Kees Huyser was de snelste met het juiste antwoord op de vraag van vorige week. Van hem komt dan ook deze nieuwe opgave. De vraag is:

Waar?

Kees heeft een clou van de foto afgesneden. Hij meent dat u ook niet hoeft te Googlen op de firmanamen, dat heeft hij al zonder succes geprobeerd.

Oplossingen via deze link.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Spuistraat 197. De steeg links is het Keizerrijk (foto rechts) en de op de foto afgesloten steeg is de Kaatsbaansteeg. Beide stegen lopen door van Spuistraat tot Nieuwezijds Voorburgwal. De tramrails, die hier en daar voor verwarring zorgden, waren die van de Haarlemse tram (de Kikker) van de NZH.
Beide foto's: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser en Arjen Lobach.

Twee deelnemers werden uitgenodigd een nieuwe opgave voor deze rubriek te bedenken. Niemand wilde en dus is dit de laatste aflevering van de rubriek "Loting" met een foto die ooit door Carol de Vries werd ingezonden. Geen idee waar dit is. U wel?

Waar?

Uw oplossing via deze link.

U bent vorige week ietwat op het verkeerde been gezet. Het deel dat Roel van het origineel had weggelaten zat niet aan de zijkant of zoiets. Hij poetste de Westertoren weg omdat die de plaat tot een weggevertje zou hebben gemaakt. Omdat deze foto niet zo bekend is kwamen er ook maar weinig goede oplossingen binnen. Een veel bekendere foto van de Van Oldenbarneveldtkade is die naar de andere kant gezien.
Op die prentbriefkaart staat paltrok (zaag)molen De Jager nog pontificaal op de Frederik Hendrikstraat. De molenaar kreeg in 1889 de aanzegging af te breken om de Van Oldenbarneveldtgracht tot de Kostverlorenvaart door te kunnen trekken.

De aquarel links is er een uit het schijnbaar onuitputtelijke oeuvre van Herman Missët, gemaakt in 1901 (afb:SAA)

De gemeente was zo "slim" geweest in 1857 de grond aan de molenaar te verkopen. Nu kreeg deze de onteigende grond gecompenseerd door zo'n 240m2 bouwpercelen aan de Van Oldenbarneveldtkade. De molen verdween uiteindelijk pas in 1907 en de gracht is niet doorgetrokken maar gedempt en het geheel heet vandaag Van Oldenbarneveldtplein.

In het onvolprezen boek "De Amsterdamsche Schans & Buitensingel" van Jacobus van Eck (1948) staat bij hoge uitzondering eens een foutje. Hier wordt het bovenstaande verhaal geplakt aan volmolen De Eendracht, die echter - weliswaar vlakbij - aan de Singelsloot (Buitensingel) stond. Op de kaartbijlagen staat weer wel de juiste naam van de molen op de kruising Van Oldenbarneveldtkade-Frederik Hendrikstraat vermeld.

Roel Koning heeft een zeer uitgebreide fotopagina met deze en tientallen andere foto's van de Frederik Hendrikbuurt, zowel historische als nieuwe. Neem eens een kijkje: http://www.studiokoning.nl/Foto_4/Frederik_Hendrikstraat.htm

Goede oplossingen kwamen van Harry Snijder, Kees Huyser, Arjen Lobach, Ria Scharn en Anneke Huijser.

Waar is dit?

Oplossingen graag via deze link. Foto: Stadsarchief Amsterdam

Oude Houthaven in of voor 1907. De steiger met kwakelbrug voert naar een loods waarop een firmabord staat van Ambachtsheer & Van der Meulen.
Kwakelbrug?? Een kwakelbrug is een vaste brug met verhoogd wegdek, zodat hoog opgetaste schuiten toch door kunnen varen. Het is bijna overbodig te zeggen dat alleen voetgangers over zo'n brug kunnen.
Als u gaat Googlen op "kwakelbrug" komt steevast als eerste de Kwakelbrug in Edam op de proppen. Dat is dus geen kwakelbrug maar een ophaalbrug. Deze zal een ooit bestaande kwakelbrug vervangen hebben maar mocht zijn oude naam behouden.

Goede oplossingen kwamen van Wim Huissen, Ger Theuns, Anneke Huijser, Robert Raat, Ria Scharn en Arjen Lobach.

Ook als er gesloopt wordt komt er nog een fotograaf voorbij om dat vast te leggen.

Wat wordt hier gesloopt?

Uw oplossing graag via deze link.

Gemopper! Dit was de zoveelste keer dat de Herengracht ter plaatse van de Beulingsloot en in dit geval de Beulingstraat voorbij kwam. In het midden het kapitale huis Herengracht 401-403. Zo'n solide uitziend pand met deze bouwhoogte is vaak van recente datum. Zo niet dit pand. Het staat al precies zo in het Grachtenboek van Caspar Philips (1767-1770; tekening hieronder) en het is waarschijnlijk nog ouder. Het stamt namelijk uit de Derde Uitleg en komt al als een extra hoog pand op de kaart van Balthasar Florisz (1625) voor.

Het is eigenlijk een dubbel woonhuis, zoals Caspar Philips met de twee stoepen ook aangeeft. In 1659 wordt het opnieuw getaxeerd en vervolgens hoger aangeslagen. Dat zal ter gelegenheid van een verbouwing of uitbreiding zijn geweest. De rooilijn van de Herengracht werd toen gewijzigd, wat o.a. gevolgen had voor het huizenblok tussen Beulingstraat en Heiligewegsburgwal (Koningsplein; lees daarover in de PDF die Verhelinghe). Door diezelfde wijziging werd de voormalige schans langs de wal tot Reguliersdwarsstraat en niet tot Herengracht.

Goede antwoorden kwamen van Roel Koning, Erwin Meijers, Carol de Vries, Arjen Lobach, Jan Snijders, Robert Raat, Ria Scharn en Anneke Huijser.

In de afdeling Miniatuurtjes op de site is een nieuwe PDF toegevoegd over de huisnummeringen die sinds 1796 in Amsterdam zijn toegepast. De laatste van 1876 is nog steeds geldig.
Volg de historische ontwikkeling en lees over de tegenstrijdige doelstellingen van de burger die een huis zoekt en het stadsbestuur dat de huizen en zijn bewoners wil kunnen rangschikken voor belastingheffing en statistieken.

Klik de omslag om te lezen.

Het terugvinden van de plekjes in de stad die George Breitner op schilderijen vereeuwigde is zelden moeilijk. Dit schilderij met een blik vanuit zijn atelier aan de Lauriergracht geeft een huizenrij weer die er vandaag nog ongewijzigd staat.

Een ander hoofdstuk wordt het als de huizen afgebroken zijn. Door de titel weten we dat het schilderij links de Looiersgracht voorstelt, maar waar?

Gelukkig heeft Breitner nog een foto gemaakt waar het rijtje klok- en andere soorten gevels op voorkomt. Dan blijkt het om de oneven zijde 1-19 te gaan. Daarvan zijn de nummers 5-19 afgebroken en door nieuwbouw vervangen.

Foto: Collectie RKD

Als u de Street View links en het schilderij vergelijkt blijken het hoekhuis op de Prinsengracht en de eerste twee huizen ongeschonden te zijn. Ook de halsgevel nr.21 staat nog overeind.

Zo, nou u! Winter in Amsterdam heet het schilderij. Maakt u even een Street View van hoe deze situatie er vandaag uitziet? Stuur 'm a.u.b. via deze link.

Anneke Huijser weet ook precies wat ze hiervoor terug wil zien: een herbouwd Paleis voor Volksvlijt.
Foto links: SAA, foto onder: Roeland Koning

Deze twee foto's tonen de handicap bij herbouw..., het Paleis zal nooit meer in de as van de Sarphatistraat komen.
Foto links: SAA, foto boven: VVAB

Een nieuwe rubriek waar u hopelijk aan gaat deelnemen. Wat steekt u de ogen uit als u door de binnenstad loopt/fiets/rijdt? Wij nodigen u uit ons mee te laten gruwen van wat u een doorn in 't oog is. Alles is goed; laat ons weten waarom u het object zo verschrikkleijk vindt of u schrijft er verder niets bij en wij bedenken zelf wat tekst erbij. Uw reactie a.u.b. via deze link.

Donderdag 16 maart 1916 - De Duitse onderzeeboot UB-13 torpedeert het mailschip SS Tubantia van de Koninklijke Hollandsche Lloyd. Het schip voer onder Nederlandse dus neutrale vlag. De bemanning van de Tubantia was allert en borg fragmenten van de torpedo als bewijsstukken en nam die mee op een reddingsboot. Het schip lag (volgens voorschrift voor neutrale schepen) hel verlicht op de Noordzee voor de Zeeuwse kust voor anker te wachten op daglicht, toen het werd aangevallen. Het SS Tubantia was een snel mailschip dat op Zuid-Amerika voer en op weg naar Buenos Aires. Het was in 1913 gebouwd in Glasgow en had een zusterschip Gelria.

Cartoon door Piet van der Hem

De Duitsers wrongen zich in duizend bochten om onder de verantwoordelijkheid uit te komen, maar boden uiteindelijk aan de £300.000 die het schip gekost had te vergoeden. De maatschappij ging daarmee niet akkoord en na een uitspraak van een internationale arbitragecommissie kreeg ze £830.000 toegewezen.

https://en.wikipedia.org/wiki/SS_Tubantia

Er volgde een ware goudkoorts onder professionele en amateurbergers. Er zou een schat aan gouden munten en juwelen aan boort zijn, die de Duitse keizer in veiligheid zou willen brengen. Tot 1936 deden zes grote bergingsmaatschappijen en vele amateurs vruchteloze pogingen de schat te bergen. Pas in 1991 lukte het een Belgische amateurploeg het schip te bereiken. Zij hielden de kaken stijf op elkaar over wat ze gevonden hadden.

http://www.greatwar.nl/frames/default-tubantia.html

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2016. De keuze '2015' leidt naar de laatste aflevering van 2015, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Wilt u zelf ook eens grasduinen in een kwart miljoen afbeeldingen van Amsterdam? Bezoek het Stadsarchief Amsterdam online.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave