De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Ria Scharn. Ze had de oplossing voor beide foto's. Van haar komt deze week de nieuwe opgave. De vraag is:

Waar?

Oplossingen via deze link

Foto A: Kruising Plantage Middenlaan en Plantage Kerklaan. Links onder de bomen piept Natura Artis Magistra tevoorschijn.

Foto B: Prinsengracht 42-44 tussen een heleboel afbraak. De brug is de Prinsensluis (#60) vóór de Prinsenstraat. Rechts van nr.42 begint de Anjeliersstraat. Een paar weken terug waren we op de Prinsengracht aan de andere kant van de Anjeliersstraat op "bezoek".

Han Mannaert pakte de camera en schoot gauw een plaatje van de huidige situatie (foto onder). Ria Scharn deed een Street View bij haar antwoord.

Van diverse deelnemers kregen we te horen dat het café tegenover de brug Het Bruine Paard heet. Hans Goedhart was zo bereidwillig even uit te leggen waarom dat café zo heet: "Volgens de overlevering heeft het cafe die naam te danken aan het feit dat een uitrukkende brandweerwagen, in die tijd nog getrokken door twee paarden, uit de bocht vloog omdat het had geijzeld. Een van de paarden kwam daarbij het pand binnen door de pui". Lees meer over de brandweerkazerne aan de overkant in de jaarboekbijdrage over het Nieuwezijds Huiszittenhuis.
Op de foto de bewuste brandweerwagen; bron: SAA

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn(2x), Roeland Koning (2x), Anneke Huijser (2x), Han Mannaert, Hans Goedhart, Anna Denekamp, Arjen Lobach, Wim Huissen en Ad Tiggeler (2x). Het viel op dat de Prinsengracht meer belletjes deed rinkelen dan de Plantage. Omdat de antwoorden op de duo-opgave meestal apart kwamen, kan het best zijn dat er iemand in het lijstje vergeten is. Sorry alvast.

Een grensgeval, als u begrijpt wat we bedoelen.

Waar is dit?

Uw oplossing via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Leidseplein, eind 19de eeuw. Links van de Leidsestraat (midden) Leidseplein 2-4-enz. Het grote gebouw op nr.2 is de Leydtse Herberghe. Wij kennen het beter als een pand van de ABN en tegenwoordig als Le Pub. Rechts van de Leidsestraat de nrs.1-3-enz. Nrs. 1-3 werden in 1920 gesloopt voor de bouw van Maison de Vries, u beter bekend als het KLM-gebouw en vandaag H&M. Lees nog eens wat er in week 43 van 2015 over deze hoek van het Leidseplein verteld werd. Zie daar onder Metamorfose.

Goede oplossingen kwamen van Robert Raat, Arjen Lobach, Otto Meijer, Anneke Huijser, Cor Fijma en Anna Denekamp.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link.

Waar?
Hoe heette - ten tijde dat de foto gemaakt werd - de kade rechts en wat gebeurt er vandaag op de kade links?

Oplossingen graag via deze link.

R.K. Jongensweeshuis aan de Lauriergracht 105 (nu: De Platanen). We kijken in de richting van de Elandsstraat, waar het weeshuis een achteruitgang had. Als u over de geschiedenis van dit weeshuis wilt lezen klikt u hier.

Prent door Petrus Schenk ±1705; bron: Dick van der Kroon

Adrie de Koning meende dat het 't R.K. jongensweeshuis wel moést zijn, maar hij miste de markante pomp op het binnenterrein en twijfelde toch ietwat. Niet nodig! Op de prent van Fouquet (links) staat de pomp wel afgebeeld, net als op de recente foto hierboven. Oplossing: er zit meer dan 70 jaar tussen het uitbrengen van beide prenten.

Afbeelding: Stadsarchief Amsterdam

In 1913 werd op dezelfde binnenplaats een zanghulde gebracht tijdens een bezoek van kardinaal Van Rossum. Arjen Lobach ontdekte op de foto van dit jongensweeshuis wel erg veel meisjes. We nemen maar aan dat speciaal voor dit hoge bezoek de meisjes van het Maagdenhuis met de jongens bijeen gebracht waren.

Foto: Johannes B. Bickhoff; bron: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Robert Raat, Minne Dijkstra, Anneke Huijser, Ria Scharn, Hans Goedhart, Arjen Lobach en Adrie de Koning.

Deze week weer een foto van Carol de Vries. De naam van het café-restaurant is geblurrd.

Waar is dit?

Uw oplossing graag via deze link.

Reguliersgracht met de brug (#31) in de Herengracht. Door de boog zien we de wallekant van het Thorbeckeplein, het gedempte deel van de Reguliersgracht.
Otto Meyer was zwaar teleurgesteld..., zijn geboortehuis valt net buiten de foto.

Goede oplossingen kwamen van Robert Raat, Ria Scharn, Otto Meyer, Anneke Huijser en Arjen Lobach.

Op het Velehanden project Amsterdamse Monumenten beschrijven vrijwilligers foto’s uit de collectie van Monumentenzorg voor de Beeldbank van het Stadsarchief: http://www.beeldbank.amsterdam.nl/
Meedoen is leuk èn leerzaam. Nieuwe deelnemers zijn altijd welkom! Kijk op: https://velehanden.nl/berichten/index/index/project/amsterdam_tagging

Het team van Vele Handen vraagt of u weet wat dit is. Het gaat om een aantal bouwfragmenten dat Han van Gool in 1976 voor Bureau Monumentenzorg fotografeerde. Het is helemaal niet gezegd dat beide foto's iets met elkaar te maken hebben. Alles is welkom, bijvoorbeeld of u een idee hebt wat hier voorgesteld wordt of weet waar de foto's genomen zijn. Zelfs suggesties of vermoedens zijn deze keer welkom. Ze zullen allemaal doorgestuurd worden.

Weet u wat dit is en/of waar dit vandaan komt?

Uw antwoord graag via deze link.

Amstel 7, dat met het Diaconessen-weeshuis (Amstel 1) en nog een hele rits huizen - waaronder het vm. joodse jongensweeshuis Megadle Jethomim op nr.21 - plaats moest maken voor de Stopera.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De kade langs de Amstel ontstond door plempen in de periode 1881-1883 t.g.v. het dempen van de Leprozengracht en de herbouw van de Blauwbrug. De oorspronkelijke houttuinen van Vlooienburg, die op hun beurt in 1626 geplempt waren, werden al eerder bebouwd met inpandige huizen die alleen vanuit de Zwanenburgerstraat toegankelijk waren. Nu konden ze een eigen ingang krijgen.
Meer over het ontstaan van de kade langs dit deel van de Amstel leest u in de PDF over Casino-Huize Bob pp.3-4.

Op deze foto is meer van de gevelwand Amstel 1-9 te zien. Op nr.7 weer het portiek met boog. Nr.9 heeft een uitbouw over de hele diepte van de tuin.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Ria Scharn ontdekte in de Beeldbank een foto van waarschijnlijk dezelfde fotograaf die in elk geval diezelfde dag gemaakt werd en die wèl beschreven is. Klik hier om te bekijken.

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn en Martin Ex.

Een dubieuze schipbreuk in 1563 van een Amsterdams schip voor de kust van Engeland. Gerrit Lambertsz liet zijn schip willens en wetens 'vergaan' om de kostbare lading achterover te kunnen drukken.

Ilja Mostert voegde weer een aflevering toe aan zijn serie Amsterdams Verleden. Klik de afbeelding links om die te lezen en kijk daar ook nog even in de rechtermarge of u een eerder uitgebracht aflevering gemist hebt.

Van een overbekende prentbriefkaart is het negatief in het Stadsarchief bewaard gebleven, zij het zwaar gehavend. Hiervan werd ooit een nieuwe afdruk gemaakt en in hoge resolutie gescand. U kunt die zelf bekijken en verder inzoomen om alle details goed te bekijken. De originele opname is gemaakt door A.T.Rooswinkel in ±1877 voor prentbriefkaart-uitgever Douwes. De foto is daarom de moeite waard, omdat hier de noordwand van de Dam nog in zijn oude staat te zien is, met de vestiging (factorij) van Van Gend & Loos en café De Bisschop (achter Naatje). Links is ook nog de factorij van het Rhijnspoor in werking. Daarover ging het in week 48 van het Jaarboek 2015. Rond Naatje twee omnibussen. Die met de bestemming Hollandsche Spoorweg (HIJSM) is bedoeld voor personenvervoer naar station Willemspoort, dat de AOM in 1874 startte. Er kunnen ook passagiers op het dak zitten, waarvoor een buitenwaartse trap te zien is. Dit geheel lijkt sprekend op de twee omnibussen waarmee de AOM in 1872 zijn dienst Dam-Plantage begon (bekijk). Ook de tweede omnibus op de foto bood de mogelijkheid op het dak plaats te nemen en bij inzoomen kunnen we zelfs zien dat daar 16 personen op pasten. De koetsen lijken overigens sprekend op elkaar. Over de AOO en de AOM leest u meer via Geheugen van de Amsterdamse Trams.
Het op de foto zichtbare gebouw werd in 1892 gesloopt en vervangen door een nieuw gebouwd winkel/woon/kantoorpand. Op de hoek met de Nieuwendijk (Dam 4) streek Magazijn Nederland van Jacques N. Kattenburg neer, met kleding die voor een deel in eigen fabriek in Amsterdam-Noord (Hollandia-Kattenburg) werd vervaardigd. Over Kattenburg, zijn familie, winkels en fabriek leest u in Ons Amsterdam Online.

Beide afbeeldingen: Stadsarchief Amsterdam

In week 25 was het "Huis met de Vazen" onderwerp van de fotoquiz. Zoals gewoonlijk schreven we een paar regels over dat huis bij de uitslag in week 26. In Ons Amsterdam jg.39 (1987) stond een uitgebreid artikel over dit huis met een aantal interieurfoto's en een van de enorme tuin. Verder nog tekeningen van wèl en niet-uitgevoerde gevelontwerpen. Het artikel werd geschreven door P. Luykx en het komt nog niet in het dossier van gedigitaliseerde artikelen op de site van Ons Amsterdam voor. Daarom hebben we dat zelf gedaan en als u hier klikt kunt u het artikel lezen.

Ria Scharn schrikt zich nog elke keer een hoedje als ze met de tram het Weteringcircuit passeert en dit gebouw opduikt. "Verschrikkelijk toch? Ik vraag me niet eens meer af wie zulk soort gebouwen bedenkt, maar wel welke malloten toestemming geven om dit te bouwen".
In de bijdrage van week 40 voor het Jaarboek 2015 was deze plek ook al onderwerp. Het ging toen om de eerste ambachtsschool in Amsterdam. Die kwam via Oudezijds Voorburgwal en Gravenstraat op deze plek terecht. Hier was Jacob Olie nog vele jaren tekenleraar. Klik de afbeelding om te lezen.

Wat steekt u de ogen uit als u door de binnenstad loopt/fiets/rijdt? Wij nodigen u uit ons mee te laten gruwen van wat u een doorn in 't oog is. Alles is goed; laat ons weten waarom u het object zo verschrikkelijk vindt of u schrijft er verder niets bij en wij bedenken zelf wat tekst erbij. Uw reactie a.u.b. via deze link.

Maandag 31 juli 1916 - Bij vijf werkgevers gaan in totaal 75 grondwerkers in staking. Allen zijn georganiseerd, meer dan de helft (40) bij de grondwerkersvereniging "Helpt Elkander". Het zou niet de moeite van het vermelden waard zijn als niet deze kleine staking zich als een olievlek over het land uitspreidde en een groot deel van de zgn. bouwvakken plat legde. Die maakten door de oorlog een moeilijke tijd door, die door de werkgevers op het personeel afgewenteld werd in de vorm van verslechterende arbeidsvoorwaarden. Beide partijen speelden hoog spel. Per 5 augustus werd ontslag aangekondigd als het werk niet hervat werd, de bonden hielden de poot stijf. Uit collectes werden indrukwekkende fondsen (stakingskas) bijeengebracht. De georganiseerde werkgevers trokken één lijn, maar werden onderuit gehaald door hun niet-georganiseerde vakbroeders. Die werkten gewoon door, hadden zelfs meer dan normaal veel werk en zullen niet te bevroren geweest zijn tijdelijk wat 'extra personeel' aan te trekken. De staking zou acht weken gaan duren en eindigen in een volslagen fiasco voor de werkgevers. Toen de onderhandelingen afgesloten waren kregen de grondwerkers zelfs meer loon en kortere werkweken, nl. 9 uur per dag, 8 uur in de winter en zaterdagmiddag vrij. Werkuitval bij slecht weer werd gecompenseerd, bij ziekteverzuim werd zes weken doorbetaald, er kwam een minimumuurloon (ƒ0,34, per 1-02-1917 ƒ0,35). Als er bij slecht weer niet gewerkt kon worden kregen de grondwerkers 70% van hun loon uitbetaald. Als er niet gewerkt kon worden door gebrek aan materialen zelfs 100%. Bij overwerk, nachtwerk en zondagsarbeid zou vortaan extra loon betaald worden. Dagblad De Tribune juichte: "Na 8 weken van hardnekkigen strijd moesten de patroons hun hoofd buigen voor de werklieden".

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2016. De keuze '2015' leidt naar de laatste aflevering van 2015, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Wilt u zelf ook eens grasduinen in een kwart miljoen afbeeldingen van Amsterdam? Bezoek het Stadsarchief Amsterdam online.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave