De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Karel Meijers. De nieuwe opgave komt dan ook van hem en dat is een foto die hij zelf maakte. Gezien de auto is dat lang geleden.

De vraag is:

Waar is dit?

Oplossingen via deze link

Foto: © Karel Meijers

Niet alleen als je in een bepaald huis geboren werd, helpt bij het meteen zien waar dit is. Ook als je er jarenlang gewoond hebt is dat handig. Dat gebeurde Karel Meijers toen hij zijn woning aan de Schippersgracht herkende. De rest van de deelnemers hadden iets meer moeite met het herkennen van deze gevelrij zonder het water van de gracht ervoor of een der beide bruggen prominent in beeld: die van de Scharrebiersluis (#278) of de Kortjewantsbrug (#487).
De clou school aan de rechterzijde van de foto. Dat is het gebouw dat vader en zoon Willen en Jan Springer in 1878-'80 bouwden voor de Kweekschool voor de Zeevaart, later Hogere Zeevaartschool.

Foto's Stadsarchief Amsterdam

Ria Scharn viel op dat de tramrails op de foto wel een heel bijzondere slinger maakten en vroeg zich af of er over de Scharrebiersluis misschien een tram had gereden. Dat is inderdaad het geval, namelijk lijn 18, voordat die lijn op het traject Nassauplein-Sloterdijk werd ingezet. Lijn 18 ontstond door het doortrekken van lijn 7 (Mariniersplein-Kadijksplein) naar het CS met een ander lijnnummer 18. Via de Schippersgracht ging het over de Prins Hendrikkade (foto). Lijn 18 werd in 1922 doorgetrokken naar Sloterdijk en in 1932 ingekort tot Nassauplein-Sloterdijk.

Foto: coll. K.Hoorn

Goede oplossingen kwamen van Karel Meijers, Ria Scharn, Mike Man, Jos Mol, Hans van Efferen,

De keuzefoto betreft deze week een locatie buiten de Singelgracht.

Als voorzet geven wij dat Pieter deze serie maakte in de 19de-eeuwse gordel.

Hint: daar hoef je niet meer voor naar Parijs.

Aan welke straten staat dit hoekhuis?

Oplossingen graag via deze link

Foto: © Pieter Klein

Dat deze steen te vinden is in de Kerkstraat op nr. 453-455 was snel gevonden. Maar daar was Hans Olthof niet mee tevreden. De puntjes tussen de letters duiden op een afkorting en waarschijnlijk van een Latijnse tekst. Gelijk had hij. Er staat dus:
Horis Orti Miseris Eqvidem Rectitiudine Vinice Superevinuis. Maar wanneer u deze tekst in Google Translate invoert wordt het lachen. Het is geen spreuk maar een stel gekunsteld bij elkaar gezochte woorden om tot de naam Homerus te komen. Een zin waar geen der vertalingssites mee overweg kan, ook Webtran.nl niet die zegt gespecialiseerd te zijn in vertalingen Latijn-Nederlands. Ook als u de "v" verving door een "u" kwam er niets bruikbaars uit. Dan maar gekeken wat de dispuutvereniging zelf zegt: Houdt de klassieke geest hoog in band van onderlinge vriendschap. Maar een echte vertaling is dit niet, meer een motto. Een klassiek geschoolde deelnemer kwam tot "Geboren in ellendige uren zullen wij samen in oprechtheid overleven". Andere pogingen kwamen tot "In ( het ontstaan van) ongelukkige tijden zullen we in gerechtigheid overwinnen". Ook "vriendschap" i.p.v. gerechtigheid kwam voorbij. Wat ons heel logisch leek was de veronderstelling dat er sprake was van een relatie tussen de spreuk en het oprichtings(oorlogs)jaar 1941.

Dit lijkt ons allemaal ver verwijderd van het motto van de vereniging. Daarom schrappen wij deze vraag, net als het onbekende jaar van plaatsing van de steen. Volgens gevelstenen.net was dit 199? [sic] met als beste gok het 50-jarig jubileum in 1991 (Anthony Kolder) of recenter ter gelegenheid van het aanstaande jubileum in 2021 (Adrie de Koning, Mike Man). De steen ziet er inderdaad erg nieuw uit.

Foto: gevelstenen.net

Goede oplossingen van de eerste twee vragen kwamen van Kees Huyser, Anthony Kolder, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Ria Scharn, Jos Mol, Otto Meyer, Adrie de Koning, Mike Man, Marike Muller,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

Ook deze week een foto uit vervlogen tijden. Een straat vol nijverheid. De vragen zijn:

Welke straat/weg/pad is dit?

Welke fabriek hoort er bij de schoorsteen?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Deze foto kwam de redactie vorige week tegen bij het verzamelen van materiaal voor het stuk over de metamorfose van Botermarkt naar Rembrandtplein. Er stond een foutieve beschrijving bij als ware dit Rembrandtplein 16 op de hoek van het Thorbeckeplein. Daar gebeurde inderdaad in december 1968 een ramp: vanuit Bodega Riche ontstond een brand die deze hele hoek in de as legde. Leuke vraag, plenty foto's (zie hieronder) en krantenberichten om een smeuïg verhaal van te maken. Te meer daar uw webmaster altijd extra gefocust was op Café Verwoest op die hoek, omdat de zoon van de uitbater schoolmakker was.
Vergeefs! De beschrijving klopte niet en dat zag de redactie over het hoofd. Vandaar dat u over deze vraag dat extra paniek-mailtje kreeg en het toen ook nog even duurde voor er nieuwe vragen bij deze foto verschenen... saaie vragen.

Het was een andere hoek, namelijk die van het Thorbeckeplein met de Reguliersdwarsstraat. Het hoekpand kent twee adressen: Reguliersdwarsstraat 116 en Thorbeckeplein 4; nr.2 is opgegaan in een nieuwbouw op 4 waarin jarenlang de Trocadero zat en thans steakhouse De Nachtwacht.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Wat alarmbellen had moeten laten afgaan was het Berlagiaanse gebouw naast het hoekpand van de quizfoto. Bij nader inzien is dat Gebouw Lux van tegelhandel Heystee, nog steeds op de Reguliersdwarsstraat 114-118, wiens eigenaar dit gebouw als geldbelegging door Jan Frederik Staal liet bouwen. Oplevering 1911 en drie jaar later op de Herengracht op de corresponderende percelen 545-549 nog zo'n groot gebouw dat o.a. als kantoor aan de Amsterdamsche Handelsbank werd verhuurd. Geen gelukkige keuze: die ging in 1928 failliet. Sindsdien wordt het hele complex aan diverse firma's en instellingen verhuurd, o.a. een aantal jaren aan AT5.

Wij hebben zo'n puinhoop gemaakt van deze vraag dat het oneerlijk is een erelijst samen te stellen. Wij kregen op beide suggesties Rembrandtplein 16 en Thorbeckeplein 4 meerdere correcte antwoorden.

Deze week hebben wij gekozen voor echt historische foto's voor de quiz. Gevolg: weinig van wat op deze foto staat, bestaat nog.

De vraag is:

Welke kade is dit?

Welke brug is dit?

Bonusvraag:

Weet u de bijnaam van het stuk kade op de voorgrond?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

In dit fraaie dubbelpand vindt u o.a. het prostitutiemuseum. Het adres: Oudezijds Achterburgwal 60-62.
De restauratie van deze panden vond plaats in 1966 door Publieke Werken onder auspiciën van Bureau Monumentenzorg.

Foto: © Pieter Klein

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Kees Huyser, Mike Man, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Jos Mol, Ria Scharn, Adrie de Koning, Marike Muller, Hans van Efferen,

Alweer een foto zonder locatie en deze week is het opnieuw de bedoeling dat u dat probleem oplost. Met deze wirwar van grachten en bruggen moet het mogelijk zijn hier een locatie aan te plakken.

Weet u waar dit is? Laat het ons weten via deze link

U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Aan de bebouwing is nauwelijks iets veranderd, alleen het adres. In de uitleg van de Frederik Hendrikbuurt was geen Hugo de Grootplein voorzien en wat vandaag zo heet was toen de Tweede Hugo de Grootstraat, doorgenummerd van Nassaukade tot Kostverlorenvaart. De nummers van dit blok waren toen 30-38 en nu op het plein 14-22. Chrispijn geeft de winkel rechts in de inmiddels gevonden lijst van 20 winkels zelf aan als nr.32. In de winkel rechts zit nog steeds een drankenwinkel (Gall&Gall).

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Doeltreffende hulp kwam van Harald Advokaat, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Eric-Jan Noomen, Harry Snijder, Mike Man, Hans van Efferen,

redactioneel

In verband met een mid-weekvakantie van de webmaster is het redactionele deel van deze pagina wat magertjes uitgevallen. Volgende week beter.

Tijdens de laatste wandeling van ons clubje hoorde ik de gids vertellen dat Amsterdamse straten beginnen te nummeren aan het uiteinde van de straat dat 't dichtst bij de Amstel ligt. Wetende dat er uitzonderingen op deze regel zijn, ben ik er eens ingedoken. Want... is dat wel zó?

De uitzonderingen zijn meestal in geannexeerde stadsdelen, waar de huisnummers al ingevoerd waren en Amsterdam geen inbreuk wilde maken op "de gewoonte". Maar hoe zit het dan met de grachtengordel? Daar eindigt de nummering bij de Amstel. Het argument dat het eerste deel tot de Leidsegracht het eerst werd aangelegd, telt niet want de huidige nummering stamt van 1875. Maar naar welke normen werd er toen opnieuw genummerd? Het blijkt dat het uitgangspunt "Amstel" uit 1850 stamt toen de eerste nummering ingevoerd werd. In 1853 werd de Dam het uitgangspunt, maar ook dan komen we er niet uit. Want de Kalverstraat begint wel bij de Dam te nummeren, maar de Nieuwendijk? Niet dus! Die nummert van de Nieuwe Haarlemmersluis van noord naar zuid. En dat lijkt in de meeste gevallen de gewoonte geworden.

Daarmee komen wij op de tweede regel naast dat "Amstel", namelijk als er enige twijfel rijst, kwam het IJ als uitgangspunt in het spel. Het lijkt er echter sterk op dat het IJ de voornaamste rol speelt bij het vaststellen vanwaar genummerd wordt.

Om de wirwar van de verschillende huisnummeringen te illustreren wordt graag gebruik gemaakt van de toegangsdeur van Keizersgracht 672, Museum Van Loon. Boven de deur staat het huisnummer van 1796: D7 G15 No.712. De D staat voor District en de G voor Grondvergadering. Elk huis was nu genummerd maar een leek vond het huis nog steeds niet als hij het district en grondvergadering niet wist te vinden. Het huisnummer 712 kon bovendien op een lange straat of gracht vaker voorkomen.
Op de pui rechts staat het adres van 1853: AA22. De AA staat voor buurt AA (van A t/m ZZ) die begrensd werd door Keizersgracht, Reguliersgracht, Weteringschans en Vijzelgracht/-straat. In deze buurt had geen enkel huis hetzelfde nummer maar nog steeds kon het nummer 22 vaker op de Keizersgracht voorkomen.
Daaronder staat dan eindelijk het adres van 1875: 672. Dat u op de Keizersgracht staat, leest u op de hoek van de straat op het straatnaambordje, een nouveauté waarmee in 1850 voorzichtig begonnen was, maar nu consequent doorgevoerd werd.

Wij hebben ooit geprobeerd iets meer licht te brengen in deze materie (klik de omslag hiernaast om te lezen), maar ook daarin wordt niet ontsluierd naar welke normen de huisnummering wordt toegepast. Dat is in 2004 landelijk vastgelegd in een wet BAG maar hoe het voor die tijd toegepast werd is niet duidelijk. Iemand van de deelnemers misschien?

De afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven.

Ze is activiste op haar manier. Een beetje geluk wil de een verspreiden. De ander dringt je van alles op. Maar voorleven of kennis laten maken met, werkt beter en voorkomt dat de ander juist averechts gaat handelen. Zij wil graag dat men vegetarisch gaat  eten, zodat men dierenleed spaart en op de koop toe de CO2-uitstoot reduceert. Ze verspreidt  haar verhaal middels gesprekjes maar ook door gedichtjes. Ze schreef op 27 maart 1993 dit V-gedicht:

‘Voorwaar, voorwaar!
Voer voor Vegetariërs
voorkomt voorzeker
voortgaande vervuiling
voortwoekerende volksziekten
voorspelt vreedzaam
voortbestaan van volkeren.’

Het gedicht werd uitgebeiteld en naast de gevelsteen met haar naam, Schelhaas, aangebracht. Het is de enige activistische gevelsteen in de hoofdstad. De stenen werden vervaardigd door de bekende kunstenares Sjuwke Brinkgreve - Kunst. Willy Schelhaas is naast vegetariër ook feministe, is gek op Mokumse monumenten en heeft haar huis aan de Hoogte Kadijk 12 authentiek laten restaureren en tenslotte verkocht aan Stadsherstel.

Na haar overlijden bleek dat ze een som gelds had achtergelaten voor het in stand houden van haar gevelstenen. De schelhaas op de steen is een schellende of bellende haas die de mensen ergens op attent wil maken c.q. de dorpsporder; de blaadjes sla slaan op Willy ‘s grootmoeder die Slaa van haar achternaam heette.
Hè, wie lopen daar? Daan en zijn vriend Jelle! ‘Hoi jongens!’ ‘Hoi oom Gijsbreght!’ ‘Wat zijn jullie aan het doen?’ ‘Nou, wij hadden een beetje heimwee naar de gevelstenen en de raadplaten en al die verhaaltjes en nu hebben we vakantie en doen we in opdracht van Oma een zoektocht, een verzamelzoektocht!’ ‘Zo, wat is een verzamelzoektocht?’ ‘Ja, Oma stelde voor dat we zoveel mogelijk gevelstenen moesten opzoeken met een groente erop!’ ‘Wat leuk!’ ‘Ja en we hebben er al een flink aantal en we lopen er ook even heen, om een foto te nemen en nog meer te weten te komen.’ ‘Leuk, kijk hier eens, een gedicht van mevrouw Schelhaas, gaat ook over groente, ha ha, we zijn allebei met groente bezig!’ ‘Laten we elkaar appen als we er weer een hebben. Dan wordt het een groentegevelstenenboek!’

Oplossing raadplaat week 3

De gevraagde gevelsteen bevindt zich aan het oude kantoor van de Gemeentetram aan de Stadhouderskade 1 en is gemaakt door Hildo Krop. Hij vervaardigde een serie van vier, voorstellende Draagkoets, Ridders te paard, Omnibus en Trekschuit; ze verbeelden de geschiedenis van de transportmiddelen.

Zie timswings.nl

Volledige inzendingen kwamen van: Kees Huyser, Otto Meyer, Mike Man, Jos Mol en Marike Muller

Als u het weet, meldt het ons dan via deze link

Extra vraag: Waarom zwemmen er vissen in de vissenboom van ’t Mannetje?

Dinsdag 13 september 1921 - Deze dag en de volgende twee dagen is in Amsterdam het Derde Internationale Congres voor den Vrijhandel. Een uitgelezen internationaal gezelschap bezoekt Amsterdam om in de Kleine Zaal van het Concertgebouw te vergaderen over hoe zich vrijhandel verhoudt tot werkloosheid, lonen, productie en koopkracht en speciale aandacht heeft voor het alom tegenwoordige protectionisme. Ere-voorzitter is Eerste Kamellid en oud-gezant in Washington J.T. Cremer en voorzitter is P.J.C. Tetrode, directeur van de Nederlandsche Bank.

Tussen een keur aan sprekers de Britse econoom Hobson die extra de aandacht vraagt voor de kwalijke gevolgen door het protectionisme voor de wereldhandel. Verbazing is er over medestanders van vrijhandel die opeens protectionistische (nationalistische) geluiden laten horen. De vergadering vindt dat deze vakbroeders gekapitteld dienen te worden maar de vergadering gaat daar niet toe over. Wel gunstig onthaal krijgt het voorstel om tijdens dit congres een internationaal bureau te vormen dat de beslissingen van de vergadering moet uitwerken en implementeren in nationale economieën.

Foto: deel Britse delegatie w.o. Hobson - De Telegraaf

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2020 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave