weekblad-logo

week 04-2023

Fotoquiz eerste

 
De snelste met het goede antwoord op de foto van vorige week was Mike Man. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. De vraag is:

Waar is/was dit?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing vorige week

 
Een steeg met aan het eind een bruggetje over ongetwijfeld een gracht. Enfin..., de kansen zijn dan nog steeds groot. De breedte van de steeg duidt op hoge leeftijd en dan denk je allereerst aan een Burgwal aan de Oude Zijde want aan de Nieuwe Zijde is alles gedempt. Oneven nummers links, dus staan we met de rug naar de Amstel. Kortom, u diende uit te komen bij de Sint Jansstraat, gezien naar de Oudezijds Voorburgwal.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Ria Scharn, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Kees Dalmeijer, Han Mannaert, Jos Mol, Hans van Efferen,

Fotoquiz Wat? Waar?

 Achter deze schutting wordt hard gewerkt aan een kolossale nieuwbouw. De vraag is natuurlijk wat.

1. Waar is dit?
2. Wat zal binnenkort op deze plek gebouwd worden?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing vorige week

 
We zijn hier op de Prinsengracht waar de hoogbouw links in 1977 vervangen werd door de nieuwbouw van de Openbare Leeszaal & Bibliotheek op nr. 587. Tussen de huisnummers 615 en 625 is de Klaverbladsgang naar de inpandige huizen 617-623 (foto onder). Dat zijn niet per se kleine stulpjes; er is zelfs een B&B te vinden.
In het gebouw van de bibliotheek zit sinds 2007 het 5-sterrenhotel Andaz.
Klik hier voor meer info over de Bibliotheek.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Marike Muller, Anneke Huijser, Arjen Lobach, Ria Scharn, Han Mannaert, Maarten Helle, Mike Man, Jos Mol, Hans van Efferen,

Met de camera op pad...

 
Aan de kleding van de volwassenen en kinderen zou u ongeveer af kunnen meten in welke tijd deze foto gemaakt is. Waar werd toen gebouwd?

1. Waar is/was dit?
2. Wat wordt er gesloopt?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Foto van vorige week

 
Dit is de voorgevel van het Gebouw van Barmhartigheid, ofwel Occo's Hofje op de Nieuwe Keizersgracht 94-140.
De eerste steen van het Occo'shofje werd gelegd door Maria Gilles, een kleindochter van mevrouw Occo. Boven de ingang staat: 't Gebouw van Barmhartigheid
Binnen is een mooie kapel van 1816, toegewijd aan de heilige Elisabeth. Deze naam vinden we vast niet toevallig terug in de tweede voornaam van de stichteres. Deze kapel werd geschonken door mevrouw Roest van Alkemade. In 1973-1975 vond er een grote restauratie plaats, waarbij 34 kleine huisjes veranderden in 25 moderne woningen.
Het gebouw heeft een gesloten voorgevel met een toegangspoort die via een trap te bereiken is. Jos Mol en Adrie de Koning vertelden in 2018 over dit hofje. Lees nog eens!

Foto: © Pieter Klein

Goede oplossingen kwamen van Marike Muller, Kees Huyser, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Jos Mol, Ria Scharn, Han Mannaert, Mike Man, Hans van Efferen, Harry Snijder,

Fotoquiz: Zoekt en gij zult vinden...

Weer geen foto. Deze keer een tekening uit een jaar dat de bruggen in Amsterdam nog meer op vaarverkeer gericht waren dan op wegverkeer. Wat moesten wagen- en karrenvoerders nog zwoegen! De tekening is bepaald vrij opgezet maar klopt wel redelijk met de werkelijkheid.

1. Wat is/was het adres van het lichte hoekpand?
2. Welke brug is in beeld?
3. Wat werd er van het hoekhuis en de huizen links ervan en wanneer?

Laat het ons weten via deze link

Afbeelding: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing: Zoektocht

 
Deze tekening geeft perfect de huizen Keizersgracht 609-615 weer. Op nr.609 is vandaag Fotomuseum FOAM te vinden.
Maar dat museum zat er niet altijd; het werd voorafgegaan door Museum Fodor.
Het pakhuis "Het Spook" op Keizersgracht 609 was eigendom van Carolus Fodor die in 1833 terugtrad en de onderneming overliet aan zijn zoon Carel Joseph. Die Fodor kocht in 1859 nr.611 (geb. 1716) ernaast als uitbreiding voor zijn museum en toen hij in 1860 (ongetrouwd en kinderloos) overleed bleek hij ook al over nr.613 te beschikken. Althans, die liet hij aan de Gemeente Amsterdam na, samen met zijn fortuin van ƒ2 miljoen en een kunstcollectie van "levende meesters", d.i. 19de-eeuws werk.

Zo zag 609 er in 1768 uit

Het pakhuis op nr. 609 kreeg naar ontwerp van Cornelis Outshoorn een nieuwe voorgevel, op de tekening links. In 1863 kon het museum eindelijk door koning Willem III geopend worden maar het ging een moeilijke periode tegemoet. De belangstelling voor 19de-eeuwse kunst zakte in de loop van de 20ste eeuw tot een dieptepunt en de gemeente besloot de collectie in 1948 op te splitsen in andere musea. Alle papieren werken, tekeningen, litho's en prenten, naar het Rijks Prentenkabinet (Rijksmuseum) en de schilderijen naar het Stedelijk Museum. Dat laatste ging ook de locatie beheren, als dependance met werk van uitsluitend Amsterdamse kunstenaars. In 1963 nam het AHM (Amsterdam Museum) het stokje van het SM over en beheerde verder de schilderijencollectie. In vrijkomende ruimte werd in 1994 het Nederlands Vormgevingsinstituut gevestigd dat in 2013 verdween naar het NI in Rotterdam. In 2001 kwam in Keizersgracht 609-613 het Fotomuseum FOAM. Hieraan is af te lezen dat de ruimten vaker door verschillende instanties gebruikt werden. We komen tijdens WOII ook het Luchtbeschermingscommando in een der huizen tegen. Sommigen vonden, net als wijzelf, de foutieve melding dat pas het Vormgevingsinstituut de panden 611-613 met Fodor samenvoegde, maar volgens Wikipedia is dat dus onjuist. Zij hebben hoogstens een verbouwing op hun naam staan die de verbinding met de tentoonstellingsruimten in de andere panden verbeterde.

Wij dachten zo dat u het interessant zou vinden eens binnen te kijken. Daarom figureert Museum FOAM deze week in de rubriek Achter de voordeur...

Afb: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Eric-Jan Noomen, Arjen Lobach, Kees Dalmeijer, Ria Scharn, Paul Graalman, Mike Man, Anneke Huijser, Jos Mol, Hans van Efferen, Harry Snijder, Fons Baede,

Hulp gevraagd...

 Geen flauw idee of dit in Amsterdam is en de Beeldbank ook niet. U wèl? Waar staan de letters GT op de petten voor?

Waar is dit?

Laat het ons weten via deze link

U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Hulp gevraagd... en gekregen

 
Door wat uiteindelijk de British & Foreign Bible Society bleek te zijn kwamen diverse deelnemers op de juiste locatie van deze foto, zelfs nog met een beter opgeknapte foto dan wat uw webmaster ervan gebakken had. U ziet 'm hiernaast.
We zien in de verte de Saint Pauls Cathedral in Londen. De Bible Society bleek op 146 Queen Victoria Street gestaan te hebben, waar ook de Saint Andrews by the Wardrobe staat. Dat is de vierkante toren rechts voor de St. Pauls. Links buiten beeld is het Blackfriars Station en de foto is genomen vanaf een gebouw aan de Thames bij het Puddle Dock.
Er werd ook vastgesteld dat van alle bebouwing op de foto zo ongeveer alleen de kerken nog overeind staan.

Foto: Twitter

Hulp kwam van Eric-Jan Noomen, Arjen Lobach, Kees Dalmeijer, Ria Scharn, Paul Graalman, Mike Man, Anneke Huijser, Jos Mol, Hans van Efferen,

en dan nog even over...

 
...de tweede hulpvraag van week twee. De tekening van Tjerk Stolte komt uit een ringband met 100 tekeningen die de maker ter gelegenheid van zijn 75ste verjaardag in 2003 aan het Stadsarchief schonk. Zoals eerder verteld, kloppen de tekeningen met de omschrijving in de inhoudsopgave, behalve deze. Er staat: Hoogstraat maar bij controle klopt deze situatie - volgens de maker uit 2002 - niet met het adres Oude Hoogstraat 7, noch met Nieuwe Hoogstraat 7. En dat huisnummer staat overduidelijk op de tekening (klik). Vandaar de hulpvraag in week 2, maar zonder resultaat. Er is gezocht met een telefoonboek van rond 2002 op winkels met "avondverkoop" (ook op de tekening leesbaar) op een huisnummer 7 in een willekeurige straat, ook zonder succes.

Afb: Stadsarchief Amsterdam

redactioneel

Gijsbreght's raadplaat en eindejaarsquiz

 

Nieuwe raadplaat voor week 03/04

Waar hangt deze steen?

Stuur uw antwoorden op deze vragen via deze link. Denk aan de enkele week die u ter beschikking heeft. Uitslag in week 5.

Foto: hoort u volgende week

 
Oplossing Gijsbreghts raadplaat van week 01

Deze gevelsteen is te vinden op Kattenburgerplein 1, het Scheepvaartmuseum. Het stelt het wapen van de Admiraliteit van Amsterdam voor met een leeuw erin verwerkt en komt zowel aan de straat als aan de waterkant voor. Deze versie bevindt zich aan de waterkant van het museum (zie hieronder) waar de steiger naar het schip 'de Amsterdam' zich bevindt.

Foto's: Google Street View

Goede oplossingen bereikten mij van: Kees Huyser, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Jos Mol, Adrie de Koning, Kees Dalmeijer, Mike Man en Hans van Efferen.

 
Oplossing Gijsbreghts Eindejaarskwis

De oplossing was Gijsbreghts levensmotto:

Ik houd van Mokum

Goede inzendingen ontving ik van: Anthony Kolder, Marike Muller, Jos Mol, Anje Belmon, S. Spangberg, Kees Huyser, Otto Meyer, Jolande Bleeker, Mike Man, Adrie de Koning, Anneke Huijser en Jan Burgers.

Uit deze inzendingen is één naam geloot en de uiteindelijke winnaar van de niet te versmaden chocoladeamsterdammertjes is geworden: Jolande (Landje) Bleeker.
De welverdiende lekkernij (mmmm!) wordt naar haar opgestuurd.

Alle afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam tenzij anders aangegeven

Achter de voordeur...

 

Allereerst... doe uzelf een plezier en bekijk de tv-uitzending van BinnensteBuiten van maandag 16 januari j.l. via uitgesteld kijken, als uw provider dat tenminste aanbiedt. Daarin in drie fragmenten een kijkje in het huis Bartolotti. Vreemd alleen dat niet de moeite genomen wordt de architect van dit fraaie huis te noemen: Hendrick de Keyser. Die stierf tijdens de bouw maar zijn zoon Willem heeft het pand - zijn vader indachtig - afgemaakt.

Foto links: Tripadvisor.nl

Foto onder: Vereniging Hendrick de Keyser

 
En dan nu, zoals hierboven beloofd, een kijkje achter de voordeur van Fotografiemuseum FOAM. Of eigenlijk Museum Fodor, zoals in gouden letters nog in de toog boven de voordeur staat te lezen.
Het gaat om de drie huizen die Carel Joseph Fodor (1803-1860) naliet aan de stad Amsterdam, onder voorwaarde dat in die panden een museum ingericht werd met de kunstcollectie die Fodor zelf tijden zijn leven bijeengebracht had: 161 schilderijen, 877 tekeningen en 302 prenten. Allemaal eigentijds werk, van zogenaamd "levende kunstenaars". De erfenis bestond naast panden en collectie ook nog uit een vermogen van rond ƒ2 miljoen om een en ander te verbouwen.

Foto: Stadsarchief Amsterdam - Portret: Jan Willem Pieneman / Amsterdam Museum

 
Eerst even laten zien dat er heus nog wel iets bewaard is gebleven van de 18de-eeuwse panden 611-613. Maar dan heeft u 't ook gehad. Binnen is alles gestript en vervangen door modern materiaal: glas en roestvrij staal.

 
Links de aanbouw tussen achtergevels en achterhuis voor de connectie tussen de drie panden. Het museum dat architect Outshoorn ontwierp en bouwde is alweer gewijzigd. Trappen, muren, vloeren plafonds en verlichting..., alles vernieuwd.

Er is veel van het interieur - ook dat van Cornelis Outshoorn uit 1862 - gesloopt en gemoderniseerd. Daar schijnen Nederlandse musea patent op te hebben. Maar ook dit was een voordeur van een grachtenpand dat u zo graag eens van binnen wilde zien. Volgende week weer een behouden huis...

Tot slot een korte film op YouTube waarin nog iets meer van het interieur te zien is.

