weekblad-logo

week 36-2021

Fotoquiz snelste

 

 

 

De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Arjen Lobach. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. Op zijn verzoek is de tekst op de markies onleesbaar gemaakt.

De vraag is:

Waar is dit?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing vorige week

 

Als we toch op de Nieuwezijds Voorburgwal zijn, heb ik er ook nog wel een, dacht Ria Scharn. Deze foto is van een gedempte burgwal (dit deel in 1884) maar een tram reed er toen nog niet (1906 pas).
Over het gebouw op nr.7-9 is bitter weinig bekend. Het stond er al toen de firma Wyers er begin 20ste eeuw het oog op liet vallen en in 1919 architect Van Straaten Jr. (Bijenkorf) opdracht gaf het te verbouwen en van een eigentijdse gevel te voorzien. Dat was op het moment dat Wyers zijn hoofdkantoor naar de Amsterdamse Nieuwezijds Voorburgwal verhuisde. Vooral in de jaren 30 breidde Wyers zijn vloeroppervlak enorm uit tot de hele driehoek tussen Nieuwendijk, Nieuwezijds Voorburgwal en Nieuwezijds Armsteeg in beslag genomen was. De belendende pakhuizen werden vervangen door nieuwbouw, alleen de huizen links (nrs.3-5; het Hogerhuis en het Lagerhuis) ontsprongen de dans.
Op de overzichtsfoto hieronder ziet u de toestand na de verbouwing; links is het begin van de Brouwerssteeg die in 1940 van de Gemeente gekocht werd en helemaal van de kaart is verdwenen.

 

Nadat Wyers in 1979 de Nieuwezijds verliet werd het complex gekraakt. Daar werd in februari 1984 een eind aan gemaakt waarna de hele gevelwand aan de Nieuwezijds afgebroken werd... op nummer 5 na. Daarvan moest de voorgevel blijven staan en nummer 3 werd volledig gereconstrueerd. Voor de rest is er een afgrijselijke blokkendoos voor in de plaats gekomen. Oorspronkelijk wilde de HBU hier in 1981 115 appartementen bouwen maar het is uiteindelijk toch maar een hotel geworden.
De huisnummering werd hier gewijzigd; nummer 1 staat op de hoek van de Nieuwendijk, nr.3 is het hoge huis en het lagere huis heeft geen eigen nummer meer.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Mike Man, Jos Mol,

Fotoquiz: Hans' keuze

De keuzefoto betreft deze week een locatie binnen de Singelgracht.

Hans Olthof vond weer een bijzondere gevelsteen die (nog) niet in het overzicht van de VVAG voorkomt.

Op welk adres vinden we deze steen?

Hans vermoed dat de puntjes aanduiden dat het hier om een afkorting van een Latijnse tekst gaat.

Hoe luidt deze tekst?
En wat betekent dat in het Nederlands?

Bonusvraag (telt niet mee):

Wanneer werd deze steen geplaatst?

Oplossingen graag via deze link

Foto: hoort u volgende week

Oplossing: Jos' keuze

 

Dit leek een moeilijk geval maar viel achteraf toch nog mee. We zijn in de Watergraafsmeer beland en staan op de hoek van de Simon Stevinstraat en de Cornelis Drebbelstraat. Uitgerekend deze hoek is afgebroken en vernieuwd maar in de Simon Stevinstraat en rechts van de nieuwbouw zijn nog vertrouwde huizen te ontdekken.

 

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Onder: Street View

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Hans van Noort, Ria Scharn, Otto Meyer, Hans Goedhart, Henk Swart, Mike Man, Marike Muller, Aschwin Merks,

Heeft u ook een opvallende foto gevonden?

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Het onderwerp kan zich zowel binnen als buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

Fotoquiz Wat? Waar?

 

 

Een oudje.

De vragen zijn:

Op welke kruising van straten staat dit pand?
Het is gesloopt; wie/wat maakt nu gebruik van de nieuwbouw?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oplossing vorige week

 

Na rijp beraad koos de redactie uit meerdere suggesties die van het staatsbezoek dat de Franse president Faillères in juli 1911 aflegde. Hij bezocht, in gezelschap van koningin Wilhelmina en prins Hendrik de recent geopende diamantslijperij van de firma Asscher in de Tolstraat waar niet lang daarvoor de Culinan-diamant gekloofd en geslepen was. Daarna reed het gezelschap naar het Rembrandthuis.

Foto: prentbriefkaart

Hier ziet u het moment dat het gezelschap het Rembrandthuis verlaat en in de koets stapt. U kunt ook zien dat het publiek voor de Sint Antoniebreestraat langs opgesteld staat, m.a.w. de stoet buigt af de Zwanenburgwal op. Dat zou ook nog rechtsaf kunnen maar het is nauwelijks denkbaar dat Wilhelmina de Franse president de Joden Houttuinen zou willen laten zien. De grote opkomst van publiek en de discipline waarmee het opgesteld staat, zou wel eens met de opmerking van Faillères te maken kunnen hebben tijdens een ander bezoek: "Indrukwekkend, maar waar is het Nederlandse volk, Sire?"

Foto: De Courant

De reden waarom we dachten dat dit staatsbezoek het onderwerp van de quizfoto moest zijn, is het feit dat dezelfde open koets op de quizfoto (detail links) te zien is, op het moment dat hij de Zwanenburgwal opdraait. Andere suggesties betroffen de opening van het Rembrandthuis door de koningin op 10 juni 1911. De aanschaf door de gemeente Amsterdam was een initiatief van de schilder Joseph Israëls die dan ook bij de opening de koningin mocht vergezellen.
Een suggestie dat dit de publieke belangstelling was na een half gelukte redding van een drenkeling moest afvallen. Een geoefend zwemmer (dhr. Schrijver) sprong een verstoorde man achterna die opzettelijk te water raakte; de krant spreekt van een zenuwlijder. De drenkeling bedacht zich alsnog en klampte zich aan de benen van zijn redder vast die daardoor niet meer kon zwemmen en samen zonken ze naar de diepte. Een volgende redder wist de drenkeling boven water te brengen en aansluitend ook Schrijver. Voor deze laatste kwam dat te laat; hij was overleden. Wat deze suggestie in eerste instantie aannemelijk maakte was het feit dat de reddingen vanaf een "schuit" werden gedaan en op de foto staat inderdaad een zolderschuit. De krant spreekt bij die gelegenheid over een roerige massa die opdrong en zelfs slaags raakte met te politie. Dat is zeker niet uit de foto te lezen, zo geordend als het publiek opgesteld staat.
Een volgende suggestie die onmogelijk kan kloppen is de uitvaart van Oscar Carré. Die overleed weliswaar in 1911 (in Kopenhagen) maar werd pas na een jaar overgebracht naar Amsterdam. De uitvaart was in 'de herfst' van 1912, de stoet ging van het Weesperpoortstation naar theater Carré en van daar naar Zorgvlied.
Tenslotte de suggestie dat het de belangstelling voor de begrafenisstoet van opperrabbijn Dünner op 18 oktober 1911 zou betreffen. Ook daar was de opkomst groot, maar de foto's tonen of een hoge lijkkoets of een kleine draagbaar waar het begeleidende gezelschap hoge hoeden te voet volgt. Omdat op de quizfoto een andersoortige koets net de hoek omkomt lijkt deze suggestie niet al te waarschijnlijk maar het is uiteindelijk ook niet onmogelijk.
De meeste suggesties (maar wel de weg van de minste weerstand) gingen uit naar een van de jaarlijkse bezoeken die de koninklijke familie aan Amsterdam bracht en dan natuurlijk met name dat van 1911.

Aannemelijke suggesties kwamen van Ria Scharn, Arjen Lobach, Marike Muller en Hans van Efferen, de enigen die de link legden met het bezoek van Faillères waren Harry Snijder, Jos Mol, Aschwin Merks en Mike Man.

Met de camera op pad...

 

 

Naarmate we meer foto's van Pieter Klein plaatsen, wordt hij steeds actiever. Deze foto uit een nieuwe serie laat voldoende te raden over om raadplaat te kunnen zijn.

De vraag is:

Wat is het adres van deze beide panden? (adres is mèt huisnummers)

Er staat wel een gang op de foto maar die is op alle buurtkaarten naamloos. Geen vraag dus.

Laat het ons weten via deze link

 

 

Foto: © Pieter Klein

Foto van vorige week

 

 

 

Daar hadden we weer niet ver genoeg nagedacht. Als u het jaartal "1911" van de vorige opgave in de Beeldbank als zoekterm intoetst komt deze foto als eerste in de rij te staan. We kijken hier vanaf het Oudekerksplein de Enge Kerksteeg in, richting Warmoesstraat.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Jos Mol, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Ria Scharn, Jan Burgers, Anthony Kolder, Maaike de Graaf, Adrie de Koning, Mike Man, Harry Snijder, Marike Muller, Otto Meyer, Maarten Helle, Hans Olthof, Aschwin Merks,

Hulp gevraagd...


Nog een foto zonder locatie en deze week is het opnieuw de bedoeling dat u dat probleem oplost. We hebben nog niet de zekerheid dat dit echt in Amsterdam is. Op de winkelruit van de slachterij links staat een tekst die begint met "Haags". Daartegenover is rechts een van de vele winkels of depots van de wijn- en gedistilleerdhandel P.J.A. Chrispijn die zijn fabriek op de Recht Boomssloot 28 had. Als dit bijvoorbeeld Den Haag zou zijn, dan had op het reclamebord de stad waar de fabriek stond er wel bij verteld gestaan. Om alle teksten te kunnen lezen zou u de foto in de Beeldbank moeten opzoeken (klik de foto hierboven). Wij hebben nog geen complete lijst met winkels en depots van Chrispijn kunnen vinden. Het huisnummer van de zaak op de foto is "30".

Weet u waar dit is? Laat het ons weten via deze link

U kunt de foto weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Hulp gevraagd... en gekregen

Vorige week vertelden we wat er zoal behulpzaam kan zijn bij het zoeken naar oplossingen. Op deze foto zag Jan Snijders zijn geboortehuis en ook dat is behulpzaam. Er hoeft dan niet eens gezocht te worden. Dat geboortehuis stond aan de Palmgracht met rechts op de foto het hoekhuis met de Brouwersgracht (nr.177) en daarnaast het huis met de rechte steektrap op nr.6. Er is niets veranderd dan alleen een uitgebreide renovatie van deze hoek en het verdwijnen van de trap. Zie de Street View hieronder.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Doeltreffende hulp kwam van Jan Snijders, Ria Scharn, Eric-Jan Noomen,

YouTube: Dienstmeisjes van Amsterdam

 

 

Een interessante film over de dienstmeisjes in Amsterdam, met foto's en tekeningen van Jacob Olie, George Breitner, Bernhard Eilers, e.a.

Klik de afbeelding hiernaast om te bekijken.

redactioneel

Schermschoolsluis

 

Als u vandaag langs de Leidsegracht van de Herengracht naar de Marnixstraat rijdt, merkt u niets aan de paar bruggen die u over moet. Maar dat was ooit anders, getuige deze 18de-eeuwse prent van de Schermschoolsluis in de Prinsengracht. Deze brug was extreem hoog en dat kwam doordat die over een sluis lag. Deze sluis scheidde dat Prinsengracht van de vestgracht van de Derde Uitleg (1612-'14) teneinde het waterpeil in de Jordaan 5 duim onder het niveau van het omringende water te kunnen houden (=rode boezem). Daar danken we ook de Leliesluis aan die enkele weken geleden in de quiz figureerde. De derde sluis die het waterpeil regelde was de Brouwerssluis die helemaal is verdwenen. Van deze Schermschoolsluis is de westelijke kade nog intact.

 

In de PDF Amsterdams Waterstaat staat deze afbeelding waarop de diverse boezems van de 17de eeuw staan aangegeven. De Jordaan is daarin de rode boezem. Paars is getijdewater dat - vóór Hudde in 1681 de waterkering langs het IJ liet bouwen - tot aan de Dam kwam en alle werkeilanden inclusief Rapenburg, enzovoort omspoelde.

Door het niet langer ondersteunen van de Zoomify-techniek werkt in de PDF het bekijken in hoge resolutie niet meer. Klik de afbeelding en open hem in een nieuw venster voor de maximale resolutie.

Afb: eigen productie

 

De aansluiting van de Derde op de Vierde Uitleg heeft nogal wat hoofdbrekens gekost en dat had alles te maken met de Heiligewegsvaart (Overtoomsevaart). Dat was dan ook precies de reden waarom de Derde Uitleg uitgerekend daarvóór stopte. Na de aansluiting tijdens de Vierde Uitleg, ±1665, lag er jaren een dam in de Leidsegracht die later vervangen werd door een nieuwe sluis in de Prinsengracht op een plek waar vanaf 1612 al een sluisje was om boerenschuiten van de vestgracht in de Prinsengracht te laten: het Mallegat (pijl).
De nieuwe sluis staat onder diverse verschillende namen in de stukken vermeld, wij houden het bij Schermschoolsluis.

De afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven.

Een vreemd plein

Even goed kijken... Bent u er al achter van welk punt deze aquarel gemaakt is? In het midden is een steeg, de Balk in 't Oogsteeg. Rechts lijkt het laatste huis tegen een blinde muur te staan maar daar zit een straat tussen. Nou ja, straat... die naam mocht de Bakkersstraat toen niet hebben. U roept nu "Rembrandtplein" maar het is nog net de Botermarkt. Weet u welke toevalligheden het uiterlijk van deze plek hebben bepaald?

Tijdens de Tweede Uitleg werden een aantal ad-hocbeslissingen genomen die juist dit plein hebben beïnvloed. De nieuwe omwalling zou langs de Oudeschans en Zwanenburgwal komen en op het linker kaartje hieronder ziet u nog net bovenin fort Zwanenburg. Aan deze kant van de Amstel werd de wal aangelegd zoals in grijs aangegeven; het laatste bastion aan de Amstel lag waar nu de Bakkersstraat uitmondt. In 1593 werd alles omgegooid: de nieuwe werkeilanden Rapenburg, Marken en Uilenburg moesten binnen de nieuwe omwalling komen te liggen om beter verdedigbaar te zijn voor aanvallen van buiten, zoals de Lastage zo vaak moest bezuren. De verbeterde omwalling kwam nu langs de Nieuwe Herengracht en het laatste bastion op de westoever moest verhuizen. Daar kwam ook de Blauwbrug te liggen. De tweede Regulierspoort was al aangelegd en bleef op z'n plek, maar het laatste bastion werd verplaatst zoals het tweede kaartje laat zien.
Deze Regulierspoort bestond uit een houten poortgebouwtje met ophaalbrug ervoor (klik de link hierboven om te bekijken). Dit werd in 1654-'55 vervangen door een stenen poort... en wat voor een. Kolossaal, gebouwd met het overschot aan bouwmateriaal van het stadhuis op de Dam. De architect was vestingbouwkundige en de poort kon tegen een stootje. In de Vierde Uitleg werd de omwalling naar ver buiten de stad gebracht, een dikke halve kilometer verderop. De stenen poort waarvan het metselwerk net uitgehard was, was overcompleet en men wist niets beters te bedenken dan er een waag van te maken: de Boterwaag. Daar stond het gevaarte, schots en scheef op een plein waar uit de gevelwanden 'happen' genomen waren, veroorzaakt door de inmiddels afgebroken omwalling.

 

Het stadsbestuur van Amsterdam zat tijdens de Vierde Uitleg (v.a. 1662) met deze erfenis in de maag. Het rechtlijnig denken bij de uitleg werd hier flink verstoord. Wat te doen met dit plein dat Reguliersplein gedoopt werd? Het was geworden tot een wagenplein zoals achter veel poorten. Omdat de ruimte achter de nieuwe Utrechtsepoort gereserveerd was voor de veemarkt (ossen, varkens, enz.) moest het plein maar wagenplein blijven, waar Wagenstraat en Paardenstraat nog aan herinneren. In de haast om de gaten te dichten werd eerst maar de punt tussen Reguliersbreestraat en -dwarsstraat ingevuld worden. De uitgiftekaart hiernaast is van 1665.

"S" = Schapensteeg - "R" = Korte Reguliersdwarsstraat - kaart door Cornelis Danckerts de Rij (SAA)

 

Door de grachtengordel wijder te maken - ook al weer zo'n ad-hocbeslissing - kwam er flink ruimte tussen Reguliersplein en Herengracht. Om de 'geldmachine' die de gordel beloofde te worden voort te zetten werd hier een blok huizen geprojecteerd met diepe percelen voor de luxe huizen aan de gracht en ondiepe voor de bedrijfjes aan het wagenplein: transportbedrijven, smeden, schilders, timmerlieden... en natuurlijk herbergen en cafés. Dit is het blok waar u vandaag hotel Schiller vindt. Een kortstondige gedachte om ook het plein vol te bouwen liet men varen t.g.v. deze onmisbare negotie. Het heeft het plein voor eeuwen een rommelig karakter bezorgd. Een plek voor een wachtlokaal van de schutterij of vleeshal nodig? Zet maar op het Reguliersplein neer, plek zat!

Het ruime plein leende zich prima voor markten en dergelijke. Zo was er de zuivelmarkt: boter, kaas, eieren, enz. Die werd naast de waag tegen de Reguliersgracht geplaatst. Die gracht werd vanaf 1664 gegraven en zou eigenlijk een verbinding met de Amstel krijgen. Om allerlei redenen en technische problemen ging dat niet door en de gracht stopte vóór de Reguliersbreestraat. De marktkooplieden gebruikten de gracht om hun afval te dumpen en na klachten van omwonenden werd in 1682 een keur uitgevaardigd tegen dit dumpen. Natuurlijk hielp dat geen zier en in 1694 besloot men het stukje tot de Reguliersdwarsstraat te dempen. Dat het stuk gracht tot de Herengracht ook nog gedempt werd is recentere geschiedenis (zie foto). Maar ook de rest van het plein leende zich voor van alles, getuige onderstaande prent.

 

En dan nu naar de gevels van de aquarel van Rieke waar dit item mee begon. Medio 19de eeuw smeedde de Gemeente plannen voor een opknapbeurt van wat inmiddels Botermarkt was gaan heten. De boekenmarkt werd weggejaagd naar de Oudemanhuispoort (1876) en de jaarmarkten werden verboden (1875).
Elke nieuwbouw diende op een nieuwe rooilijn te staan zodat een knap rechthoekig plein ontstond. De Balk in ´t Oogsteeg werd slechts vanaf de Amstel toegankelijk en de toegang tot de Bakkersstraat werd met het oog op de toekomst vast wat verbreed.
De Kippenhoek was de laatste doorn in het oog maar dat duurde tot 1926/´27 voordat deze rechtgetrokken werd door de Amsterdamsche Bank.

 

En nu een plantsoen in het midden, met een nieuwe plek voor het standbeeld van Rembrandt van Rijn. Wat overbleef was een weliswaar sfeervol plein maar de ruimtelijkheid van de Botermarkt was verdwenen. Dat werd nog eens versterkt door de kolossale bebouwing die op de nieuwe rooilijnen kwam te staan: Milles Colonnes, Café De Kroon, Rembrandt-theater, Café 't Gouden Hoofd, een hotel-café-restaurant met diverse uitbaters op de hoek met de Amstelstraat en er tegenover, als klap op de vuurpijl, het donkere ongenaakbare gebouw van de Amsterdamsche Bank.

De afbeeldingen komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven.

Column: de TipTop in de Braategas

Wat is er niet allemaal bij elkaar geschreven over het theater van Jozeph Kroonenberg in de Braategas... Jodenbreestraat voor u. Het succesvolste en sfeervolste theater van de Jodenbuurt. Toen je bij Bram Tuschinski twee kwartjes voor een voorstelling moest betalen zat je voor één kwartje ('s middags 15 cent) bij ome Jopie de hele avond te genieten van de beste Joodse artiesten die Amsterdam rijk was. En dan ook nog met een veel rijker program, met variété, muziek met zang of dans (Kol Nidrei was een vast nummer), goochelaars, Joods cabaret en natuurlijk de film. Ome Jopie struinde de filmmarkt af naar bijzondere films, waarvan hij wist dat zijn publiek die zou waarderen: Dybuk en Jiddel mit d'fiddel. Het publiek kwam meer voor de 'eigen' artiesten zoals Sylvain Poons, Lou Bandy, Willy Derby, Bob Scholte, Fien de la Mar, Kees Pruis en de hele familie Davids, ook Louis. Max Tak kwam viool spelen, als 'ie even niet in Tuschinski stond. Hier trad de elite van het artiestenvolk op. "Ja..., de Isra-elite zal je bedoelen."
Maar nou leg ik wel erg de nadruk op dat Joodse karakter van het Theater; er traden ook Christenen op..., het Cocktail Trio was er bijvoorbeeld vaak te zien. Ze kwamen allemaal graag naar de Tip Top: "zulk dankbaar publiek!"
Dan die verhalen over de versnaperingen die het publiek zelf meenam. Eerst de snoepjes van Jamin, voor jezelf maar ook als fooitje voor de ouvreuse. En de kesause mangelen. Moet ik uitleggen wat Curaçaose amandelen zijn? Gewoon... pinda's en na de voorstelling lag de vloer bezaaid met lege doppen. Ach, en dan het verhaal van de huisvrouwen in de middagvoorstelling. Ze communiceerden door de zijdeuren van de nooduitgangen met hun kroost dat buiten in de Uilenburgersteeg speelde. "Moeder... Moeder, magge'me naar ome Izak, we zijn op tijd weer thuis". "Ga maar, maar op tijd terug weze, hoor je?" Een dialoog die Meyer Sluyser aan het papier toevertrouwde.

Moeder had intussen een mandje aardappelen op schoot en jaste de piepers voor het avondeten. Broodje aap? Ach, het tekent de sfeer van de Tip Top.
Het theater kwam in 1914 op de plek van café De Twee Zwaantjes plus het perceel ernaast dat om het café heen gebouwd was en waarvan de achtergevel in de steeg stond. Maar dat was nog niet genoeg ruimte voor een theater. Ook Uilenburgersteeg 2 en Joden Houttuinen 36 en 38 werden ervoor afgebroken. De architecten Gulden en Geldmaker hadden op de Rozengracht het fraaie Rozentheater neergezet en zoiets wilde Kroonenberg ook wel. Het Tip Top Theater werd wat eenvoudiger maar was toch bijzonder genoeg om op te vallen in de verder niet riante straat. Vooral de koepel deed 't 'm.
Naast de Tip Top stond sinds 1911 de Rembrandt Bioscope dat behalve films vertonen ook een grote biljartzaal exploiteerde. Tegen hun buurman konden ze niet op en in 1927 werd de 'bioscope' weer gesloten.

Toen kwam de Mof en daar was de Tip Top niet tegen opgewassen. Er mochten alleen nog Joden in het theater komen en alleen films vertoond worden. Tot 1942 en toen ook dat niet meer. Het theater werd net als de Hollandsche Schouwburg een verzamelplaats voor Joden voordat ze afgevoerd werden naar Vucht of Westerbork en verder... Tijdens latere winters met ernstige tekorten aan brandstof sloopten de buurtbewoners uit hun theater eerste de houten banken en later al het andere dat brandbaar was. Hun 'eigen' theater waar ze zoveel prettige middagen en avonden doorgebracht hadden. In 1945 stonden er nog een paar muren overeind; daken waren gesloopt, de koepel verdwenen. Dit onbedoelde oorlogsmonument heeft er tot 1953 gestaan, toen werd het afgebroken. En alles wat er nog meer aan de even kant had gestaan. Op het stadhuis hadden ze bedacht dat er een autosnelweg door de Jodenbuurt nodig was. De vaart der volkeren nam bezit van de Breestraat... verdwenen was de Braategas, het kloppend hart van de Jodenbuurt.

links: Tip Top Theater in 1934 - rechts: Jozeph Kroonenberg in Nice, eveneens in 1934 (films kopen?)

Onder: revuegirls in de veel te kleine kleedkamer van de Tip Top - 1931 (foto: Spaarnestad)

linksboven: razzia bij de zijgevel van de Tip Top 1941 - rechtsboven: het gesloten theater

linksonder: achtergevel theater aan de Joden Houttuinen 1928 - rechtsonder: sloop in 1953

Deze week honderd jaar geleden

Woensdag 7 september 1921- De zeer populaire communistische onderwijzer Jan Cornelis Ceton wordt ontslagen in opdracht van B&W omdat hij tegen het verbod van B&W in op studiereis was gegaan naar de Sovjet-Unie. Zijn verzoek om dat te doen was in de Raad goedgevonden maar door B&W verboden.
Jan Ceton (Bodegraven 1875 - 1943 Amerongen) was in 1890 onderwijzer geworden, in 1899 naar Amsterdam verhuisd waar hij in de Oosterparkbuurt les ging geven en in 1925 naar scholen in de Indische Buurt verhuisde. Gelijk met de verhuizing naar Amsterdam had hij het geloof (NH) afgezworen en was lid geworden van de SDB. In die partij en in diverse onderwijzersverenigingen maakte hij carrière waarbij hij optrok met mensen als David Wijnkoop en Monne de Miranda. Hoewel binnen de SDAP, waar Ceton later lid van werd, Vliegen een opponent bleek haalde die als wethouder van Onderwijs een streep door het ontslag en in januari 1922 stond Ceton weer voor de klas.
In 1926 werd de CPH opgericht en Ceton switchte naar die partij waar hij meteen in het bestuur werd gekozen. Nadat hij in 1929 met succes bemiddeld had in het samensmelten van CPN en CPH trok hij zich terug uit de politiek. Er waren te veel meningsverschillen over een gezamenlijke koers. Hij verhuisde naar Albergen (Twente) en later naar Wageningen en wijdde zich aan de natuurkunde, met name vlinders. Zijn echtgenote Emma Hess dook na zijn overlijden onder maar werd toch gearresteerd en in 1944 in Auschwitch vermoord.

Foto: BWSA

Woensdag 7 september 1921 - Nog niet eerder was er een zó groot schip van de helling van de NSM in de Conradstraat gelopen. Het vrachtschip ss Tjikarang werd als bouwnummer 153 in Amsterdam gebouwd i.o.v. de Java China Japan Lijn en gestationeerd in Nederlands-Indië. Met een lengte van 148 meter en een diepgang van ruim 12 meter vestigt de Tjikarang een record voor Amsterdam tot dat moment.
Het schip werd in maart 1942 in de havenmonding van Soerabaja tot zinken gebracht tegen gebruik van de haven door de Japanners.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oude afleveringen

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2020 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 wk01 wk02 wk03 wk04 wk05
wk06 wk07 wk08 wk09 wk10 wk11 wk12 wk13 wk14 wk15 wk16 wk17
wk18 wk19 wk20 wk21 wk22 wk23 wk24 wk25 wk26 wk27 wk28 wk29
wk30 wk31 wk32 wk33 wk34 wk35 wk36 wk37 wk38 wk39 wk40 wk41
 

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave