De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Ria Scharn. Van haar komt deze week dan ook de nieuwe opgave. De vragen zijn:

Waar stond de fotograaf?
Hoe heet de gracht die achter de bosjes verscholen ligt?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Konijnenstraat, gezien in de richting van de Elandsstraat. Anneke stuurde twee foto's van de Konijnenstraat maar alleen deze werd niet herkend door Google zoeken op afbeelding.

Ria ging ook nog even kijken hoe het er daar vandaag uitziet en dat viel niet mee. Als u nu denkt dat dit een misplaatste nieuwbouw is, heeft u het mis. Het was altijd een pakhuis en dat is onlangs geschikt gemaakt voor bewoning. Dat bij de verbouwing een paar emmers blauwe verf te pas kwamen, vindt Ria minder geslaagd.

Deze kunnen we meteen toevoegen aan de afdeling "genomineerd voor de sloop".

De goede oplossing kwam van Ria Scharn.

Nog een schilderij..., twee zelfs. De schilderijen zijn al heel lang in bezit van de familie De Jongh. Ze behoren bij elkaar en zijn vanaf hetzelfde standpunt gemaakt. Moeders De Jongh wist waar deze stadsgezichten gemaakt werden en schreef dat achter op de schilderijen. Guus is niet helemaal zeker. Kunt u hem van zijn lichte twijfel bevrijden?

Waar is dit?

Uw oplossing via deze link

Korte Prinsengracht met Eenhoornsluis. Achter de peperbus begint de Haarlemmerdijk. Links net buiten beeld begint de Vinkenstraat.

We hebben Dick de diverse complimenten voor het aantrekkelijke schilderij (van deze minder aantrekkelijke gevelwand) overgebracht.

Ria Scharn vond deze foto uit 1959 met een vergelijkbare toestand van de huizenrij. De peperbus en haringkar staan op dezelfde plaats.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Hieronder een foto van Han Mannaert die even een kiekje maakt van de huidige situatie.

Foto: © Han Mannaert 2016

De goede oplossing kwam van Carol de Vries, Anneke Huijser, Winfried Bij, Ria Scharn, Han Mannaert en Jan Snijders.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Bevrijdingsfeesten 1945..., er wordt weer muziek gemaakt op straat en dan wordt er ook gedanst. Waar?

Waar dansen deze mensen?

Oplossingen graag via deze link. Foto: De Magische Stad

In de hier volgende tekst wordt een onjuiste oplossing (Damrak) gegeven. Ria Scharn bewijst in week 39 dat dit het Singel is t.h.v. de v.m. Appelmarkt.

Wij vertelden vorige week dat het bijschrift bij deze Facebook-foto volgens ons niet deugde. Het zou volgens de 'poster' de Zandhoek voorstellen. Er is niet veel speurwerk voor nodig om vast te stellen dat dit niet klopt.
We hebben twee jaar terug deze straat ook al eens in de quiz voorbij zien komen en daarop bedroevend weinig goede oplossingen gekregen, om niet te zeggen: geen enkele (zie 2014 wk31). Dat was ook deze keer weer het geval. De oplossing luidt: Damrak, in dit geval ter hoogte van de oude Korenbeurs. Die is rechts nog net op de foto te zien. En nee, dat is geen GEB-huisje of walkantoor van een beurtvaarder.

Dit is de situatie zoals gold tot de verbreding van het Damrak in 1873-'75, verkregen door aanplemping van een strook water. Het Damrak werd toen op minimaal 24 meter breed gebracht. Er is een aflevering over de Korenbeurs gemaakt voor het Jaarboek 2015.

Over de geschiedenis van het Damrak verscheen een speciale PDF. Klik de onderstaande omslag om die te lezen.

De goede oplossing, anders dan de redactie verwachtte, kwam van Ria Scharn.

'Carol vaart weer' heette een serie vaarfoto's van Carol de Vries. Zo af en toe doen we er nog een tussendoor. Waar vaart hij hier?

Waar is dit?

Uw oplossing graag via deze link. Eigen foto Carol de Vries

Nieuwe Herengracht met het bruggetje in het Dr. D.M. Sluyspad over de Hortusvijver. Die zogenaamde vijver is het restant van de verbinding tussen Nieuwe Herengracht en Nieuwe Keizersgracht in het verlengde van de Plantage Muidergracht. Het is moeilijker te omschrijven dan aan te wijzen op de stadskaart. De rode pijl is het mogelijke standpunt van de fotograaf.

Dit item is gecorrigeerd n.a.v. opmerkingen van deelnemers. Volgende week een verslag daarvan.

Omdat de naam van het water onder de brug (Hortusvijver) een modern verzinsel is en het eigenlijk om de Plantage Muidergracht gaat hebben we niet moeilijk gedaan over de juiste benaming. Alleen Nieuwe Keizersgracht was fout.

Goede oplossingen kwamen van Roeland Koning, Carol de Vries, Arjen Lobach, Adrie de Koning, Ria Scharn, Hans Goedhart, Justus Houthuesen en Anneke Huijser.

Zoals we al verwachtten kwamen er geen oplossingen.

Pieter Klein stuurde een aantal foto's van de nieuwe Beurspassage. Vooral het interieur is verrassend.

De Weesperpoort was van matige betekenis als het om verkeersstromen gaat. Toch werd het een grote stenen poort in precies dezelfde uitvoering als de Utrechtse- en de Muiderpoort. De naïeve gedachte dat deze gelijkvormigheid de vijand voor de poort zou beletten zich te oriënteren zou best eens een broodje-aap kunnen zijn. Tijdens de Franse overheersing werd de toren verwijderd om een optisch seintoestel te kunnen plaatsen. In 1813, toen de Fransen verjaagd waren, werd dat toestel verwijderd maar de toren is nooit hersteld. In 1851 klonken de eerste geluiden de poort te slopen. Dat werd definitief besloten in 1856 en in 1857 uitgevoerd.

Prent: Pieter Schenk; bron SAA

Voor we het verhaal rond de poort vervolgen moeten we eerst oversteken naar waar men in 1838 het fraaie Weesperbosch, net zo fraai als het Leidsche bosch, besloot te kappen. Amsterdam werd op een tweede spoorlijn aangesloten, de Rhijnspoorweg die via Utrecht en Arnhem naar het industriegebied langs de Ruhr zou voeren.

Tekening: Station Rhijnspoor rond 1850, W.Hekking Jr; bron: SAA

Het werd 1843 voor de lijn in gebruik genomen kon worden. In 1850 werd het stationsemplacement grondig verbouwd en kregen de perrons een gietijzeren overkapping. In 1891 ging de maatschappij op in het Staatsspoor en kreeg het kopstation de naam Weesperpoortstation. In 1939 werd met de opening van het Amstelstation dit deel van het tracé opgeheven en gesloopt.

Foto: Jacob Olie 1902; bron: SAA

Door de aanleg van de Rhijnspoorweg en het daarbij behorende kopstation op het voormalige Weesperbosch werden de mogelijkheden voor normalisatie van de Singelgracht tot nul beperkt. Er werden alleen wat scherpe hoeken van de bolwerken afgestoken waarna een Singelgracht met flauwe bochten overbleef, waarin de vestinggracht nog goed te herkennen is.
Foto: Stadsarchief Amsterdam (SAA)

Lees meer over de omgeving van het Weesperplein en de spoorweg in de PDF over de Grote Wagenpleinen, pp.43-52. Klik de omslag.

In 1856 besloot de Gemeenteraad de poort te slopen, een nieuwe bredere brug te leggen met een barrière aan de binnenkant van de gracht. Stadsarchitect B. de Greef kreeg opdracht een en ander te ontwerpen en in tekening te brengen. Aan weersziijden werd een wachthuis gebouwd met daartussen een afsluitbaar hek van 4½ meter breed. In de wachthuizen kregen de douane (stedelijke belastingen) en de politie een plek. Nadat in 1866 die belastingen afgeschaft waren, kon de barrière verdwijnen. In 1870 verdween het huisje van de douane met het hek. In 1873 werd ook de politiepost gesloopt.

Tekening: J.M.A.Rieke, de situatie is die van 1860, die Rieke naar een stereo-opname van uitgeverij A. Jager maakte. Hij werd pas in 1851 geboren. Bron: SAA

Deze foto van een vernieuwde of verbrede brug (nu officieel Weesperpoort #263 geheten) moet in of niet lang na 1910 gemaakt zijn. De Diamantbeurs op de hoek van de Nieuwe Achtergracht is namelijk al te zien.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De brug zou nog enkele malen verbreed worden totdat niemand meer in de gaten had dat het nog steeds om een brug ging. Onderstaande foto toont de afsluitende werkzaamheden in 1969 aan de Wibautboulevard, ook wel heel cynisch Stalinallee genoemd.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Niets ten nadele van het Anne Frankhuis, maar was deze "uitbreiding" nu werkelijk in deze vorm nodig? Dat vragen duizenden Amsterdammers zich met Anneke Huijser af.

De opengewerkte tekening boven laat zien waar het om gaat: het achterhuis.

Dit was al eerder opgeofferd.

Foto boven: Wikipedia
Tekening links: Eduard Houbolt; bron: Stadsarchief Amsterdam

Van 1960 tot 1962 werd op de plek van Prinsengracht 267-275 een groot studentenhuis gebouwd. Door het succes van het museum werd dit studentenhuis in 1997 alweer gesloopt voor uitbreiding van het Anne Frankhuis.

Woensdag 20 september 1916 Raadslid Dr. Isidoor Vos interpelleert de wethouder Openbare Gezondheid over de roodvonk-epidemie die in de zomer is uitgebroken. Tussen 1 augustus en deze 20ste september kwamen ongeveer 500 besmettingen an het licht. Daarvan eindigde 5 gevallen in het overlijden van het patiëntie. Door personeelsgebrek en plaatsgebrek kunnen niet alle patiënten in ziekenhuizen (i.c. het Wilhelminagasthuis dat de taak inzake besmettelijke zieken van het Buitengasthuis mede overgenomen had) opgenomen worden. Het gehele binnenterrein staat al vol met tijdelijke barakken, er past niets meer bij. Wethouder Jitta was met vakantie en de vragen werden beantwoord door de burgemeester. Die verzekerde Vos en de Raad dat B&W het uiterste deden om de epidemie te bestrijden. Raadslid Nuyens wilde weten waarom de kapitaalinjectie van ƒ80.000,- in 1915 niet had geleid tot meer verplegend personeel en uitbreiding van de capaciteit. En ook dat ondanks de waarschuwingen maanden geleden van ingewijden en experts de situatie uit de hand dreigde te lopen. Nu bleven de minder ernstige gevallen gewoon thuis en konden hun omgeving verder infecteren. Alleen isolatie van de patiënten kon de epidemie stoppen.
Vos zou overigens in 1921 zelf als wethouder Openbare Gezondheid en Armenzorg aantreden. Met een onderbreking van 1928-1933 bleef hij dat tot 1935, m.d.v. dat in de tweede periode de armenzorg ingeruild was tegen onderwijs.

Foto quarantainebarakken: Stadsarchief Amsterdam

Woensdag 20 september 1916 Tijdens de raadszitting wordt een overeenkomst besproken die het Gemeentebestuur met het Staatsspoor sloot. Daarin was besloten tot de bouw van een luchtbrug naast de gelijkvloerse spoorwegovergang Linnaeusstraat. De luchtbrug zou in functie blijven totdat in een campagne van 1937 tot 1939 het Oosterspoor op een verhoogd dijklichaam verlegd werd.
Op YouTube staat een filmpje van de drukte op de bewuste spoorwegovergang. Klik hier

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Woensdag 20 september 1916 - In dezelfde raadszitting wordt ook besloten tot de aanschaf van nog eens 70 motorwagens en 70 bijwagens voor de Gemeentetram Amsterdam (GTA). Uit de tekst hieronder zal blijken dat de uitlevering in 1918-'19 zou geschieden.

Vanaf 1913 kwam een grote serie motorwagens in dienst die de 'tweede generatie' motorwagens van de Amsterdamse tram vormden. Ten opzichte van de 'eerste generatie' (Unions) hadden zij grotere balkons met dubbele deuren, en werden daarom Grootbordessers genoemd. Zij hadden drie zijramen en werden alle gebouwd door Werkspoor. De eerste serie, de 236-300 uit 1913, had een elektrische installatie van AEG te Berlijn (waarin Union inmiddels was opgegaan). Na de levering van de 356-390, ook met een installatie van AEG, stonden zij vanwege hun lagere nummers ook wel bekend als 'lage AEG-ers'.
In 1918-1919 kwam een vervolgserie van nog eens 70 stuks, de 321-390, waarvan de eerste 35 een installatie van Siemens-Schuckert hadden en de tweede 35 weer een van AEG. Vanwege de aanwezigheid van een eerdere serie AEG-wagens werden deze wagens door hun hogere nummers ook wel 'hoge AEG-ers' genoemd. Tegelijkertijd werd een serie bijpassende bijwagens geleverd, de serie 701-880. De Grootbordessers waren vier decennia lang beeldbepalend voor de Amsterdamse tram en reden op bijna alle tramlijnen. Ze werden vanaf 1947 afgedankt. De laatsten haalden, al of niet omgebouwd tot werkwagen, de 60-er jaren.
Bron: Wikipedia Foto: Geheugen van de Amsterdamse Tram

Dit waren de trams met de berucht slechte remmen. Hiermee gebeurden na de oorlog, toen het verkeer in rap tempo drukker werd, veel ongelukken. Van magnetische remmen had nog niemand gehoord. Nu remt het ook beroerd..., metaal op metaal. Bij een beetje regenachtig weer stopte een tram meters voorbij de halte omdat hij slipte over de gladde rails. Elke tram was voorzien van een inrichting om bij een noodstop vlak voor de wielen zand op de rails te strooien. De nieuwe lichting trams, de Blauwen, kreeg remondersteuning en de passagiers werden door borden gewaarschuwd: HOUDT U STEEDS GOED VAST DUBBELE REMMEN.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2016. De keuze '2015' leidt naar de laatste aflevering van 2015, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Wilt u zelf ook eens grasduinen in bijna 400.00 afbeeldingen van Amsterdam? Bezoek het Stadsarchief Amsterdam online.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave