Fotoquiz Amsterdam - Theo Bakker's Domein

Hieronder staat een historische foto of prent van een topografische situatie in Amsterdam en u raadt om welke gebouw, straat, plein, gracht, enz. het gaat. Hieronder staat ook een link, waarmee u de oplossing kunt doorsturen. De eerste goede oplossing wint en stuurt dan, na mijn uitnodiging, de volgende opgave in. De foto of prent haalt u uit de rijke collectie van het Stadsarchief Amsterdam. Uw keuze ligt in principe binnen de Singelgracht of u bent van mening dat elke Amsterdammer de situatie moet herkennen. Als de afbeelding van buiten de Singelgracht is zal dat uitdrukkelijk vermeld worden.

De winnaar van vorige week was Ria Scharn. Hieronder haar nieuwe afbeelding voor week 16. Stuur uw oplossing via deze link.

Ria zou als extraatje van u willen weten welke bestemmingen het complex in donkere baksteen in het midden van de foto (drie panden, links van die met de natuurstenen banden) zoal gehad heeft. Let wel..., als bonusvraag; de snelste met de juiste locatie wint.

Oplossing vorige week: Zwanenburgwal, gezien naar het noorden

Deze foto nam Gaston Braun in 1864, dus letterlijk anderhalve eeuw gelden. Hij gaf ook aan hoe brug nummer 229 in zijn tijd heette: '...genomen van de Zwaanenburgerbrug'.
In de verte zien we links de huizen aan de Raamgracht, daar waar vandaag het Pentagon staat. Rechts de uitmonding van de Houtgracht en midden achter de Sint Anthoniessluis en de Oudeschans.

Ria verdiende meteen ook de bonus door en passant de huidige naam van de brug te vermelden: 'ir.B.Bijvoetbrug'.
Zij tikte me ook op de vingers toen ze - na het vinden van de originele stereofoto in de Beeldbank - ontdekte dat ik de Montelbaenstoren had weggepoetst. Maar dat is natuurlijk opzettelijk gedaan, Ria.

De site bruggenvanamsterdam.nl zegt over deze brug:

Deze brug is genoemd naar de architect Bernard Bijvoet (1889-1979), een vertegenwoordiger van het "Nieuwe bouwen". Hij ontwierp onder meer het Sanatorium Zonnestraal en het Hotel Gooiland in Hilversum.
Hij was sterk betrokken bij de bouw van het nabijgelegen Muziektheater aan het Waterlooplein.

De brug is vandaag alleen voor voetgangers en fietsers toegankelijk.

De brug waarop de fotograaf stond (links) verbond de Staalstraat met de Zwanenburgerstraat. Na de sloop van Vlooienburg en de bouw van de Stopera eindigt de brug op de kade langs dat gebouw, vlak bij het Spinozamonument.

De dubbele houten ophaalbrug van de foto is in 1879 vervangen door een vaste stalen brug.

Op deze foto zien we iets meer van Vlooienburg en helemaal rechts Amstel 1 ofwel het vm. Diaconieweeshuis.

Nieuw

Na de animatie van het Stadsarchie over de Eerste Gouden Eeuw, is nu ook de groei van Amsterdam tijdens de Tweede Gouden Eeuw online te bekijken.

Klik de afbeelding

Deze week honderd jaar geleden

Op 14 april 1914 bestond het Vondelpark 50 jaar, reden voor feest en een gedenkboek. Volgens een publicatie in de Staats-Courant van 14 april 1864 werd die dag de koninklijke goedkeuring verleend aan de Vereeniging tot Aanleg van een Rij- en Wandelpark nabij Amsterdam.
Bij de opening van het eerste stuk park in juni 1865 had het de naam ’t Nieuwe Park gekregen, ter onderscheiding van ’t Park in de Plantage, waarvan het Wertheimpark een restant is. Op 18 oktober 1867 werd het standbeeld van Vondel onthuld en ter gelegenheid daarvan kreeg het park de naam Vondelspark, welke naam door de ledenvergadering op 2 augustus voorafgaand werd vastgesteld. Rond 1880 verloor het park de ‘s’ in de naam, die door de volksmond zo was ontstaan. Net als later bij het Rembrandtsplein werd de zachte overgangs-s verbannen. Op het nieuwe hek aan de Stadhouderskade, dat in 1883 werd geplaats, stond voor ’t eerst de nieuwe naam Vondelpark. Op oudere hekken gaapt tot vandaag een gat tussen Vondel en park, daar waar de ‘s’ verwijderd werd.

Klik de boekomslag om de inhoud te bekijken.

Ansichtkaarten: http://www.inhetvondelpark.nl/vondelpark.html

Het Vondelpark is een initiatief van particulieren onder aanvoering van C. P. van Eeghen (links). Dezelfde club zette ook de villawijk Willemspark op, op grondgebied van Nieuwer-Amstel. Op het grondgebied van Amsterdam buiten de Singelgracht kon de vereniging de weilanden tussen het Zandpad en het Schapenburgerpad kopen van Stumpff & Von Baumhauer, die concessie hadden verkregen daarop een gasfabriek te beginnen, maar die concessie hadden laten verlopen door niet met bouwen te beginnen. Van A. de Neufville kon men tegen een zacht prijsje de weilanden achter de uitspanning De Hereeniging aan de andere kant van het Zandpad kopen en op deze beide grondstukken werd het eerste gedeelte van het park aangelegd, naar ontwerp van vader Johan David en zoon Louis Paul Zocher. De aanleg startte op 18 mei 1864 en 15 juni 1865 vond de openstelling plaats. Wie van het park gebruik wilde maken moest daarvoor jaarlijks een kleinigheid betalen, waarmee het park niet voor iedereen vrij toegankelijk was. De recalcitrante Amsterdammers verloochenden zich niet en van veel inschrijvingen werd de contributie nooit voldaan.

In 1866 werd opnieuw een bedelactie op touw gezet om ƒ 120.000,- bijeen te krijgen om het park uit te breiden. Dat bracht net ƒ 40.000,- op die rentedragend op een bank werden gezet en waarvan andere dingen werden bekostigd, zoals een paviljoen (1866; voorlopig van hout, in 1881 van steen) dat verpacht kon worden en een muziekkiosk (1873). Wat belangrijker was waren de al of niet aangrenzende stukken grond in de Binnendijkse Buitenvelderse Polder (Nieuwer-Amstel) die door weldoeners voorlopig gekocht werden en door de vereniging t.z.t. voor datzelfde bedrag overgenomen konden worden. In 1874 werd daarop de molkerij gebouwd, met een stal voor 25 koeien, die verpacht werd. Niet alleen aan gebruikers van het park kon melk per glas verkocht worden, maar ook de omliggende buurten konden bediend worden.

In 1876 werd opnieuw geld ingezameld om eindelijk de uitbreiding tot de Amstelveenseweg te kunnen realiseren. Deze keer kwam er ruim ƒ 43.000,- binnen en 7 juni 1877 zwaaide het hek aan de Amstelveenseweg voor de eerste keer open. Vanuit Nieuwer-Amstel, het latere Amstelveen, onderhield een omnibus de verbinding met deze nieuwe ingang en verder naar de Overtoom. Vanuit Amsterdam onderhield de AOM een verbinding naar hetzelfde punt.

Oude (boven) en nieuwe (onder) toegangshek aan de Stadhouderskade.

Een beperkte groep welgestelde Amsterdammers had door de jaren heen in totaal ƒ 219.000,- via schenkingen bijeen gebracht, maar dat was nog niet de helft van wat de aanschaf van de grond en de aanleg van het park gekost had. Verdere fondsen verkreeg de vereniging door de verkoop van grondstukken langs het park in de villawijk, P.C. Hooftstraat, Paulus Potterstraat, enzovoort. Er bleek verdere verruiming van de financiën nodig, die bereikt werd door de verkoop van stroken langs de Vondelstraat die werden verkocht of verpacht. Als aangrenzende percelen, waar dan ook, via een eigen hekje toegang tot het park wilden krijgen moest daarvoor betaald worden. Van de dwarsstraten tussen Overtoom en park kwam aanvankelijk geen toegang tot het park, beducht als de vereniging was voor baldadige jeugd uit de volksbuurten daarachter. Een uitzondering vormde het Kattenlaantje, dat er altijd al was geweest naar de Kruiswetering. In 1882 volgde zelfs de verkoop vaneen stuk park ten oosten van de entree vanaf de Stadhouderskade, parallel aan de P.C. Hooftstraat, waarop de Vossiusstraat werd gerooid. Daardoor moest de ingangspartij aan de Stadhouderskade opschuiven, bij welke gelegenheid de kans gegrepen werd en een monumentaal nieuw toegangshek in opdracht gegeven werd dat in 1883 geplaatst werd. Siersmeedwerk en het beeld kwamen uit Duitsland.

De plaatsing van het standbeeld van Vondel had nogal wat voeten in de aarde. Op 13 april 1865 bereikte B&W het verzoek het beeld op de Torensluis te mogen plaatsen, wat werd afgewezen. Later volgde eenzelfde verzoek voor de Noordermarkt, dat eveneens werd afgewezen. 21 Februari 1867 werd een derde poging ondernomen voor een plek in het Rij- en Wandelpark. De grond voor het beeld werd de stad in eigendom aangeboden, in ruil voor de bouw van de fundering en sokkel. Voor het ontwerp van die laatste werd niemand minder dan P.J.H. Cuijpers ingeschakeld. Op 18 oktober 1867 werd het beeld van Louis Royer, dezelfde beeldhouwer als het standbeeld van Rembrandt, onthuld.

Niet iedereen was enthousiast over de parkplannen. In een ingezonden brief van 20 januari 1864 in de Amsterdamsche Courant fulmineerde ene ‘J’ tegen ‘dit onbekookte plan’ in dat volkomen ongeschikte moeras, waarvan nog niet met ƒ 1 miljoen iets bruikbaars te maken zou zijn. De bomen zouden omwaaien en er zou noch gewandeld, noch gereden kunnen worden. De bomen zouden ook het doortochten van de omliggende wijken belemmeren, waardoor de bewoners ziek zouden worden.
Op zich was die opmerking over ‘dat moeras’ niet helemaal onterecht, maar de briefschrijver had niet op de vindingrijkheid van de vereniging gerekend. Zowel park als villawijk ‘Willemspark’ werden namelijk als een aparte polder ingericht en door een eigen gemaal op peil gehouden. Als laatste hoofdstuk van mijn PDF over Raadselachtige waterwerken komt dit uitgebreid aan de orde. Het gebouwtje van het stoomgemaal staat vandaag nog steeds aan de Amstelveenseweg en is tot monument verheven. De bemaling vindt ook nog steeds plaats, maar nu elektrisch en vanuit een ander gebouwtje. De foto is genomen vanuit de Sophialaan (eindpunt lijn 2) in de richting van de Amstelveenseweg. Op de achtergrond de uitwatering op de Schinkel.

Oude afleveringen

Weeknummers die dit jaar nog moeten verschijnen betreffen opgaven van vorig jaar.
Het heeft geen zin oplossingen van oude quizvragen in te sturen. De uitslagen zijn immers al gepubliceerd.

Als snelheid belangrijk is zou het prettig zijn als u precies wist wanneer de nieuwe opgave geplaatst wordt. Dat kan !   U kunt zich op de mailinglijst laten zetten via deze link.