week 35-2021 |
||||||||||||
Fotoquiz snelste |
||||||||||||
De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Ria Scharn. De nieuwe opgave komt dan ook van haar. Ria is benieuwd of u de foto herkent want in een ander verband dan deze quiz is die al eens langs gekomen. De vragen zijn: Wat was het adres van het middelste pand in Hollandse Renaissance?Inderdaad: 'was' want iemand vond het nodig dit begin 20ste eeuw te 'verbouwen' tot een voor die tijd modern kantoorgebouw. Er hielden zich best nog aanzienlijke architecten mee bezig. Welke firma was dat?Nu is het helemaal mis; alles weer afgebroken en nieuwbouw, behalve het huis links dat er nog staat. Oplossingen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Pfffff! Elke keer weer levert de nog ongedempte Nieuwezijds Voorburgwal enorme problemen op. Inderdaad... gewoon de Nieuwezijds Voorburgwal met rechts van de steeg (die Keizerrijk heet) het huis waar het Algemeen Handelsblad begon. De parmantige tekst op het grote bord boven de ingang hebben wij verduisterd om er geen weggevertje van te maken. |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Mike Man, Aschwin Merks, Jos Mol, Han Mannaert, Anneke Huijser, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Fotoquiz: Jos' keuze |
||||||||||||
De keuzefoto betreft deze week een locatie buiten de Singelgracht, maar dan ook een heel eind er buiten. Daar heeft Jos weer een moeilijk uitgezocht. Ook al zijn de straatnaamborden niet leesbaar, laat het aantal letters in de namen een aanwijzing zijn. Welke kruising van straten is dit?Oplossingen graag via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing: Pieter's keuze |
||||||||||||
De bewogen geschiedenis van deze straat is terug te zien in het verloop. Het is de voormalige Verbindingsweg van Nieuwer-Amstel, van het spiksplinternieuwe raadhuis aan de Amstel naar de enige behoorlijke weg die de rest van de gemeente verbond, de Amstelveenseweg via de Willemsparkweg. Omdat de grens met dat vermaledijde Amsterdam ter plaatse grillig verliep slingerde de weg met die grens mee. Amsterdam had ook al een straat dicht bij de grens aangelegd: de Houbrakenstraat, de latere Van Baerlestraat. Beide straten lagen op dermate korte afstand van elkaar dat - toen er sprake van bebouwing er aan - soms geen plaats voor erven aan de Verbindingsweg was. Na de annexatie van 1896, die Nieuwer-Amstel toch niet had weten te voorkomen, waren ze hun raadhuis kwijt en de verbindingsweg kreeg diverse andere namen en werden zo goed als mogelijk in een stratenplan opgenomen. Het laatste deel van de Verbindingsweg voor de Willemsparkweg werd de Alexander Boersstraat, die na de annexatie doorgetrokken werd tot de Van Eeghenlaan. Dat laatste stukje straat ziet u op de foto, hoek Van Eeghenstraat. De huizen daaraan stammen allemaal van rond de annexatie maar enkele gaten waar geen volwassen perceel mogelijk was, zijn in de 20-er jaren ingevuld met kleine bouwsels, zo ook dit gebouwtje. Het werd gebouwd in 1922 voor rekening van de firma Manus en het was een garage met een woning erboven. Dat is Amsterdamse School zult u zeggen, maar daar is iets raars mee. Die kwalificatie steunt op de dakrand met verticale dakpannen. Typisch Amsterdamse School. Maar die dakrand is bij een verbouwing in de 70-er jaren er aan geplakt en niet origineel. Het is ook geen monument maar staat als object van de 3e orde wel op de monumenteninventarisatie van de gemeente Amsterdam. Foto: © Pieter Klein |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anthony Kolder, Erik Klein Wolterink, Dick van der Kroon, Otto Meyer, Ron Huissen, Ria Scharn, Maarten Helle, Mike Man, Jos Mol, Peter Waagen, Aschwin Merks, Anneke Huijser, |
||||||||||||
Heeft u ook een opvallende foto gevonden? |
||||||||||||
Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen! |
||||||||||||
Fotoquiz Wat? Waar? |
||||||||||||
Een echte puzzel deze week. De locatie zal niet zo veel problemen geven, denken wij. Het gaat ook om de tweede vraag naar het waarom. We hebben alleen een jaartal bij deze foto maar dat kan u op weg helpen: 1911. De vragen zijn: Welke water is dit? (of de straat waar de fotograaf staat)Waar staan al deze mensen naar te kijken of waar wachten ze op?Laat het ons weten via deze link Foto: postkaarten site |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Deze foto werd gemaakt van een schilderij dat Johan Rust maakte t.g.v. het bezoek van koning Willem III met zijn tweede echtgenote Emma van Waldeck Piermont in april 1879 aan Amsterdam. Zij zouden in de Nieuwe Kerk hun huwelijk sluiten. Het afgebeelde gebouw is de dan twee jaar oude ambachtsschool van de Maatschappij voor de Werkende Stand, die de opdrachtgever geweest zal zijn. De eerste directeur van deze school was de timmerman/fotograaf Jacob Olie, die we allemaal kennen van zijn grote serie foto's van het dagelijks leven in de stad in de 2e helft 19de eeuw. Foto's: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Jos Mol, Ria Scharn, Adrie de Koning, Han Mannaert, Kees Huyser, Marike Muller, Otto Meyer, Mike Man, Aschwin Merks, Robert Raat, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Met de camera op pad... |
||||||||||||
Eindelijk weer eens een historische foto. Alhoewel..., zoveel is er nu ook weer niet veranderd. Eigenlijk niets, alles staat er nog. Wel netjes opgeknapt natuurlijk. De vraag is: Welke steeg kijken we in?Laat het ons weten via deze link
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Foto van vorige week |
||||||||||||
Even voorbij theater De Uitkijk op de Prinsengracht 472 vindt u het huis 't Lam. Wij verborgen deze naam expres niet omdat u bij het zoeken op die naam toch bedolven zou worden met items over de Doopsgezinde kerk op het Singel. Dit huis op de Prinsengracht is zeker geen kerk maar een suikerbakkerij..., ex dan. De productie werd gestaakt in 1833. Overigens heette de suikerfabriek 't Lam en het huis vanouds De Star maar fabrikant Jan Jacob Muller heeft in 1735 bij een grote verbouwing van het woonhuis aan de gracht die naam in de gevel laten aanbrengen. Foto: © Pieter Klein |
||||||||||||
Die productie vond plaats achter dit woonhuis in een enorm pand tot aan de Lange Leidsedwarsstraat 35. Ook dat pand staat er vandaag nog steeds. Dat aan de Prinsengracht ook in de Vierde Uitleg zulke grote fabrieken toegestaan werden, toont aan dat de strenge normen voor bedrijvigheid in de grachtengordel soepeler werden toegepast naarmate de afstand tot de Herengracht toenam. Op ditzelfde punt ontstond namelijk aan de Herengracht de 'Gouden Bocht', hemelsbreed minder dan 250 meter van elkaar. |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anthony Kolder, Jos Mol, Otto Meyer, Maaike de Graaf, Ria Scharn, Marike Muller, Mike Man, Aschwin Merks, Anneke Huijser, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Hulp gevraagd... |
||||||||||||
Dit is weer een foto van Angelbeek zonder locatie en het is de bedoeling dat u dat oplost. Veel meer dan het huisnummer "6" hebben we niet. Weet u waar dit is? Laat het ons weten via deze link. U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Hulp gevraagd... maar niet gekregen |
||||||||||||
Deze foto deed voorlopig nog geen belletje rinkelen. Weet u waar dit is? Laat het ons weten via deze link. U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank.
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
YouTube: Stadsuitbreiding Nieuw-West 60-er jaren |
||||||||||||
Deze film van bijna 8 minuten laat het opgespoten landschap zien van de Sloterpolder waar de nieuwe wijken Slotervaart, Overtoomseveld en Osdorp zullen ontstaan. Vele herkenbare plekken in nog primitieve staat, de Sloterplas in aanleg en de oude viaducten voor het nooit uitgevoerde ringspoor in o.m. de Haagseweg. Klik de afbeelding hiernaast om te bekijken. |
||||||||||||
Zo maar... |
||||||||||||
...een fraaie foto van een minder fraai pand op het Rembrandtplein. In 1937 kreeg het Rembrandt-theater (1902) een make-over tot dit monstrum in de stijl van het Nieuwe Bouwen van architect Willem Noorlander die tot dan in Art Deco ontwierp maar deze veren afgeschud had. Of moeten we zeggen de Bauhaus-stijl? Het theater werd namelijk vanaf 1919 al gehuurd door de Duitse filmmaatschappij UFA die de tijd nu rijp vond het te moderniseren. Het publiek vond dat deze enorme blinde muur op een schoorsteenmantel leek en of ze bedoelden dat het er mooier op was geworden valt te betwijfelen. Lees meer over wat er in het theater vóór 1919 plaatsvond en wat er in de Tweede Wereldoorlog met het theater gebeurde (verdwenen bioscopen pp.115-117). Ons Amsterdam schreef in 2012 ook over dit theater met het accent op de aanslag in 1943. Klik hier om te lezen. Wikipedia schrijft overigens dat het gebouw in 1937 afgebroken werd en volledig opnieuw opgebouwd. Dat is pertinent onjuist. In 1922 was het interieur aangepast om uitsluitend bioscoop te zijn. De verbouwing van 1937 behelsde het verbeteren van ventilatie en verwarming, luchtbehandeling dus, en de wens van de directie om een groter reclamevlak te hebben voor aankondigingen. Nou... dat kregen ze. Foto boven: ±1937, maker onbekend - foto rechts: Wikipedia |
||||||||||||
redactioneel |
||||||||||||
De Lammerenkrijg |
||||||||||||
De ommekeer die de Alteratie van 1578 bracht was voor Katholieken erg ingrijpend. Nederlanders werden geacht nu naar het Gereformeerde geloof over te gaan en anders kregen ze het zwaar: geen openlijke geloofsuitingen meer, geen stedelijke ambten, alle kerken, kapellen, kloosters enzovoort werden geconfisqueerd en de kopstukken waren uit de stad verbannen. De vele immigranten namen vaak hun eigen versie van protestantisme mee die niet strookte met de Calvinistische leer. Ze werden gedoogd maar moesten hun eigen boontjes doppen. Dan waren er de Iberische Joden en ook die werden gedoogd maar moesten idem dito voor zichzelf en hun behoeftigen zorgen. Zelfs de Lutheranen werden argwanend bekeken vanwege hun paapse riten, nota bene de volgelingen van de eerste protestant Luther. Voor hen gold hetzelfde, ga je gang maar in stilte. Voor allen gold: geen kerken die er als een kerk uitzagen, geen torens, geen klokken... Op de afbeelding R.K. schuilkerk het Boompje op de NZ Voorburgwal waar vorige week sprake van was |
||||||||||||
En dan een bijzondere groep, uit Vlaanderen afkomstig: de Doopsgezinden. Dat was toch een brug te ver. Had de stad niet in 1535 al eens met Wederdopers zoveel last en opstand meegemaakt. Het duurde een aantal jaren voor het nieuwe stadsbestuur doorhad dat dit een heel andere groep was, andere uitgangspunten en andere doelstellingen. In 1581 kregen ook zij eindelijk een fiat en werden eveneens getolereerd. Dat was niet zo'n kunststuk: in die paar jaren leerde men de Doopsgezinden kennen als ijverige en ondernemende stadgenoten die al snel bijdroegen aan de stedelijke economie en dat was voor een door kooplieden geregeerde stadstaat als Amsterdam van doorslaggevend belang. Op de afbeelding: Wederdopersopstand in 1535, door de schutterij met harde hand neergeslagen |
||||||||||||
Komen we na deze lange inleiding bij het wel en wee der Doopsgezinden in Amsterdam. Niets menselijks was ze vreemd, er heerste bijna voortdurend onenigheid over 'de leer' in de gemeente, wat regelmatig tot scheuringen leidde. Inzet van de twisten was, hoe kan het anders, de strengheid waarmee de grondbeginselen werden gehandhaafd. De minst extreme groep - gevormd door de Vlamingen - kwam tezamen in de kerk Bij 't Lam, Singel 452. Daar gold een milde doctrine, in tegenstelling tot wat de Friezen voorstonden en die zich dan ook in 1664 afscheidden en de brouwerij De Zon kochten en ombouwden tot kerk. Dat nu heet de "Lammerenkrijg". De Lamisten bleven in de kerk op Singel 452, de Zonisten verdwenen naar De Zon op Singel 118. Op de afbeelding: doopplechtigheid in de vermaning Bij 't Lam |
||||||||||||
In Amsterdam hadden we na 1664 dus twee grote Doopsgezinde gemeenten, maar als u nu denkt dat het daarbij bleef hebt u het mis. Het afsplitsen bleef doorgaan; we kregen de Dantziger Oude Vlamingen, de Oude Friezen, de Waterlanders (die in De Toren kerkten) en de Jan Jacobsgezinden. Als u meer over die stromingen wilt weten wordt het Googelen. Het probleem met de afgesplitsten was hun aantal aangesloten gelovigen. Zij moesten wel zichzelf bedruipen en ook nog hun behoeftige leden ondersteunen. Gevolg was dat kleinere gemeenten zich weer aansloten bij een der grote gemeenten. De Jan Jacobsgezinden bleven in 1728 met 16 gelovigen over en sloten zich aan bij de Lamisten. In 1751 volgden de Oude Friezen hun voorbeeld, splitsen zich op naar eigen voorkeur, deels naar de Lamisten, deels naar de Zonisten. In 1788 zochten de Dantziger Oude Vlamingen hun heil bij de Zonisten. Op de afbeelding: Heilig Avondmaal in de vermaning De Zon |
||||||||||||
Nadat men weer naar de twee grote gemeenten teruggekeerd was, begonnen die gesprekken over uiteindelijk samen te smelten tot één grote Doopsgezinde gemeente. Dat resulteerde in 1801 tot de terugkeer van de Zonisten naar de vermaning Bij 't Lam. Midden in de Franse overheersing zal de financiële nood van de Amsterdammers daar het laatste zetje wel gegeven hebben. De nieuwe gemeente kreeg de naam Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam. De voormalige Zonisten zetten hun kerkgebouw weer te koop en daar gaat de rest van dit verhaal over. Op de afbeelding de achterzijde van Bij 't Lam, zijde Herengracht 431 |
||||||||||||
Waar de Zon in de gevel staat |
||||||||||||
Achter dit eenvoudige geveltje aan het Singel zat een geweldig complex met verschillende lokalen verborgen, die tezamen de Doopsgezinde vermaning De Zon vormden. Er was een achteruitgang naar de Herengracht 118 en een zijuitgang naar de Blauwburgwal 15. |
||||||||||||
In 1801 volgde de hereniging met de gemeente Bij 't Lam en kon De Zon afgestoten worden. Op 7 december 1801 werd een overeenkomst gesloten met twee departementen van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen die het kerkgebouw kochten voor ƒ13250. Prijzen van vastgoed in de Franse tijd waren schrikbarend laag, lager dan ze gekost hadden en waard waren. De koop zou ingaan op 21 december en de kooppenningen dienden voldaan te zijn op 1 maart 1802. 't Nut handelde de zaak pas op 22 april af. |
||||||||||||
Het eerste dat Gijselman ondernam was het aanbrengen van verdiepingsvloeren en het indelen van de enorme ruimte in zaaltjes voor uitstallingen. De zijingang naar de Blauwburgwal werd bebouwd en opgenomen in de verkoopruimte. Het veilinglokaal De Zon bleef tot 1993 op het Singel en ging toen failliet. Volgens de kranten omdat de directie te veel mikte op 'het betere segment' in de markt. Altijd riskant om je afkomst te verloochenen! De naam Loth Gijselman leeft voort in combinatie met Venduhuis De Eland. Op de foto uit 1987 een veiling met midden achter de tafel Henk Gijselman, de zoveelste generatie |
||||||||||||
De afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven. |
||||||||||||
Column: Petje af |
||||||||||||
‘Hoelang heb jij die schipperspet nou op je kop?’ ‘Ikke, nou uh, ik denk al wel mijn halve leve.’ ‘En jij, hoelang heb jij die houthakkersberenmuts op je knar?’ |
|
|||||||||||
The English Hatter winkel met een filosofie |
||||||||||||
Oplossing raadplaat week 33 Zittende Reynaert op een waterbak bij het Vossius Gymnasium van beeldhouwer Bernard Richters in de Messchaertstraat in de Apollobuurt. Richters (1888 - 1966) werkte aanvankelijk expressionistisch, later werden zijn beeldhouwwerken en grafieken meer symbolistisch. Hij werd in zijn werk beïnvloed door Mendes da Costa en Otto Freundlich. Richters maakte diverse ontwerpen, veelal dierfiguren, voor keramieken beeldjes, die werden uitgevoerd door de plateelbakkerijen ‘Zuid-Holland’ en ‘Duinvoet’. Vossius was een 16e-eeuwse theoloog, taalkundige, geschiedkundige en humanist. |
||||||||||||
Goed geraden door Marike Muller, Anneke Huijser, Kees Huyser, Anthony Kolder, Adrie de Koning, Otto Meyer, Jos Mol en Mike Man |
||||||||||||
Nieuwe raadplaat voor week 35 De vragen zijn: (en graag vollédige antwoorden! ) Waar vindt u mij?Wie maakte mij?Welke beeldjes zijn er nog meer te zien?Wat beelden ze uit?Als u denkt het antwoord te weten, meld het ons via deze link
|
||||||||||||
Deze week honderd jaar geleden |
||||||||||||
Donderdag 1 september 1921 - Na de weigering van Wollring een zetel in de Raad in te nemen, benoemt het Centraal Stembureau nu Franc van der Goes. Tot ieders schrik weigert ook "Goes" de zetel. Hij is nog veel 'stijler in de leer' dan Wollring, wijst regeringsdeelname consequent af en wil dus ook niet deelnemen aan een gemeenteraad. Van der Goes was meer gecharmeerd van de poging van Troelstra in 1917, vond alleen dat die daarbij teveel fouten had gemaakt maar dat een einde aan de loonslavernij welkom was geweest. Foto: BWSA |
||||||||||||
Zaterdag 3 september 1921 - De Nederlandse Vereniging van Gezagvoerders bij de Binnenvaart stelt officieel het instructievaartuig "Prins Hendrik" in dienst, een handeling die door Prins Hendrik persoonlijk wordt verricht. De Prins Hendrik is geen nieuw gebouwd schip maar de in 1890 op de werf De Nagtegaal van Jan Meursing gebouwde 'Senior'. Het was - na de gehuurde of geleende - klipper Lichtstraal sinds 1918 het eerste eigen instructievaartuig van de vereniging en zou in dienst blijven tot 1966 en verkocht worden aan H. Smit. Menig binnenvaartschipper heeft op dit schip het 'klappen van de zweep' geleerd. De financiering werd mogelijk gemaakt door het Koninklijk Onderwijs Fonds (voor de scheepvaart) en de Nederlandsche Bank. De Prins Hendrik werd in 1974 gekraakt door hippies die een fatale brand veroorzaakten. In 1975 kocht Hans Rib het wrak en restaureerde het om weer als passagierszeilschip 'Argus' in de vaart te brengen. Daarbij is helaas het teakhouten dek vervangen door een plaatstalen dek. Het schip vaart nog steeds en was tot nu toe elke 'Sail' aanwezig. Foto: De Binnenvaart |
||||||||||||
Oude afleveringen |
||||||||||||
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2020 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar. |
||||||||||||
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | wk01 | wk02 | wk03 | wk04 | wk05 | |
wk06 | wk07 | wk08 | wk09 | wk10 | wk11 | wk12 | wk13 | wk14 | wk15 | wk16 | wk17 | |
wk18 | wk19 | wk20 | wk21 | wk22 | wk23 | wk24 | wk25 | wk26 | wk27 | wk28 | wk29 | |
wk30 | wk31 | wk32 | wk33 | wk34 | wk35 | wk36 | wk37 | wk38 | wk39 | wk40 | wk41 | |
Aanmelden voor deze digitale uitgave - Afmelden voor deze digitale uitgave |