Meer info en foto's via: Amsterdamse Grachtenhuizen - Amsterdamopdekaart - Gemeente Amsterdam

De afbeeldingen komen de site Amsterdamse Grachtenhuizen (Erwin Meijers), tenzij anders vermeld

Het Amsterdam van Herman Misset -2

 
Hermanus Marie Johannes Misset 1875-1958

In 1895, als twintigjarige, begon Herman aan een studiereis door België, Frankrijk en Noord-Italië. In België voegde zich een vriend bij hem en samen reisden ze verder naar Parijs en verdienden de kost door tijdelijk werk aan te nemen en in cafés portretten te tekenen voor toeristen. Met de vriend had hij een lied ingestudeerd (het testament van Bismarck) en zingend en tekenend trok het tweetal door Noord-Frankrijk. Aangekomen in Parijs doken zij onder in de kunstenaars-scene van het 'Fin-de-Siècle'. Met de tekenaar Steinlen sloot hij een weddenschap af dat, ondanks de langdurige sluiting van de Eiffeltoren voor toeristen, hij op de toren zou weten te komen. Om dat voor elkaar te krijgen solliciteerde hij als schilder, toen de toren opnieuw in de verf gezet werd voor de volgende wereldtentoonstelling, en werd aangenomen. Hij moest op 265 meter hoogte zijn werk verrichten, maar hij won zijn weddenschap. Na veel omzwervingen keerde Herman in 1898 weer terug in Amsterdam. Hij viel als decoratieschilder met zijn neus in de boter. Overal in de stad werden versiering voorbereid voor de inhuldiging van koningin Wilhelmina.  

 
Na drie en een half jaar was Herman toe aan "een sigaar, een borrel en een portie aardappelen". Zijn familieleden hadden al die tijd niets van hem vernomen en verzekerden hem dat ze hem nooit meer zouden laten vertrekken. Hij ging voorlopig weer bij zijn ouders inwonen maar zocht een atelier waar hij kon werken. Hij vond dat op een hoekje van de zolder van het Buitengasthuis. Het waren niet alleen de feesten t.g.v. de inhuldiging waar Misset versieringen voor ontwierp; ook bijvoorbeeld voor de Julianafeesten bij de geboorte van de kroonprinses.
Het hier getoonde voorbeelden waren bedoeld om te hangen aan een over de hele straat gespannen lijn.

 
Het waren niet altijd feestcomités die hem opdrachten gaven; ook bedrijven of instellingen zochten hem op voor commerciële uitingen die en passant als versiering dienden. Maar ook een ontwerp voor een heuse poort (onder) behoorde tot de opdrachten.

 
Het was in die tijd dat een delegatie van het KOG het Buitengasthuis bezocht en met Misset en zijn werk in aanraking kwam. Het genootschap had tekenaar J.M.A. Rieke regelmatig opdracht gegeven om situaties in de stad vast te leggen die binnenkort zouden verdwijnen of sterk veranderen. Maar Rieke was in 1899 overleden. Tekeningen waren in die tijd zeker beter dan de nog prille fotografie die bovendien noodgedwongen zonder kleur werkte. Ze vroegen Misset de laatste niet voltooide aquarel van Rieke (links) af te maken. Het resultaat (hieronder) voldeed aan de verwachtingen en het KOG had zijn nieuwe tekenaar.

In de volgende aflevering zijn relatie en huwelijk met Willempje Vos en zijn eerste topografische tekeningen en welke opdrachtgevers er in de loop der tijd bijkwamen.

Alle afbeeldingen komen uit het Stadsarchief Amsterdam waar diverse collecties met tekeningen van Misset zijn samengebracht.

YouTube: Museum Het Schip

Een 11 minuten durende minidocumentaire over dit museum over de Amsterdamse School, gemaakt voor AT5

Deze week honderd jaar geleden

 

Maandag 24 januari 1923 - De nieuwe gouverneur-generaal voor Nederlands-Indië, Mr. Dirk Fock, bezoekt het Koloniaal Instituut. Wil hij nu wel eens weten waar die nieuwe aanstelling precies over gaat? Fock is niet te benijden; hij is naar Indië gestuurd met de opdracht rigoureus te bezuinigen, zeer tegen de wens van de Raad van Indië.

Foto: Wikipedia

 


Donderdag 27 januari 1923 - De Gemeenteraad schrapt het budget voor les in vreemde talen op openbare lagere scholen. Ook in de volgende eeuw zal bijles in vreemde talen - zeg gerust: Frans - bij elke bezuinigingsronde onder druk staan. Wij herinneren ons nog dat er vlak na WOII een selectie plaatsvond waardoor alleen leerlingen die naar een vervolgonderwijs doorstroomden in het laatste leerjaar les in de Franse taal konden krijgen.

Afb: Facebook

Oude afleveringen

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2023. De keuze 2014 t/m 2022 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 wk01 wk02 wk03
wk04 wk05 wk06 wk07 wk08 wk09 wk10 wk11 wk12 wk13 wk14 wk15
 

U kunt elke zaterdagmorgen vanaf 09:00 uur een nieuwe aflevering van deze weekkrant ophalen via deze link