Fotoquiz

De snelste met de goede oplossing van de quiz van vorige week was Roelof Weide. Van hem komt dan ook deze nieuwe opgave.

Welke straat? Welke kerk?

Oplossingen via deze link.

Ramtorenschip de Buffel als logementsschip langs het Marine-etablissement in Amsterdam.

De tekst heronder werd ingezonden door Bram Huijser.
"De Buffel was bedoeld voor de verdediging van de Nederlandse kustwateren. Omdat Nederland zelf over onvoldoende kennis beschikte om pantserschepen te bouwen, vond de bouw plaats in Schotland. Tijdens de bouw van de Buffel werd ervaring opgedaan die voor de bouw van Zr. Ms. Guinea werd gebruikt, later door de Amsterdamse Rijkswerf.
Na een rustige carrière als pantserschip werd de Buffel omgebouwd, vanaf 1896 deed het schip dienst als logementschip. Tijdens de Duitse aanval op Nederland in 1940 was de Buffel nog in dienst als logementschip en lag het in de Rijkswerf Willemsoord in Den Helder. Na de val van Nederland werd het schip door de Duitse bezetter naar Amsterdam versleept, om daar als logementschip dienst te doen".

Op de foto links de Buffel in Den Helder.

"Na de Tweede Wereldoorlog werd het schip intact teruggevonden en als logementschip ingedeeld bij de onderzeedienst in Rotterdam. In 1948 keerde het schip terug naar Amsterdam om te gaan dienen als logementschip bij het Marine Etablissement Amsterdam (zie quizfoto).

Op de foto links de Buffel in het Jan Blanken-dok in Hellevoetssluis.

Sinds 1979 was het schip te bezichtigen in het Maritiem Museum Rotterdam, waar het in de Leuvehaven als museumschip lag.
Vanwege bezuinigingen werd de Buffel in het najaar van 2013 verplaatst naar Hellevoetsluis. Sinds 5 oktober ligt het schip in het Timmerdok van Droogdok Jan Blanken. De Buffel had daar ook al van 1896 tot 1920 als logementschip gelegen. De gemeente Rotterdam is nog steeds eigenaar van het schip, maar het beheer is nu door Stichting Museumschip de Buffel overgenomen. Later krijgt de Buffel zijn definitieve ligplaats aan de Koningskade, die nu onder constructie is. Het is de bedoeling van de vrijwilligers van de Stichting Museumschip de Buffel om het schip in goede conditie te houden, zodat de volgende generaties er ook kennis van kunnen nemen.
Vanaf 15 december 2013 is het schip voor bezoek open op de tijdelijke ligplaats in het Droogdok Jan Blanken. Aan de Koningskade is een Maritiem Kwartier worden ontwikkeld, waarin de Buffel naast andere historische schepen, zoals de mijnenveger Bernisse, het lichtschip de Noord-Hinder en het stenen Droogdok Jan Blanken uit 1806, kan worden bezichtigd. Sinds 7 februari 2015 ligt de Buffel afgemeerd aan de Koningskade 2 in Hellevoetsluis waar het bezoekers kan ontvangen".

Veel deelnemers wisten dat het schip van Amsterdam naar Rotterdam gesleept werd om ook weer als logementsschip te dienen. Daar is het in 1979 ook gerestaureerd en werd museumschip. Dat het tegenwoordig in Hellevoetssluis ligt was sommigen ontgaan. De Buffel lag tot september 2013 in de Rotterdamse Leuvehaven. Het schip lag daar jaren bij het Maritiem Museum, de voormalig eigenaar, maar moest verhuizen vanwege bezuinigingen. Het was de bedoeling dat het marineschip toen al meteen naar de Koningskade in Hellevoetsluis zou worden gesleept, maar dat ging niet door omdat de kade nog gerenoveerd moest worden. Ook werd gedacht dat er munitie in het water lag, waardoor De Buffel eerst naar het droogdok Jan Blanken ging. Na een jaar wachten, is het schip in 2015 naar de definitieve ligplaats gegaan. Sinds het scheepvaartmuseum De Buffel heeft afgestoten, is het in handen van Stichting Museumschip De Buffel.

Waar? Wie?

Dit echtpaar zit niet in de eigen zitkamer. Waar dan wel? Hoe komt dat zo? Kent u de geschiedenis van de woning?

Uw oplossing via deze link.

Doe mee en verzamel zoveel mogelijk informatie en afbeeldingen die betrekking hebben op de quizfoto van deze week. Onze redactie bakt er weer een verhaaltje van.

Prins Hendrikkade 46-47, de Victoria-huisjes.
J.M.A.Rieke maakte deze tekening in 1889. Op deze tekening zijn de huisnummers 46 en 47 de twee meest rechtse panden. De laagbouw is P.A.Cartsens Kleerenmaker en het smalle huisje rechts daarvan de tapperij Verburgt. De hotelonderneming 'Victoriahotel' kocht aan het Damrak vijf panden en wilde dat aan de Prins Hendrikkade ook doen. Twee eigenaren lagen dwars! De tapper op nr.46 had zijn pand in 1865 voor ƒ3105,- gekocht. Buurman Carstens van nr.47 had zijn pand gehuurd tot dat moment, maar in 1883 voor ƒ14.000,- gekocht.

Carstens betaalde een ongekend hoge prijs die gebaseerd was op de geruchten dat er een hotel zou komen en de panden opgekocht zouden worden. Hij eiste in 1889 een waanzinnig bedrag, ƒ43.000,- wordt genoemd) en zette ook zijn buurman Carstens aan eveneens een hoog bedrag te eisen. Beiden kwamen op de koffie!
Ze hebben het geweten. De bouwtijd bedroeg ruim 2½ jaar waarvan er ruim een half jaar geheid werd. Carstens vluchtte met zijn gezin naar een woning aan de Haarlemmerweg en kwam pas in 1893 terug, toen het hotel in gebruik genomen werd.

Deze foto verduidelijkt de mate van inbouwen. Nummer 46 is wel verbouwd maar nog steeds een slijterij. Nr.48 is een tabakswinkel geworden. Die lift al mee op de faam van het hotel met de naam 'Sigarenmagazijn Victoria'. Vandaag is dit een souvenirwinkel. In 1985 heeft de souvenirwinkel ook nr.46 in gebruik genomen.

De indruk zou kunnen bestaan dat nr.47 een onderstuk is, zo zonder dakopbouw. Dat is echter niet zo, het is zo gebouwd. Er stond hier ooit een loods bij een houttuin en toen de houttuinen in 1602 naar het eerste deel van de Haarlemmer Houttuinen verhuisden wilde men hier bouwen. De bewoner van het Hoge Huys, Damrak 2, had in de zijgevel van zijn huis ramen gemaakt die uitkeken over het IJ en hij kreeg het gedaan dat er niet hoger dan dit gebouwd zou worden.

Op deze foto is te zien dat de hoteldirectie niet stilzat. Er is al weer flink uitgebreid en de hele huizenrij tot de Hasselaersteeg is nu bij het hotel getrokken. De rest tot het Hollandse Lloyd-gebouw volgde. Daarvoor sneuvelde ook een der oudste bioscopen van de stad, Parisien, het theater van Jean Desmet op de Nieuwendijk. Daarbij werd nog meer van de vroegste geschiedenis van Amsterdam blootgelegd, zoals de eerste kadeversteviging van de Nieuwendijk. Ook de houttuinen kwamen weer aan het licht en de fundamenten van de Jacobskapel.

Het uitgebreide artikel staat voor u klaar, als drieënveertigste aflevering van ons eigen jaarboek Fotoquiz 2015.

Klik deze link om alleen aflevering 43 te lezen. U kunt ook alle aflevering tot vandaag tegelijk inzien: klik hier (of de omslag links) voor het jaarboek zover als het gevorderd is (>25MB).

Aflevering 43 werd samengesteld uit materiaal van Anneke Huijser, Ria Scharn, Erwin Meijers, Hans Goedhart, Robert Raat en het artikel "De huisjes in het Victoriahotel" van Isa van Eeghen in maandblad Amstelodamum 1966.

Waar is deze foto gemaakt?

Uw oplossing a.u.b. via deze link.

Oplossing vorige week:

Amstel 200, hoek Amstelstraat. Deze hoek was eerder onderwerp van de quiz, namelijk in week 44 van 2014. Deze foto is nog iets ouder.

De eerste met het goede antwoord was Arjen Lobach.

Oplossing vorige week:

Het Bungehuis tussen Spuistraat en Singel. De foto is tijdens de bouw in 1930 gemaakt.

De eerste met het goede antwoord was Arjen Lobach.

Vandaag hebben we allemaal een of andere vorm van camera bij ons, al is het maar in de telefoon. Maar er was een tijd dat dit niet zo vanzelfsprekend was en een fotograaf een omvangrijke en zware uitrusting mee moesten sjouwen. We mogen blij zijn dat er na de uitvinding van de fotografie Amsterdammers waren die hun nieuwe hobby op hun stad uitprobeerden. Dat waren bakbeesten van plaatcamera's. Het longentje rechts is bewogen, de rest scherp. De camera stond dus op statief maar de figuren stonden niet stil. Alleen die lummel met z'n handen in zijn zakken. De fotograaf die dit plaatje maakte heeft ook menige foto van de stad geschoten. Weet u waar deze werd gemaakt? Uw oplossing graag via deze link.

Dit schilderij maakte Jan Abrahamsz Beerstraten (1622-1666) van de Kampersteiger met het Zeeregt. Hier staat nog de oude Nieuwebrug afgebeeld (rechts), voor zover die er opstaat. Of er werkelijk zoveel trappetje en steigers rond waren valt te betwijfelen. Ook die gemetselde boog hoort daar niet, niet bij de oude Nieuwebrug en ook niet bij de nieuwe. Links van het in de hoogte opgerekte Zeeregt mist de bebouwing van de Oude Teertuinen tot het Kamperhoofd. Dat was natuurlijk om nog meer levendigheid van het 'schiprijk IJ' te kunnen weergeven. Waarvoor de vastgevroren boeier (links) de zeilen gehesen heeft is een raadsel. Maar zoals we bij meer schilderijen hebben gezien moet er flink gestoffeerd worden, wil het een attractief schilderij worden.

Van Maarten Helle kregen we nog een paar foto’s van de Vereeniging tot Heil des Volks in de Barndesteeg 21-25 (zie '100 jaar geleden' van vorige week).
Boven de ingang op nummer 25, op de foto links is dat onder de booglamp, bevindt zich dit bijzondere hekwerk met de letters VTHDV en boven de ingang onderstaand tegeltableau.

De rand van de zeventiende-eeuwse stad. Links de aanzet van de Hoogesluis en daarboven piept molen De Leeuw op bolwerk Wester Blokhuis boven bebouwing en bossages uit. De fransman Louis François Cassas maakte deze schetsmatige tekening van het Amstelgrachtje in 1776. Het Amstelgrachtje was toen een populaire aanlegplaats en tussenhalte voor trekschuiten. Het bruggetje is daarom extra hoog.

Tussen 1864 en 1867 werd bovenstaande foto vanaf hetzelfde standpunt gemaakt, waarschijnlijk door Pieter Oosterhuis voor uitgeverij Douwes. In 1864 was het Paleis voor Volksvlijt in gebruik genomen en in 1867 werd het Amstelgrachtje gedempt. Daarop werd de Maarten Jansz Kosterstraat gerooid. De molen zou in 1868 gesloopt worden.
De laatste twee huizen aan de Amstel zijn vervangen maar het derde, half op de foto, is het steenrode huis op de Street View links.

Van 25 t/m 27 oktober 1915 staken de 'jongens' van de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij. Onder jongens werden jonge handlangers, nageljongens, tegenhouders, enz. verstaan. Het waren in principe ongeschoolde arbeiders die op het werk het vak dienden te leren. Om diezelfde reden (ongeschoold, niet-vakman) werden ze slecht betaald en daar hadden ze blijkbaar genoeg van. De directie weigerde de looneisen te honoreren, waarop 115 jongens het werk neerlegden. Het bleef niet bij de NSM, ook in Rotterdam bij Fijenoord werd gestaakt.
Ondanks dat het om minder dan 10% van het totale personeel ging werden de werkzaamheden op de werf behoorlijk verstoord. De directie eiste van de vaklui dat zij het werk van de jongens overnamen, maar dat kwam neer op stakingsbreking. Kortom, problemen. De directie sloot de werf en stelde voor dat de rest van het personeel een keuze zou maken, met of zonder jongens het werk volledig te hervatten of de werf bleef dicht.
Tijdens een personeelsvergadering in Bellevue op 26 oktober bood de directie aan een duurtetoeslag voor het gehele personeel door te voeren, maar dan verviel wel de voorziene loonsverhoging voor 2016. Met 657 tegen 59 stemmen werd het voorstel aangenomen, zonder de jongens verder zelfs maar te horen. De volgende dag kwam er een einde aan de staking.

Met dank aan Maaike de Graaf voor haar research en Ruud van der Sluis voor het doorspitten van het NDSM-archief en zijn verklaring van de achtergonden. Hij stipte nog aan dat er in 1915 geen schoolse opleiding bestond en elke werfarbeider ooit ongeschoold aan de gang moest, wilde hij het vak van scheepsbouwer leren. Bekend is dat Daniel Goedkoop heel zorgzaam was voor de 'jongens'. Er zijn diverse aanwijzingen voor deze aandacht. Bij enig talent mochten ze naar de (avond)tekenschool.
Bij 'wangedrag' konden de werknemers rekenen op kortingen op het uurloon, schorsing of ontslag voor b.v. “spuwen” er werd toen ook nog gepruimd, urineren op daarvoor niet bestemde plaatsen, vloeken, roken, drinken (alcohol), schaften, kaarten, slapen, vechten, ongehoorzaamheid, diefstal, te laat komen, te vroeg vertrekken, beschadigd of zoekgeraakt gereedschap, lanterfanten én staken. Een kwartier, half uur of uur inhouding op het loon waren veel gebruikte maatregelen.

Op de foto een nageljongen die klinknagels verhit.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2015. De keuze '2014' leidt naar aflevering 1 van 2014, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Veel van de historische afbeeldingen van Amsterdam komen uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave