week 38-2019 |
||||||||||||
Fotoquiz snelste |
||||||||||||
De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Anneke Huijser. De nieuwe opgave komt dan ook van haar. De vraag is: Waar is dit?Dezelfde gevels hadden we al eerder, maar dan van de andere kant gefotografeerd. Oplossingen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Grote verwarring door een deel van de beschrijving in de Beeldbank: dit is niet de achterkant maar de voorkant van huizen aan de Grote Bickersstraat. De straat was toen maar aan één zijde bebouwd met woonhuizen en aan de andere kant stonden werfgebouwen. Kijk maar op de wijkkaart hieronder. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Op onderstaande schutterskaart van het Bickerseiland staat de werf De Hoop aangegeven. Daarop is te zien dat de Bickersstraat slechts aan een zijde met woonhuizen was bebouwd. In loop van de 19de eeuw zijn daar successievelijk huisjes aan de even kant bijgebouwd maar in 1861 nog niet t.p.v. De Hoop. |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Mike Man, Kees Huyser, Louis Olivier, Carol de Vries, Adrie de Koning, Ria Scharn, Leo van der Meer, Wim van Slooten, Harry Snijder, Anje Belmon, Robert Raat, Rob Philip, Jan van Veen, Ria Scharn, Otto Meyer, Ilja Boelaars, Jos Mol, Ruud Fontijn, Arjen Lobach, Hans van Efferen, Anthony Kolder, |
||||||||||||
Fotoquiz: Anje's keuze |
||||||||||||
Anje wil van u weten waar dit soort industriële bouw gebroederlijk naast woningen staat/stond. Aan welke straat staat/stond dit gebouw?Oplossingen graag via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing: Pieter's keuze |
||||||||||||
Het was zoeken naar twee straten die op een klein knikje na in elkaars verlengde lagen. Verder moest het cijfer 9 in de kuif van het witte pand een handje helpen. Wij zien hier naast elkaar Muntplein 9 en Vijzelstraat 1. Dat Muntplein 9 was niet het eerste adres van dit pand: Arjen Lobach maakt ons attent op het feit dat dit ooit Singel 562 heette, getuige onderstaande foto uit 1914, een paar jaar voordat de Vijzelstraat verbreed werd. Foto: Pieter Klein |
||||||||||||
Het Muntplein ontstond pas in 1917 t.g.v. de verbreding van de Vijzelstraat. Die naam ging toen gelden voor het Sophiaplein aan de overkant van het Singel (even nummers) en deze paar huizen 1-9 die vroeger de hoogste nummers op het Singel uitmaakten. Amsterdammers blijven stug vasthouden aan "de Munt". Goede oplossingen kwamen van Adrie de Koning, Mike Man, Anneke Huijser, Maarten Helle, Ton Brosse, Ria Scharn, Anje Belmon, Hans Olthof, Minne Dijkstra, Jos Mol, Arjen Lobach, Ilja Boelaars, Hans van Efferen, Anthony Kolder, |
||||||||||||
Heeft u ook een opvallende foto gevonden? |
||||||||||||
Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze
link en alléén via deze link a.u.b. |
||||||||||||
Fotoquiz Waar? Wat? |
||||||||||||
De meeste huizen op deze foto zijn inmiddels afgebroken en vervangen door nieuwbouw, en wat voor nieuwbouw. Welke straat is dit?Wat staat er nu i.p.v. de twee middelste huizen?Oplossingen graag via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Over dit pand ging heel recent (wk34) een aflevering uit de serie Amsterdamse gebouwen. Het is het in 1554 gebouwde Bushuis van de stad Amsterdam, een wapendepot en alles wat daarbij hoort. Het stond op de hoek van Kloveniers-burgwal en Oude Hoogstraat. Het werd in 1603 ter beschikking van de VOC gesteld om er proviand in te pakken voor de VOC-schepen. Dat was een omvangrijk gebeuren, compleet met slachterij. Toen de VOC succesvol uit zijn jasje groeide werd dit Bushuis uitgebreid met andere gebouwen waaruit het hoofdkantoor van deze eerste multinational groeide. Van 1798 tot 1808 was hier het Koloniaal Bestuur van de Bataafse Republiek gevestigd waarna het Koninkrijk Holland van Lodewijk Napoleon er een andere bestemming aan gaf. Na de Franse overheersing kwam het niet terug aan de stad maar werd eigendom van de Staat die er afdelingen van het Ministerie van Financiën in plaatste. De afdeling Douane en Accijnzen heeft het ’t langste uitgehouden (1964), daarna is het door de stad teruggekocht om te dienen als onderkomen voor de UvA. In 1890 is het gebouw van de quizfoto gesloopt en naar ontwerp van architect C.H.Peters herbouwd met een extra verdieping. Foto: A.T.Rooswinkel, bron: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Adrie de Koning, Mike Man, Kees Huyser, Carol de Vries, Ria Scharn, Jos Mol, Hans Goedhart, Anje Belmon, Ton Brosse, Robert Raat, Harry Snijder, Cor van Duinen, Hans Olthof, Arjen Lobach, Ilja Boelaars, Hans van Efferen, Anthony Kolder, |
||||||||||||
Met de camera op pad... |
||||||||||||
Een foto van een kerk die om een of andere reden net naar de zin van het kerkbestuur was en afgebroken werd om vervangen te worden door een andere. Wij raden u aan uw eerste ingeving in de Beeldbank te controleren. Waar is dit?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Foto van vorige week |
||||||||||||
Dit is een bouwfoto van circustheater Carré, gezien vanaf de Nieuwe Prinsengracht. De dekschuiten drijven in de Onbekendegracht. Naast Carré de achterkant van huizen aan de Amstel. De hint in de foto betrof de stapels straatklinkers op de Stads-stratenmakerswerf op de Stads-Timmertuin. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Adrie de Koning, Mike Man, Ria Scharn, Anneke Huijser, Hans Goedhart, Robert Raat, Anje Belmon, Harry Snijder, Ilja Boelaars, Arjen Lobach, Jos Mol, Hans van Efferen, Anthony Kolder, |
||||||||||||
Hulp gevraagd... |
||||||||||||
Deze foto is recent toegevoegd aan de Beeldbank, voorlopig zonder beschrijving. Weet u waar dit is? Houdt u er rekening mee dat dit eventueel helemaal niet in Amsterdam is. Wanneer u de foto klikt krijgt u het origineel in de Beeldbank op maximale resolutie. Weet u waar dit is? Deel het met ons via deze link. |
||||||||||||
Hulp gevraagd... en gekregen |
||||||||||||
Harald Advokaat leverde het overtuigende bewijs dat het geen Amsterdams gebouw betrof maar de achterzijde van het stadhuis van Enkhuizen. Overigens meldt Arjen Lobach dat deze foto al jaren in de Beeldbank zit en dat al die tijd bekend was dat dit het stadhuis van Enkhuizen was. Om ons onduidelijke redenen koos men ervoor geen beschrijving toe te voegen. Voor je goeds! Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
redactioneel |
||||||||||||
Amsterdamse gebouwen -12 |
||||||||||||
Huize Frankendael Plaats van het gebouw |
||||||||||||
Geschiedenis en bouwstijl |
||||||||||||
Originele elementen |
||||||||||||
Van buitenplaats tot kwekerij Foto: Ingang Koninklijke Nederlandse Tuinbouw Maatschappij "Linnaeus" (SAA) De overige foto's komen van diverse pagina's over Huize Frankendael, tenzij anders vermeld |
||||||||||||
De laatste bewoners |
||||||||||||
Wetenswaardigheden |
||||||||||||
Van theetuin tot kwekerij |
||||||||||||
Tuin en park |
||||||||||||
Een foto van de theekoepel uit 1873 toont een gebouwtje dat qua vorm op het opgegraven grondplan past. De foto toont de gebogen entree van de oranjerie. Gelet op de hoge bomen die vlak achter het gebouwtje staan is de foto niet op de originele locatie genomen, de kas zou dan immers in de schaduw hebben gestaan. Een plattegrond uit 1883 werpt meer licht op de zaak. Aan de noordzijde van het landgoed, verwijderd van de originele plek achter het huis, zijn de contouren van de oranjerie herkenbaar, hier echter in gebruik als volière. Een mogelijke verklaring is dat de achttiende-eeuwse opbouw van de oranjerie is verplaatst toen Frankendael in 1835 werd ingericht als theetuin. De bakstenen onderbouw van de oude oranjerie werd toen vervolgens aangevuld en verdween tot zeer recent uit het zicht. Nadat het archeologisch onderzoek afgerond was, zijn de resten van de oranjerie opnieuw onder de groene zoden verdwenen. De opgraving heeft een stuk geschiedenis van Amsterdams laatste buitenplaats permanent blootgelegd. Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Recente ontwikkelingen |
||||||||||||
Column: Gouden Eeuw |
||||||||||||
a ik gebukt onder collectieve schuld? |
Begonnen zij in de zeventiende eeuw pas met kleine hoeveelheden aan Europeanen te verkopen? Enkele tienduizenden wel? Goh! Daar horen we nou nooit iets over. Worden de Arabieren ook aangesproken op deze praktijken? Nee, Michiel de Ruijter, ons coryfee die ons piepkleine landje hielp verdedigen tegen afgunstige grootmachten, dat is de booswicht. De nieuwste loot aan de zeurstam is de Gouden Eeuw. Die kan niet meer! Die eeuw was maar voor een paar duizend man van ‘goud’ en niet voor de rest van de bevolking. Hé…, ineens mogen mijn voorvaren wèl weer meedoen. Dit keer zijn zij de slachtoffers. Maar daar klopt geen sikkepit van. Iedereen had het in het kielzog van de grote winstmakers beter dan de rest van Noord-Europa en vandaar trokken dan ook honderdduizenden naar de Republiek om een graantje mee te pikken. Vooral uit Scandinavische landen en Noord- en Midden-Duitsland. Ze bleven nog hangen ook, geen haar op hun hoofd die er aan dacht terug te keren naar hun verscheurde landen. Net als de gelukzoekers vandaag. |
|||||||||||
de eerste Joden in Amsterdam |
||||||||||||
Wanneer de eerste Joodse familie vanuit het Iberisch schiereiland of Antwerpen naar Amsterdam verhuisde, is niet geboekstaafd. Wel komen vanaf 1595 in notarisakten joodse namen voor, teken dat er zich wel degelijk Joden hier gevestigd hadden. Het waren bijna zonder uitzondering Sefardische Joden of zoals ze hier genoemd werden: Portugese Joden. Om nog een aanduiding te introduceren: het waren Marranen want zij hadden al sinds 1492 – de instelling van de Inquisitie – hun godsdienst niet meer kunnen uitoefenen en waren verplicht tot het christendom overgegaan. Zodra ze in Amsterdam aankwamen ontstond de behoefte het oude geloof weer op te pakken. Maar daar heb je wel een rabbijn bij nodig en die was er niet. Ze vonden er een in Emden en haalden die naar Amsterdam: Uri haLevi, een Asjkenazim nota bene. Deze onderwees de Sefardim het geloof en leidde diensten in huizen van geloofsgenoten. Ook zijn eigen huis in de Jonkerstraat diende regelmatig dit doel. Hoe stond de stedelijke overheid, de Vroedschap hier tegenover? In tegenstelling tot de rest van Europa hoefden Joden in de Republiek geen herkenningstekens te dragen (Worms 16e eeuw, bron: Wikimedia) |
||||||||||||
Vroedschap Op het schilderij de Amsterdamse vroedschap door Van der Helst -1648 |
||||||||||||
Calvinisten |
||||||||||||
Dat was precies het klimaat dat de Joden zochten. In 1603 wilde de eerste joodse gemeenschap een begraafplaats voor zijn doden. Binnen de stad werd dat afgewezen maar buiten jurisdictie van de stad werd dat prima gevonden. In 1608 werd dat Groet en in 1614 uiteindelijk de grote begraafplaats in Ouderkerk. De bijzondere en opzichtige gebruiken tijdens de begrafenisstoet, zoals de zeven ommegangen rond de kist van een man, werden vermeden door de doden per boot naar Ouderkerk te vervoeren. Verder zorgde men er zelf voor dat de stoet niet te massaal werd. Prent: Joodse begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk door Romein de Hooghe bron: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Synagogen De tekening is een reconstructie van de eerste synagoge door Henk Zantkuijl |
||||||||||||
Wanneer u iets meer wilt lezen over de komst van de Joden naar Amsterdam leest u deze bijdrage. Klik de omslag om te lezen. |
||||||||||||
Zomaar... |
||||||||||||
Pieter Oosterhuis maakte heel vroeg foto's van Amsterdam, vanaf 1861 tot het einde van de eeuw. Sommige zijn als basis voor prentbriefkaarten gebruikt en zijn heel bekend geworden. Sommigen voor kabinetfoto's, het betere souvenir destijds. Reizigers stelden van een reis een album samen en namen dat mee naar huis. De foto's werden dan op groot formaat afgedrukt Uit zo'n serie foto's komt ook deze van het Rokin, daar waar het nog ongedempte Spui uitmondde. Om u te verzekeren dat wij dit niet uit onze duim zuigen doen we nog even de situatie van vandaag erbij.
Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Excursie Westelijke Eilanden |
||||||||||||
Bij voldoende belangstelling wil uw webmaster een excursie organiseren op de Westelijke Eilanden: Bickerseiland, Prinseneiland en Realeneiland. Gebleken is dat de kennis van deze eilanden beperkt is en misschien kan deze excursie de belangstelling ervoor wat aanzwengelen. Dit zou plaatsvinden op vrijdag 4 oktober a.s. 12:00 - 15:00 uur. Het is niet verboden in te schrijven als u alles al weet van de eilanden maar wat er verteld zal worden is toch bedoeld voor mensen die minder vertrouwd zijn met de materie. U hoort iets over ontstaan en inrichting en een wandeling laat zien wat daar nog van over is. De excursie gaat alleen door als het droog is en als er voldoende geïnteresseerden zijn. |
||||||||||||
Amsterdam bouwdatums |
||||||||||||
Op de site van de Consumentenbond kwam Carol de Vries een link tegen naar een plattegrond van Amsterdam met daarop alle bouwdatums van huizen in de stad, voorzover bekend. |
||||||||||||
Deze week honderd jaar geleden |
||||||||||||
Dinsdag 23 september 1919 - Behandeling voor de Krijgsraad in Den Haag van de 'dienstweigering' van zes soldaten tijdens de schippersstaking. Op 23 juli had de marechaussee schepen van stakende schippers gezuiverd en de zes opgedragen aan boord te gaan, de trossen los te gooien en de ankers op te halen. De zes hadden dat geweigerd omdat zij bang waren voor de dreigementen van de schippers. Op de zitting legden getuigen de verklaring af dat de zes solidair waren met de schippers en daarom geweigerd hadden aan boord te gaan. De commandant had hen op hun plichtsverzuim en de gevolgen daarvan gewezen. Ook dat kon de zes niet bewegen. Voor de rechtbank herhaalden zij hun vrees voor de boze schippers. De auditeur-militair had geen boodschap aan "ik durf niet" door soldaten. De zes hadden meegewerkt aan het langer duren van de staking en verdienden een hoge straf. Hij eiste vier maanden gevangenisstraf waarop de Krijgsraad het vonnis uitsprak: zes maanden gevangenisstraf voor elk van de zes. |
||||||||||||
Oude afleveringen |
||||||||||||
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2019. De keuze 2014 t/m 2018 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar. |
||||||||||||
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | wk01 | wk02 | wk03 | wk04 | wk05 | wk06 | wk07 | |
wk08 | wk09 | wk10 | wk11 | wk12 | wk13 | wk14 | wk15 | wk16 | wk17 | wk18 | wk19 | |
wk20 | wk21 | wk22 | wk23 | wk24 | wk25 | wk26 | wk27 | wk28 | wk29 | wk30 | wk31 | |
wk32 | wk33 | wk34 | wk35 | wk36 | wk37 | wk38 | wk40 | wk41 | wk42 | wk43 | wk44 | |
Aanmelden voor deze digitale uitgave - Afmelden voor deze digitale uitgave |