Arjen Lobach was de snelste met het juiste antwoord op de opgave van vorige week en dus was het aan hem een nieuwe te bedenken.

Waar is dit?

O, jazeker was dit tot helemaal niet zolang geleden in Amsterdam en ook binnen de Singelgracht.

Oplossingen via deze link.

Foto: Stadsarchief Amsterdam (SAA).

Dit is de Electriciteitscentrale Oost, de eerste die de Gemeente Amsterdam in 1903 voor eigen rekening opende. Daarvoor waren het steeds particulieren die voor electriciteit zorgden.
De fotograaf stond hier in de Sarphatistraat en keek over de Plantage Muidergracht en het Entrepotdok naar de centrale. Die had zijn adres op de Hoogte Kadijk

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anthony ?? en Jan van der Hoeve. Jan wist zelfs te vertellen dat het eigenlijk de kolenopslag (én stookruimte -red) van de centrale betreft en net als Anthony berichtte hij dat de architect van Aquartis Liesbeth van de Pol is. Gedeeltelijk goede oplossingen kwamen van Anna Denekamp en Aschwin Merks, die wel de juiste locatie benoemden maar dachten dat het gebouw dat van Museum Energetica moest zijn.

Dit is het fotogedeelte van een prentbriefkaart. Dolf van Wijngaarden stelt u de volgende vraag:

Welke zijstraat komt hier op welke gracht uit?

Uw oplossing via deze link.

Ook u kunt afbeeldingen insturen als opgave voor deze rubriek. Graag via deze link.

Ach, wat was dat veel mooier dan wat er vandaag staat. Dat is de hartekreet die vaak "geslaakt" werd bij het oplossen van deze quizfoto. We kijken vanaf de Stadhouderskade de Vondelstraat in. Niets is er van over. Rechts staat nu het AMVJ-gebouw en links het Marriott Hotel. Het blokje van drie huizen met pseudo-trapgevels is van de hand van Pierre Cuijpers die er ook in gewoond heeft. Ook weg! Links en rechts zien we aanzetten van een toen nog groener Leidsebosje. Dezelfde foto blijkt ook in de Beeldbank SAA aanwezig.

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Fons Baede, Ria Scharn, Aschwin Merks en Anna Denekamp.

Net buiten de Singelgracht maar heel Amsterdams.

Weet u wat dit was en waar het stond?

Oplossingen graag via deze link.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Herman Missët werd weer eens opgetrommeld om vast te leggen wat gesloopt zou worden. We zien hier Singel 242-256 dat in twee delen plat ging voor de bouw van de Nederlandsch Indische Handelsbank, op de hoek met de Raadhuisstraat. U leest er meer over in de PDF over de verkeersdoorbraak Raadhuisstraat op pag.27. Daar vindt u ook nog een tekening van Missët van de zijkant van Singel 242 aan de Raadhuisstraat.

Er zit zelfs een foto van het rijtje huizen in de Beeldbank. Die foto is wel wat vroeger gemaakt dan de aquarel van Missët, want de Warmoesgracht is dan nog niet gedempt; dat zou in 1894 gebeuren als een der eerste werken van de verkeersdoorbraak. Het verdwijnen van de huizen had niets met de demping te maken. De bouw van het eerste deel van de bank vond plaats in 1909-1910.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen niet binnen.

Vast een vergissing van Carol de Vries. Deze foto zat tussen een bulk recente foto's van Amsterdam. U kent ze wel, die foto's van zijn vaartochten en wandelingen. Dit was een vreemde eend in de bijt.

Waar is dit?

Uw oplossing graag via deze link.

Links Spuistraat 2-4, dan het begin van het Hekelveld met daartussen de nog nauwe doorgang naar het Kattegat. Op het Hekelveld houden twee oude pandjes dapper stand tussen hoog-hoger-hoogst oprijzende bebouwing met die van Het Vrije Volk als hoogste.

Goede antwoorden kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach en Ria Scharn.

Vorig jaar in week 15 kondigden we een uitgebreider stuk aan over de Da Costabuurt die ook wel Réveilbuurtje wordt genoemd. Ria Scharn is geboren in die buurt en zij wierp zich op een beschrijving ervan. Het is zowaar een heel document geworden dat binnen de site is opgenomen als onderdeel van de 19de-eeuwse stadsuitbreiding.

Klik de omslag om te lezen.

Zoals vorige week gemeld was dit stuk geïnitieerd door Roelof Weide die het resultaat helaas niet meer heeft mogen zien. Zijn weduwe schreef ons na lezing dat hij hiermee "heel blij zou zijn geweest".

Dit jaar is het 100 jaar geleden dat het eerste deel van het Scheepvaarthuis werd opgeleverd. In het Stadsarchief Amsterdam bevindt zich een map met 94 tekeningen van het Scheepvaarthuis. De inhoud werpt nieuw licht op het ontstaan van de bouwstijl. Het Scheepvaarthuis was het eerste grote bouwwerk in Amsterdamse Schoolstijl, dat precies honderd jaar geleden werd opgeleverd, en bij welke gelegenheid de stroming zijn naam kreeg. De tekeningen geven onder meer inzicht in de rolverdeling tussen Joan Melchior van der Mey, Piet Kramer en Michel de Klerk.

Lees meer...

De afbeelding links is het ontwerp voor een tapijt. Bron: SAA

De Dam in 1895, zoals gefotografeerd door Jacob Olie. Er staan diverse vervoermiddelen op de foto waaronder midden een paardentram en rechts een zogenaamd "aapje". Dat was de voorloper van de taxi. Daar hoorde een koetsier in "uniform" bij, de aapjeskoetsier met hoge zijje.

Foto boven: Stadsarchief Amsterdam

Foto links: pinterest.com

De oplossing van het raadsel, waar de koets hier reed, was veel eenvoudiger dan gedacht. De eerste die dat meldde was Arjen Lobach, die enigszins verbaasd schreef: "het staat er toch? Amstel 342". Deze keer stond de muurreclame (van de NZHReddingMij) op het pand zelf. Het huis links is de villa van Van Eeghen op Amstel 344, inmiddels verdwenen. Er tussenin het begin van de Maarten Jansz Kosterstraat. Amstel 340-342 verdween eveneens en maakte plaats voor een nieuw dubbelpand met appartementen boven en een garagebedrijf onderin.

Deze foto stuurde Arjen om te illustreren hoe de situatie was. Het water van de Amstel blijft rechts net buiten beeld. Deze foto werd wel ruim 40 jaar vroeger gemaakt, dus er zijn wat veranderingen op te merken. Op het tracé van de Kosterstraat staat bijvoorbeeld nog een aanbouwtje aan nr.344 vast, dat op de rijtoer-foto verdwenen is. Maar het balkon van 340 is nog ongewijzigd. Achter de bomen is de Achtergracht.

Goede antwoorden kwamen van Arjen Lobach, Aschwin Merks en Ria Scharn.

Daar is'ie dan toch. Een mislukt gebouw in de Amsterdamse binnenstad. Interessant ontwerp op de verkeerde plaats! Iedereen die de eeuwenoude relatie tussen Nieuwezijds Voorburgwal en de Nieuwezijds Kolk kent, weet dat dit niet kan. Je mag dit pleintje niet afsluiten. ABN-AMRO was destijds de arrogante projectontwikkelaar die zelfs wist te beletten dat er behoorlijk onderzoek gedaan werd naar de werkelijke omvang van de gevonden dwangburcht. Het oudste stukje Amsterdam met de mogelijkheid de eerste poort op de Nieuwendijk te ontdekken. Ook al was de vondst dan niet het kasteel van de Heren van Amstel, de moeite waard was nader onderzoek zeker geweest. Daar staat nu die domme bunker bovenop, die tegenover het Korenmetershuisje staat. ABN-AMRO is later aan zijn hoogmoed gesneuveld, maar als u denkt dat ze een toontje lager zingen.... Lees over de Nieuwezijds Kolk en de vondsten.
Afbreken dit monstrum en aan de Zuidas weer opbouwen.

Wat steekt u de ogen uit als u door de binnenstad loopt/fiets/rijdt? Wij nodigen u uit ons mee te laten gruwen van wat u een doorn in 't oog is. Alles is goed; laat ons weten waarom u het object zo verschrikkelijk vindt of u schrijft er verder niets bij en wij bedenken zelf wat tekst erbij. Uw reactie a.u.b. via deze link.

Woensdag 19 april 1916 - De Gemeenteraad beslist dat de Spaarpotsteeg, tussen Vijzelstraat 13 en 15, verkocht kan worden aan broodfabriek Paul C. Kaiser. Die bezat de panden Vijzelstraat 9-13 in een complex dat - net als de Spaarpotsteeg - tot de Sint Pieterssteeg reikte.

De broodfabriek van de van oorsprong Rotterdamse beschuitfabriek zou later opgaan in Carel's Broodfabrieken met een hele keten van filialen.

Woensdag 19 april 1916 - Protestvergadering van Amsterdamse bakkers vanwege het verbod op het bakken van wittebrood. Toen in 1914 de graanoogst jammerlijk mislukte kocht de regering in Amerika op grote schaal tarwe. Het duurde echter tot dat ter beschikking kwam van de bakkers en dat leidde tot tekorten. De distributie van graan en meel werd een zaak van een Rijksbureau. Die reserveerde ook een deel van de als veevoer verbouwde rogge voor menselijke consumptie. Minister Posthuma bedacht de voorlopige oplossing: ‘Voor gezonde lieden verdient het aanbeveling het verbruik van wittebrood door dat van bruinbrood te vervangen. Het is gebleken, dat wanneer daarin op oordeelkundige wijze ook een zeker percentage rijstemeel wordt verbakken, dit noch aan de voedingswaarde, noch aan de smaak afbreuk doet.’
Wat in 1914 nog een aanbeveling was, werd in 1916 (landelijk) via een wet dwingend opgelegd. Er kwam een verbod op het bakken van wittebrood. Bij overtreding werd beslag gelegd op inventaris en voorraden. Vanaf 2e Paasdag (24 april) was er in Amsterdam alleen nog bruinbrood (regeringsbrood) verkrijgbaar.

En tot slot valt in april 1916 nog te melden dat door de minister van Oorlog goedkeuring verleend werd voor de aankoop van grond in de buurt van Fort Schiphol. Hier werd, aan de rand van de Stelling van Amsterdam, een militair vliegveld ingericht. In augustus van dat jaar was het terrein van 16,5 hectare geschikt gemaakt om als vliegveld te dienen en waren vier houten loodsen geplaatst. Op 19 september landden drie vliegtuigen van de LVA op Schiphol, waarmee het vliegterrein in gebruik werd genomen. Het veld bleek al gauw te klein en gedurende de Eerste Wereldoorlog werden aanliggende percelen gevorderd. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog was de oppervlakte van Schiphol toegenomen tot 76 hectare. Pas in 1920 zou het vliegveld voor de burgerluchtvaart vrijgegeven worden.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2016. De keuze '2015' leidt naar de laatste aflevering van 2015, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Wilt u zelf ook eens grasduinen in een kwart miljoen afbeeldingen van Amsterdam? Bezoek het Stadsarchief Amsterdam online.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave