquiz 3: Waarom? Hoezo?
Ook deze foto moesten wij wat opknappen om nog iets te laten zien van de straat. Wij hopen dat u hier nu iets mee kunt aanvangen.
1. Welke straat is dit?
Strikvraag; u heeft de buurtkaart nodig om de volgende vraag juist te beantwoorden. Wanneer u de foto vindt en het bijschrift kopieert heeft u het fout.
2. Aan welke straat/weg staat het huis dat deze straat 'afsluit'?
Op deze foto staat de achterzijde van scheepswerf De Hollandsche Tuin op Bickerseiland, met de voorzijde aan de Grote Bickersstraat 70.
Op de houten blokken werd allereerst een doorlopend spoor op helling gelegd en daarop de kielbalk van een nieuw schip (tek. hieronder). Op de kielbalk kwamen de spanten en daaromheen de beplanking. In vroeger eeuwen ook andersom; eerst de huid en daarna de spanten erin. Dat alles in een tijd dat de zeilvaart nog overheerste. Later werden de schepen - veredelde duwbakken met een eigen motor en met een totaal vlakke bodem - op glijbanen gebouwd.
Hieronder zo'n helling met blokken in schema en daaronder het fregat Prins Maurits voor dezelfde werf om aan te geven welke grote schepen op deze werf gebouwd werden.
Foto's: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Ria Scharn, Mike Man, Jos Mol, Otto Meyer, Nils Wernars, Kees Huyser, Marike Muller, Peter Waagen, Kees Dalmeijer, Hans van Efferen,
Fotoquiz 4: Zoektocht
Het is die blinde deur in 't midden waar het om draait. Er stond een tekst op die we niet konden gebruiken en dus weghaalden.
1. Welke straat is dit?
2. Welke tekst stond er boven de middelste deur?
Onze chroniqueur met het penseel, Herman Misset, maakte drie verschillende aquarellen van deze deur en omgeving. Er wordt om een link gevraagd. Lees hieronder hoe u die kunt verkrijgen.
3. Stuur u ons één link naar een aquarel van deze situatie?
Brede straat, tramrails, 17e-eeuwse bouw... daar is een gedempte gracht (of burgwal0 niet ver meer. Dit is de Nieuwezijds Voorburgwal, net voorbij de Paleisstraat richting Sint Luciënsteeg. De brede steeg rechts is de Jonge Roelensteeg die doorloopt tot aan de Kalverstraat. Links is dan de Boerensteeg waarvan we twee keer de foto van een nieuw wit straatnaambord met blauwe tekst Melkboerengang toegestuurd kregen. Een degradatie die voor de hand ligt omdat een steeg aan twee zijden op een straat uitkomt, anders is het een gang. En dat doet deze vm. Boerensteeg niet meer.
De naam (Melk-)Boerensteeg heeft alles te maken met het feit dat dit stukje Nieuwezijds in de 16de eeuw Melkmarkt was, nadat de zuivelproducten van de Dam verjaagd waren.
Het pand links van de Boerensteeg wordt al sinds mensenheugenis gebruikt door de Sophia Vereniging voor Dierenbescherming.
Foto: Stadsarchief Amsterdam - Onder: Google Maps
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Kees Dalmeijer, Ria Scharn, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Mike Man, Peter Pijst, Nils Wernars, Mike Man, Jos Mol, Han Mannaert, Adrie de Koning, Marike Muller, Peter Waagen,
Hoe krijg ik een link naar een plaatje in de Beeldbank?
In het jargon van het Stadsarchief heet dat een permalink. Als u onderstaande punten volgt wordt die link in het geheugen opgeslagen en kunt u die met Ctrl-V of de functie 'plakken/paste' in een e-mail plakken.
1. Klik op de afbeelding die u bedoelt in het 'overzicht'
2. Klik dan in de linker balk op het icoon Permalink (de schakels)
3. U krijgt dan nevenstaand beeld; klik op de rode icoon 'clipboard' (klembord)
4. Ga naar uw e-mail en plak de inhoud van het clipboard op de juiste plaats in uw tekst
Resultaat: geen gehannes met zelf een kopie van het plaatje moeten maken en dat in uw e-mail moeten plakken of bijvoegen. De redactie klikt op de link en krijgt in de browser het plaatje te zien dat u bedoelde.
Nieuwe PDF: Amsterdamsche Omnibus Mij. (AOM)
In 1872 werd de AOM door particulieren opgericht en na het vanaf 1875 leggen van rails door de straten van Amsterdam ontstond daaruit het eerste serieuze openbaar vervoer met geregelde diensten naar alle uithoeken van de stad. Dit epistel opent met een terugblik op alle probeersels sinds de particuliere koetsen tot de elektrische tram.
Dan de succesvolle onderneming die de AOM werd, dankzij uitgebreide ondersteuning van het stadsbestuur. Ook wordt de door de aapjes-koetsiers geïnitieerde rellen tegen het openbare vervoer toegelicht. Wij nemen u mee op alle tramlijnen die in de loop der jaren ontwikkeld werden.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Verder het wel en wee van de honderden paarden en het personeel. Al lezende komt u er achter welke enorme veranderingen in de stad volgden door de aanleg van tramsporen.
Het is met 55 overdadig met illustraties volgepakte pagina's
een omvangrijk overzicht van een maatschappij die voorgoed het uiterlijk van de stad veranderde. Er is lof en kritiek voor de stadsbestuur dat eind 19de eeuw de AOM naaste en zelf het openbaar vervoer ging regelen. Enerzijds omdat de AOM opzag tegen de financiële gevolgen van elektrificatie van het net en de stad dat van ze overnam. Anderzijds door het brute tussentijds intrekken van de concessie aan de AOM.
Dit is de Animaris Rhinoceros Transport.
Hij staat opgehokt aan de kruising Ookmeerweg-Etnastraat in Osdorp. Als de kooi opengaat kan'ie lopen, i.c. voortgetrokken worden door één persoon.
De maker is de bekende strandbeestkunstenaar Theo Jansen.
Goede oplossingen kreeg ik van Kees Huyser, Jos Mol, Anthony Kolder, Rob de Rijk, Otto Meyer, Mike Man, Adrie de Koning en Nils Wernars
Kattenbakcentrales
Na een tip van Otto Meyer
Door de economische recessie na de Wallstreet-krach van 1928 ontstond in Nederland in de 30-er jaren grote werkeloosheid. Vernuftige werkzoekers bedachten een mobiele ophaaldienst van vuile kattenbakken die dan verruild werden door schone. Met uiterst geringe investering verdienden ze een stuiver bij. Ze hadden zoveel succes dat er anderen volgden.
Op de foto hiernaast twee karren van de Eerste Hoofdstedelijke Kattenbakcentrale.
De karren blijken op verschillende adressen gestationeerd te zijn. Het 'hoofdkantoor' is in de Valckenierstraat maar er zijn enkele 'filialen'.
Hier is de kattenbakcentrale,
Ik kom het vuile bakkie halen,
Ik kom het schone bakkie brengen,
Potverdorie wat stinken die krengen!
De heren entrepreneurs hadden een abonnement in gedachten
met een minimum van twee schone bakken per week met vulling naar keuze: turfmolm, zand of zaagsel. Twee bakken voor ƒ0,20, bij vooruitbetaling te voldoen. Drie bakken voor ƒ0,25 en elke dag behalve zon- en feestdagen een schone bak voor ƒ0,35.
Het blijft niet bij kattenbakken alleen. Er worden flyers in de brievenbus gegooid of er verschijnen advertenties van poetscentrales die de huisvrouwen het werk willen afnemen en zelfs speciale koperpoetshulpjes. Kleermakers die abonnementen verkopen voor het onderhoud van kleding, taxiabonnementen, wasserijen die onze vuile sokken wekelijks willen reinigen. En steeds draait het om abonnementen zodat de ondernemer een vast extra inkomen heeft...
+
De Amsterdamse Joffers -6: Coba Ritsema
Jacoba Johanna (Coba) Ritsema (1876-1961) werd in Haarlem geboren in een kunstzinnig milieu. Zij volgde twee jaar de Haarlemse kunstnijverheidsschool voordat ze op haar 17e in Amsterdam naar de academie ging. Zij startte haar carrière samen met haar broer Jacob in een atelier in Haarlem maar verhuisde in 1899 naar een eigen atelier aan het Singel in Amsterdam. Zij zocht toenadering tot Thérèse Schwarze en Floris Verster om zich verder te ontwikkelen maar beiden zagen daarvan af omdat Coba reeds een geheel eigen stijl ontwikkeld had. In de vriendenkring der Joffers gold zij dan ook als "de treffelijkste der Joffers". Aan de onderstaande voorbeelden van haar werk moet dat te zien zijn.
Op haar 23ste exposeerde zij voor 't eerst en ontving veel lof voor haar werken. Zij werd door haar forse krachtige penseelstreek en sfeervol kleurengamma vergeleken met Breitner.
Die werken bestonden uit figuurstudies, (kinder- en vooral vrouwen-)portretten en bloemstillevens. Zij ontwikkelde zich van haar stemmige schilderijen á la Breitner in de loop der jaren naar een kleurig impressionistisch palet á la Manet.
Coba Ritsema heeft haar hele leven voornamelijk in olieverf gewerkt; tekeningen en aquarellen zult u niet snel tegenkomen. Dat geldt niet voor pastel, waar ze nu en dan wel in werkte.
Coba Ritsema was de motor achter het vriendinnenclubje
met de Amsterdamse Joffers tot gevolg.
Coba was lid van Sint Lucas en Arti et Amicitæ. Zij heeft in haar leven goed verkocht. Met de Joffers kwam zij elke week samen om te werken en te discussiëren, vaak in het atelier van de bewonderde Thérèse Schwartze, die zich echter niet liet vermurwen deel te gaan uitmaken van de Joffers. Zij had een uitgesproken hekel aan reizen en bezocht het buitenland hoogstens om een tentoonstelling te kunnen zien. Haar atelier was het domein waar ze 't liefst was.
In 1899 kreeg ze de Willink van Collen-prijs. Op de Brusselse Wereldtentoonstelling van 1910 kreeg zij een bronzen medaille. In 1912 en 1923 kreeg ze de zilveren medaille van de stad Amsterdam. In 1957 werd ze door de stad Leiden onderscheiden met de 5-jaarlijkse Rembrandtprijs.
De laatste levensjaren waren een kwelling voor haar. Ze was dermate slecht ter been dat zij op een gegeven moment de trap naar haar atelier in een grachtenhuis zonder lift niet meer wist te bereiken. De laatste jaren sleet ze in een bejaardenhuis in de Vondelstraat.
Haar werken zijn te vinden in Teylers Museum Haarlem, Kunstmuseum Den Haag, Stedelijk Museum Amsterdam, Museum De Lakenhal Leiden en Museum Boymans van Beuningen Rotterdam.
Coba Ritsema, damesportret in pastel
Hierboven een foto uit 1956 met de nog levende Joffers op visite bij de jarige Coba Ritsema (midden op de foto).
Onder rechts dan toch een zeldzame tekening die op een veiling terecht kwam.
YouTube: Nieuwbouw Joodse Invalide 1935
Deze week honderd jaar geleden
Maandag 29 oktober 1923 - In het voormalige Zuiveringshuis van de Oostergasfabriek opent de Gemeente Universiteit (UvA) een nieuw Pharmaco-therapeutisch laboratorium. Later zal ook de Gemeentetram zich daar nog bijvoegen.
De Oostergasfabriek is de eigen gasfabriek van de Watergraafsmeer en door de annexatie niet meer nodig.
De afdeling Pharmaco-therapie houdt zich bezig met het onderricht in de Geneesmiddelenleer. De afdeling was tot nu op een schandalige manier ondergebracht in één enkele kamer
in het laboratorium voor Gezondheidsleer.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Donderdag 1 november 1923 - De. Maria Montessori bezoekt Amsterdam en wordt door een delegatie van het stadsbestuur met alle egards ontvangen in de aula van de Gemeente Universiteit. Op de foto zit ze in het midden, rechts van wethouder Wibaut.
Montessori is in Amsterdam om onderwijzend personeel in het Montessori-onderwijs les te geven - workshop zegt men tegenwoordig - met het door haar ontwikkelde lesmateriaal. Dat wordt met een licentie van haar sinds 1922 in het Leermiddelenhuis (Albert Nienhuis) vervaardigd. Dit en volgend jaar zullen enkele Montessorischolen de deuren openen.
Voorlopig nog in Lager Onderwijs maar een lyceum zou in 1930 nog volgen.
Foto: Het Leven via Spaarnestad Photos
Oude afleveringen
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2023. De keuze 2014 t/m 2022 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.
Als de kooi opengaat kan'ie lopen, i.c. voortgetrokken worden door één persoon.
