Onze zoekterm om de volgende vier quizfoto's te vinden bracht deze week drie bouwwerken en een zoekplaat waar we ons afvroegen hoe die er tussen verzeild raakte. Maar... het is een prima zoekplaat. De situatie hierboven hebben wij eerder met een andere foto al eens langs zien komen.
1. Wat wordt hier gebouwd?
2. Aan welke straat/weg/kade staan de huizen in de achtergrond?
Altijd lastig..., foto's met versiering. U diende in deze foto het begin van het nog niet gedempte Rokin te herkennen met op de kop het Beurspleintje en een doorkijkje naar de Dam. Het Beurspoortje hadden wij verduisterd om het niet al te makkelijk te maken.
Op de iets oudere foto hieronder zijn de panden aan de Beurssteeg nog niet gesloopt. Zó smal was de doorgang van Dam naar Rokin. Hierop is het Beurspoortje wel te zien.
Foto links: Jacob Olie en foto onder Andries Jager, beide via Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Kees Huyser, Ria Scharn, Arjen Lobach, Kees Dalmeijer, Otto Meyer, Mike Man, Jos Mol, Marike Muller, Harry Snijder, Hans van Efferen, Peter Waagen, Anthony Kolder,
Fotoquiz 2: Wat? Waar?
Ook hier wordt gebouwd en we vragen ons af of u kunt beredeneren wat dat was. Eerst maar eens bepalen welke straat dit is, dan komt de rest vanzelf. Het karweibord links hebben we natuurlijk moeten overschilderen.
1. Welke straat is dit?
2. Voor welke firma wordt hier nieuwbouw gepleegd?
Ai..., laadgiek? Waar wil Bakker nou weer heen? Nou, naar de gewoonte van vrachtvaarders om hun giek van het grootzeil te gebruiken om goederen aan de wal te zetten.
Kijken we even naar de foto van Pieter Klein hierboven. Die gewoonte werd voortgezet, ook toen de vrachtschepen gemotoriseerd werden en er dus geen zeil meer werd gevoerd. De mast bleef echter staan om de (laad-)giek te bedienen. En nu die mast met laadgiek of laadboom op de foto... de straat er achter is natuurlijk de Kalverstraat. Op de foto hieronder met meer omgeving erop, wordt dat duidelijk. De brug is de Halvemaansbrug #221 over de Binnen-Amstel. Het torentje dat naast de lantaarnpaal tevoorschijn komt is één der beide torenspitsen van de Krijtberg aan het Singel.
Foto links: Jacob Olie via Stadsarchief Amsterdam - rechts: Binnenvaart.nl
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Ria Scharn, Arjen Lobach, Kees Dalmeijer, Mike Man, Harry Snijder, Hans van Efferen, Peter Waagen,
Fotoquiz 3: Waarom? Hoezo?
Ook hier wordt iets gebouwd maar dan ver in de achtergrond. De fotograaf vond de baliekluivers veel fotogenieker. Bij de eerste vraag bij deze foto zitten we niet te wachten op zoiets als "een muurtje" maar willen de naam van het object weten.
Opvallend veel inzendingen werden bij deze foto geholpen doordat ze de beide zonen van Jacob Olie herkenden en via dat gegeven een stuk sneller tot de oplossing kwamen. Olie kiekte het verbouwde pand van het Engelsch Heerenmodemagazijn van Rudolf Hofhuis. Die teksten hadden wij zorgvuldig weggemoffeld om er een quizfoto van te maken.
Om u te laten zien dat Hofhuis alleen verbouwd heeft laten we onderstaande foto zien. Hij ging overigens binnen de kortste keren failliet en het pand ging van de ene in de andere hand tot nu Swarovski erin zit. Het is nog steeds hetzelfde pand maar alle tierlantijnen aan de winkel zijn verwijderd. Overtuig uzelf.
Foto's: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Jos Mol, Peter Waagen, Anneke Huijser, Ria Scharn, Marike Muller, Otto Meyer, Kees Dalmeijer, Mike Man, Harry Snijder, Hans van Efferen, Anthony Kolder,
Fotoquiz 4: Zoektocht
Hier wordt toch echt niets gebouwd maar de foto is prima geschikt voor een zoekopdracht. Heeft u de knik in de wallenkant gezien? De vraagstelling is meteen de hint die helpt dit vraagstuk op te lossen.
1. Hoe heet het water in de voorgrond?
2. Aan welke straat/weg/kade staan de huizen aan de overkant?
3. Aan welke straat/weg/kade staat het huis waar de fotograaf standpunt innam?
Dit was dus de week van Jacob Olie die zijn zoontjes Jacob jr. en Jan
menig foto liet stofferen. Wat een boffers, die twee, die met vader Jacob door de stad zwierven en zagen wat pa fascineerde, wat er nu weer aan het veranderen was. Zo ook deze foto, waar het tweetal in het portiek van kleermaker Beijer in de Beursstraat staat. De oudste torst de niet geringe apparatentas van pa. Doordat we de foto onthoekten viel de tekst 'HOTEL' op de 'L' na weg, anders had u veel eerder geweten dat links het Bible Hotel stond. Als u wilt weten waarom de achtergevel van dat etablissement in de loop der jaren de pronk-voorgevel werd, leest u de PDF die daarover verscheen. Dan leest u ook dat deze gevelrij moest verdwijnen voor de Effectenbeurs op Beursplein 5.
Dat het huis van Beijer net verbouwd was en een nieuwe renaissancegevel had gekregen leest u uit onderstaande foto uit 1884, net na het dempen van weer een stuk Damrak ter voorbereiding van de bouw van een nieuw beursgebouw, dat van Berlage.
Foto: Jacob Olie 1890 via Stadsarchief Amsterdam
Alhoewel het antwoord 'Effectenbeurs'
goed gerekend is willen wij dat toch wat nuanceren. Uit de foto links blijkt dat het huis van Beijer rond 1900 is verworven door het Bible Hotel die dit gebruikte om het hotel uit te breiden. Jacob Olie ging dus toch voor wéér een verandering van zijn stad naar dit pandje. Het stond toen op de nominatie om afgebroken te worden voor die hoteluitbreiding.
Alle foto's: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Ria Scharn, Anneke Huijser, Otto Meyer, Kees Dalmeijer, Mike Man, Jos Mol, Marike Muller, Hans van Efferen, Peter Waagen, Anthony Kolder,
REDACTIONEEL
't Amsterdamse Crystal Palace
Historiek.net heeft een special over het Paleis voor Volksvlijt. Behalve een korte ontstaansgeschiedenis is er ook plaats voor de video-oproep van Wim T. Schippers voor herbouw, waar inmiddels serieus over gesproken wordt.
Een boostergemaal of boosterrioolgemaal is een pompstation voor het doorspuien van rioolwater. Het gemaal is in de eerste plaats een nutsvoorziening waarin een technische installatie moet worden ondergebracht. De verborgen technologie van het hoofdstedelijk rioleringssysteem duikt zo nu en dan op in de openbare ruimte.
De locatie van het boostergemaal in Amsterdam-West wordt voornamelijk bepaald door hydraulische en hydrodynamische aspecten en het daarbij behorende leidingtracé. De locatie van het boostergemaal moet om die reden langs de Postjes-weg in het Rembrandtpark gesitueerd worden.
Ter hoogte van de brug waar park, water en weg elkaar kruisen, is vlak naast de brug het boostergemaal ontworpen. In tegenstelling tot de drie andere boostergemalen is in het Rembrandtpark gekozen voor volledige inpassing in de natuur. Alleen de entree tot het gemaal markeert de plek aan het park. De zes pompen ervan stuwen het rioolwater op vanuit de inkomende buis naar de uitgaande. Ze bevinden zich in een ondergrondse betonnen bak van 45 m lang, 16 m breed en 8 m diep.
Als u de fiets pakt of vanuit de stad gaat lopen om dit eens van dichtbij te bekijken en u ziet deze twee hondjes, dan is het boostergemaal aan uw rechterhand.
In het begroeide talud presenteert de booster zich middels een met granietblokken gevulde schanskorvenbekleding waarin sparingen ten behoeve van ventilatie en koeling zijn gesneden. De hoofdentree is opgebouwd uit een staalconstructie, bekleed met rvs strekkenmetaal. De nooduitgang bestaat uit een betonnen huid bekleed met rvs strekkenmetaal. ‘s Nachts schijnt uit gaten en spleten en langs de waterlijn mysterieus blauw licht.
Goede oplossingen kwamen deze keer hiernaartoe van ons aller: Kees Huyser, Anneke Huijser, Otto Meyer, Mike Man, Han,
Mannaert, Jos Mol, Harry Snijder en Adrie de Koning.
Boosters maken ons stadse leven dragelijker
Met de komst in 2006 van een nieuwe rioolwaterzuivering in het Westelijk Havengebied, kwam er een einde aan de zuiveringen in Amsterdam-Oost en Amsterdam-Zuid en tevens aan het lozen van het gezuiverde afvalwater op het IJ-meer en in de Amstel. Vooral het water in de Amstel knapte daar flink van op en werd schoner. Er was 40 kilometer aan extra leidingen nodig om het rioolwater om te leiden. Het pompen van al het afvalwater uit de hele stad naar de rioolwaterzuivering in Amsterdam-West gebeurt met 4 boosters. Een boostergemaal is een pompstation voor het doorspuien van rioolwater. Verspreid over Amsterdam staan vier futuristische gebouwtjes. Wanneer je erlangs loopt, verbaas je je over hun geheimzinnige uiterlijk. Dagelijks komen er vele voorbijgangers langs, maar de meesten hebben waarschijnlijk geen idee wat de functie is van deze gesloten gebouwen. Het zijn de vier “Boostergemalen” van Amsterdam, onmisbaar voor de Amsterdamse riolering en afwatering en met ieder een eigen architectuur. Toen het riool- en afvalwaterzuiveringsstelsel van Amsterdam verouderd raakte, besloot Amsterdam flink uit te breiden, want met onder andere de komst van ‘IJburg’, moest het hele stelsel op de schop. De oplossing werd gevonden in het boostergemaal. De toepassing hiervan op deze grote schaal was twintig jaar geleden een wereldwijde primeur. De vier boostergemalen in de stad staan in verbinding met de zuiveringsinstallatie in het ‘Westelijk Havengebied’. Een boostergemaal, is direct aangesloten op de aanvoerleiding, waarna het afvalwater onmiddellijk door het gemaal verder wordt gestuwd. Bij drinkwaterleidingen wordt dit systeem al veel langer gebruikt. Een groot voordeel is dat er geen stank vrijkomt. Dat was in het verleden wel anders. Iets verderop lag vroeger aan de Robert Fruinlaan (het verlengde van de Postjesweg) de ‘Rioolzuivering-West’ die door de omwonenden de ‘poepfabriek’ genoemd werd. Afhankelijk van de windrichting zat je daar geregeld flink in de stank.
Het ‘Boostergemaal Zuid’ staat aan de Spaklerweg, langs de metro-fly-over en is ontworpen door architect Maarten van Bremen. In de avonduren komt er licht tussen de stalen vierkanten van het gemaal vandaan en dat schept een buitenaardse aanblik. Je zou bij het zien van dit gebouw niet zo gauw aan waterzuivering denken, maar dat is waarschijnlijk ook wel de bedoeling.
Architect: Maarten van Breemen / Group A
Bouw: ATB Delft / vEesteren
Oplevering: 2006
Foto: Aron van Blooijs
Het ‘Boostergemaal Noord’ is gelegen aan de Stekkerweg, vlak bij ‘Zijkanaal I’. Het stalen gebouw is ontworpen door ‘Bonnemayer Architecten’. De afwezigheid van ramen geeft aan dat het mogelijk een soort installatie is en een sticker van Waternet verraadt dat het misschien wel iets met riolering te maken heeft. De gesloten vorm maakt dat het eruitziet alsof er een gigantische ufo op aarde geland is.
Op ‘Zeeburgereiland’ tenslotte bevindt zich ‘Boostergemaal Oost’, ontworpen door ‘Bekkering Adams Architecten’. Het loont beslist de moeite om deze gemalen eens langs te fietsen en de aparte architectuur van deze geheimzinnige, maar onmisbare gebouwtjes van Amsterdam te bewonderen!
Architect: Bekkering/Adams
Bouw: Van Laere / Oosthoek Kemper
Oplevering: 2006
Op de foto het Boostergemaal-Oost op het Zeeburgereiland - Foto: ARCAM
De Amsterdamse Joffers -2: Maria van Regteren Altena
Maria Engelina van Regteren Altena (1868–1958) was de oudste joffer en telg uit een artistiek geslacht. Broer Martinus schilderde ook en zus Jo was decoratief ontwerpster. Zij kreeg al vroeg lessen van Geo Poggenbeek en Syvert Nicolaas Bastert en bezocht de Rijksacademie in de periode 1893-'97 waar ze les kreeg van professor Dake. In 1897 vestigde zij zich in Apeldoorn en had een atelier in Hoog-Soeren (Veluwe). Van hieruit maakte zij diverse studiereizen waar ze veel aquarellen maakte. Tijdens WOI bleef zij in Nederland en vestigde zich in 1917 weer in Amsterdam waar ze een atelier in de P.C.Hooftstraat had. Maria legde zich toe op stillevens en dan vooral met bloemen. Zij probeerde wel eens iets met een interieur maar dat bleef een uitzondering. Op de academie had ze vriendschappen met de andere joffers gesloten die ze daarna tot 1917 uit het oog verloor, maar weer oppakte. Hoog-Soeren hield zij aan als zomerverblijf. Dat werd in 1944 door de Duitsers met de grond gelijk gemaakt. Zij was lid van Arti et Amicitiæ en het Haagse Pulchri.
Foto: Wikipedia
In een tijd dat er volop geëxperimenteerd werd door collega-schilders bleef Maria trouw aan haar toen al wat gedateerde stijl.
Zij had een aanzienlijke productie aan schilderijen en zette het ene na het andere werk op de ezel.
Qua periode vallen de Joffers binnen het late impressionisme. Daarbij is er natuurlijk de nodige diversiteit qua handschrift en onderwerpkeuze. Dat zag je duidelijk terug in de bovenzaal van Villa Mondriaan in Winterswijk, waar de Joffers tot begin dit jaar (postuum) een gezamenlijke overzichtstentoonstelling hadden. Juist in Villa Mondriaan omdat sommigen van de Joffers samen met Mondriaan aan de academie gestudeerd hadden.
Foto: Villa Mondriaan
YouTube: Wandelen over de laatste stadsmuur
Deze week honderd jaar geleden
Donderdag 4 oktober 1923 - De in januari opgerichte buurtvereniging Oud-Watergraafsmeer houdt haar eerste vergadering in café Oost-Indië aan de Middenweg. De vereniging in oprichting had zich de eerste helft van het jaar beziggehouden met het organiseren van festiviteiten en versieringen i.v.m. het regeringsjubileum van de koningin. Nu worden spijkers met koppen geslagen en een 9-koppig bestuur gekozen. Voorzitter is de man die al menig buurtcomité heeft aangevoerd, voormalig gemeenteraadslid Herman A. de Vries van de Hoogeweg 8. Het doel van de vereniging is de saamhorigheid van de bewoners te onderhouden.
Prent: Stadsarchief Amsterdam
Oude afleveringen
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2023. De keuze 2014 t/m 2022 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.
