week 23-2021 |
||||||||||||
Fotoquiz snelste |
||||||||||||
De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Kees Huyser. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. Maar...,dat zijn brokken. Een aanrijding. De vragen zijn: Welke straat is dit?Over welk water ligt de brug waar de fotograaf stond?Oplossingen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Daar heeft de redactie even ingegrepen en een aantal hints weggegeven om deze opgave dragelijk te maken. U diende de foto goed te bestuderen..., maar wat dan? De gevel van het tegenoverliggende pand is weerspiegeld in het glas dus het is een tamelijk smalle straat. OK. En dan was er een bordje met LL er op te zien. Wel, dat was een hint: de buurt-aanduiding LL voor het deel van de grachtengordel tussen Westermarkt-Raadhuisstraat en Harten- en Reestraat. Tweede hint: van dit soort "straatjes" vindt u er tientallen. In deze buurt slechts negen, namelijk De Negen Straatjes. Eén daarvan is de Hartenstraat en op nummer 2A vindt u het gevraagde pand. En wij maar denken dat we opnieuw een moeilijke opgave hadden, terwijl de eerste goede oplossing na 7 minuten binnen was. Maar achteraf blijkt dus dat Kees er jaren tegenover gewoond heeft. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Jan van Veen, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Ria Scharn, Peter Waagen, Bert Brouwenstijn, Aschwin Merks, Mike Man, Jos Mol, Robert Raat, Kees Valentijn, Adrie de Koning, Otto Meyer, Marike Muller, |
||||||||||||
Fotoquiz: Dick's keuze |
||||||||||||
De keuzefoto betreft deze week een locatie buiten de Singelgracht. Waar hebben wij dat meer gezien? Een brede straat met rechts een rij herenhuizen en links stadsvilla's? Er zijn dus meer van die straten. Wij vinden dit een bijzondere foto, want wij zagen hier iets unieks en daar stellen we een bonusvraag over. De vragen zijn: Welk straat/weg/laan is dit?En dan de bonusvraag die - zoals intussen bekend - niet goed beantwoord hoeft te worden om uw naam vermeld te zien bij juiste beantwoording van de eerste vraag. Wat kunt u vertellen over de lage villa links?Oplossingen graag via deze link Prentbriefkaart: Collectie DvdK |
||||||||||||
Oplossing: Marike's keuze |
||||||||||||
Dat gaf nog even toestanden! Van dit soort straten zijn er in de Indische Buurt (daar zijn we inderdaad) drie met dezelfde bebouwing: Lombokstraat, Padangstraat en Djambistraat. De laatste was het deze keer. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Fons Baede, Arjen Lobach, Marike Muller, Bert Brouwenstijn, Mike Man, Jos Mol, Ria Scharn, Otto Meyer, Anneke Huijser, |
||||||||||||
Heeft u ook een opvallende foto gevonden? |
||||||||||||
Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen! |
||||||||||||
Fotoquiz Wat? Waar? |
||||||||||||
Genoeg gesloopt! Dit staat er gewoon nog en dat is best bijzonder voor een huis van deze leeftijd. De vragen zijn: Hoe heet de straat op de voorgrond?Er liggen wel stelconplaten maar normaal is het een straat. Hoe noemen we dit huis op de foto?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Excuus voor de verwarrende vraagstelling m.b.t. de wallenkant. Zonder controle gingen wij ervan uit dat Oude Turfmarkt 9 in het eerste deel na de Grimnessesluis had gestaan. Dat is niet zo omdat de huisnummers in 1875 ná de bouw van de Nederlandsche Bank opnieuw werden vastgesteld. Op de gevel prijkt een groot wit bord, maar dat er niets op staat is de schuld van de redactie die van u precies wilde weten wat daar op heeft gestaan. Dat was de tekst Spaarbank voor de Stad Amsterdam, die opgericht werd in 1848. Zij vestigde zich hier op de Oude Turfmarkt in de huizen B57 en B58. Die werden in 1870 verbouwd en van een nieuwe voorgevel voorzien (foto). In 1881 verhuisde de bank naar Singel 546, waar in 1911 nr.544 bijgevoegd werd. De datering van de foto in de Beeldbank kunt u vergeten. Die heeft te maken met het aanbieden van een album met historische foto's aan de directie van de bank bij het 60-jarig jubileum in 1908. Foto's: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Wij vonden ook nog een stereofoto uit 1865 met het uiterlijk van beide huizen in originele staat, voor de verbouwing van 1870.
Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Anneke Huijser, Mike Man, Jos Mol, |
||||||||||||
Met de camera op pad... |
||||||||||||
Deze week gaan we de grens over, d.w.z. de door ons zelf gestelde grens van de Singelgracht. Dit is ver daarbuiten maar ook dit stadsdeel vraagt de aandacht. De vraag is: Waar is dit?Oplossingen graag via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Foto van vorige week |
||||||||||||
Vreemde mix, pakhuizen naast best wel voorname huizen. Dat wordt alleen inzichtelijk als u weet dat deze huizen vroeger in/aan het water stonden. U kijkt naar wat er van de achterhuizen van de Warmoesstraat werd nadat dit deel van het Damrak was gedempt. Toen ging dit deel eerst Beursstraat heten maar na het gereedkomen van de Beurs van Berlage was een pleintje tussen de Bijenkorf en die beurs vrij gelaten dat Beursplein ging heten. Aan dat Beursplein stond al sinds mensenheugenis het Bible Hotel, al toen het hier nog water was. Wanneer deze foto gemaakt is en hoe het hier toen (nog) heette is onzeker en daarom zijn alle varianten goedgekeurd. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Mike Man, Jos Mol, Anneke Huijser, Kees Valentijn, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Zomaar... |
||||||||||||
Toegegeven, 100 jaar is een hele tijd, maar met Schiphol ging het toch harder dan met de rest van de stad. De huidige toegangsweg en terminal naar Schiphol boven vergeleken met die van 100 jaar geleden links. Op de achtergrond de Ringdijk en in het midden het Vredenhofpad naar de vliegweide. Foto boven: © UNstudio |
||||||||||||
In een eerdere aflevering over het prille Schiphol berichtten wij al van de bedroevende verbinding tussen de stad en de luchthaven. Er moest twee maal tol betaald worden en de wegen waren abominabel. Het was de ondernemende busmaatschappij van Maarten van Poelgeest die Schiphol uit het moeras trok. In 1927 opende hij een directe lijndienst van de stad naar Schiphol en in 1928 kreeg hij daar de bijbehorende provinciale concessie voor. De dienst werd geopend met Brockway-bussen zoals op de foto links. Daar staat de bus voor het KLM-gebouwtje op het Leidseplein maar dat ging niet lang goed. Maar die concessie is nog lang niet geldig in Amsterdam, vindt de Gemeente. De plek op het Leidseplein mag niet langer gebruikt worden en het loopt zó hoog op dat een bus van Van Poelgeest in beslag genomen wordt. Zij krijgen uiteindelijk een halteplaats toegewezen op de Nassaukade bij de Overtoom. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Het publiek had er geen problemen mee en wist Van Poelgeest wel te vinden. De Brockways werden begin 30-er jaren vervangen door de luxueuze NAG-bussen. Eerst de korte uitvoering "met de gordijntjes" en later deze verlengde NAG's (foto). Van Poelgeest, pionier voor busvervoer in de wijde omgeving van Amstelveen, ging in 1939 op in Maarse & Kroon. Foto: © Uitgeverij Vermeulen |
||||||||||||
YouTube: Asfalt |
||||||||||||
De asfaltering van de Ceintuurbaan, Oosterparkstraat, Mauritskade, Willemsstraat en Utrechtsedwarsstraat te Amsterdam in 1926. Klik hier of de afbeelding links om te bekijken. |
||||||||||||
redactioneel |
||||||||||||
De parken van Amsterdam: Vondelpark |
||||||||||||
Vondelpark Naam park Ligging en oppervlakte
|
||||||||||||
Ontstaansgeschiedenis Foto onder: Vondelpark in 1869 |
||||||||||||
Het park is ontworpen door de landschapsarchitecten J.D. en L.P. Zocher (vader en zoon) naar Engelse voorbeelden. De eerste was overigens ook de ontwerper van de 'oude' Beurs op de Dam. |
||||||||||||
Gebouwen in/aan het park |
||||||||||||
In het Vondelpark staat een muziektent. |
||||||||||||
Het Blauwe Theehuis is een bijzonder gebouw in het park. Het is in 1937 ontworpen door H.A.J. en J. Baanders. Het bestaat uit drie ronde, horizontale schijven met ramen ertussen. Het is gebouwd op de plaats van een eerder afgebrand theehuis. Tegenwoordig is het een bierproeflokaal. |
||||||||||||
De fontein in het park is ontworpen door Pierre Cuypers. De fontein, die het Roomsche fonteintje werd genoemd, stond er van 1873 tot 1947 en werd wegens bouwvalligheid afgebroken. In 2009 is er een nieuwe fontein gebouwd, die een replica is van de vorige.
