De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Otto Meyer. De nieuwe opgave komt dus van hem. De vraag is:

Waar is dit?

Wat is dat (achter die kar)?

Oplossingen via deze link

Foto: eigen collectie Otto Meyer

Als een grachtje schuin op een hoofdgracht eindigt zijn we bijna zeker in de Jordaan en gaat 't om de Prinsengracht. De aan de overkant zichtbare steeg was een grote hulp als u dit straatbeeld niet direct herkende. Van alle mogelijke stegen tegenover een dwarsgracht moest u uitkomen op de Klaverbladsgang tussen Prinsengracht 615 en 625. Daar tegenover ligt de Passeerdersgracht.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De twee huizen rechts en de twee links van de steeg staan er nog. De hoogbouw links daarvan is afgebroken en vervangen door het 5-sterrenhotel Andaz.
De steeg is in 1915 door de gemeente Amsterdam verkocht aan aanwonenden maar is vandaag nog steeds (naamloos) open.

Goede oplossingen kwamen van Otto Meyer, Wim van Slooten, Han Mannaert, Anna Denekamp, Anthony Kolder, Katja Kronenberg, Cor van Duinen, Ria Scharn, Carol de Vries, Arjen Lobach, Jos Mol, Robert Raat, Ton Hupkens, Onno Boers, Aschwin Merks, Mike Man, Hans van Efferen,

Alweer een uitstapje, nu naar Amsterdam-Noord. Geen hints, de foto zegt genoeg.

Welk gebouw is dit?

Wat is er gebeurd?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Ria Scharn ging even virtueel kijken hoe het er vandaag uitziet (onder).

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser, Anna Denekamp, Maaike de Graaf, Maarten Helle, Mike Man, Ria Scharn, Adrie de Koning, Jos Mol, Otto Meyer, Aschwin Merks, Hans van Efferen, Harry Snijder,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.
Blijf sturen, zodat wij de aantrekkelijkste platen kunnen kiezen!

Werkzaamheden. De automodellen geven aan in welke periode u moet zoeken.

Waar is dit?

Waar wordt aan gewerkt?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Als een foto niet uit de Beeldbank komt en daarom niet direct te controleren is, blijkt dat steeds weer tot onzekerheid te leiden. De meest hierop lijkende foto in de Beeldbank is deze.
Het uitstapje van vorige week ging naar Sloterdijk over de spiksplinternieuwe Admiraal de Ruijterweg. Als u de PDF over de Haarlemse tram had gelezen wist u dat die weg een bijproduct was van de tramlijn van de ESM en helemaal voor rekening van die maatschappij aangelegd. Daarvoor mochten ze ook woningbouw aan die weg plegen en verkopen of verhuren. Het was tot 1921 grondgebied van Sloten.

Foto (uit 1907='08): KOG

Links van de heer met de bolhoed, die met z'n kinderen wandelt, staat in de verte een molen. Het meest voor de hand ligt dat dit De Bloem aan de Haarlemmerweg is. De overige molens aan de Haarlemmerweg waren watermolens voor het bemalen van de Sloter- en Osdorperbinnenpolder (met het aantal roe vanaf Amsterdam in de naam) en dientengevolge grondzeilers. De molen op deze foto is een stellingmolen en moet dus wel De Bloem zijn. Die molen stond tot 1878 op bolwerk Rijkeroord, moest afgebroken worden om het bolwerk te kunnen slechten en werd toen buiten de gemeentegrens van Amsterdam aan de Haarlemmerweg weer opgebouwd. Na de annexatie van dat deel van Sloten in 1921 stond de molen toch weer op Amsterdams grondgebied.

Foto: © Vincent Mepschen 2018;
bron: molendatabase.nl

Het tram-tracé, de latere Admiraal de Ruijterweg, liep op enige afstand parallel aan het Slatuinenpad en daardoor met een flauwe bocht naar links, de poldersloten volgend. Links een detail uit een topografische kaart die tot 1908 is bijgewerkt. Middenboven begraafplaats Vredenhof waar molen De Bloem in de buurt staat.

Op het kaartje links het tracé van de ESM door de Sloter-Binnenpolder. De pijl geeft de kijkrichting van de fotograaf aan.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Jos Mol, Ria Scharn, Robert Raat, Aschwin Merks, Mike Man, Paul Graalman, Hans van Efferen, Aschwin Merks,

Het honk van een roeivereniging..., of meer een museumpje dat de man op deze foto zelf heeft ingericht. We hebben de naam van de roeivereniging onzichtbaar gemaakt, anders leidt de Beeldbank u meteen naar de oplossing.

In welke straat staat deze man?

Hoe heet de roeivereniging?

Had u nu maar onze PDF's allemaal gelezen, want daar staat hij uitgebreid in vermeld.

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dit schijnt een bekende en nogal iconische foto te zijn van de afbraak voor de Stopera. De kinderen spelen op de brokstukken van huizen in de Lange Houtstraat met op de achtergrond herkenbare huizen aan de Zwanenburgerstraat.

Foto: Frits Weeda; bron: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Onno Boers, Katja Kronenberg, Carol de Vries, Ria Scharn, Mike Man, Aschwin Merks, Adrie de Koning, Jos Mol, Dick van der Kroon, Hans van Efferen,

Na de tweedelige serie over de Nes als uitgaansstraat deze week iets over de Amstelstraat en dan met name over het etablissement op de huisnummers 14-18, n.l. Roetemeijer/Panopticum/Centraal Theater. Om de ontwikkeling en de vele afbeeldingen die daarbij horen recht te doen, hebben wij er een PDF van gemaakt.

Klik de omslag om te lezen

P.S. Ook de serie over de Nes en de andere gelegenheden in de Amstelstraat worden t.z.t. verzameld in het Jaarboek 2018

Op de foto's boven de beroemde wintertuin van Roetemeijer en een beeldengalerij in het Panopticum boven het café. Onder scenes uit Shakespeare's 'As you like it' met Mary Dresselhuys en Ans Koppen en 'Potasch en Perlemoer' met Louis de Bree en Cor Ruysch, zoals gespeeld in het Centraal Theater.

Het Sint Andrieshofje 
door Jos Mol en Adrie de Koning 

Ligging en ouderdom
Het Sint Andrieshofje is gelegen aan de Egelantiersgracht 105-141 en is een van de oudste hofjes van Amsterdam, uitgezonderd het Begijnhof. Van dit hofje is het stichtingsjaar niet officieel bekend, omdat roomse instellingen verboden waren en geen officiële stichtingsakten bezaten. 
In het boek 'Hofjes van Amsterdam' gaat Lopes Cardoso uitgebreid in op de discussie over de ouderdom. Hij komt tot de conclusie dat het hofje gesticht moet zijn rond 1614. Aangezien het 400-jarig bestaan van het hofje is gevierd in 2013 gaan we er van uit dat de stichting in 1613 is geweest. Het is wel met zekerheid bekend dat het gebouw in 1617 klaar was.

Tek: oude gevel van het hofje

Bijzondere kenmerken
De rijke ongehuwde veehouder Ivo Gerritsz. had testamentair laten vastleggen dat zijn nalatenschap aan een hofje moest worden besteed voor 'al sulcke eerlicke arme persoonen'. Jan Jansz. Oly, de neef van Ivo, schonk de benodigde grond, waar het Sint Andrieshofje zou verrijzen. De naam van het hofje komt van de naam van het huis van Jan Jansz. Oly, dat aan de Nieuwendijk was gelegen en 'In Sint Andries'  heette. 
Een in helder blauw betegelde gang leidt naar een binnenplaats, waar zich een 18e-eeuwse waterpomp bevindt. De voorgevel is bijzonder fraai uitgevoerd, drie deuren zijn gekoppeld aan grote ramen en bovenlichten (zie foto exterieur). De middelste deur geeft toegang tot de bovenverdiepingen. 
Het hofje werd bestuurd door vier regenten, die op één na allemaal familie van de stichter waren. Later werd het bestuur overgenomen door de kinderen van één der regenten. Toen alleen Anna de Magistris, de kleindochter van Jan Jansz. Oly, nog in leven was, stelde zij haar testament op, waarin ze bepaalde dat de eindverantwoordelijkheid bij de pastoor van het Begijnhof kwam te liggen, die ook meteen de wekelijkse dienst in de kapel verrichtte. De bewoonsters woonden verplicht de diensten bij en in ruil daarvoor woonden ze gratis, kregen ze ondersteuning in natura en een kleine financiële bijdrage. In de regentenkamer bevonden zich onder andere twee albasten beelden van de H. Andreas en de H. Thomas.

Onderdeel van het hofje was een kapel, in gebruik genomen in 1623, die gewijd was aan Sint Andries. In de gevel stond een vroeg 17e-eeuwse gevelsteen met een reliëf van Christus en de tekst: 'Vrede sy met U'. Tot de laatste restauratie was deze gevelsteen te zien aan de gracht. De officiële godsdienst in Amsterdam was gereformeerd en daarom mochten katholieke erediensten uitsluitend gehouden worden op plekken die van buitenaf onzichtbaar en onhoorbaar waren. Het Sint Andrieshofje voldeed hieraan. Echter bij de grote verbouwing van de jaren '80 van de vorige eeuw is de kapel helaas afgebroken en heeft de open plek plaats gemaakt voor nieuwbouw. 

Foto: Collectie Han Mannaert

In 2013 werd het 400-jarig bestaan van het Sint Andrieshofje gevierd  op 30 november, de feestdag van Sint Andries. Toen werd ook het boek van Annemarie Vels Heijn gepresenteerd (zie hieronder). Het eerste exemplaar werd uitgereikt door Wim Eggenkamp aan Boudewijn Oranje en de schrijfster reikte daarna een exemplaar uit aan Corrie Hoogland, die al 30 jaar bewoonster van het hofje was.

Afb: Gevelsteen binnenplaats Sint Andrieshofje; bron: VVGA

Doelstellingen
In het Sint Andrieshofje kregen de arme, oude en katholieke vrouwen gratis wonen en turf, gort en linnen. Ze woonden  met zijn tweeën in woninkjes niet groter dan 15 vierkante meter. Er waren oorspronkelijk 36 woningen voor 66 bewoners, later is men overgegaan op één bewoner per woning. Het hofje biedt al meer dan 400 jaar huisvesting aan minder draagkrachtige vrouwen. Voor bewoning is de leeftijdsgrens tegenwoordig 30 jaar en is de eis van katholiek zijn komen te vervallen.

Toegankelijkheid
Dit hofje is geopend voor het publiek op maandag t/m zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur.

En dan nog dit...

Ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan heeft de stichting een boek uitgegeven: 400 Jaar Sint-Andrieshofje in Amsterdam door Annemarie Vels Heijn, ISBN: 978-90-78381-69-3. Klik hier door naar de uitgever.

aatst zag ik toch werkelijk mijn geboortehuis in deze quiz voorbij komen. Gekke gewaarwording, dat kan ik je wel zeggen.
Ik moet zeggen dat ik even vreemd naar het hoekhuis zat te kijken. De situatie toen ik geboren werd, was zo: het huis had toen een balkonnetje met ongetwijfeld één der fraaiste uitzichten van de hele grachtengordel. Hier kruist de Reguliersgracht de Keizersgracht en de hoek aan de overkant is één van de meest gefotografeerde punten van de grachtengordel. Dat was wel ons uitzicht!
Over het huis: het is een zeventiende-eeuws dubbel woonhuis op Keizersgracht 661 en Reguliersgracht 38, gebouwd door meester-timmerman Andries Walraven. Er is flink aan gesleuteld in de loop der jaren. Zo verdween in de 19de eeuw een pothuis en kreeg de hoek in 1920 dat balkonnetje en een extra dakvenster.

Dat balkonnetje..., dat is de situatie toen ik geboren werd. Ik heb nog een fotootje van mijn vader, zittend op zijn favoriete uitzichtpunt. Hij had de verdieping en de zolder gehuurd. De slaapkamer was onder het dak en ook die had dat geweldige uitzicht door dat extra dakraam. Dat was samen met het balkon onderdeel geweest van een renovatie door P.C. Heijbrink in opdracht van F.J. Schwendeman.
Latere generaties dachten heel anders over deze ingreep. In het Grachtenboek van Caspar Philips staat het pand in zijn originele vorm en in die staat is het in 1962 weer teruggebracht. Maar die jeugdherinnering neemt niemand ons, mijn oudere broer en mezelf, meer af.

Maandag 11 november 1918 e.v. - Europa 'viert' de vrede; de wapenstilstand zal vanzelf leiden tot een definitieve vrede, denkt men. Iedereen die in Nederland naar het einde van de oorlog smachtte, krijgt de schrik van zijn leven door de activiteiten van revolutionaire comités. In plaats dat de vrede aanbreekt gonst het van de geruchten over een op handen zijnde revolutie. De poging van Troelstra is nog niet vergeten. Vandaag, maandag houdt het plaatselijke comité een vergadering die tumultueus verloopt. Ook de aanstaande demobilisatie baart de overheden zorgen. Op woensdag 13 november richten David Wijnkoop en Henriëtte Roland Holst een arbeiders- en soldatenraad op. Op diezelfde dag wordt een verbod op de fabricage en verkoop van alcoholische dranken gedurende de volgende week van kracht. Dit verbod was alleen maar ingesteld om uitspattingen van gedemobiliseerde soldaten te voorkomen. Woensdag de 13de wordt ook de vrijwillige landstorm opgeroepen (die binnen een week weer gedemobiliseerd wordt). Bij een betoging van het Revolutionair Socialistisch Comité (Wijnkoop/Roland Holst) worden drie of vier personen gedood en negen of meer verwond. De kranten worden het niet eens over de aantallen. Wijnkoop probeert de SDAP achter zijn beweging te krijgen maar die weigert, Donderdag 14 november wordt een burgerwacht samengesteld en burgemeester Tellegen krijgt een lijfwacht. Op zaterdag vormen de christelijke partijen een comité van actie om op te treden tegen revolutionaire bewegingen. Er wordt een meeting en een betoging georganiseerd. Op vrijdag 15 november organiseren samenwerkende kerken een bidstond tegen de revolutieplannen. Op zondag 17 november volgt de rooms-katholieke kerk met een meeting in het stadion tegen revolutionaire bewegingen. Het is me het weekje wel!

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2018. De keuze 2014 t/m 2017 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave