De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Kees Boas. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. Hij stuurde twee zelfgemaakte foto's van een interessant - weliswaar erg nieuw - hekwerk.

De vraag is:

Waar is dit hekwerk te vinden? (adres)

Oplossingen via deze link

Foto's: Kees Boas

Dit was toch een goed herkenbaar beeld van de in 1877 gereedgekomen spoorlijn van Hulpstation Westerdok naar Haarlem/Zaandam. De verhoogde spoorlijn werd gebouwd in de Eilandsgracht en we kijken nu naar de kop van het Bickerseiland met daarop de Eilandskerk (koepel). Links net buiten beeld gebleven is een viaduct over de Korte Prinsengracht waar die in het IJ en later in het Westerdok uitmondde.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Kees Boas, Anneke Huijser, Ria Scharn, S. Claessen, Anthony Kolder, Aschwin Merks, Lieuwe Karbet, Otto Meyer, Harald Advokaat, Marike Muller, Arjen Lobach, Hans Olthof, Maaike de Graaf, Fons Baede, Hans Goedhart, Rob Philip, Robert Raat, Nils Wernars, Mike Man, Jos Mol, Han Mannaert, Harry Snijder, Leo van der Meer, Herman Schim van der Loeff, Adrie de Koning, Ton Brosse,

De keuzefoto's betreffen deze week een locatie buiten (?) de Singelgracht.

We vonden dit een rare uitsnede maar moeten toegeven dat er een ijzersterke hint verloren zou gaan als we zelf zouden gaan knippen. Aan u de volgende vraag:

Waar is dit?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Toch wel een bekend beeld, dit statige kantoorgebouw van tabaksfirma Ankersmidt in de Spuistraat. Het werd gesloopt voor de verkeersdoorbraak die de Raadhuisstraat opleverde. Rechts mocht het pakhuis van het Centraal Boekhuis (Bestelhuis) net blijven staan. De noordwand van de Huiszittensteeg links moest met alles erachter tot het oude postkantoor eveneens verdwijnen; het kaartje onder maakt hopelijk duidelijk welke panden sneuvelden. Het oude postkantoor en de ruimte tot de Raadhuisstraat werd het Hoofdpostkantoor.

Overbodig te zeggen dat deze doorbraak uitputtend in een PDF werd behandeld? Er zijn ook twee animaties gemaakt; één voor Windows (MP4) en één voor de Mac (MOV). Windows 10 speelt ze allebei af.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Jos Mol, Otto Meyer, Maaike de Graaf, Marike Muller, Robert Raat, Mike Man, Harry Snijder, Han Mannaert, Aschwin Merks, Adrie de Koning, Nils Wernars,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

Als er ergens op de openbare weg gewerkt wordt trekt dat altijd nieuwsgierige Amsterdammers aan, nu en toen ook. Wat boeit die mannen zo? Wat dat zijn het allemaal, van jong tot oud.

De vragen zijn:

Wat gebeurt hier?

Waar staan die mannen?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De kapel van het Mariaklooster lag iets terug van de rooilijn aan het Rokin als gevolg van de ommuring van het klooster. Toen in 1633 de lakenhal verkocht werd, diende het pand verder als woonhuis. De benedenverdieping werd toen tot de rooilijn doorgetrokken en ontstond de 'daktuin' als op de tekening hiernaast. De tekening is van Herman Schouten die er later nog een prachtige aquarel van maakte. De tekening geeft het beeld van 1774. Of de trapgevel die van de kapel is, valt niet te achterhalen.
De ojiefgevel is in elk geval van later datum.
De huidige naam van de steeg is afkomstig van het huis Rokin 91 aan de noordzijde van de steeg "daer ´t Calfs vel uyt hangt". Dat was de voorganger van het Huis met de Adelaars. Leuke anekdote: in dat pand zullen de vellen voor trommels geprepareerd zijn of de kant-en-klare trommels verkocht zijn. Het gezegde luidt "Wie zijn Vaer en Moer niet hoort, moet nae 't kalfsvel hooren". Soldaat worden was iets minder erg dan voor galg en rad opgroeien maar veel beter zal dat in de 17e eeuw niet geweest zijn...

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Otto Meyer, Maaike de Graaf, Hans Olthof, Fons Baede, Harald Advokaat, Robert Raat, Jos Mol, Mike Man, Harry Snijder, Lidy Vendrik, Han Mannaert, Aschwin Merks, Marike Muller, Ton Brosse,

Daar hoeft niet veel over uitgeweid te worden. De vraag is:

Welk water is dit?

Oplossingen graag via deze link

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Uw webmaster stond met zijn camera in de Raamstraat en fotografeerde het voormalige gymnastieklokaal van de Openbare Handelsschool op het Raamplein 1. Het gebouwtje nummert niet in de Raamstraat maar is Raamplein 1A.

Foto: webmaster

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Anneke Huijser, Maaike de Graaf, Han Mannaert, Jos Mol, Adrie de Koning, Otto Meyer, Mike Man, Aschwin Merks, Robert Raat, Marike Muller, Harry Snijder, Ton Brosse,

Deze e-mail ontvingen wij op 7 juli j.l.:
Dinsdag 13 juli a.s. t/m vrijdag 20 augustus kunt u mijn (foto)tentoonstelling over Amsterdamse stijlkamers binnen de Singelgracht bekijken, in de Amstelkerk aan het Amstelveld 10, ingang Reguliersgracht. Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 10:00 – 17:00 uur.
De toegang is gratis.
Ik zal u met open armen ontvangen.
Vriendelijke groet,
Hans Tulleners

Laat ons uw suggestie alsnog weten via deze link

Foto: Mick Palarczyk

Als u zich heeft ingeschreven voor de nieuwsbrief van Stadsherstel heeft u ongetwijfeld de uitnodiging voor de lezing van Hans Tulleners ontvangen: 22 juli a.s. Bekijk even of u daar nog aan kunt deelnemen.

Mooie sfeerbeelden van het dagelijks leven in 1936. Een heel gevarieerde film van bijna een kwartier.

Klik de afbeelding om te bekijken

redactioneel

In deze aflevering staat een aantal huizen en plekken centraal waar beroemde zeventiende Amsterdammers en niet-Amsterdammers hebben gewoond, gelogeerd en gewerkt. Soms is bij een dergelijk huis of plek een merkteken of plaquette aangebracht met de naam van de persoon in kwestie.

Rembrandt van Rijn (Leiden 1606 – Amsterdam 1669).

Bij het woonhuis van Rembrandt denken wij natuurlijk gelijk aan het Rembrandthuis in de Jodenbreestraat, maar hij woonde op diverse adressen in Amsterdam. Rembrandt woonde en werkte na zijn studie in de letteren en theologie eerst als kunstschilder in Leiden. Rond 1622 had Rembrandt een half jaar lang schilderlessen van Pieter Lastman, die woonde en werkte in het huis van zijn moeder in de Sint Antoniesbreestraat, naast burgemeester Geurt van Beuningen die op de hoek van de Moddermolensteeg woonde. Rembrandt logeerde er, waarna hij weer terug in Leiden aldaar zijn eigen atelier vestigde. In 1631 vertrok Rembrandt voorgoed naar Amsterdam.

Sint Antoniesbreestraat

Het pand ‘onder’ de toren van de Zuiderkerk moet het woonhuis en atelier van Pieter Lastman en zijn moeder zijn geweest, waar Rembrandt bij hen inwoonde en van Pieter les kreeg.

Jodenbreestraat 2

Vanaf 1631 woonde en werkte Rembrandt in de schilderwerkplaats van kunsthandelaar Hendrick van Uylenburgh op de hoek van de Sint Antoniesbreestraat (de huidige Jodenbreestraat) en de Zwanenburgwal. Hij trouwde in 1634 met Saskia, het nichtje van Hendrick en zij woonden er tot 1635.

Nieuwe Doelenstraat

In mei  1635 huurden Rembrandt en Saskia van Willem Boreel, regent en pensionaris van Amsterdam, voor 600 gulden per jaar een groot huis met atelier in de Nieuwe Doelenstraat, op de plek van het huidige nummer 20.

Nieuwe Doelenstraat 2-22 (ca.) (v.r.n.l.) gezien in noordoostelijke richting.

Zwanenburgerstraat

Vanaf 1637 woonde en werkte Rembrandt in diverse huurhuizen, onder andere aan de Binnen Amstel, waar precies is niet bekend, en in de Zwanenburgerstraat.

Zwanenburgerstraat met links het Diaconie Weeshuis en rechts nrs.1, 3, 5 en 7 (v.l.n.r.) rond 1765

Jodenbreestraat 4, het Rembrandthuis

In januari1639 kocht Rembrandt voor ƒ13.000 het kapitale huis in de Sint Antoniesbreestraat, het huidige Rembrandthuis in de Jodenbreestraat 4. Hij voltooide er de Nachtwacht en in 1642 overleed Saskia hier, toen hun zoontje Titus nog geen jaar oud was. Na een desastreuze relatie met Geertje Dircx, kreeg Rembrandt een nieuwe geliefde, Hendrickje Stoffels. Door zijn slechte financiële beleid moest Rembrandt dit huis in 1658, compleet met inboedel en kunstcollectie, verkopen.

Rozengracht 184

Rembrandt, Hendrickje, hun dochter Cornelia en Rembrandts zoon Titus verhuisden naar een huurwoning aan de Rozengracht, waar Hendrickje en Titus een kunsthandel runden. Zij namen Rembrandt in dienst tegen kost en inwoning om aan zijn schuldeisers te ontkomen. Voor Rembrandt werd een atelierruimte aan de Bloemgracht gehuurd. Hendrickje overleed in 1663 en Titus in 1668. In dit laatste huis aan de Rozengracht is Rembrandt in 1669 gestorven.

Op Rozengracht 184 zit een plaquette in de gevel met tekst "Hier stond Rembrandts laatste woning, Anno 1669".

Ferdinand Bol (Dordrecht 1616-Amsterdam 1680)

In 1635 werkte hij op het atelier van Rembrandt. In 1652 liet hij zich als poorter in Amsterdam inschrijven, huwde het jaar erop en ging wonen op de Oudezijds Voorburgwal naast de Bank van Lening.

De Fluwelen Burgwal/Oudezijds Voorburgwal 282-300 met de Bank van Lening op Oudezijds Voorburgwal 300

Keizersgracht 672

In 1672 huurde Ferdinand Bol het gloednieuwe door Adriaan Dortsman gebouwde pand Keizersgracht 672 van zijn buurman en eigenaar Jeremias van Raey. Bol begon een rechtszaak omdat hij huur moest betalen voor de stallen die toen nog niet gebouwd waren.

Tegenwoordig is in dit pand Museum van Loon gevestigd.

Herengracht 179

Aan het eind van zijn leven woonde Ferdinand bij zijn zoon, de advocaat Elbert Bol, aan de Herengracht 179, bezuiden de Oude Leliestraat. Deze huizenrij is afgebroken ten behoeve van het gebouw van de Associatie Cassa, tegenwoordig appartementencomplex ‘Den Grooten Heer’.

Johannes Amos Komensky/Comenius (Moravië 1592 - Amsterdam  1670) was o.a. pedagoog, hervormer, filosoof en theoloog. Hij was voorstander van onderwijs voor zowel jongens als meisjes uit alle standen.

Na diverse omzwervingen door Europa, was hij werkzaam in Amsterdam, waar hij onderdak kreeg bij Laurens de Geer, in het Huis met de Hoofden op de Keizersgracht 123.

De Winkler Prins Stichting onthult de Comenius-plaquette aan het Huis met de Hoofden, Keizersgracht 123. Op de trap, met zwart hoedje, dr. Isabelle Henriëtte van Eeghen (1913 - 1996), adjunct-archivaris van het Gemeentearchief van Amsterdam en naast haar A. van der Heijden van de Winkler Prins Stichting, 1980.

Egelantiersgracht 62

Later was Comenius woonachtig op de Egelantiersgracht, het huis “waar het Witte Lam uithing”, vermoedelijk nummer 62, waar hij in 1670 overleed. Hij werd begraven in Naarden.

René Descartes, gelatiniseerd Renatus Cartesius  (La Haye bij de Loire, Frankrijk 1596 – Stockholm 1650)

Descartes was een Franse wijsgeer en wiskundige die van 1628 tot 1649 in diverse plaatsen in de Nederlanden woonde, waar hij contacten had met vele beroemde geleerden.

De beroemdste uitspraak van Descartes is ongetwijfeld: “Ik denk, dus ik ben”, wat op een stoeptegel, vervaardigd door Nanda van Bodegraven, voor het huis staat geschreven.

Westermarkt 6

Ook in Amsterdam heeft hij zijn sporen achtergelaten. Hij woonde rond 1630 bij een lakenkoopman in de Kalverstraat. In 1631 verbleef Descartes in herberg ‘De Oude Prins’ op de Dam, die later werd afgebroken voor de bouw van het nieuwe stadhuis.  In 1634  logeerde hij een poosje op de Westermarkt 6, destijds Westerkerckstraet geheten, bij boekhandelaar en drukker Thomas Sergeant.
Op de tweetalige plaquette staat in het Nederlands ´In dit huis woonde gedurende den zomer 1634 de beroemde Fransche philosoof Réné Descartes ter eere van zijn roemruchtige nagedachtenis is deze steen geplaatst door de Alliance Française in Nederland op 16 october 1920.

Joost van den Vondel (Keulen 1587 – Amsterdam 1679).

Van de dichter en toneelschrijver Vondel is bekend dat hij een winkel in zijdewaren had in de Warmoesstraat, ‘De Rechtvaerdige Trou’, vlakbij de Heintje Hoekssteeg,  waar  tegenwoordig het huis met het nummer 39 (foto G.Maps) staat. Later verhuisde hij naar Warmoesstraat 110 (tek.). Dit laatste pand is afgebroken ten behoeve van de bouw van de Effectenbeurs. Het is niet bekend of dit ook het originele huis is waar Vondel zijn winkel en woonhuis had.

Spuistraat 188

Het woonhuis van Vondel, Spuistraat 188, voorheen de Nieuwezijds Achterburgwal, afgebroken in augustus 1840.

In de Beeldbank van het Stadsarchief wordt deze afbeelding getoond, maar een nader onderzoek heeft tot nu toe nog niets opgeleverd over de betrouwbaarheid van dit adres. Heeft Vondel hier inderdaad gewoond? Wie zou hierover opheldering kunnen geven?

Tekening: Alexander Oltmans

Prinsengracht 457

Vanaf 1653 woonde Vondel in een klein huisje bij zijn dochter Anna op de Prinsengracht 457, naast het hoekhuis op 455 met de Berenstraat. Op de foto is een smal huis afgebeeld, maar waarschijnlijk is dit in de 19e eeuw vernieuwd of verbouwd.

Na het faillissement van zijn winkel in 1658 werd Vondel door de gemeente Amsterdam aangesteld als ‘boekhouder van de beleningen’ bij de Stadbank van Lening op de Oudezijds Voorburgwal.

Singel 201

Singel 187-203 (v.l.n.r.) Het derde huis (nummer 201) rechts van de Korte Huiszittensteeg is het sterfhuis van Vondel.
Zijn laatste jaren woonde hij in een huis van zijn dochter Anna, (die in 1675 was overleden) op het Singel 201 bij de Torensluis, waar Vondel op 5 februari 1679 is overleden.

De huizen werden afgebroken voor de aanleg van de Raadhuisstraat in 1894.

Gevelsteen met het laatste woonhuis van Vondel en tekst van Vondel in het Telecommunicatiegebouw, hoek Raadhuisstraat, Singel 207.

Vondel stak diep in de schulden en had - om beslaglegging te voorkomen - al zijn bezittingen op naam van zijn dochter Anna gezet. Zij overleed in 1675, eerder dan haar vader, maar maakte eerst een testament op waarin zij alles naliet aan een huisvriend onder voorwaarde dat haar vader het vruchtgebruik zou houden zolang hij leefde.

Alle afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam tenzij anders aangegeven

Een gewone rustige en nette straat, zo herinner ik mij de Elisabeth Wolffstraat van de twintiger jaren. De huizen zijn gebouwd omstreeks 1890-1900 in de stijlloze stijl van die tijd die men toen niet mooi maar wel aanvaardbaar vond. Het was een rustige straat met weinig verkeer aan de rand van de toenmalige stad. Achter de Baarsjes werd wel druk gebouwd.
Hoewel rustig was het toch geen stil straatje. Twee lagere scholen, de Rozen- en de Bellamyschool, brachten de schoolkinderen wel wat vertier. Wij woonden twee huizen naast de Rozenschool en daar ben ik de eerste 3 schooljaren op geweest. Tegenover ons huis waren de stallingen van de broodkarretjes van de Coöperatie, die wel lawaai maakten maar nooit rommel. Ter hoogte van de Van Alphenstraat waren een paar winkels, een kruidenier, melkboer, bakker, drogist, sigarenwinkel en dan verderop bij het Bellamyplein een groentewinkel, de kapper en op de hoek weer een bakker.

Het Bellamyplein was heel anders dan nu. Er was toen een klein parkje, omgeven door een groot en nogal hoog hek. Dat werd ’s avonds afgesloten en ik herinner me niet dat er ’s avonds jongens over klommen terwijl we toch geen lieverdjes waren. Het parkje werd mooi onderhouden en als we er al in dorsten, zat je netjes op een bankje of liep op het grindpad. Als je een voet scheef zette, kwam de tuinman met een stuk hout achter je aan. En die tuinman was er ALTIJD en ’s avonds zweefde zijn geest boven het parkje als een beschermengel. Kunst dat het parkje er zo netjes bijlag, wij waagden ons er zelden in. Te gevaarlijk!

Voorbij de De Clercqstraat kwamen we zelden; daar was weinig te beleven en de Huishoudschool interesseerde ons ook weinig. We gingen er alleen heen om gips te halen. Aan de De Clercqstraat bij de Wiegbrug was in die tijd een gipsfabriek en waar nu het postkantoor is, eindigde vroeger de openbare weg. Een hek tot in de gracht sloot het fabrieksterrein af maar het was niet erg moeilijk om er overheen te klauteren en wat brokken gips in je zak te steken. Lastiger was het om snel terug te klimmen voor de arbeiders je hardhandig het terrein af schopten. En de wacht ’s avonds was ook niet mals. Vooral in verkiezingstijd hadden wij altijd wel gips verzameld om de verkiezingsleuzen op straat onleesbaar te maken.

Dat de Elisabeth Wolffstraat een nette straat was, lag natuurlijk aan de bewoners. Het waren geen rijke of wat je noemt gegoede burgers maar een volksbuurt was het nou ook weer niet. De vader van één van mijn vriendjes was politieagent, van de ander godsdienstonderwijzer, grossier in zuidvruchten, hoofdonderwijzer, schildersbaas, melkboer of ambtenaar, om maar wat te noemen. Opstootjes waren er nooit en dronken lui op straat maar zelden. Toch waren er een paar cafés en als er een beschonken klant zich door onze straat bewoog, had die prompt de hele jeugd achter zich aan.

Foto: GeheugenVanWest

Wij woonden op nummer 54, een zogenaamde alkoofwoning, dus een kamer aan de voor- en een aan de achtergevel met daar tussenin twee tussenkamers. Achter een uitgebouwde keuken en een waranda. Wij woonden 1-hoog en boven ons twee oude dames: een voor en een achter. Wij noemden ze Opoe Knoopjes en Juffrouw Vermeer, weduwe van een zeekapitein. Ze had een groot schilderij van het zeilschip van haar man in de kamer hangen en daar mocht ik graag naar kijken. Niet te vaak want als je eenmaal binnen was, kwam je haast niet meer weg. Toch wel een aardig mens , met haar neepjesmuts op. Niet alleen oud maar dus ook erg ouderwets. Opoe Knoopjes is plotseling overleden.

Het huis staat er nog, de straat is er nog maar ik zou er niet meer willen wonen…

Dit is een fragment uit de jeugdherinneringen van Andries Teders (overleden in 1987), verzameld en ons gestuurd door buurtbewoner Hildo Bos.

Alle afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam tenzij anders aangegeven

Vrijdag 10 juli 1921 - De Gemeenteraad besluit tot de instelling van een nieuwe faculteit aan de Gemeente Universiteit: Handelswetenschappen. De nieuwe faculteit zal in januari 1922 van start gaan en een paar keer van naam veranderen. Bij begin van het studiejaar 1935 wordt het Economische Wetenschappen, in 1987 Economische Wetenschappen en Econometrie en 1 januari 2007 Economie en Bedrijfskunde.
De eerste hoogleraar die aangesteld wordt, is Theodore Limperg die daarvoor zijn bloeiende accountantspraktijk opgeeft. Zijn vakrichting zou Bedrijfshuishoudkunde zijn.

Limperg deed tijdens de Tweede Wereldoorlog van zich spreken. Hij was de aanvoerder van de weerstand tegen Duitse maatregelen op de universiteit en werd in 1943 uit zijn ambt gezet en moest onderduiken. Zijn zoon Koen nam deel aan de aanslag op het Bevolkingsregister en werd daarvoor in 1943 gefusilleerd. Na de oorlog trad Limperg onmiddellijk weer aan en ging pas in 1950 met emiraat.

Foto: Wikipedia

Woensdag 15 juli 1921 - Kroonprins Hiro-Hito van Japan doet op zijn staatsbezoek aan Nederland ook Amsterdam aan. Zijn intocht van het Centraal Station naar het paleis op de Dam wordt uitgebreid gefilmd. Klik de afbeelding links om te bekijken. Dit beeld is van het item rechtsboven. De dag erop bezoeken de kroonprins en Prins Hendrik de diamantslijperij van Asscher en daarna is in de beurs van Berlage een ontvangst door het Gemeentebestuur.

Still uit film van de VPRO

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2020 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave