week 11-2019 |
||||||||||||
Fotoquiz snelste |
||||||||||||
De eerste met het goede antwoord op de vraag van vorige week was Otto Meyer. De nieuwe opgave komt dan ook van hem. Hij presenteert ons een oude bekende. De foto zit wel in de Beeldbank maar Otto stuurt ons alleen de middelste helft. Dus zult u het uitsluitend van het uiterlijk van de gevel moeten hebben. Wat was het adres van dit gebouw?Oplossingen via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Om met de quizvraag te beginnen: dit gebouw stond op de hoek van de Marnixstraat en (verlengde) Rozengracht. Het huisnummer is Rozengracht 224A. En wat hier niet allemaal gebruik van gemaakt heeft...! |
||||||||||||
Dit was een bijzondere school, omdat voor 't eerst in Amsterdam op een lagere school der 1e klasse voor alle zeven leerjaren een eigen klaslokaal aanwezig was. Wikipedia is het niet eens met Van Eck betreffende het nummer van de armenschool. Zij plakken no.29 aan de Armenschool aan de Zaagmolenpoort, eveneens langs de Marnixstraat. Dat zoekt vast nog wel eens iemand uit. Wij houden u dan op de hoogte. |
||||||||||||
In 1929 kreeg het Museum van den Arbeid (opgericht 1923) de beschikking over het leegstaande pand. De bedoeling van de initiatiefnemers was dit museum uit te breiden tot een Nationaal Techniekmuseum. Door de crisisjaren lukte dit niet en na de WO2 (1952) werd het idee overgenomen door het Nederlands Instituut voor Nijverheid en Techniek (NINT). Dat gebeurde voorlopig in hetzelfde gebouw aan de Rozengracht, maar in 1983 verhuisde het NINT naar een deel van het enorme fabriekscomplex van diamantslijperij Asscher in de Tolstraat. Vandaar kwam dat museum als NEMO bovenop het ventilatiegebouw van de IJtunnel in het Oosterdok. De v.m. armenschool werd afgebroken en vervangen door een riante brandweerkazerne die de veel kleinere kazerne R (ook op de Rozengracht) verving. Over het NINT en de verhuizing is een YouTubefilm met de aankondiging van de verhuizing in 1983, Let in het begin van de film even op de dubbele rails van de Haarlemse tram, die als herinnering aan de "Kikker" op brug #117 zijn blijven liggen. Klik hier om te kijken. |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Otto Meyer, Mike Man, Carol de Vries, Jos Mol, Fanta Voogd, Ron Huissen, Han Mannaert, Anna Denekamp, Cor van Duinen, Kees Huyser, Wim Huissen, Arjen Lobach, Harry Snijder, Anneke Huijser, Rob de Rijk, Ria Scharn, Adrie de Koning, Gerard Koppers, Jack Bernhard, Ton Brosse, José Goud, R.S. ter Maten, Roderik Schellenbach, Jan Burgers, Jan Six van Hillegom, Onno Boers, Hans Olthof, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Fotoquiz: Ton's keuze |
||||||||||||
Hier is er weer een van Ton Brosse. Zoals gebruikelijk een markant bouiwfragment van een gevelversiering. Waar is dit?Oplossingen graag via deze link |
||||||||||||
Oplossing: Harry's keuze |
||||||||||||
Ondanks de Andreaskruisen op de gevel bleek dit een onbekende eend in de bijt. En ondanks dat het een houten noodgebouw was, vielen er geen kwartjes. Dit is de Vijzelstraat waar vanaf 1917 de even (rechter-) zijde van de straat gesloopt werd i.v.m. de verbreding van die straat. Dat duurde vele jaren want de sloop ging per blok richting Prinsengracht. Het stukje van de tekening was echter het eerst aan de beurt want de zijstraat die u van rechts ziet komen is de Reguliersdwarsstraat. Tekenaar: J.W.Stegeman -1921 |
||||||||||||
Zelfs degenen die dit wisten te plaatsen, konden met de bestemming van het noodgebouw niet veel meer beginnen dan de bij de afbeelding vermelde omschrijving: gemeente-manufacturenwinkel. Hoezo, gemeentewinkel? Wij schrijven 1919-'20 voordat de sloop zo ver is als op de tekening. Dat waren de jaren kort na WO1 met al zijn rantsoenering, honger, kou, enz.. Het stadsbestuur staat onder dominante invloed van SDAP-bestuurders als Floor Wibaut en Monne de Miranda. Die doen er - via rantsoenering - alles aan om de schaarse goederen zo eerlijk en goedkoop mogelijk te verdelen onder alle bewoners, teneinde zwarte handel te voorkomen. Dat ging nog enkele jaren na de oorlog door. In die zin mag u deze stedelijke manufacturenwinkel ook zien. Nu waren manufacturen niet de eerste waren waar je aan denkt bij rantsoenering, maar eerder voedsel, melk, kolen, enz.. Toch zal er een reden geweest zijn om juist deze winkel op te zetten. Lees ook het Platform Rosa blog over 'Wethouderssocialisme'. |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Ria Scharn, Han Mannaert, Anje Belmon, Jos Mol, Adrie de Koning, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Heeft u ook een opvallende foto gevonden? |
||||||||||||
Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze
link en alléén via deze link a.u.b. |
||||||||||||
Fotoquiz Waar? Wat? |
||||||||||||
Ook deze foto werd ingestuurd door Otto Meyer. Maar zoals gebruikelijk bij hem heeft hij een deel van een foto gestuurd. Het goed herkenbare deel is er afgesneden en wat overblijft blijkt al een stuk moeilijker te plaatsen. Welke water is dit?Welk gebouw heeft Otto er af gesneden?Oplossingen graag via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam
|
||||||||||||
Oplossing vorige week |
||||||||||||
Dat viel tegen! Deze gevels, geïsoleerd van hun omgeving bezorgden blijkbaar hoofdpijn. Wij kijken hier naar het huis Grimburgwal 9 dat ooit over de toegang tot het Gebed zonder End gebouwd werd. Foto's: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Arjen Lobach, Jos Mol, Han Mannaert, Adrie de Koning, Hans van Efferen, |
||||||||||||
Met de camera op pad... |
||||||||||||
Een kijkje van een eeuw geleden in een straat waar verder niet zoveel veranderd is. De vraag is: Waar is dit?Laat het ons weten via deze link Foto: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Foto van vorige week |
||||||||||||
Haha! Je hebt alle logo's R&D laten staan. Dan is 't makkelijk! Tja, een hint mag wel bij zo'n algemene foto, dachten wij. Duidelijk een bedrijfspand met het voorkomen van een brede gracht. Dan denk je al snel aan de Prinsengracht en dat is het ook. RD staat voor Rath en Doodeheever, een behangselfabriek die de huisnummers 1029-1035 besloeg. Huisnummer 1027 was inpandig op het binnenterrein. Foto's: Stadsarchief Amsterdam |
||||||||||||
Dit is een nieuwbouw die op het terrein van een grote bierbrouwerij kwam, De Dubbele Arend, ooit de grootste brouwerij in Amsterdam. Die bestond uit vier pakhuizen aan de Prinsengracht: de Witte, Vergulde en de Blauwe Arend met branderij en stallen (1671-'72), een gang tussen 1025 en 1029 naar een binnenterrein met nr.1027, de eigenlijke brouwerij. Een heel perceel op de plek van het huidige nr.1035 was een doorgang naar het binnenterrein voor grote wagens. In de Kerkstraat stond dan nog de mouterij in pakhuis De Pool op nr. 322. Deze had een identieke gevelsteen in de gevel als pakhuis De Pool op de IJgracht, de gelijknamige schuilkerk. De brouwerij werd in 1719 opgeheven maar bleef ook na de veiling in december van dat jaar een industrieel complex. De mouterij in de Kerkstraat werd buiten de veiling gehouden en bleef actief voor de gezamenlijke brouwerijen van het Brouwerscollege. Pas in 1725 werd een koper gevonden voor het complex. De nieuwe eigenaar was degene die pakhuis de Nieuwe Arend liet bouwen. Voor de goede orde..., er is nog een brouwerij geweest die De Dubbele Arend(t) heette, op de Droogbak. Die vindt u in de bovenstaande PDF wèl terug, maar die van de quiz niet omdat we het dan niet meer over de Middeleeuwen hebben. Dat was een onderneming van Pieter Dirksz. Hasselaer die na diens overlijden in 1671 niet werd voortgezet. De Rotterdammer korenkoopman Jan van den Heuvel stortte zich in 1671 in de biermarkt en kocht de boven omschreven percelen aan Prinsengracht en Kerkstraat en bouwde zijn brouwerij. Hij adopteerde de brouwerijnaam 'De Dubbele Arend' en noemde zelfs de pakhuizen naar die van Pieter Hasselaer. |
||||||||||||
Goede oplossingen kwamen van Mike Man, Carol de Vries, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Harry Snijder, Ria Scharn, Anje Belmon, Jos Mol, Robert Raat, Han Mannaert, Hans van Efferen, |
||||||||||||
De Oud Burgemeesters van Amsterdam -2 |
||||||||||||
J.W.C. Tellegen (1859-1921) |
||||||||||||
Opleiding en eerdere (neven)functies |
||||||||||||
Algemene kenmerken van Tellegen en belangrijke gebeurtenissen tijdens ambtsperiode |
||||||||||||
Wetenswaardigheden |
||||||||||||
Ambtswoning |
||||||||||||
Andere bestuurders |
||||||||||||
Column: Cornelia Catharina de Lange (1871-1950) |
||||||||||||
n de negentiende eeuw was het verplegen van zieke kinderen een heikele onderneming. De sterfte onder kinderen in ziekenhuizen was veel groter dan wanneer ze thuis verpleegd werden door hun moeder. Dat leidde ertoe dat sommige ziekenhuizen helemaal geen kinderen wilden opnemen en alleen als er voldoende plaats was om ze enigszins te isoleren wilden andere ziekenhuizen nog wel kinderen opnemen. Daar werden dan, door plaatsgebrek, twee en soms zelfs drie kinderen in één ziekenhuisbed gelegd of nog erger: bij een volwassen patiënt in bed gelegd. |
Haar specialisatie bracht haar in contact met
Samuel de Ranitz die in 1865 het Emma Kinderziekenhuis had opgericht. In 1907 kreeg zij de leiding over de zuigelingenzaal in het EKZ. Dat breidde zij om te beginnen uit met een consultatiebureau. Cornelia de Lange was geen feministe in de letterlijke zin. Wel omringde zij zich steeds met vrouwen, of het nu (oud-)collega's of studenten waren. Zij bleef ongehuwd en woonde jarenlang samen met woningopzichteres Johanna ter Meulen.
|
|||||||||||
Het Kinderziekenhuis in 1874; in 1899 werd pas de naam Emma toegevoegd - rechts een ziekenzaal |
||||||||||||
YouTube |
||||||||||||
Carol de Vries speurde YouTube af naar alles wat met (Oud-) Amsterdam te maken heeft en daar pikken wij er af en toe eentje uit die u zou kunnen interesseren. Deze week een kijkje in het Amsterdam van 1955. In kleur! Klik het titelscherm om te starten |
||||||||||||
Pleziertuinen, uitspanningen: de Nederlanden |
||||||||||||
Vorige week begonnen wij deze serie portretten van pleziertuinen met de uitleg waarom die juist vlak buiten de stad lagen. De Buitensingel werd toen genoemd als populair wandelgebied en daar gaan we vanaf vandaag een deel van bekijken. Met name de schilderachtige Kwakerspoel met zijn verzameling houtzaagmolens en grote watervlakte trok in de 18de en 19de eeuw een heel leger dagjesmensen. Dat trok ook de nodige ondernemers naar dat gebied om daar cafés, herbergen, uitspanningen en pleziertuinen op te zetten. Vandaag één daarvan: plezier- en roomtuin De Nederlanden. |
||||||||||||
De tuin lag direct ten zuiden van de Kwakerspoel. Als u bedenkt dat over de hele diepte van de tuin de Kinkerstraat werd aangelegd, heeft u wel een idee. De toegang was via een brug over de Singelsloot vanaf de Buitensingel (zie foto). Ter oriëntering onderstaand kaartje (J.v.Eck; situatie 1870) met in groen de tuin De Nederlanden en in blauw de Kwakerspoel. De Kinkerstraat kwam in het verlengde van de Elandsgracht, op het kaartje links gemarkeerd met '5'. Helemaal rechts de gemeentegrens met Nieuwer-Amstel, t.h.v. het huidige Bellamyplein. Noord is links. |
||||||||||||
De Nederlanden ontwikkelde zich tot een waar uitgaanscentrum, in elk geval was het veel meer dan een uitspanning of pleziertuin. Er stond een groot gebouw links van de ingang waar feesten georganiseerd konden worden, desnoods met banketten en dat voor grote gezelschappen. Er wordt gesproken over 'kinderbals', marionettenvoorstellingen, goochelaarsacts, enz.. Tuin en gebouw werden ontmoetingsplek voor het chique deel der burgerij. Prins Hendrik kwam bij het 20-jarig bestaan van Claudius Civilis de tuin met een bezoek vereren. Ook 'goede werken' werden verricht. Met een keur aan sponsors werden in juni 1853 alle weeshuizen in Amsterdam uitgenodigd om - over vier dagen verdeeld - met de inwonende kinderen een hele dag te komen doorbrengen in de tuin. De kinderen werden vermaakt, kregen te eten en te drinken en hen werd speel- en snoepgoed uitgedeeld. Groot feest! Van dit soort dagen zijn er acht opgetekend. Eén der sponsors was Eduard Douwes Dekker, toen hij van Lebak op verlof in Nederland was. Het had hem een flinke duit gekost. |
||||||||||||
In 1851 werd de schutterij Claudius Civilis opgericht die domicilie koos in de tuin De Nederlanden. De schutterijen waren weliswaar in 1795 opgedoekt, maar deze vereniging bestond echt uit schutters: er werden wedstrijden boogschieten en buksschieten georganiseerd en daartoe leende zich de uitgestrekte tuin uitstekend. Het kwam zover dat de vereniging zich inkocht en dus mede-eigenaar van de tuin werd, die allengs ook de naam van de schuttersvereniging ging dragen: Claudius Civilis. |
||||||||||||
Beroemd werden de avondfeesten in een sprookjesachtig verlichte tuin. Ook werden er muziekuitvoeringen gehouden die daags tevoren in het Handelsblad werden als 'Harmonische concerten' aangekondigd. Als op zwoele zomeravonden de zaaltjes zoals boven de manege op de Schans te bedompt waren, bleek het heerlijk toeven in de tuin. Op 25 augustus 1856 hielde de 'Ridders van het Metalen Kruis' een feest dat begon in de schouwburg op het Leidseplein, waarna het gezelschap in fakkeloptocht naar de tuin trokken om daar feest te vieren. |
||||||||||||
In 1882 zegde de stad Amsterdam de huur van de grond op en gelaste de huurder deze ontdaan van opstallen op te leveren. Nog hetzelfde jaar werd met de aanleg van de Kinker- en Da Costastraat begonnen. Een makelaar kreeg opdracht om de percelen aan die straten voor woningbouw te verkopen. Alle afbeeldingen bij dit item komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld. |
||||||||||||
Deze week honderd jaar geleden |
||||||||||||
Zondag 23 maart 1919 - Op 53-jarige leeftijd overlijdt Jan Ernst van der Pek, echtgenoot van Louise Went. Wij citeren hier het platform Wendingen over deze architect. Jan Ernst van der Pek (Amsterdam, 5 oktober 1865 – Amsterdam, 23 maart 1919) was een Amsterdams architect, die veel heeft betekend voor de ontwikkeling van de volkshuisvesting, door in Amsterdam diverse complexen arbeiderswoningen te ontwerpen die degelijk en betaalbaar waren en als voorbeeld dienden voor andere architecten. Lees meer in de biografie over hem bij Wendigen Prentbriefkaart hieronder± de Van der Pekstraat in Amsterdam/Noord |
||||||||||||
Oude afleveringen |
||||||||||||
Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2019. De keuze 2014 t/m 2018 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar. |
||||||||||||
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | wk01 | wk02 | wk03 | wk04 | wk05 | wk06 | wk07 | |
wk08 | wk09 | wk10 | wk11 | wk12 | wk13 | wk14 | wk15 | wk16 | wk17 | wk18 | wk19 | |
Aanmelden voor deze digitale uitgave - Afmelden voor deze digitale uitgave |