Bij oude foto's is het altijd de vraag wat er van de bebouwing nog overeind staat. Nou, het hoekhuis op deze foto is opnieuw opgetrokken maar dat rechts daarvan staat er gelukkig nog. Dat geeft een beetje houvast. De vraag is toch:
We kijken hier vanaf brug #265, de Henriëtte Pimentelbrug, naar de hoek Alexanderplein en Alexanderkade. Het maakt deel uit van een blok huizen met etagewoningen tot aan de Alexanderstraat. Het werd in 1888 gebouwd door makelaar/architect Willem Langhout en staat al op de lijst van het Monumenten Inventarisatie Plan (MIP).
Goede oplossingen kwamen vanRia Scharn, Adrie de Koning, Kees Huyser, Anthony Kolder, Hein Bruning, Harald Advokaat, Anneke Huijser, Kees Dalmeijer, Peter Waagen, Otto Meyer, Jos Mol, Mike Man, Hans Olthof, Marike Muller, Harry Snijder, Hans van Efferen, Han Mannaert, Arjen Lobach, Daniel van der Munnik,
Fotoquiz 2: Wat? Waar?
Normaal plagen wij u niet met huisjes in een onherkenbaar straatje dat overal in de stad kan zijn. Nu staan er echter voldoende teksten op de winkelruiten om de oplossing te vinden.
Stel je voor, het is 1858 en je uitgever geeft je opdracht bijzondere stereofoto's van Holland te maken. Je beklimt dan met je loodzware en omvangrijke camera de Oudekerkstoren en maakt vanaf de omloop deze foto in de richting van het IJ. Schuin door het beeld loopt de Warmoesstraat en aan het eind van die straat bevindt zich net onherkenbaar de Oudezijds Kapel, waar sommige deelnemers de fotograaf wilden plaatsen. In het water van het IJ (rode pijl) zien we de Nieuwe Stadsherberg (Jaarboek 2016, pp.51-54), vertrekpunt van het veer naar het Tolhuis, maar ook aankomstplaats van veel veerdiensten.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Harald Advokaat, Kees Huyser, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Anthony Kolder, Arjen Lobach, Otto Meyer, Kees Dalmeijer, Jos Mol, Mike Man, Marike Muller, Harry Snijder, Nils Wernars, Han Mannaert, Hans van Efferen,
Fotoquiz 3: Waarom? Hoezo?
Een fraaie serie huizen onder één dak. Dat leidt tot de volgende vragen:
1. Welke adressenreeks hoort bij deze huizen?
2. Wie bouwde deze huizen of liet ze bouwen? (Voornaam ook!)
Geen bijzonder moeilijke plaat. Als de tram rechts in de straat rijdt, zijn we in de Vijzelstraat. Maar welke hoek is het dan? De slimmeriken herkenden de toren van het grote Magazijn De Zon, later meubelmagazijn 't Woonhuys, van architect A. Salm Gbzn en wisten dat dit nr. 60-64 was tussen Herengracht en Keizersgracht. Dan is het hoekhuis links Herengracht 498. Vandaag vinden we hier De Bazel met het Stadsarchief. De nieuwe gevelwand van de verbrede Vijzelstraat is helemaal opnieuw genummerd en vandaag is nr.60 dan ook in het blok tussen Keizers- en Prinsengracht te vinden.
Foto's: Stadsarchief Amsterdam
Goede oplossingen kwamen van Harald Advokaat, Ria Scharn, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Jos Mol, Anneke Huijser, Otto Meyer, Anthony Kolder, Marike Muller, Mike Man, Hans van Efferen, Han Mannaert, Harry Snijder, Daniel van der Munnik,
Fotoquiz 4: Zoektocht
In de loop der eeuwen is er soms enorm gesleuteld aan gebouwen. Neem nou dit geval. Iemand bouwt een huis en komt twee jaar later tot de ontdekking dat er ook een koets gestald moet worden. Wat doe je dan? Juist je zet er een in de tuin neer en breekt een deel van je huis weer af om een doorgang voor de koets te maken.
1. Wie gaf opdracht tot de bouw van het brede huis op de foto?
Zo'n huis kreeg de ene na de andere eigenaar en op een gegeven moment was iemand de doorgang dwars door het huis beu en liet het ongedaan maken. Het resultaat ziet u op de foto links.
2. Wat was de oplossing voor het toch kunnen gebruiken van de koets?
Iemand op de gracht er achter vond dat een heel bruikbare oplossing en kwam overeen dat ook hij die oplossing mocht gebruiken.
3. Wat is het adres van dat pand aan die gracht erachter?
Wij laten hieronder een fragment uit het Grachtenboek van Caspar Philips zien om u via de halsgeveltjes rechts te helpen
de locatie te bepalen. Daarop staat de koetsdeur in het brede pand nog aangegeven.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Oplossing: Zoektocht
Voor de bij deze foto horende vragen had u veel verschillende bronnen nodig en soms nog keus uit meerdere voor één enkel antwoord.
We zijn vandaag op het Singel en op de foto staan (volledig) de huizen Singel 62 t/m 68 (v.r.n.l.). Van de beide trapgevels kreeg nr.62 in 1892 van architect C.B. Posthumus Meyjes een nieuwe voorgevel met gebruikmaking van zoveel mogelijk bestaande bouwfragmenten.
De gevelsteen met de huisnaam 't Wapen van Vrislant werd opnieuw ingemetseld. De bijbehorende jaartalsteen zegt 1638.
Verder zijn 62 en 64 in basis vroeg 17de-eeuws. Dat blijkt uit een jaartalsteen in de achtergevel van nr.64 met het jaartal 1637 (zie foto hieronder).
De nummers 66 en 68 zijn tezamen medio 18de eeuw gebouwd en deelden een riant koetshuis in de Langestraat 33 (zie foto hieronder).
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Anneke Huijser, Arjen Lobach, Ria Scharn, Anthony Kolder, Adrie de Koning, Mike Man, Jos Mol, Hans van Efferen, Marike Muller, Harry Snijder,
Hulp gevraagd...
Carol de Vries vond ruim 400 foto's uit de "collectie Jacob Olie". Het is bekend dat hij ook foto's van andere fotografen verzamelde, dus het is allerminst zeker dat hij die foto's zelf maakte. Een groot aantal is gesneden koek, maar enkele foto's vragen toch om een beschrijving..., zoals deze.
U kunt de foto klikken voor een afbeelding in de hoogste resolutie.
Foto: Stadsarchief Amsterdam
Hulp gevraagd... en gekregen
Toch een foto van Jacob Olie! Een uitsnede van deze foto (linkerkant) staat correct gelokaliseerd in de Beeldbank. Eén opmerking: Dit heette in 1890 toen deze foto gemaakt werd nog Nieuwe Lijnbaansgracht. Dit deel van die gracht tot de samenkomst met de Plantage Muidergracht werd in 1905 gedempt. De kade links werd toen Valckenierstraat en op het tracé van de gracht kwamen huizenblokken tussen Valckenierstraat en Sarphatistraat. Op de foto hieronder poseren de jongens op de Pancraskade, nu Pancrasstraat. De spoorlijn aan de overkant van het water is de Doklijn die van station Rhijnspoor langs de Sarphatistraat naar het Entrepotdok reed. Achter de jongen met strohoed is de loopbrug over dat spoor te zien, vlak bij de Muiderpoort die hier verscholen staat achter hoge bomen. Er staat in de Beeldbank nog een foto (in spiegelbeeld; hieronder gecorrigeerd) met deze situatie waarop de Muiderpoort wel te zien is.
Wegens het door de Beeldbank hardnekkig verkeerd benoemen van dit stuk gracht hebben wij de hulp, die het over de Plantage Muidergracht had, ook gehonoreerd.
Foto's: Stadsarchief Amsterdam
Hulp kwam van Arjen Lobach, Marike Muller, Paul Graalman, Ria Scharn, Hans van Efferen, Mike Man, Harry Snijder,
Nieuwe PDF: architect Pierre Cuypers
Wij hebben weer een hoofdstuk toegevoegd aan de serie over de belangrijkste in Amsterdam werkzame architecten. Dit keer gaat het over het Amsterdamse werk van Pierre Cuypers en dan uiteraard over de scheppingen waar iedereen het meteen over heeft: Rijksmuseum en Centraal Station. Verder de kerken die hij in deze stad bouwde: zijn lievelingsproject Vondelkerk, de nooit afgebouwde kathedraal aan de Amstel Sint Wilibrordus en de bij vakbroeders geprezen oplossing voor de driehoekige Maria Magdalena in de Spaarndammerbuurt. Cuypers is zelfs nog een termijn raadslid geweest maar toen had hij het gehad met Amsterdam en vluchtte weer naar zijn Limburg.
Zelfs na een tweede leven als bioscoopzaal in het Filmmuseum en een derde leven idem in de Hallen blijft er aan de naam Cinema Parisien een dubieus luchtje hangen. Was dat niet een seksbioscoop? Werden daar geen ranzige films vertoont waar alleen mannen naar kwamen kijken? Terwijl deze bioscoop van filmpionier Jean Desmet (portret) als familietheater begon. Volwassenen én kinderen konden hier cinematografisch vertier naar hun gading vinden.
In 1909 kocht Desmet in Rotterdam een bestaand filmtheater met de naam Cinema Parisien en een jaar later richtte hij in Amsterdam ook een filmtheater in, dat dezelfde naam kreeg. In Amsterdam kwam dat op de Nieuwendijk 69.
Desmet was begonnen met een rondreizend bioscooptheater op kermissen. Toen de kwaliteit van film het spektakel-stadium te boven was, kwam de 'vaste' bioscoopzaal
in zwang met Nöggerath in 1907 als eerste.
Foto: de Belg Jean Desmet (1875-1934)
Desmet bouwde niet een nieuw pand voor zijn bioscoop, maar zocht en vond een pand aan de Nieuwendijk waar een ander pand in de Hasselaerssteeg heel bruikbaar op aansloot.
Het pand was in 1881 verbouwd door architect Yme Bijvoets en had enkele verschillende branches gediend tot winkelruimte, tot het in 1896 samen met Nieuwendijk 67 als Grand Bazar Americain een magazijn in galanterieën werd. Eigenaar was de Duitser Herman Joseph Schäfer of Schaefer. Geen mens weet waarom hij handelde onder de naam J.H. Schaefer met verwisselde voorletters. Schaefer werd ook een bekend uitgever van duizenden prentbriefkaarten en ook dat ging vanuit dezelfde panden.
Afb: Stadsarchief Amsterdam
Desmet kocht dus nummer 69 van Schaefer en liet het geheel verbouwen door architect Jos Hegener. Het ontgaat onze kennis of het dwarse pand aan de Hasselaerssteeg al eigendom van Schaefer was of dat Desmet dat erbij heeft weten te kopen. Links ziet u een maquette van de hand van Paul Broers, die een gedegen reconstructie maakte van het eerste Cinema Parisien in 1910. Voor u nu roept dat dit niet het Parisien is dat u kent van het Filmmuseum of de Hallen..., over het interieur dat Desmet in 1924 grondig liet veranderen komen we direct te spreken.
De voor- en achterhal hadden wanden die bekleed waren met tegeltableaus die gemaakt waren door verschillende plateelbakkerijen, de grootste gesponsord door de Zuid-Nederlandsche Bierbrouwerij. Allen in de toen populaire stijl van de neo-renaissance. Ze kwamen tevoorschijn toen het interieur van 1924 omzichtig werd verwijderd om opgeslagen te worden tot er een geschikte ruimte gevonden was om het opnieuw te kunnen aanbrengen. Ze waren op doek geschilderd en dat was natuurlijk geweldig voor het behoud van zowel eerste als tweede interieur.
Maquette Cinema Parisien 1910 door Paul Broers
Het interieur was verdeeld in een voorhal waar behalve plaatsbewijzen ook versnaperingen gekocht werden in vier zgn. 'winkeltjes' tegen de zijmuur. Alle jaren dat Parisien bestond hield de kwart-ronde kassa in de hoek het uit, zij het qua uiterlijk aan de tijd aangepast. Via een dubbele klapdeur kwam men in de achterhal waar de toegang tot de zaal was in de vorm van een lichtsluis. Tegen de achterwand waren twee toiletten, voor dames en heren. De achterhal was lager dan de voorhal; in feite een aanbouw. Op het dak stond de projectiecabine, helemaal los van zaal en hallen. Dat had alles te maken met de extreme brandbaarheid van de toen gebruikte nitraatfilm.
Tek: Paul Broers
De zaal was een verhaal apart. Er stonden die eerste jaren geen stoelen! De korte films in doorlopende voorstelling - soms wel acht verschillende - werden staande bekeken. De bezoekers die door de lichtsluis naar binnen liepen duwden de kijkende massa als vanzelf naar voren waar ze door een uitgang onder het projectiedoek weer in de Hasselaerssteeg naar buiten werden geperst.
De zaal was ook in neo-renaissance gedecoreerd
met voorgefabriceerde stucelementen van papier-maché die beschilderd waren. De ronde koof tussen wanden en plafond idem dito.
Foto van ná 1924: Stadsarchief Amsterdam
Foto boven: Interieur Parisien in 1991 geheel gereconstrueerd in het Filmmuseum in het Vondelpark - architectuur.nl
In 1921 opende Abraham Tuschinski zijn wonderwereld in filmland en vriend en vijand was onder de indruk. Dat wilde Desmet ook en gaf opdracht tot een omvangrijke wijziging van het interieur van Parisien. Er kwamen stoelen! Langs de wanden houten lambriseringen en op de vloeren dikke tapijten. De muren werden beschilderd met art deco-motieven met een vleugje Amsterdamse School. Zelfs het plafond kreeg een beschildering. Lichtornamenten gaven een sfeervol gedempt licht. Het resultaat was Desmets eigen 'klein-Tuschinski' en het is bizar dat niet bekend is wie verantwoordelijk is voor deze decoraties. We lezen alleen dat Desmet de touwtjes daarbij strak in handen hield. Mogelijk is dat hij een of meerdere decorateurs van Tuschinski wist te strikken. Hoe ze er uitzagen weten we des te beter.
Dat het art deco-interieur bewaard is gebleven is te danken aan Desmets kleindochter Ilse Hughan, die ervoor zorgde dat het terechtkwam bij het Filmmuseum in het Vondelpark. Daar werd het zorgvuldig opnieuw aangebracht in een filmzaal. Op die plek kreeg het interieur een vermelding in de lijst van UNESCO Werelderfgoederen. Na de verhuizing van het museum naar het gebouw van Eye boven het IJ was er geen plaats meer voor Parisien en werd het opnieuw opgeslagen. In 2014 deed Eye het interieur cadeau aan de Filmhallen in aanbouw.
Foto onder: Zaal 7 van de Filmhallen is de Parisienzaal - filmhallen.nl
Vanaf mijn vroegste jeugd was ik erg geïnteresseerd in podiale activiteiten zoals liedjes zingen, de clown of cabaretier uithangen, goochelen en entertainen. Toen ik tijdenlang het land doorreisde om op talentenjachten protestsongs en aanverwante te zingen en tokkelen kwam ik op die talentenjachten ook een jongeman uit de Ruyschstraat tegen die zijn eigen goocheltrucs maakte en ook opvoerde. Soms eindigde ik als tweede en de goochelaar als derde, en vaak ook andersom. Ik bleef het leuk vinden, wat hij deed en kocht af en toe een kant en klaar trucje bij de Amsterdamse feestwinkels om op bruiloften en partijen even een leuk presentatietje te geven ter leeringh ende vermaeck. (zie een van mijn oude columns op. Ik zag in mijn jeugd diverse goochelaars optreden in Amsterdam en las veel over ze. Zo las ik over de bekende Richard Ross die het zelfs een paar keer tot wereldkampioen schopte. Ik begon op kinderfeestjes op te treden als kindergoochelclown Nervoso en als ik daar dan wat centjes voor ontving, belde ik met een van de grootste goochelwinkels van Europa,
t.w. de winkel van Jan Monnikendam aan de Gedempte Raamgracht in Haarlem. Die stuurde me dan de verdwijnende wandelstok of de zwevende bol, waardoor mijn twee koffers steeds voller kwamen te zitten. Een keer was ik op visite bij de mondiaal bekende goochel-attributenmaker Henk Vermeyden aan de Kloveniersburgwal en die ontving me alsof ik een zeer belangrijk goochelaar was. Ik kocht divers trucs bij deze aimabele man, die alles zelf met de hand maakte en heb nog steeds plezier van zijn zeer goed in elkaar gezette spulletjes. In zijn studio grijnsden op grote posters de kampioenen en wereldkampioenen mij aan, waaronder Richard Ross, de jongste goochelwereldkampioen ooit.
Bij deze een hommage aan deze beminnelijke man die amateurs en professionals (waaronder Hans Klok e.a.) opleidde in zijn studio/theater in Bennebroek.
Richard Ross, geboren als Richard Rozeboom was een Nederlands goochelaar. Hij overleed op 55-jarige leeftijd ten gevolge van een hartstilstand. Ross is vooral bekend geworden door zijn vertoning van het ringenspel, ook wel bekend als 'linking rings'. Op 18 mei 2007 werd het eerste exemplaar van zijn biografie aangeboden aan zijn weduwe Veronique Ross, zijn broer Tadek Rozeboom, zijn peetdochter Rosita Zimmer en haar zus Daniëlle Zimmer. Ross had geen kinderen. Hij was wel de peetoom van de dochter van zijn broer Amar Zimmer; genaamd Rosita Zimmer. Ross dreef samen met zijn broer Tadek het 'Magic Art Center' in Bennebroek. Na zijn overlijden nam zijn weduwe het over met hulp van Tommy Wonder. Na Wonders overlijden kreeg zij hulp van Dutch Magic. In 1970 werd Richard wereldkampioen goochelen. In 1973: wederom wereldkampioen goochelen.1991: winnaar 'Gouden Speld' (onderscheiding uitgereikt door de 'Nederlandse Magische Unie'). Tevens is Ross winnaar van de "Performer Fellowship Award" van de "Academy of Magical Arts" in Hollywood, de "Oscar" van de goochelwereld. Hij is naast Fred Kaps en Tommy Wonder en Flip Hallema de enige goochelende entertainer in Nederland die ooit een "Fellowship Award" heeft mogen ontvangen. Ross is de leermeester voor vele andere goochelaars geweest, zoals Hans Klok en Christian Farla. In 1986 kocht Ross in Bennebroek een oude bollenschuur. Samen met zijn broer Tadek toverde hij dit gebouw om in een klein theater. De bedoeling was dat het 'Magic Art Center' het trainingscentrum zou worden voor het televisieprogramma 'De 1-2-3-show'.
Foto: Wikipedia
De Nederlandse goochelaar Richard Ross werd twee keer wereldkampioen goochelen. Hij vertoonde een prachtige linking-rings-act. De metalen ringen leken door elkaar heen te smelten, dit was in zijn tijd ook al een klassieke truc, echter Ross deed het op zó’n vernieuwende manier dat de hele goochelwereld ondersteboven was van zijn bijzondere act!
Tijdens een van de 'Nationaal Goochel Congressen' (vaak in mei te Haarlem), is het eerste exemplaar van de biografie van de tweevoudig wereldkampioen Richard Ross, aan zijn weduwe aangeboden. Richard Ross is op 10 februari 1946 geboren in het Poolse Danzig en op 20 mei 2001 overleden. Hij werd in 1970 in Amsterdam voor de eerste maal wereldkampioen. Bij het volgende FISM-congres (*) in 1973 won de jongste wereldkampioen voor de twééde maal het wereldkampioenschap. Richard heeft voor vele vorstenhuizen opgetreden, zoals voor de Sjah van Perzië, Prins Rainier van Monaco en uiteraard ook voor ons eigen vorstenhuis. Prins Bernhard was een groot fan van hem. Richard werd o.m. bekend door zijn exclusieve presentatie van de 'Linking Rings' en zijn 'Klokkenproductie'. Later werden zijn 'Elastiekjes' en de 'Cape' zijn handelsmerk. De biografie bevat vele nog niet eerder gepubliceerde foto 's. De biografie is te bestellen via: ferry@kwee.nl. Wist u trouwens dat Richard Ross zich in zijn beginjaren 'Rosaldi' noemde?
Donderdag 1 maart 1923 - De koninklijke familie komt naar Amsterdam voor de ontvangst van koning Gustav V Oscar Adolf van Zweden (1858-1950). Hij komt hier voor een driedaags staatsbezoek en zou even later die dag per trein op het Centraal Station aankomen. Om 10 uur reed het gezelschap in een galarijtuig naar het station waar om half 11 de trein met de koning aankwam (foto linksonder). In de exprestrein was een galarijtuig voor het Zweedse gezelschap opgenomen. Er volgde een ontvangst in de koninklijke wachtkamer. Daarna ging het terug naar het paleis op de Dam.
Die dag en volgende dagen zou
koning Gustaaf het Scheepvaartmuseum en het Stedelijk Museum bezoeken. Bij die laatste gelegenheid heeft burgemeester De Vlugt in de Franse taal een toespraak tot de koning gericht.
Al dagenlang hebben de kranten de lezers bestookt met informatie over Zweden en het Zweedse koningshuis.
Vooral de Hollandse (Amsterdamse) hulp in vooral scheepvaart- en militaire zaken worden belicht, met een prominente rol voor Louis de Geer als wapenleverancier.
Zaterdag 3 maart zal de koning van Zweden weer vertrekken.
Foto: Nationaal Archief/Koninklijkhuis archief -
Onder: krantenfoto's De Courant
Geen woord over het ontbreken van koningin Victoria (1862-1930), de echtgenote van Gustaaf. Zij was als prinses van Baden en kleindochter van keizer Wilhelm I in 1881 met kroonprins Oscar Gustaaf Adolf getrouwd en in 1907 naast hem koningin van Zweden geworden. Ze was haar hele leven al ziekelijk en zal wel op aanraden van haar lijfarts Axel Munthe in diens villa op Capri 'kuren', zoals ze veelvuldig deed. Haar Duitse afkomst en openlijke Duits-gezindheid heeft Gustaaf regelmatig in verlegenheid gebracht en de waardering van het koningshuis tijdens de Eerste Wereldoorlog een knauw gegeven. De koning trok dit met zijn bekende innemendheid echter weer recht en was een gevierd staatshoofd. Mogelijk dankzij die band met Duitsland en de Duitse adel wist hij tijdens de Tweede Wereldoorlog neutraal te blijven.
Foto: Wikipedia
Oude afleveringen
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2023. De keuze 2014 t/m 2022 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.
In zijn studio grijnsden op grote posters de kampioenen en wereldkampioenen mij aan, waaronder Richard Ross, de jongste goochelwereldkampioen ooit.
