Wij kregen e-mails over een verandering in het karakter van de quiz, dat het meer raadseltjes zouden zijn dan het herkennen van gefotografeerde delen van de stad Amsterdam, waar het toch ooit mee begon. Dat heeft een reden! Er zijn dermate slimme zoekmachines in omloop die na het uploaden van een quizfoto per omgaande de bron en een link - meestal naar de Beeldbank van het Stadsarchief - kenbaar maken. Geen sport meer aan! Daarom knopen wij nu voortaan extra vragen aan een opgave om te zorgen dat er toch verder gegraven moet worden. Wij willen dan ook voortaan dat ook die vragen beantwoord worden. Ook zullen wij voortaan zo mogelijk een uitsnede uit een foto plaatsten die voor zoekmachines minder eenvoudig te traceren is.
Fotoquiz eerste
De snelste met het goede antwoord op de foto van vorige week was Anthony Kolder. Hij was ook de eerste met het juiste antwoord op de bonusvraag. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. De vraag is:
Welke kruising van straten is dit?
Wij dachten al een kandidaat te hebben voor een correctie in de beschrijving van deze prent, maar de informatie op het internet spreekt elkaar tegen. Heeft u een idee waar we het over hebben? Voor de bonus:
Wat viel in de beschrijving van deze foto als tegenstrijdig op?
De vindingrijke uitbater van het café op Rozengracht 160, hoek Akoleienstraat, gebruikte in 1941 deze rietmatten om uittredend licht te blokkeren. Zo konden de klanten normaal in- en uitlopen zonder dat het café de regels voor verduistering overtrad.
Het meeste plezier verwachtte Jos van zijn bonusvraag over de firma aan het eind van de Akoleienstraat in de Bloemstraat 172. Daar was jarenlang de radiogram[m]ophoonfabriek van Anton Brandsteder gevestigd, of zoals de eerste producten heetten: "spreekmachine-meubelen". In 1960 werd Brandsteder importeur van Sony-producten dat een wereldmerk werd en Brandsteder in het kielzog mee omhoog sleurde. Klik hier voor meer info.
Foto's: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Anthony Kolder, Kees Huyser, Marike Muller, Adrie de Koning, Ria Scharn, Mike Man, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Otto Meyer, Hans van Efferen, Arjen Lobach,
Fotoquiz Wat? Waar?
Tot aan de tuitgevel links werd deze hele rij huizen gesloopt om plaats te maken voor een groot kantoorpand.
Dit kan je toch wel een ramp voor Amsterdam noemen. Een desastreuze brand vernielde een der oudste (±1455) monumenten van de stad.
Deze foto werd gemaakt na de brand op 1 juni 1966 in de Sint Olofskapel, Zeedijk 2. Vereniging Hendrick de Keyser, opgezadeld met de puinhoop, zag er geen heil in en de restauratie bleef uit. In 1991 nam de Gemeente Amsterdam de kapel over (voor ƒ1,-) en zocht een gebruiker voor ná een restauratie. Die vond ze in het Barbizon Hotel en daarna begon de restauratie.
Het getuigt van een hart voor de stedelijke monumenten om deze puinhoop weer terug te brengen in de oude staat.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Anthony Kolder, Anneke Huijser, Kees Huyser, Ria Scharn, Arjen Lobach, Jos Mol, Kees Dalmeijer, Mike Man, Han Mannaert, Marike Muller, Adrie de Koning, Hans Smit, Hans van Efferen,
Met de camera op pad...
Net als vorige week weer wat pandjes die nodig onderhanden genomen moesten worden, maar dat nog veel meer de moeite waard waren. Deze twee klokgeveltjes op nog de originele bouwhoogte zijn inderdaad voorbeeldig opgeknapt..., maar waar staan ze?
Wij lieten de stickers op het busje bewust ongemoeid, behalve het adres daarop. Daar staat namelijk Kalkmarkt 10 en dat is het adres van de aannemer Klein van sloopwerken, de buurman van de onttakelde panden. Het lag niet voor de hand, maar wanneer u dus in een adresboek bent gaan zoeken naar het adres van Klein was het meteen raak. We kijken hier naar Kalkmarkt 11-13. Nummer 13 is na de restauratie hernummerd naar Binnenkant 51.
Foto's Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Arjen Lobach, Otto Meyer, Jos Mol, Anneke Huijser, Hans van Efferen, Adrie de Koning, Marike Muller, Ria Scharn,
Fotoquiz: Zoekt en gij zult vinden...
.
Op een verzamelvel vonden wij deze foto van een situatie die gedeeltelijk nog zo bestaat, bijvoorbeeld het meest rechtse pand, maar voor deels begin 20ste eeuw plaats heeft moeten maken voor een groot bankgebouw.
Het is heel onwerkelijk om een gracht in Amsterdam zonder bomen te zien, maar we kunnen u verzekeren dat het maar tijdelijk was.
1. Waar is dit?
2. Welk bankgebouw verrees links?
Over slopen gesproken; rechts net buiten de foto werd eind 19de eeuw ook een hele rij huizen afgebroken.
.
Winkelstraat met tramrails, gezien de bovenleiding enkelsporig... de keus wordt steeds geringer. Wij brachten de gevelsteen onder de aandacht en met de beperkte keus en de site van de VVAG kwam u het snelst op de Utrechtsestraat met de trapgevel op nr. 141. Vooral omdat er maar zo weinig gevelstenen in de Utrechtsestraat te vinden zijn. Op dat adres zat in de 70-er jaren (die van de foto) restaurant La Gaieté. De VVAG leerde u ook dat zowel de gevelsteen als de leeuw op de top verwijzen naar eigenaar Robert Burlion. De site van Stadsherstel preciseert het verhaal over de bouwheer als volgt: het kale erf was in 1666 eigendom geworden van Herman Claessen Strijen die in datzelfde jaar opdracht voor de bouw van het pand gaf. Zodra het in 1667 gereed was verkocht hij het aan Robert Burlion, wat inhoudt dat hij het als speculatief object had behandeld. Strijen was weliswaar de opdrachtgever maar Burlion de eerste bewoner.
Stadsherstel stipt ook nog aan dat dit pand als enige in de Utrechtsestraat zijn originele bouwhoogte heeft behouden; de rest is verhoogd of vernieuwd.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser, Kees Dalmeijer, Jos Mol, Mike Man, Han Mannaert, Adrie de Koning, Otto Meyer, Hans Smit, Hans van Efferen, Marike Muller, Ria Scharn,
Hulp gevraagd...
Nog iets bijzonders, een tekening, maar zo te zien topografisch juist weergegeven. Weet u waar de tekenaar zat?
U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Er is een hele bulk foto's in de Beeldbank opgenomen, waarvan de meeste zonder locatie. Het is zeer aannemelijk dat ze van buiten Amsterdam zijn, maar toch willen we weten waar ze dan wel opgenomen zijn. Dit is de eerste.
U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank, maar het tekstbord op het dak blijft onleesbaar.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Hulp gevraagd... en reactie gekregen
De deelnemers die de moeite namen te reageren, waren het er unaniem over eens dat dit een schrijffout moest zijn. Het scheelt maar één letter, Bloedstraat of de Bloemstraat die het eigenlijk is. Sommigen waren toch van mening dat dit in zoiets als een Beeldbank niet zou mogen voorkomen.
Wij blijven uitnodigen deze fouten aan de deelnemers voor te leggen. Gebruik deze link om het bestandsnummer te melden en wat er volgens u niet klopt.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
redactioneel
Het Amsterdam van Herman Misset -1
Hermanus Marie Johannes Misset 1875-1958
Dit is de eerste aflevering van een serie over deze topografisch tekenaar. Het zijn fragmenten van een boek dat in voorbereiding is en waaruit u steeds een paar fragmenten te zien krijgt. Dat is elke week een deel van de levensloop van Misset en een door hem vastgelegde situatie en wat er daarna van geworden is.
Herman Misset werd op 20 oktober 1875 geboren als zevende in een gezin met elf kinderen. Zijn ouders waren Gerrit Misset en Geertruijda Kuijpers. Zijn wieg stond op de Brouwersgracht 54 tweehoog. Vader Gerrit was van oorsprong uit Haarlem afkomstig en steendrukker. Hij begon met zijn neef Kees een trip naar Duitsland om de nieuw opgekomen foto-lithografie onder de knie te krijgen. Hij kwam niet verder dan Amsterdam waar hij in dienst trad van de Duitse fotograaf Greiner op de Nieuwendijk. Hij bleef zijn verdere leven in Amsterdam wonen. Zijn neef Kees kwam iets verder maar bleef steken in Doetinchem waar hij later de basis legde voor vakbladen-uitgeverij Misset. In 1864 kwam Gerrit in dienst van de bekende fotokaart-uitgever Andries Jager op het Damrak (Op ’t Water 110) tegenover de Papenbrug. Bij de Burgerlijke Stand gaf Gerrit als beroep op: Photograaf.
Van zijn derde tot zijn vijfde levensjaar was de kleine Herman bedlegerig met een heupaandoening die er voor zorgde dat hij zijn verdere leven enigszins mank zou lopen. Hij lag achter het raam met een fantastisch uitzicht over Brouwersgracht en Melkmeisjesbrug, die toen nog een wipbrug was (foto). In die jaren leerde vader Misset zijn zoon om te gaan met penseel en waterverf.
Na de lagere school werd Herman leerling van de tekenschool voor kunstambachten in de Jacob van Campenstraat. Daar maakte hij, 15 jaar oud, de eerste bewaard gebleven aquarel van het Volkspark, nu in het bezit van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap (KOG; afbeelding hieronder).
Toen Misset zijn
carrière als tekenaar begon was er al een grote bedrijvigheid in de stad waar te nemen. De lethargie na de Napoleontische tijd had plaats gemaakt voor de Industriële Revolutie die vanaf ±1865 in Amsterdam in alle hevigheid losbarstte. Hij had door een verblijf in het buitenland (waarover later meer) al een aantal veranderingen gemist, zoals de verkeersdoorbraak waardoor de Raadhuisstraat ontstond en de Warmoesgracht verdween. Ook buiten de stad was veel veranderd, bijvoorbeeld rond de Kwakerspoel en de Zaagmolensloot. Misset legde vele situaties alsnog vast en gebruikte prentbriefkaarten van pioniers als Pieter Oosterhuis en A.T. Rooswinkel.
Hierboven de Middenweg (nu: Frederik Hendrikstraat) in het westen en hieronder de Zaagmolensloot (nu: Albert Cuypstraat) in het zuiden.
In de volgende aflevering Misset's "grand tour" door België, Frankrijk en Noord-Italië. Verder nog meer werk in de stadsuitbreidingen eind 19de, begin 20ste eeuw. Soms vanaf foto's, meestal "naar het leven".
Alle afbeeldingen komen uit het Stadsarchief Amsterdam waar diverse collecties met tekeningen van Misset zijn samengebracht.
Achter de voordeur...
Huis Van Brienen, Herengracht 284.
U zult het vaker tegenkomen..., een huis dat in de 17de eeuw gebouwd werd en dat in de 18de onherkenbaar verbouwd is tot stadspaleis. Veranderde normen voor luxe wonen en etaleren van rijkdom
dreven huisbezitters tot exorbitante verbouwingen. Hoe ze het bij elkaar verdiend hadden, willen wij tegenwoordig liever niet weten, maar u wilde zo nodig binnen kijken. Kom dus maar mee...
Het huis staat in de Derde Uitleg en werd in 1620 gebouwd door de weduwe van Hans van Wely, hofjuwelier van prins Maurits. Van Wely had in 1614 twee erven aan de Herengracht gekocht maar werd in 1616 in het stadhouderlijk paleis in Den Haag vermoord. Zijn weduwe bouwde op de twee erven twee identieke huizen. Er staat in het Grachtenboek van Caspar Philips nog een afbeelding van 282 terwijl 284 toen al verbouwd was.
De grote verbouwing volgde in 1728-'29 en staat op naam van bewoner David Rutgers en zijn zusters Margaretha en Hillegonda. De laatste zou er tot haar dood wonen, broer David stierf voordat de verbouwing gereed was. Die verbouwing werd uitgevoerd door architect Frédéric Blancard, waarschijnlijk naar een ontwerp van Jean Coulon. Behalve een nieuwe zandstenen voorgevel, waarbij de vensters van vier-assig in drie-assig wijzigden, werd achter het huis nóg een huis gebouwd met overdekte binnenplaats. Achter in de tuin kwam ook nog een fraai tuinhuis.
Het huis vererfde van de ene nazaat naar de andere, allemaal dames die getrouwd waren met huiseigenaren en dus niet het huis bewoonden. In 1781 kocht Arnaut Jan van Brienen, heer van de Grote Lindt (kent u van het Van Brienenhofje), het pand
en liet er, na nog een verbouwing in 1782 zijn zoon Willem Joseph er wonen, die het tijdens de Franse overheersing tot burgemeester bracht en door Napoleon én koning Willem I tot baron geadeld werd. Opnieuw volgden een aantal testamentaire toewijzingen waarvan de eigenaren hier niet meer woonden maar het als pied-de-terre gebruikten als ze een keer in de stad waren. De laatste nazaat, de in Parijs wonende graaf Thierry d'Alsace, prins d'Henin, deed het huis in 1932 cadeau aan Vereniging Hendrick de Keyser onder voorwaarde dat het voortaan Huize Van Brienen zou heten. Een bizarre clausule bepaalde bovendien dat het geen kantoor met ratelende schrijfmachines mocht worden, maar een gedistingeerd grachtenhuis zou blijven. De vereniging wist niet beter dan een deel als vergaderlocatie te gebruiken en de rest te verhuren.
De laatste adellijke bewoners hadden enkele kamers in 19de-eeuwse neo-stijlen ingericht, zoals de grote voorkamer op de bel-etage hiernaast. Op de linkerfoto hierboven de gang met aan de linkerkant enkele schijndeuren om te suggereren dat het een dubbel woonhuis betrof. Op de plattegrond hierboven ziet u echter dat de gang tegen de buitenmuur ligt.
De rechterfoto laat de overdekte binnenplaats met daglichtkoepel zien.
Links en rechts van de nis met beeld zijn privaten: de 'secretenwand'.
In het achterhuis is de ruimte gevonden voor een 'zaal', broodnodig in een chique 18de-eeuws grachtenhuis. De behangsels en het schoorsteenstuk zijn uit 1728 en geschilderd door Dirk Dalens III. Het geschilderde plafondstuk is uit 1733 en vervaardigd door Antonie Elliger. Drie van de vier grisailles in de hoeken zijn echter van Dirk Dalens.
De afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld
YouTube: Amrath Hotel in Scheepvaarthuis
Een film van 3:15 min. over het Scheepvaarthuis en wat Amrath ermee gedaan heeft.
Deze week honderd jaar geleden
Zondag 9 januari 1923 - In de Hollandsche Schouwburg treedt Isadora Duncan weer op. Ze was eerder in Amsterdam voor een optreden en ook daaraan hebben we destijds aandacht besteed. Isadora Duncan wist de gemoederen bezig te houden met haar gewaagde outfits. Men staat op scherp in afwachting van waar ze nu weer mee komt. Op 17 januari zal ze het optreden nog een keer herhalen.
Hieronder nog een foto- en filmcompilatie van oude opnames.
Oude afleveringen
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2023. De keuze 2014 t/m 2022 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.