Onder de brug die de Van Baerlestraat met de Frederik Hendrikstraat over het park verbindt, ligt een ruimte die lange tijd dienst deed als beatkelder/jeugdhonk. Het kreeg de naam Lijn 3 naar de tramlijn die hier overheen denderde. |
||||||||||||
Monumenten en kunstwerken in het park In het park stond tot 1934 ook een door Joseph Mendes da Costa gemaakte stenen buste van toneelschrijver Herman Heijermans. Omdat de buste door vandalisme was gehavend, werd hij weggehaald. Tegenwoordig vinden we een nieuw gemaakt exemplaar ervan in het Leidsebosje. |
||||||||||||
Links: Rechts: |
||||||||||||
Links: Rechts: |
||||||||||||
Gebeurtenissen in het park Links: Toen in de 60-er jaren het jeugdtoerisme een grote vlucht nam en de jeugd in grote getale naar het nogal vrijgevochten Amsterdam trok, werd het Vondelpark een verzamelplek en nachtverblijf voor rugzaktoeristen. Overig |
||||||||||||
Bronnen: 100 jaar Bouwkunst, J. Huisman e.a., uitg. architectura & Natura ; Watercanon van Amsterdam, G. Jeursing, uitg. Jip; Het A'dam boek, M. Hageman, uitg. Thoth/GAA; www.amsterdam.nl; Het Amsterdams Beeldenboek, Amsterdams Fonds voor de Kunst. Foto’s uit de Beeldbank www.stadsarchief.Amsterdam.nl tenzij anders vermeld. |
||||||||||||
De Blom / De Bloem / De Korenbloem |
||||||||||||
Twee afbeeldingen met een molen er op. Die molens delen dezelfde naam, zij het in wisselende versies. De bovenste ets van Reinier Nooms laat de korenmolen De Blom zien op bolwerk Rijkeroord, nu Tweede Marnixplantsoen. De foto laat iets meer dan 400 jaar later De Bloem zijn aan de Haarlemmerweg. Duidelijk zichtbaar is dat het verschillende molens zijn en toch hebben beide een geschiedenis die nauw verweven is. Op de kersverse bolwerken van de Derde Uitleg moesten korenmolens komen om de stad te voorzien van meel. Het zijn nooit dwangmolens geweest waar verplicht het graan ter maling aangeboden moest worden: vrijheid, blijheid in het liberale Amsterdam van die dagen. Enkele bolwerken kregen aanvankelijk namen uit het dieren- en plantenrijk: Beer, Kraai, Palm, Anjelier, Bloem, enz. Na de Vierde Uitleg werden toponiemen van randgemeenten gebruikt en kregen bijna alle bolwerken van de Derde Uitleg een nieuwe naam. De molen De Blo(e)m was dus naar het bolwerk genoemd die weer correspondeerden met de namen van Jordaangrachten. Foto: © Vincent Mepschen |
||||||||||||
Alle hulpmiddelen ten spijt was er een maximum aan het gewicht dat op deze primitieve manier met menskracht te draaien was. Daarom werd de bovenkruier uitgevonden, waarbij alleen de kap met wieken gedraaid werd. Om ook nog de windvang tussen de steeds hogere huizen en fabrieken te verbeteren, werd de molen op een stenen voet geplaatst met een stelling halverwege waar vroeger de begane grond was en waar de installatie om te kruien zich bevond. Standerdmolen De Bloem werd in die zin vervangen in 1768 door zo'n bovenkruiende stellingmolen van de afbeelding links. De naam bleef dezelfde, wat overigens niet altijd zo was. Tek: M. Pinte / SAA |
||||||||||||
Na de Franse overheersing werd een begin gemaakt met het slechten van de vestingwerken rond Amsterdam; het bolwerk Rijkeroord in ± 1815. De opgeworpen heuvel en de molen bleven bestaan. In 1877 pas beraamde de stad het plan de Schans uit te bouwen tot Marnixstraat en daarbij stonden heel wat obstakels in de weg, waaronder molen De Bloem. Daar zwaaide inmiddels Pieter Pauwels te scepter, lid van een familie die meerdere molens in Amsterdam bezat. Pauwels kreeg aanzegging om april 1878 zijn molen afgebroken te hebben en de grond aan de stad terug te geven. Sommige plekken op bolwerken waren aan de molenaars verkocht, deze gehuurde niet. Tek: B. Barbiers - 1800 / SAA |
||||||||||||
Pauwels vroeg een jaar extra tijd die geweigerd werd. Wel gunde men hem uiteindelijk iets meer tijd omdat het hem pas in mei 1878 lukte een grondstuk te verwerven waar de molen opnieuw opgebouwd kon worden. In september van dat jaar kon gemeld worden dat het bolwerk vrij was. Tek: P. van Oort / SAA |
||||||||||||
In 1899 verkocht de familie Pauwels de molen aan Johan Bakkeren en die in 1915 weer aan de Coöperatie 'Kent U Zelve' om veevoer te malen. In 1927 kocht de Gemeente Amsterdam de molen, die na de annexatie van Sloten opnieuw op Amsterdamse bodem stond. De coöperatie bleef de molen gebruiken tot 1962. Toen werd die enigszins verbouwd met een horecagedeelte en opgenomen in een toeristische route van de NZH. Dat stopte weer begin 70-er jaren en werd de molen verpacht aan specerijenhandel Schuurman. Na enkele reparaties en verbeteringen maalt de molen nog steeds af en toe, ondanks de brandschade die de molen in 2014 opliep door vuurwerk. Foto interieur: © Vincent Mepschen - 2018 |
||||||||||||
Volgende week een molen die al aan de Haarlemmerweg stond maar van daar verplaatst is naar een polder |
||||||||||||
Column: Drie Sint Catharina ‘s |
||||||||||||
ijn oudste broer verzorgde vanaf zijn elfde het orgelspel in de ‘Maria Magdalenakerk’ in de Spaarndammerbuurt en daarna was hij als organist en dirigent nog een halve eeuw de stuwende kracht achter het oudste koor van Nederland in de ‘Nicolaaskerk’ te Purmerend. Ik kon natuurlijk niet achterblijven en meldde me aan bij de ‘Sint Catharinakerk’ in Slotermeer. Ook hier ontstond een koor, te weten het ‘Jongerenkoor Slotermeer’, en zoals dat toen in de jaren zeventig de modus was, werd dat koor, dat bestond uit jeugdige en geestdriftige parochianen, niet begeleid door een bassend en overheersend kerkorgel maar door een heus combo van keyboard, gitaar, basgitaar, dwarsfluit, drums en mijn trompetje. Een beatmiskoor dus. We zongen ‘Yesterday’ van de Beatles met een Nederlandse tekst erop. De pastoor en zijn drie kapelaans waren er blij mee, want de kerken dreigden leeg te lopen en hiermee trok je toch weer wat gelovigen en kerkmuziekenthousiastelingen naar het kerkgebouw. We trokken in het kader van een uitwisselingsprogramma langs andere Nederlandse en Belgische kerken om ook daar de missen te begeleiden en maakten zelfs een langspeelplaat. |
Op 15 november 1408 gaf bisschop Frederik van Blankenheim van Utrecht toestemming voor een tweede parochiekerk op de Dam. De kerk werd gewijd aan ‘Onze Lieve Vrouwe’, en later aan ‘Sint Catharina' Tot slot: Wie was Catharina? Catharina van Alexandrië is patroonheilige van de scholieren, leraren, filosofen, theologen, advocaten, boekdrukkers, wagenmakers, pottenbakkers en molenaars. Catharina wordt vaak voorgesteld als koningsdochter met prachtige gewaden en een kroon op haar hoofd, maar soms ook als jonge vrouw. Aan haar voeten staat een gebroken rad. Andere attributen zijn een martelaarspalm, een zwaard, een witte lelie, een lam of een boek. Ze is eind derde eeuw als dochter van Koning Cestus van Cyprus geboren. Na de dood van haar ouders werd zij op jonge leeftijd gevangengezet, omdat ze haar christelijke geloof niet wilde afzweren. Ze slaagde erin om vijftig filosofen te bekeren die haar van het geloof af moesten brengen. Hierdoor werd zij door keizer Maxentius veroordeeld tot de dood op het rad, dat werd vernietigd door een engel. Uiteindelijk werd ze onthoofd, waarna er melk uit haar hals vloeide die de pest liet verdwijnen. Volgens de legende is ze door engelen naar de berg Sinaï gedragen. Haar feestdag is op 25 november. |
|||||||||||
Oplossing raadplaat wk.21 Hildo Krop, "Menselijke Energie", gevelsculptuur op het schoolgebouw (Berlage Lyceum) in de Pieter Lodewijk Takstraat 33 zijde Jozef Israëlskade. De vogel zit op het hoofd van een man, welke deel uitmaakt van een groep van drie figuren die vanaf een boeg van een schip naar de horizon turen; een soort van verbeelding van de vooruitziende blik die nodig is om handel te kunnen drijven. |
||||||||||||
Goede oplossingen kreeg ik van: Kees Huyser, Anneke Huijser, Maarten Helle, Adrie de Koning, Kees Valentijn, Jos Mol, Mike Man en Robert Raat. |
||||||||||||
Nieuwe raadplaat voor week 23: Waar, o, waar, hing deze steen?Als u denkt het antwoord te weten, meld het ons via deze link
|
||||||||||||
Deze week honderd jaar geleden |
||||||||||||
Dinsdag 7 juni 1921 - Een bijzondere gast in Amsterdam. Vandaag zal Eliëzer Ben-Jehoeda in het gebouw van de Werkende Stand een toespraak houden, op uitnodiging van de Nederlandsche Zionistenbond. Ben-Jehoeda had medicijnen gestudeerd maar ontwikkelde zich als autodidact tot kenner der Oosterse talen. 1800 Jaar nadat het Hebreeuws als spreektaal uitgestorven is, wil hij die taal opnieuw tot leven wekken. Hij werkt aan een woordenboek waarvan deel 1 in 1908 in Berlijn is uitgegeven en deze dagen is hij in Europa om deel 6 uitgegeven te krijgen. Nog voor zijn dood in 1922 smaakt hij het genoegen dat de Britten 'zijn' Hebreeuws tot de voertaal van de Joden in Palestina verklaren. Foto: Wikipedia |
||||||||||||
Donderdag 9 juni 1921 - De Gemeenteraad stemt tegen het voorstel van B&W om na de annexatie van het noordelijk deel van Nieuwer-Amstel de Jan Willem Brouwersstraat en -plein te herdopen in Mengelbergstraat en -plein. De Raad is zoiets van "klaar" met de sterallures van Mengelberg dat ze nog liever de naam van een katholieke priester uit Bovenkerk op de naambordjes ziet. Brouwers was een Limburger die van 1863 tot 1872 hoofdredacteur van dagblad De Tijd was geweest en toen benoemd werd in Bovenkerk, waar hij tot zijn dood in 1893 bleef. In 1988 nam B&W verlaat revanche door het J.W.Brouwersplein om te dopen in Concertgebouwplein. |
||||||||||||
Oude afleveringen |
||||||||||||
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2020 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar. |
||||||||||||
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | wk01 | wk02 | wk03 | wk04 | wk05 | |
wk06 | wk07 | wk08 | wk09 | wk10 | wk11 | wk12 | wk13 | wk14 | wk15 | wk16 | wk17 | |
wk18 | wk19 | wk20 | wk21 | wk22 | wk23 | wk24 | wk25 | wk26 | wk27 | wk28 | wk29 | |
Aanmelden voor deze digitale uitgave - Afmelden voor deze digitale uitgave |