De eerste met het goede antwoord op de vraag van vorige week was Anneke Huijser. De nieuwe opgave komt dan ook van haar. De vraag is:

Waar is dit?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

We hebben onze uiterste best gedaan om iets meer over de Melanchtonschool van de Luthervereniging te weten te komen. Die was gevestigd op Rapenburg 51, een gebouw dat vele bestemmingen gekend heeft. We vonden, behalve deze christelijke school voor bijzonder lager onderwijs, diverse instanties en bedrijven op dit adres.
Tijd om Maaike de Graaf te vragen haar zoekkunsten los te laten op het onderwerp. Allereerst: wat in de Beeldbank Luthervereniging genoemd wordt, is de schoolvereniging 'Luther' die in 1886 zijn eerste Evangelisch-Lutherse school opende op de Prinsengracht 357. De tweede school komt 5 januari 1893 aan de Nieuwe Herengracht 119, de Melanchtonschool die later naar Rapenburg 51 zou verhuizen. Hoofdonderwijzer is Chr. Hondius. Bij de opening van deze tweede school toonde de vertegenwoordiger van het Christelijk Nationaal Onderwijs zich verheugd over de scholen van de vereniging Luther. In de eerste helft van de 20ste eeuw worden nog een klein aantal scholen geopend, waaronder een openluchtschool in de Uiterwaardenstraat 185.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Op de foto de eerste Melanchtonschool: Nieuwe Herengracht 119 (krantenfoto 1923)

In 1942 vindt de verhuizing naar Rapenburg 51 plaats. De buurt is dan al afgesloten en de leerlingen moesten onder het prikkeldraad van de versperring door naar school zien te komen. Na de oorlog zijn twee onderwijzers van scholen van de vereniging Luther, w.o. één op Rapenburg, onderwerp van onderzoek in het kader van de Zuiveringswet. Zij worden door het eigen bestuur met terugwerkende kracht ontslagen met verlies van alle rechten.
In 1958 vinden wij op dit adres de ULO Prinses Margrietschool.

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Jos Mol, Kees Huyser, Mike Man, Adrie de Koning, Ria Scharn, Anje Belmon, Han Mannaert, Robert Raat, Hans van Efferen,

Anje Belmon krijgt dit weekblad nog niet zo lang en stelde diverse keuze-afbeeldingen voor die u allang in deze kolommen voorbij zag komen. Wat nieuw was, heeft u de afgelopen maanden al voorgeschoteld gekregen, maar deze gouwe-ouwe is alweer zó lang geleden..., eens kijken of u het nog weet.

Waar is dit?

Wat is dit?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dit is de volledige tekening van zilversmid en tekenaar Johannes Schouten van de Nieuwezijds Voorburgwal, eind 18de eeuw. Ongewoon is de afbeelding van het Postkantoor, helemaal rechts, dat bij andere tekenaars altijd lager weergegeven word, zoals onder meer uit onderstaande prent blijkt.
De hint waar we het over hadden was de tweede brug in beeld: de Donkeresluis. Die was over een doorvaart onder de huizen door naar het Singel via de Nieuwezijds Achterburgwal.

Het kapitale pand midden achter is dat van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. Achter de bomen schuilt de Korte Huiszittensteeg, waar nu de Raadhuisstraat begint.

Goede oplossingen kwamen van Carol de Vries, Kees Huyser, Mike Man, Ria Scharn, Onno Boers, Jos Mol, Adrie de Koning, Anje Belmon, Robert Raat, Hans Goedhart, Anna Denekamp, Anneke Huijser,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.
Blijf sturen, zodat wij de aantrekkelijkste platen kunnen kiezen!

Het gaat ons om het eerste brede pand van links. De vragen zijn:

Welke straat/steeg is dit?

Wat voor instelling ging er tot 1914 schuil achter deze gevel?

Tot slot nog een tekening van de hele gevel, iets dat een fotograaf nooit voor elkaar zou krijgen.

Oplossingen graag via deze link

Foto en tekening: Stadsarchief Amsterdam

Dit is de kruising Prinsengracht - Reguliersgracht. We hielden vorige week een heel referaat over het Vredesduifje en De Duif. De laatste is op deze quizfoto helemaal links boven de daken uit te zien.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Harry Snijder, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Kees Rijpkema, Mike Man, Jos Mol, Arjen Lobach, Han Mannaert, Onno Boers, Ria Scharn, Katja Kronenberg, Anje Belmon, Han Mannaert, Robert Raat, Anna Denekamp,

Een panorama, omdat er steeds weer mensen zijn die van zo'n vogelvluchtperspectief het standpunt niet weten uit te dokteren. De vraag is dus:

Op welk gebouw staat de fotograaf?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Ook al is de achtergrond erg wazig, de Droogbak met het HIJSM-kantoor zijn duidelijk zichtbaar. Na wat schikken komen we dan op de Stationsbrug in het midden en dan moet de voorgrond de Prins Hendrikkade ter hoogte van de Sint Nicolaaskerk zijn. De fotograaf heeft waarschijnlijk zelfs op de trappen van de kerk gestaan.
Wilhelmina en Hendrik waren net getrouwd toen ze in 1902 Amsterdam bezochten. Hendrik volgde een 'mannenprogramma' en de dames zijn hier mogelijk op weg om hem ergens op te pikken.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Harry Snijder, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Anje Belmon, Robert Raat, Hans Goedhart, Anna Denekamp, Hans Olthof, Hans van Efferen, Kees Rijpkema, Mike Man, Jos Mol, Arjen Lobach, Han Mannaert, Onno Boers, Ria Scharn, Katja Kronenberg,

Jos Pronk verzamelt schaatsfoto's en daar zijn er natuurlijk ook onder die in Amsterdam zijn genomen. Wij hebben eerder een van zijn foto's weten te plaatsen en dat gaf hem hoop dat wij ook deze zouden kunnen thuisbrengen, maar hij geeft toe dat er wel erg weinig aanknopingspunten zijn. Zelf vermoedt hij dat deze foto in het Vondelpark is genomen, maar waar?

Als u het weet, laat het ons ook weten via deze link

De plannen voor een groot nieuw park even buiten de stad rezen in 1863. Grote gangmaker en voorzitter van het oprichtingscomité was Chr.P. van Eeghen (tekening). Het platform voor de uitwisseling van gedachten was de Gemeenteraad, waar het merendeel van de initiatiefnemers in zetelde. Met de eerste giften begon men weilanden te kopen tegenover het Leidsche Bosch. De eerste grote bulk (8ha) nam het comité over van Stumpff en Baumhauer die hun concessie voor de oprichting van een gasfabriek aan de rand van de stad niet konden waarmaken. Daarmee visten de initiatiefnemers voor een groot spoorstation ter plaatse achter het net. Dat heeft in hoge mate bepaald waar het park zou komen. Als we weten dat zowel de verlengde Vondelstraat als de hele P.C.Hooftstraat op gronden van het comité ontstonden krijgt u een indruk hoe wijd verspreid de interesse van het comité was. Hoofddoel echter was de uitbreiding van het park tot aan de Amstelveenseweg. Op het minuutplan van 1830 hieronder ziet u in groen de ingang van het park zoals die vandaag is. De gronden die het comité wist te bemachtigen lagen tussen het Leyendorperpad (L) en voorbij het Schapenburgerpad (S).

De naam Vondelpark is van latere datum; het park begon zijn leven als "het Nieuwe Park" ter onderscheiding van "Het Park" in de Plantage dat later Wetheimpark zou worden. Nog in de ontwerpfase werd de naam Rij- en Wandelpark en ter gelegenheid van de plaatsing van het standbeeld van Joost van den Vondel in 1867 werd de naam gewijzigd in Vondelspark. Wanneer de "s" uit die naam verdween is duister maar de huidige naam is dus Vondelpark. Als u het park kent weet u dat het in de richting van de Amstelveenseweg steeds breder wordt. Dat is een gevolg van het voortdurend verkopen van gronden voor woningbouw ter financiering van aankopen voor de uitbreiding richting Amstelveenseweg. Toen eindelijk de toegang vanaf die weg klaar was, schreef men intussen 1877.

Op de plattegrond hieronder de ligging van het park in 1866. De rode stip geeft het eerste stoomgemaal aan voor bemaling van het park. Er werd uitgeslagen op de Kruitwetering van de Binnendijkse Buitenvelderse polder. "Kruit" omdat de wetering bij de v.m. kruitfabriek Rob aan de Overtoomseweg begon. Later verhuisde het gemaal naar het Willemspark aan de Amstelveenseweg. Over dat gemaal gaat het in de PDF Raadselachtige waterwerken pp.9-13.

Het park werd niet opgehoogd omdat men dit niet kon en wilde betalen. Daardoor moest men zelf de waterhuishouding regelen toen het park volledig ingesloten werd door stedelijke bebouwing op wèl opgehoogde grond. Het pijnlijkst was dat toen op het laatste moment de grond voor de Vossiusstraat werd verkocht. Om te beginnen moest hiervoor de Wijde sloot gedempt worden. Als u de straat kent, weet u dat - om het hoogteverschil tussen park en straat op te vangen - daar een muur gebouwd werd tot het nieuwe straatniveau. Die muur verloopt van nauwelijks hoogteverschil bij de Hobbemastraat tot meters bij de Van Baerlestraat.
Boven op deze muur staat nog steeds het smeedijzeren hek dat het park ontoegankelijk maakte. Die toegang moest ook eerst zijn vorm vinden. Allereerst was het alleen voor leden toegankelijk. Deze moesten op basis van hun bezoek achteraf betalen en dat werd een fiasco; er kwam daarop nauwelijks geld binnen. Zodra men het zich kon permitteren werd de toegang voor een ieder vrij, zoals het vandaag nog steeds is.

Op de steendruk hierboven het eerste houten paviljoen van 1866. Het werd in 1878-'81 alweer vervangen door het nog steeds bestaande.

Tot het park in 1953 aan de Gemeente Amsterdam werd overgedragen moesten de niet geringe onderhoudskosten verdiend worden door het verpachten van allerlei horecagelegenheden, kiosken, theehuis en niet te vergeten de molkerij en de boerderij met koeienweide en melkhuis met speeltuin. De molkerij nam zo'n vlucht dat de omringende buurt ook van melk voorzien werd vanuit het park. Wat daarna nog aan tekorten optrad moest bijgepast worden uit de kas van de vereniging van stichters en andere notabelen.

Na overname door de Gemeente werden de meeste van deze voorzieningen de een na de andere afgevoerd.

Op de foto het in 1874 geopende thee- en melkhuis naar ontwerp van L. Zocher
Hieronder de boerderij met molkerij in de winter van 1880. Alle afbeeldingen: Stadsarchief Amsterdam

De Nieuwezijds Kolk

Wandelend over de Nieuwezijds Voorburgwal van de Raadhuisstraat naar het Centraal Station kom je halverwege aan je rechterhand een bizar gebouw tegen dat, op zijn zachts gezegd, nogal uit de toon valt bij de omliggende bebouwing. We zullen er maar niet al te diep op ingaan hoe het mogelijk is dat het groenblauw-spiegelende gebouw, dat wat dreigend voorover helt, hier is neergezet, want daar is al veel over te doen geweest. Het winkelcentrum dat hier in 1996 geopend werd, maakte deel uit van een groter complex, immers aan de overkant van de Nieuwezijds Kolk staat zijn lelijke broertje. Twee jaar na de opening bleek het geheel een compleet fiasco. ‘De Kolk is definitief mislukking’ kopte het Parool. Er is van alles aan de gebouwen gesleuteld en een deel is in 2000 alweer gesloopt. Jammer dat ze de rest niet meteen hebben meegenomen in dat proces.

Het fraaie Korenmetershuisje wordt op de foto gereduceerd tot een Madurodamhuisje en je vraagt je af: wat stond hier ook alweer?
Voordat ‘ABN Amro Vastgoed’ hier zijn megalomane winkelcentrum bouwde, stond hier het oude gebouw van ‘Van Gend & Loos’ dat iedereen zich vast nog wel kan herinneren. Het werd gebouwd in 1930 en was niet echt bijzonder te noemen, maar uit de toon viel het in ieder geval niet. Op de foto uit 1930 zien we hoe het gebouw in de steigers staat en verderop op de Nieuwezijds ontwaren we ook de nieuwbouw van de firma Wyers.

‘Van Gend & Loos’ was al jaren eerder vertrokken, toen het pand in verband met de nieuwbouw in 1994 werd gesloopt.

Alle afbeeldingen bij dit item: Stadsarchief Amsterdam

We gaan nog een stapje verder terug in de tijd, want wat is er rond 1930 verdwenen voor het pand van ‘Van Gend & Loos’? Op een foto uit 1928 kijken we naar de noordgevel van de Nieuwezijds Kolk. Een aardige rij huizen met fraaie gevels en vooral het hoekhuis op nummer 26 is, ondanks dat het hier al gestut moet worden, heel mooi met zijn trapgeveltje. Er is gelukkig nog wel wat over van het rijtje. De linkse vijf huisjes zijn verdwenen, maar de rest staat er nog steeds.

Nu gaan we terug naar de tijd dat de Nieuwezijds Voorburgwal nog niet gedempt was en kijken naar deze zelfde locatie. We zien een rustig pleintje met in het midden het Korenmetershuisje dat in deze tijd veel beter tot zijn recht komt. Het fraaie pandje links is begroeid met klimop en het geheel heeft een vriendelijke uitstraling. Ook de rechterkant van de Kolk komt hier duidelijk in zicht. De kademuur op de voorgrond vertoont ernstige gebreken. Vermoedelijk dacht het stadsbestuur: laat maar zitten, de boel wordt toch gedempt.

Tekenaar J.M.A. Rieke legde de plek vast voordat het water verdween. Op deze prachtige plaat toont de Nieuwezijds Voorburgwal hoe mooi hij ooit was, met de fraaie gevelrij, waar later Wyers stond en tegenwoordige de akelige nieuwbouw van ‘Hotel Kimpton De Witt’ overheerst. Heel aardig is ook het bruggetje dat naar de Korte Kolksteeg leidde. Onder de brug is een houten betimmering te zien met een deur erin. De Beeldbank vermeldt dat het hier om een openbaar urinoir ging.

En hoe ging het nu verder met het hoekpand? Tegenwoordig staat er met grote letters ‘Politie’ op de gevel. Sinds 1 januari 2013 is de ‘Nationale Politie’ gevormd en door de sluiting van vier Amsterdamse bureaus ontstond er behoefte aan een ruimer bureau voor het ‘Basisteam Burgwallen’. Het groenblauwe gebouw aan de Nieuwezijds leek geschikt voor dit basisteam en sinds 2016 staan hier de welbekende blauwrood-gestreepte auto’s voor de deur. Aan de andere kant van de Nieuwezijds Kolk kreeg het lelijke broertje van het ‘winkelcentrum’ een facelift en gaat nu door het leven als ‘Inntelhotels Nieuwezijds Kolk’. Ach ja, we hadden nog bijna geen hotels in Amsterdam.

ie roltrap! Als tiener liep je voor je lol de halve stad door om een paar ritjes op die roltrap te maken, tot je eruit gekegeld werd door een barse portier. Ik zeg 'tiener' maar dat begrip kenden ze vroeger niet. Je was een joch of een grietje. Over welk jaar ik 't heb? Dat zal zo rond 1950 zijn geweest.

Die roltrap was sinds 1937 te vinden in de Bijenkorf. Een smal geval dat wel van hout gemaakt lijkt, in elk geval is het geheel houtkleurig, waarschijnlijk plaatmateriaal. De rubberen handrail heeft een iets afwijkende snelheid en als je je daaraan vasthoudt val je boven gekomen bijna voorover. Nou is het duidelijk waarom, maar toen was dat spannend. Je moest niet keten op die trap want dan lag je er al na de eerste rit uit. Je kunt 't toch niet laten en je loopt de trap af om op dezelfde plek te blijven. Als er tenminste geen klanten op die trap staan, dan gaat dat feest niet door. Die eerste rammelbak van de Bijenkorf ging niet snel dus dat spelletje kost geen moeite. De trap was zó smal dat nooit iemand het in z'n hoofd haalde om te passeren.
Achteraf is 't best mogelijk dat meer winkelbedrijven een roltrap hadden maar in de meeste winkels kwam je niet binnen. Daar werd je meteen belaagd door een verkoper of verkoopster en een joch zonder begeleiding kon nauwelijks een klant zijn.

Op een dag ben je uitgekeken op die roltrap en je ontdekt de lift. Liften zijn al eerder doorgedrongen in de grote winkels maar opnieuw krijg je weinig kans daar gebruik van te maken. Alle liften zijn nog handbediend, er is een personeelslid dat je in- en uitlaat, stopt op de gewenste verdieping en toeziet op het gebruik van de lift, dat wil zeggen: het is geen speelplaats. Maar als je de 12 gepasseerd bent zou je net zo goed een klant kunnen zijn en in een warenhuis als de Bijenkorf is een grote speelgoedafdeling en er zijn boeken: ook kinderboeken. Nee, geen stripboeken, daar is de Bijenkorf te netjes voor. Zelfs geen Kapitein Rob.

Dus je gaat met de lift mee naar de vierde verdieping en daalt van daar per verdieping naar beneden..., mèt de lift natuurlijk. Alleen de eerste is niet in trek: kleding en andere onzin. De benedenverdieping stiefel je ook in één ruk door naar roltrap of lift. Allemaal flauwekul wat ze daar verkopen.
De lift van de Bijenkorf wordt niet bediend door een 'liftboy' maar door een serieuze 'liftmeneer' met goud omrande bril. Met bescheiden stemgeluid kondigt hij aan wat er op de eerstvolgende verdieping allemaal te verkrijgen is. Niet dat hij die verdieping zou passeren zonder te stoppen, er zouden immers mensen kunnen wachten die ook verder naar boven of beneden willen. De lift wordt bediend door ingewikkelde hendels en draaiwielen. Niks drukknoppen! Je moet in het begin goed studeren wat wanneer waarvoor dient. Magie!
De lift is een gesloten compartiment en je kunt niet zien of er buiten mensen staan te wachten. Die kunnen ook alleen zien of de lift naar boven of beneden gaat aan de beweging van de kabels waar de kooi aan hangt. Je moet dan wel met je neus voor een ruitje in de liftdeur kijken naar wat binnen gebeurt en je moet de beweging van de kabels juist interpreteren of de kooi omlaag of omhoog gaat. Dat doe jij even voor de eventuele liftgasten. Want dat kan jij alleen maar juist inschatten en je deelt je prognose mee aan de omstanders. "Hij gaat naar boven" of "hij gaat naar beneden". O, wee, als je 't mis hebt!
Als de lift rammelvol is, wil het gebeuren dat de lift de verdieping passeert zonder te stoppen. Lichte consternatie en verontwaardiging maakt zich meester van de wachtenden en een enkeling besluit alsnog de trappen te nemen.

In tamelijk rap tempo werden de roltrappen breder en de liftschachten steeds doorzichtiger door glazen panelen en deuren. De magie is dan snel verdwenen en je neemt liever de trap, zelfs naar boven. Jeugdige overmoed doet je twee treden tegelijk nemen. Onverbruikte energie!

Bij de foto's:

de eerste roltrap van de Bijenkorf, weliswaar is deze van het filiaal in Den Haag maar de Amsterdamse was van dezelfde makelij

detail van de trap

Carol de Vries speurde YouTube af naar alles wat met (Oud-) Amsterdam te maken heeft en daar pikken wij er af en toe eentje uit die u zou kunnen interesseren.

Klik het titelscherm om te starten

Amsterdamse hofjes (slot)
door Adrie de Koning en Jos Mol
In de afgelopen negen maanden hebben we vele hofjes besproken. Voor velen bleek het een verrassing dat onze stad zoveel hofjes bezat. En het waren ze nog niet eens allemaal! Dit keer zullen we daarom nog iets schrijven over de hofjes die nog niet eerder aan bod zijn gekomen. Het zijn in een aantal gevallen hofjes waar ook niet heel veel over valt te melden. 

St. Barbarahofje Plantage Westermanlaan 2-24
Het bejaardenhuis Sint Jacob aan de Plantage Middenlaan werd in 1911 uitgebreid met het St. Barbarahofje, waar echtparen konden wonen. Het werd gebouwd met een legaat van J.B.A.M. Westerwoudt en een schenking van Joannes Blok. Het is ontworpen door architect P.J. Bekkers en is in 1973/1974 gesloopt. Op een gedenkplaat in de hal stond: "Dit hofje, toegewijd aan Sint Barbara en staande onder beheer van het R.C. Armen Comptoir, werd gesticht door 'Weldadigheid ten behoeve van gehuwde oude lieden'.

Krugerhofje
Dit is een experimenteel bouwblok, gelegen aan de Maritzstraat 2-22, Tugelaweg 70-77 en Christiaan de Wetstraat 3-19, dat in 1929 is gebouwd door de Maatschappij voor Moderne Woningbouw Amsterdam door de architecten A.J. Westerman en J. Dunnebier, waarbij zij voor een verstrakte uitvoering van de Amsterdamse School kozen. De trappenhuizen zijn nogal opvallend. Elk trappenhuis heeft twee trappen die om elkaar heen draaien. Het is geïnspireerd op het Karl Marxhof in Wenen. Het betreft hier een voorbeeld van de overgang van de traditionele hofjesbouw naar de nieuwe bouwblokken.

Rozenhofje Middenweg 51a-51f
Dit hofje lag in de toenmalige gemeente Watergraafsmeer tussen de Middenweg en de Bredeweg. Achter de winkels op de Middenweg waren wel meer huizen gebouwd. Op deze plek was het een hofje. Later werd op deze plaats de Meergarage gevestigd. De toegang tot het hofje is dan ook het enige dat ervan is overgebleven.

Op de foto de afbraak van Middenweg 49-51 en dezes daar achter staande huisjes van het Rozenhofje
Foto: Stadsarchief Amsterdam

Vredenburgh Oudezijds Voorburgwal hoek Vredenburgersteeg 1
We hebben enige twijfel of we dit onder de hofjes moeten scharen. Wat ervoor pleit is dat deze van oorsprong brouwerij en herberg in 1829 door Theresia Spijker werd betrokken, waarbij zij een aantal bejaarde vrouwen onderdak bood. In 1836 werd het officieel het Roomsch Catholyk Burger Oudevrouwenhuis Gesticht genaamd Vredenburgh. En door diverse uitbreidingen woonden er 25 jaar later al 40 oude vrouwen. Eind 1976 werd het gesloten. Aan de Postjesweg werd Nieuw Vredenburgh gebouwd, een woonzorgcentrum voor ouderen.
Het 'oude' Vredenburgh werd gekraakt en kwam na langdurige onderhandelingen in handen van de gemeente Amsterdam, die het complex liet renoveren tot woon- en werkruimten voor de vroegere krakers. Er vinden nu vooral culturele activiteiten plaats.

Niet opgenomen hofjes
We hebben in de eerste aflevering al aangegeven dat het woord 'hofje' tegenwoordig ook vaak gebruikt wordt, maar dat we die niet zouden behandelen. Hierbij een aantal voorbeelden daarvan:

• Hofje van Wijs, Zeedijk 43, restaurant annex koffie en theewinkel;
• Mozaïekhofje Nieuwmarkt hoek Dijkstraat, verzorgingshuis voor demente ouderen bij de Flesseman;
• Kastanjehof Kastanjeplein 60, na afbraak Bonifatiuskerk, gebouwd woonzorgcomplex.

Ook is er een aantal straten die de toevoeging 'hof' hebben, maar dat is dan vanwege de bouwstijl waarbij meestal woningen in bouwblokken rond een plantsoen zijn aangelegd. Oudere voorbeelden zijn het Coöperatiehof, het Harmoniehof, het Huismanshof en het Linnaeushof. En de nieuwere hoven komen vooral voor in de Westelijke Tuinsteden en de Bijlmermeer. Waarschijnlijk ook om het wonen aldaar toch nog iets nostalgisch mee te geven!

Nawoord
En zo zijn we op een totaal van bijna 90 hofjes gekomen. En we hebben zeker niet àlle hofjes behandeld. We zijn altijd in voor een nieuwe ontdekking. Of als u toch nog een hofje hebt gemist, laat het ons dan weten. We zijn benieuwd!
En wat is nu het mooiste hofje? Dat is moeilijk te zeggen, het is een kwestie van smaak en bovendien zijn veel hofjes verdwenen of niet toegankelijk en kunnen we alleen maar afgaan op plaatjes. Dus we wagen ons maar niet aan een antwoord.
Als schrijvers hebben we veel plezier beleefd aan het maken van deze 40 afleveringen met 90 hofjes. We hopen dat de lezers er ook veel leesplezier aan hebben beleefd.

We beginnen op 1 maart met een nieuwe serie over de Burgemeesters van Amsterdam. We starten met een 'Introductie' en daarna wekelijks een andere 'burgervader' met als eerste burgemeester Jan Tellegen (1859-1921).

Zaterdag 8 februari 1919 - Opening van de eerste stedelijke Openbare Leeszaal. In het pand Keizersgracht 444-446, dat door het Gemeentelijk Gasbedrijf is verlaten, wordt de eerste Openbare Leeszaal en Bibliotheek geopend.
Amsterdam was betrekkelijk laat met zijn bibliotheek, andere steden waren ons voorgegaan. De aanzet moest ook nog van buitenaf komen. De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, die zelf al een bibliotheek opgezet had, bood in 1910 aan een bibliotheek in te richten tot een bedrag van ƒ40.000,- mits de Gemeente grond en een gebouw ter beschikking zou stellen. Dat het tot 1919 moest duren voor dat eindelijk lukte, geeft aan dat B&W helemaal niet zaten te wachten op zoiets. Als de SDAP niet het vuurtje aangewakkerd had was er nog jaren niets gebeurd.
Op 8 februari gingen de deuren open en konden de bezoekers kiezen uit 30.000 boeken om te lenen of 800 tijdschriften om te lezen. Er kwamen dat eerste jaar gemiddeld 500 bezoekers per dag. De directeur had 10 medewerkers ter beschikking.
In 1923 werd het eerste filiaal in Amsterdam-Noord geopend.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2019. De keuze 2014 t/m 2018 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave