Fotoquiz Amsterdam - Theo Bakker's Domein
Hieronder staan drie historische foto's of prenten van topografische situaties in Amsterdam en u raadt om welke gebouw, straat, plein, gracht, enz. het gaat. Hieronder staat ook een link, waarmee u de oplossing kunt doorsturen. De foto's of prenten komen uit de rijke collectie van het Stadsarchief Amsterdam. De keuze ligt in principe binnen de Singelgracht of ik ben van mening dat een beetje Amsterdammer de situatie moet herkennen. Als de afbeelding van buiten de Singelgracht is zal dat uitdrukkelijk vermeld worden.
Hieronder drie historische foto's voor week 40. Eén punt per goed antwoord in de competitie die tot week 51 duurt. Stuur uw oplossing vóór volgende week vrijdag via deze link.
1.
Het thema van deze week is POORTEN.
2.
Sorry, een stukje van de foto met de oplossing erop heb ik geblurrd.
3.
De oplossing van vorige week
1.
Prinsengracht, hoek Passeerdersgracht.
De hoek die de voorgevel met de zijgevel maakt zegt ons dat dit huis in de Jordaan aan een gracht staat. Nog vijf grachten met elk twee hoekpanden te onderzoeken.
Geen kunststuk, zoals bleek.
Afbeeldingsbestand 5293FO014163
2.
Rapenburgwal (Rapenburg), hoek 's Gravenhekje.
Jacob Olie maakte
in 1863 een hele serie foto's vanaf de eerste en vanaf de tweede verdieping/niveau van de Montelbaenstoren, met het doel om die tot een panoramafoto samen te voegen. Een resultaat daarvan is niet meer bewaard gebleven dus hieronder een poging van mij om dat alsnog voor hem te doen.
Gemeen is natuurlijk dat het hoekhuis tegenwoordig in de straat Rapenburg staat. De wallekant is sinds de foto helemaal bebouwd.
Afbeeldingsbestand B00000031058
3.
Leidsestraat 59, hoek Kerkstraat. Heeft u op de tramrails gelet?
Het hoekhuis was een ontwerp van G.A. van Arkel en het werd gefotografeerd door niemand minder dan J. Merkelbach.
Afbeeldingsbestand B00000002601
Meer foto's en bouwtekeningen op de site van 020apps. Klik daar de link "toon alle 10 afbeeldingen".
Adres: Leidsestraat 59
Datering: 1888
Architect: Arkel, G.A. van
Bouwstijl: Neorenaissance XIXe eeuw
Oorspronkelijke functie: Winkel-woonhuis
Beschermd: Gemeentelijk monument
Omschrijving: Hoek Kerkstraat. Eerste gebruiker was de winkel in huishoudelijke artikelen van J.H. van Andel.
Wat je in die winkel niet allemaal kopen kon...!
Deze foto maakte Jacob Olie.
Ik kreeg van een deelnemer een Street View van deze gevel met wanstaltige kleuren beschilderd. En dat voor een monument.
Bouwplaats
Hier wordt de graansilo van Korthals Altes op de Silodam in het verlengde van de Westerdoksdijk gebouwd. De foto is gemaakt op 11 september 1896, een dag na de eerste-steenlegging. De (Oude) Houthaven is links en het IJ rechts achter de dijk. We kijken naar het westen.
Afbeeldingsbestand ANWK00390000001
Lees over de graansilo in Het Parool.
De snelste met het goede antwoord was Ria Scharn.
De bouw van de graansilo van Korthals Altes luidde een omwenteling in van de graanopslag en verwerking. Het graan werd nu, zonder dat er een mensenhand aan te pas kwam, direct vanuit het schip met gebruik van elevators in de silo gestort. De korendragers en -wegers voorheen waren gekwalificeerde arbeiders. Hun rol bij de
inning van belasting op het graan verviel in 1855 en daardoor was beëdiging niet meer
noodzakelijk. Daarmee kwam het beroep open te staan voor anderen. Het aantal korendragers
verminderde van ca. 500 in 1828 tot ca. 200 in 1890. In 1890 werden ze gelijk gesteld
aan gewone graanwerkers. Daarbij veranderde de behandeling en verwerking van
het graan door de ingebruikneming van graansilo’s aan de Westerdoksdijk. In de korenpakhuizen,
die onder andere op de hoek van Brouwers- en Lijnbaansgracht gesitueerd
waren, moest het koren naar binnen gedragen worden.
Carol voer weer
...door de Keizersgracht en passeerde hier de Nieuwe Spiegelstraat. De hoekhuizen zijn genummerd 596 en 594. Nummer 596 was lang bewoond door prof. dr. W. H. Vroom, jarenlang voorzitter van Genootschap Amstelodamum.
Op nr. 594 is restaurant Red gevestigd.
De snelste met het goede antwoord was ook hierbij Ria Scharn.
Als Carol nu niet naar links had gekeken maar rechtdoor hadden we deze foto van hem gekregen. Met de Metz-toren in beeld was dit heel wat minder moeilijk geweest.
Deze week honderd jaar geleden
Op woensdag 30 september 1914 werd het mailschip Jan Pietersz Coen op de werf van de NSM (Derde Conradstraat) tewater gelaten.
Op 14 mei 1940 werd dit schip tussen de pieren van IJmuiden tot zinken gebracht om het binnenvaren van Duitse schepen te verhinderen.
Lees meer over dit schip op de site van Stichting NDSM Herleeft.
Op maandag 5 oktober 1914 neemt de vergadering van de Plaatselijke Schoolcommissie met één stem meerderheid het prae-advies over om onderwijzeressen voortaan bij hun huwelijk niet meer automatisch ontslag te laten geven. In die dagen werd dat als volgt omschreven: "...om gehuwde onderwijzeressen op de lijst van bij voorkeur benoembaren te plaatsen". We hebben het dan over lager onderwijs en de bewaarschool. Het werd december voor het via de afdeling Amsterdam van de Nederlandse Bond van Onderwijzers bij de Gemeenteraad binnenkwam met het verzoek dit bij B&W aan te kaarten. Het werd januari 1915 tot het met 25 tegen 15 door de Raad aangenomen werd zulks te doen, maar eerlijk gezegd werd het 1957 voor een en ander wettelijk geregeld was. Naast de meester bleef er heel lang een juf lesgeven, een echte juf(frouw).
Op zoek naar de gronden voor deze houding van de overheid komen we bij de landspolitiek. De tegenwerking kwam uit confessionele hoek, katholiek en protestant schouder aan schouder. Dat betrof niet alleen onderwijzeressen, maar alle ambtenaren in overheidsdienst. Openlijk gebezigde termen waren:
* de vrouw hoort in het gezin (en dient de man en het gezin)
* als de vrouw blijft werken blijven de gezinnen klein (strijd tegen kinderbeperking, versluierd gebracht als:
premie op het Neo-Malthusianisme)
* gehuwde werkende vrouw was "loondrukster" (concurrentie mannelijke collega's)
Het wetsontwerp Heemskerk (1910) liet uitzonderingen op de regel van automatisch ontslag toe, waarmee meteen de ware reden voor de maatregel blootgelegd werd. Ambtenaressen van 45 jaar of ouder, waarbij het uitzicht op zwangerschappen niet meer bestond, konden in dienst blijven. Ook als de financiele positie van de man in gevaar kwam zodra het inkomen van zijn werkende echtgenote wegviel, was reden voor uitzondering.
Er kwam veel kritiek op het wetsvoorstel, waardoor het jaren bleef liggen. De Tweede Kamer weigerde het in deze vorm in behandeling te nemen. In 1913 trok de liberaal Cort van der Linden het wetsvoorstel terug en de maatregel van automatisch ontslag werd alleen op confessionele scholen gehandhaafd.
Twee maal kwam de regering terug op het gedoogbeleid, steeds tijdens economische crises. De eerste keer was in 1923, toen de maatregel misbruikt werd om het tijdens WO1 uit de hand gelopen aantal ambtenaren te verminderen. De tweede keer in 1934. Beide keren zouden de gehuwde ambtenaressen per 1 januari van het volgende jaar en-bloc ontslagen worden.
Kwalijk gevolg van de discriminerende regeringsmaatregelen was het "vrije huwelijk", het samenwonen zonder huwelijksvoltrekking. Reden voor de regering om in 1931 het ambtenarenreglement te wijzigen door een "concubinaat" met een huwelijk gelijk te stellen. Deze maatregelen bleven zoals hierboven gezegd tot 1957 gehandhaafd.
Lees eventueel nog: Mag de gehuwde ambtenares blijven? door Mr. Clemens Ruijters, medewerker aan het Centrum
voor Parlementaire Geschiedenis in Nijmegen.
Wilt u nog een snufje aap-noot-mies?
Oude afleveringen
Weeknummers die dit jaar nog moeten verschijnen betreffen opgaven van vorig jaar.
Het heeft geen zin oplossingen van oude quizvragen in te sturen. De uitslagen zijn immers al gepubliceerd.