Fotoquiz Amsterdam - Theo Bakker's Domein
Hieronder staat een historische foto of prent van een topografische situatie in Amsterdam en u raadt om welke gebouw, straat, plein, gracht, enz. het gaat. Hieronder staat ook een link, waarmee u de oplossing kunt doorsturen. De eerste goede oplossing wint en stuurt dan, na mijn uitnodiging, de volgende opgave in. De foto of prent haalt u uit de rijke collectie van het Stadsarchief Amsterdam. Uw keuze ligt in principe binnen de Singelgracht of u bent van mening dat elke Amsterdammer de situatie moet herkennen. Als de afbeelding van buiten de Singelgracht is zal dat uitdrukkelijk vermeld worden.
De winnaar van vorige week was Ria Scharn. Hieronder haar nieuwe afbeelding voor week 03. Stuur uw oplossing via deze link.
Oplossing vorige week: Herengracht 431, achterzijde Doopsgezinde vermaning Bij 't Lam
Dit was weer 'ns een inkoppertje blijkbaar. De eerste golf goede oplossingen kwam binnen het kwartier binnen.
Pieter Oosterhuis stond aan de Herengracht even zijde en fotografeerde
aan de overkant de huisnummers 429-431 waarvan het laatste perceel in feite onbebouwd is en de achterkant van de Doopsgezinde vermaning Bij 't Lam aan het Singel 452 laat zien (foto hieronder). De vermaning ontleende zijn naam aan de naastgelegen brouwerij Het Lam, die van 1593 tot 1661 aan het Singel, huidig nummer 460 (Odeon), in werking was. De ter beschikking gestelde schuur van de brouwerij werd in 1639 verbouwd tot vermaning. Wat op de foto te zien is betreft een totale herbouw in 1841.
De Doopsgezinden leden aanvankelijk onder het misverstand dat hen in verband bracht met de opstand der Wederdopers in 1535. Na de Alteratie werd het 't stadsbestuur snel duidelijk dat de Doopsgezinden juist elke vorm van geweld en inmenging in de politiek uit de weg gingen en dat de lidmaten tot de zeer vlijtige, succesvolle en soms vermogende burgers behoorden. Zij kenden ook een goed georganiseerde armen- en wezenzorg en de lidmaten onderling hielpen elkaar ook. Hun afkeer van geweld werd aardig geïllustreerd door de bezwaren die zij hadden tegen een wapenhandelaar als lidmaat. Zo'n bezwaar betekende vaak dat de persoon niet toegelaten werd tot de gemeente.
De Doopsgezinden waren naar hun geografische herkomst verdeeld in Vlamingen, Waterlanders, Friezen en Hoogduitsers waarvan de eerste groep de grootste was.
De Vlamingen kwamen, zo schrijft stadschroniqueur Wagenaar, aan het eind van de 16e eeuw bijeen in een pakhuis op de Nieuwezijds Achterburgwal tussen de Lijnbaans- en Spaarpotsteeg. In 1608 kwam daarin verandering. De lakenkoopman Harmen Hendricks van Warendorp gaf in dat jaar de schuur achter zijn huis op het Singel bij de brouwerij Het Lam aan de gemeente in gebruik om daar hun godsdienstoefeningen te houden. De gemeente heette daarom 'Bij het Lam'. Pas in 1740 zijn de kerk en omliggende huizen eigendom van de gemeente geworden. Lees meer in het Stadsarchief.
Het interieur van de kerk Bij 't Lam tijdens een doopplechtigheid.
De vermaning aan het Singel werd de vergaderplaats voor de zgn. 'Vlamingen'. Die had je ook in soorten en maten want in 1664 splitste zich een groep conservatieven af, die een eigen kerk stichtten in De Zon, ook een voormalige brouwerij en ook aan 't Singel maar dan bij de Blauwburgwal. De daaraan voorafgaande 'lammerenkrijg' had sinds 1650 gewoed en had nogal wat opzien gebaard in de stad. Naar hun vergaderplaatsen werden de kemphanen 'Lamisten' en 'Zonisten' genoemd. In 1801 worden de geschillen bijgelegd en fuseerden alle Doopsgezinde gemeenten in Amsterdam.
Links:
Stadsarchief over Doopsgezinden
Nelleke Noordervliet over Doopsgezinden
En dan nog....
De beloofde juiste foto van K.H. Schadd, eerste directeur van de Amsterdamsche Omnibus Maatschappij. Bij het artikeltje in week 47 t.g.v. zijn overlijden 100 jaar geleden stond een verkeerde foto.
De juiste foto kregen wij van zijn kleindochter Han van der Linden-Schadd, waarvoor onze dank.
In de aflevering van week 47 in het archief is de verkeerde foto vervangen door de juiste.
Deze week honderd jaar geleden
Op zaterdag 17 januari 1914 werd het nieuwe gebouw op Raamgracht 4, hoek Kloveniersburgwal, van de Stichting Weldadigheid naar Vermogen (LNV) geopend.
Deze stichting hield zich bezig met armenzorg in Amsterdam op niet-religieuze basis. Ze was opgericht in 1871 door de progressief-liberale filantroop Johan Frederik Lodewijk (Louis) Blankenberg (1852-1927), samen met enkele familieleden. Blankenberg geloofde in het bestrijden van armoede i.p.v. noodhulp op de manier zoals neergelegd in het zogenaamde Elberfelder stelsel. Hij was voorstander van sociale controle door armenbezoekers, ieder in een eigen wijk. Blankenberg was directeur van een levensverzekeringmaatschappij en daarnaast van 1899 tot 1907 gemeenteraadslid in Amsterdam. Zijn firma ging in 1922 failliet, waarna hij naar Frankrijk verhuisde, waarna zijn werk voor de stichting door anderen overgenomen werd.
Na de Tweede Wereldoorlog fuseerde de LNV met de landelijk werkende Stichting Zorg en Bijstand, die nog steeds bestaat.
Zoals vaker legde Herman Misset in 1912 nog snel even vast wat voor de nieuwbouw gesloopt moest worden. De sloop begon in juli 1912 en 17 januari 1914 kon het gebouw geopend worden.
Op de foto's hieronder: links Louis Blankenberg en rechts het bestuur in 1931 t.g.v. het jubileum van de heer Knolle, die toen 40 jaar als 'bezoeker' werkzaam was. Voor de lijst van afgebeelde personen zie de Beeldbank.
Lees ook nog wat het Stadsarchief over de LNV weet te vertellen.
Oude afleveringen
Weeknummers die dit jaar nog moeten verschijnen betreffen opgaven van vorig jaar.
Het heeft geen zin oplossingen van oude quizvragen in te sturen. De uitslagen zijn immers al gepubliceerd.
Als snelheid belangrijk is zou het prettig zijn als u precies wist wanneer de nieuwe opgave geplaatst wordt. Dat kan ! U kunt zich op de mailinglijst laten zetten via deze link.