Fotoquiz Amsterdam - Theo Bakker's Domein
Hieronder staat een historische foto of prent van een topografische situatie in Amsterdam en u raadt om welke gebouw, straat, plein, gracht, enz. het gaat. Hieronder staat ook een link, waarmee u de oplossing kunt doorsturen. De eerste goede oplossing wint en stuurt dan, na mijn uitnodiging, de volgende opgave in. De foto of prent haalt u uit de rijke collectie van het Stadsarchief Amsterdam. Uw keuze ligt in principe binnen de Singelgracht of u bent van mening dat een beetje Amsterdammer de situatie moet herkennen. Als de afbeelding van buiten de Singelgracht is zal dat uitdrukkelijk vermeld worden.
De winnaar van vorige week was Anneke Huijser. Hieronder haar afbeelding voor week 24. Stuur uw oplossing via deze link.
Het huis met de vlag en dat rechts ervan bestaan nog. Waar staan ze? Welke dwarsstraat komt helemaal rechts uit?
Oplossing vorige week: Marinepaleis, op de Marinewerfkade / Marine-etablissement (Oosterdok)
Al in de 17de eeuw beschikte de Admiraliteit over een afgepaalde eigen waal ('s-Lands Dok) voor Kattenburg. Vooruitlopend op de aanleg van het Oosterdok kreeg de Marine een eigen Marinedok. De dijk daarvoor werd tussen 1789-'94 aangelegd door modderstort uit de Amsterdamse haven en grachten. De Marinewerfkade was één deel van die dijk. In die dijk was oorspronkelijk een sluis maar na aanleg van het Oosterdok werd dat een doorvaart met brug.
De quizfoto is genomen vanaf een loods aan (of een schip in) de Nieuwe Vaart. Zie ook de foto bij het kopje Spoorwegemplacement hieronder. We kijken in westelijke richting en als u goed gekeken had was tussen de masten helemaal links de Nicolaaskerk aan de Prins Hendrikkade te ontdekken.
De Marinewerfkade lag in het verlengde van de Kattenburgergracht en liet zo de toegang tot de Nieuwe Vaart en de Kattenburgerbrug vrij (op de foto links staat die draaibrug net open). De Marinewerfkade lag tegenover de IJgracht.
Ook aan de noordkant van het Marinedok was een kade, die op enige afstand van de Oosterdoksdijk bleef en zo de Dijksgracht vrijliet. Daar was een drijvend zwembad voor de marine en jarenlang lag daar een woonschip voor marinepersoneel.
Het grote gebouw van de quizfoto en van de foto links was het woongebouw voor marine-officieren, ook wel het Marinepaleis genaamd.
Nog een foto van de andere zijde van het Marinepaleis, nu genomen vanaf 's-Lands Zeemagazijn. In het gebouw op de voorgrond waren, behalve marineofficieren, ook ondergebracht: woning Commandant Maritieme Middelen, het commandement en diverse kantoren. In het stenen gebouw achteraan de Verbindingsschool met leslokalen en verblijven voor instructeurs. Er tussenin een houten barak met een grote kantine en op de verdieping slaapverblijven van manschappen, die les kregen op de Verbindingsschool. Rechts op de foto nog net de sloepenhelling, die bij het theoriegebouw voor electromonteurs hoorde.
Het Marinepaleis en het grootste deel van het Marinedok moesten in 1967 wijken voor de aanleg van de IJ-tunnel. Op de foto links van februari 1967 ligt het zandlichaam al over de kade heen en worden voorbereidingen getroffen het gebouw af te breken en de rest van de kade af te graven.
Onderstaande plattegrond met dank aan PW
In deze overzichtsfoto van juli 1967 is het zandlichaam op het tunneldak goed te herkennen. Hier staat nu het NEMO.
De afbraak van het Marinepaleis vordert; alleen de vier torens staan nog overeind.
Na het weggraven van de kade nam het water van het Oosterdok
weer bezit van de ruimte. Hier zouden later de aanlegplaatsen komen voor de historische bedrijfsvaartuigen. Liggen ze er nog?
Spoorwegemplacement langs Nieuwe Vaart.
In 1870 kreeg de HIJSM een concessie voor de Oosterspoorweg, die de Amsterdamse haven uiteindelijk een railverbinding met het Ruhr-gebied zou opleveren waarover massa's kolen getransporteerd zouden worden. Van die lijn werd in 1874 een aftakking gemaakt naar de noordelijke oever van de Nieuwe Vaart die als los- en laadplaats voor zeeschepen diende. De HIJSM mocht langs de hele oever van de vaart (tot de Kattenburgerbrug) een spoorwegemplacement aanleggen; de loods op de foto links was een der eerste gebouwen, samen met dat op de foto beneden, in de voorgrond. Vanaf 1877 werd die oever volgebouwd met een groot aantal houten en ijzeren opslag- en overslagloodsen. Een van de gebruikers van deze havenfaciliteiten was de KNSM die volgens hun eigen historie opslagloodsen aan de Nieuwe Vaart zou hebben gehad. Kantoor hielden zij aan de Prins Hendrikkade, tot 1916 op nr. 161 en daarna in het Scheepvaarthuis. Waar zich die loodsen bevonden vertelt de historie niet. In 1903 verruilde de KNSM de Nieuwe Vaart voor de Levantkade op wat later het KNSM-eiland zou gaan heten. Daarbij sloeg de maatschappij de in 1875-'83 aangelegde Oostelijke Handelskade over.
Wie weet het fijne van de aanleg- en opslagplaatsen van de KNSM aan de Nieuwe Vaart?
Deze spoorlijn van de HIJSM had niets te maken met de Doklijn naar de zuidelijke oever van de Nieuwe Vaart. Die was aangelegd door de Ned. Rhijn Spoorwegmij (NRS). De Doklijn takte even voor het kopstation (Rhijnspoorplein) van het Rhijnspoor af door de stad, ging over de Spinozabrug en over de Sarphatistraat. Direct voorbij het Entrepotdok (waar de spoorlijn zijn naam aan dankte) maakte het spoor de bocht naar de Nieuwe Vaart.
Nieuw
De Middeleeuwse en vroeg-zeventiende eeuwse bierbrouwerijen in Amsterdam. Waar ze hoofdzakelijk gevestigd waren, hoe ze werkten en iets over de techniek. Geen complete lijst met locaties maar een inzicht in de branche.
Klik de afbeelding om te openen
Deze week honderd jaar geleden
Woensdag 17 juni 1914 – De gemeenteraad besluit tot de bouw van een Arbeidsbeurs aan de Passeerdersgracht.
De Arbeidsbeurs was op 1 juli 1908 een Gemeentelijke Dienst geworden. Johan Melchior van der Mey werd belast met de bouw van de nieuwe arbeidsbeurs aan de Passeerdersgracht 28-32. Pieter Lodewijk Kramer maakte het ontwerp voor de gevels van het gebouw. Het gebouw werd tussen 1915 en ‘18 gebouwd en heeft tot 1960 dienst gedaan als huisvestiging van een deel van het Gewestelijk Arbeidsbureau.
De kosten voor de bouw bedroegen ƒ 165.100, destijds fors hoger dan voor vergelijkbare gebouwen. Volgens Architectura werd tijdens de bouw zelfs nog bezuinigingen doorgevoerd.
De voorgevel is symmetrisch en is gevormd door twee torens met een erker ertussen. De decoraties zijn geconcentreerd rond de ingangen, de trappenhuiserker en de torenspitsen. De hoofdingang was oorspronkelijk in de zijgevel en er was een speciale ingang voor vrouwen. De afdeling vrouwenbemiddeling en de mannenafdelingen, die tot dan toe op verschillende locaties in de stad verspreid lagen, werden nu onder één dak bijeen gebracht. Het gebouw is vandaag een monument.
In Ons Amsterdam: Wat was dit eerst? over de arbeidsbeurs.
https://stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/overzicht/5236.nl.html
Wachtlokaal voor mannen
Wachtlokaal voor vrouwen, die ook een eigen ingang hadden
Wat men maar spaarzaam op internet kan vinden is informatie over de nieuwe functie die het gebouw na de Tweede Wereldoorlog kreeg. In dit gebouw werd het Centraal Bureau Herhuisvesting (CBH) gevestigd. Dat kwam van een noodverblijf op de hoek Overtoom/Nassaukade, waar nadien Sporthuis Centrum in kwam.
Heeft u nog ervaringen met ambtenaren van het CBH? Kreeg u ook wel eens rode vlekken in uw nek van kwaadheid? Deel 't met ons.
Oude afleveringen
Weeknummers die dit jaar nog moeten verschijnen betreffen opgaven van vorig jaar.
Het heeft geen zin oplossingen van oude quizvragen in te sturen. De uitslagen zijn immers al gepubliceerd.
Als snelheid belangrijk is zou het prettig zijn als u precies wist wanneer de nieuwe opgave geplaatst wordt. Dat kan ! U kunt zich op de mailinglijst laten zetten via deze link.