De eerste met het goede antwoord op de vraag van vorige week was Lidy Vendrik. Van haar komt dan ook de nieuwe opgave. De locatie is in diverse vormen eerder voorbij gekomen. De vraag is simpel:

Waar is dit?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dit is de Kloveniersburgwal, het eerste blok huizen tussen Nieuwmarkt en de Klovenierssteeg. Arjen Lobach merkte op dat die steeg ten tijde van fotograferen nog Watersteeg heette. De gang op de foto voert naar het inpandige nummer 13.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Lidy Vendrik, Arjen Lobach, Otto Meyer, Rob Heida, Han Mannaert, Harry Snijder, Robert Raat en Age van der Veer.

Lidy Vendrik kon niet kiezen welke foto de opgave van de week moest worden. Dit is haar tweede keuze.

Waar is dit?

Laat het ons weten via deze link

Foto: collectie Edd Simons

Peter van der Putten haalde opgelucht adem. Zijn hulpverzoek, dat door de redactie tot keuzevraag van de week gebombardeerd was, heeft toch nog de oplossing gebracht. We kijken hier over de Binnen-Amstel naar Amstel 21-23, het Nederlandsch Israëlitisch Jongens Weeshuis Megadlé Jethomim.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De enige goede oplossingen kwam van Arjen Lobach.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Opvallende belangstelling voor deze plek. Waar is dit en wat was er hier gebeurd?

Waar is dit?

Wat was er gebeurd dat zoveel mensen naar deze plek trok?

Welk jaar moet dit dan geweest zijn?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Deze foto is in 1929-'30 gemaakt op het Frederiksplein, na de brand die het Paleis voor Volksvlijt in de as legde. De puinhopen zijn reeds omgeven door een schutting.
De twee huizen waarom gevraagd werd zijn Fredriksplein 48-50 en 52. Het dubbelpand 48-50 is opgegaan in de kantoorkolos van BP (later: Amsterdam Internet Exchange). Nr.52 heeft een nieuwe gevel gekregen. Het hoekpand nr.54, op de foto achter een boom, staat er nog steeds zo bij. Het Paleis voor Volksvlijt werd in de nacht van 17 op 18 april 1929 door brand verwoest.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Otto Meyer, Ria Scharn, Jos Mol, Harry Snijder, Age van der Veer en Adrie de Koning. Dat de huizen aan het plein staan en niet aan het Westeinde hebben we de deelnemers niet kwalijk genomen. Het staat zelfs verkeerd in de Beeldbank.

Een wel heel oude foto van Amsterdam, uit de begintijd van de fotografie, waarschijnlijk vóór 1860. Veel staat er niet meer overeind van wat hier te zien is. Het water dat rechts op de gracht uitkomt zal de oplossing wel brengen.

Welk water komt hier op de gracht uit?

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De bebouwing in de achtergrond moest de oplossing brengen. We kijken van (Westelijk) Stationsplein richting Singel/Droogbak. Het meest rechtse pand is het Administratiegebouw van de HIJSM aan de Droogbak, ook bekend als het Kadaster. Helemaal links Singel 16, jarenlang de vestiging van kantoorbenodigdheden-handel Ahrend maar in basis de brouwerij 't Claverbladt. Lees over dit laatste pand meer in Middeleeuwse brouwerijen in Amsterdam p.16.
Nu hebben we al eerder onbekende markten in deze quiz gezien. Ook deze locatie is onbekend als marktplaats. Weet iemand welke markt dit was?

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Jos Mol, Wim Huissen, Ria Scharn, Otto Meyer, Robert Raat, Maaike de Graaf, Kees Huyser, Harry Snijder en Adrie de Koning.

...de oude Kapershuizen

Waar de bijnaam van de panden vandaag komt is niet bekend en eerlijk gezegd is er ook maar één bron voor, namelijk de aquarel van Wilm Steelink hiernaast.

Carol de Vries woont er tegenover en weet dat ook de huizen 8 en 9 nog bestaan, ook al zijn ze hevig verbouwd en niet zo fraai gerestaureerd als nr.5. De drie huizen aan de andere kant van de Panaalsteeg waren decennialang als onderstuk aanwezig en zijn pas zeer recent door nieuwbouw vervangen. Daarbij werd meteen de Panaalsteeg geminimaliseerd om meer diepte voor de nieuwbouw te hebben.

Aquarel: Stadsarchief Amsterdam

...CAPI Klaverstraat 115

Wij lieten in week 29 in de rubriek 'Met de camera op pad' een foto zien van het pand dat C.A.P. Ivens had gekocht om er een foto-speciaalzaak in te vestigen. Dat was Kalverstraat 115 en dat zou ingrijpend verbouwd worden. We willen u niet onthouden hoe het er na die verbouwing uit ging zien. Bij deze...

Hoe smaak in een eeuw veranderen kan.

...de Grote en Kleine Vleeshal

Het is me wat met die vleeshallen. Een paar jaar na het in gebruik nemen van de St. Pietershal als vleeshal werd de kapel van het St. Margarethaklooster ook als vleeshal ingericht. Dat klooster lag iets zuidelijker dan de St. Pietershal en vandaag kent u het als het Brakke Grond-complex. Ook die kapel had een bovenverdieping en die kwam in gebruik bij de medische afdeling van het Atheneum Illustre. Er kwam een heuse snijzaal, het Theatrum Medicum. Dat moet u kennen door de anatomische les van professor Tulp, een schilderij dat op deze bovenverdieping gesitueerd is.

Prent± Stadsarchief Amsterdam

De andere helft van de bovenverdieping werd gebruikt door de rederijkerskamer d’Egelantier, met als motto “In Liefde Bloeyende”. Prominent lid van deze kamer was Gerbrandt Adriaensz Bredero, sterker nog…, de kamer dreef op de roem van het voornaamste lid en die buitte dat flink uit. De rederijkers waren niet gelukkig met hun buren en dat zal wel iets met lijkenlucht te maken hebben gehad. Ze hadden voldoende invloed bij de Vroedschap dat de snijzaal naar het Waaggebouw verplaatst werd. Ook die locatie was niet ideaal en toen in 1639 de rederijkers verhuisden, trokken de medici weer naar de bovenverdieping van de Kleine Vleeshal. Nu namen ze de volledige bovenverdieping in gebruik. Het aantal studenten nam sterk toe en men bedelde bij de Vroedschap om een oplossing. Het Waaggebouw, waar de gildeverblijven van de medici al waren, lag voor de hand. De stad liet tussen de vier hoektorens van de Waag een nieuwe snijzaal maken in de vorm van een amfitheater. Daarboven kwam een nieuwe koepel met daglicht (3D foto Google Maps). In 1690 vertrokken de medici definitief uit de Kleine Vleeshal.
Deze twee vleeshallen worden permanent met elkaar verwisseld, soms door autoriteiten die beter moesten weten, zoals in Amstelodamum. Jan Wagenaar, de 18de-eeuwse stadschroniqueur, laat geen twijfel en beschrijft de locaties zoals wij dat hierboven deden. Hij laat het verhaal gepaard gaan met een gravure waarop het nog eens staat aangegeven (zie ets hierboven).

oordesemd van Amsterdamsheid is Gijsbreghtje. Hij stiefelt graag door het oude centrum en geniet van de Mokumers en de gebouwen. We hebben het wel over de jaren vóór de overname door de toeristenlegers. Gijsbreght kon tijdenlang op een bankje zitten in een Mokums parkje of juist over de oude wallen drentelen en een kletspraatje maken met een paar klussende gabbers.
Zijn eerste baantje had ie als meester op een kakschooltje in de Keucheniusstraat. Hij woonde toen zelf vlakbij de Muiderpoort. Met de fiets toog Gijsbreght dan, ’s morgens in alle vroegte, genietend door de nog slaperige stad, en nam elke keer weer een andere gracht of steeg.
Zo’n ochtendrit was meestal aangenaam, behalve als je bij het verkeerslicht achter de zwarte wolken verspreidende uitlaat van de dieselstadsbus van het GVB - toen nog zónder katalysator of roetfilter – belandde. Maar goed, naast stadsgezichten en stadsgeluiden, horen allerlei geurtjes en luchtjes horen er ook bij; je róók toen nog de Heinekenbrouwerij en bepaalde andere bedrijfjes, alsmede de verse koffie van Rita Corita en wist, eventueel geblinddoekt, precies waar je je bevond.
In de havens moet het eeuwen geleden - naast vuil en menselijk afval - ook (h)eerlijk naar touw en teer hebben geroken, bedacht Gijsbreght zich, en hij besloot zijn ritten naar zijn werk weer eens te verleggen;voortaan zou hij een paar weken langs de Ruijterkade naar zijn werk peddelen. Lekker uitwaaien en de brakke IJ-lucht tot je nemen.
‘Wat een energie,’ zei ze, en zette het gas even uit.

Dat bleek een goed idee. Kijken naar de Amsterdammers die op en van de Tolhuispont  stapten. Een gezellige drukte. Kijken naar grote schepen uit den vreemde die langzaam en statig van West naar Oost en vice versa gleden. Het verzette de gedachte en de dopamine stroomde vrijelijk door de haarvaten.
Zijn schooltje trad hij binnen zonder zorgen en met hernieuwde energie. En af en toe legde hij de taallessen efkes stil om aan al die gretig luisterende Ciskes-de-Ratjes  te verhalen over Ketelbinkie en de Scheepsjongens van Bontekoe. ‘Meester ruikt naar de wind!’ zei Sjakie Willemse toen hij aan meesters tafel stond voor de rekenuitleg.
In de pauze staken de kinderen van de school onder leiding van meester Gijs de van Hallstraat over om, zoals elke dag, te voetballen en te schommelen in de speeltuin op het van Beuningenplein. De andere meesters en juffen vonden het wel best zo. Hoe kwam die meester Gijs toch aan zoveel energie?
Meester Gijs raakte een ietsjepietsje verslaafd aan de IJ-luchten. Hij besloot ook op de terugweg het IJ aan te doen. Dan kon ie zijn hoofd lekker leegmaken, en dan zag je alles weer eens van de andere kant.
Thuisgekomen, zette hij zijn fiets weg en liep de keuken binnen. Daar kuste hij Mevrouw Gijsbreght.’Wat ruik je lekker,… wind en zon en ozon,…hmmm,…en nóg iets!’ ‘Klopt!’ zei hij
en tilde haar spontaan op.

Bij de foto's:

1. Lekkere IJ-luchtjes en de pont

2. Hier was/is de ingang van de school

3. De speeltuin op het van Beuningenplein in vroeger tijden

Woensdag 15 augustus 1917 - Het Rijksbureau voor kolendistributie eist van Amsterdam maatregelen om tot een drastische vermindering van kolengas te komen. De raadsleden De Miranda, Loopuit, Polak, Van Kuykhoven en Wollding dienen daarop een motie in waarin zij B&W uitnodigen tot rantsoenering van gas voor particulieren op basis van de gezinssamenstelling over te gaan. De Raad stelt voor om de café's nog eerder te sluiten en de gasleverantie tussen 6 en 9 uur stop te zetten. Het verder verminderen van de straatverlichting biedt geen soelaas; slechts 1,6% van het totale gasverbuik komt voor rekening van de straatverlichting. Ook van de verbuikers komen voortstellen; zo wil het gezamenlijke bakkersbedrijf onderzoeken hoe bakkers samen kunnen bakken.
Het Rijksbureau voor kolendistributie dreigt voor september de stad Amsterdam het gasrantsoen op "nul" te stellen, dus helemaal geen verbruik toe te staan. Den Haag kan dreigen wat het wil, de soep wordt zelden zo heet gegeten als ze opgediend wordt.

Het gasverbruik in Amsterdam wijkt sterk af van dat in andere grote steden. In Rotterdam worden hoge heffingen geheven op meerverbruik boven het rantsoen. In Rotterdam is opeens geen meerverbnuik meer! Amsterdam verdedigt zich met cijfers: In R'dam staan 7.000 muntmeters en 22.000 gewone meters. In A'dam respectievelijk 85.000 om 50.000 meters. In R'dam zijn nog 3000 water- en vuurneringen, in A'dam nagenoeg geen meer. In R'dam koken nog veel gezinnen op fornuizen, in A'dam op gas. Dat zou komen omdat in A'dam voor de oorlog reclamecampagnes hebben aangezet tot het overschakelen op gas. De gasbehoefte in A'dam zou daarom niet te vergelijken zijn met andere steden. Ten slotte geeft Amsterdam ter overweging dat een groot deel van de industrie in de stad op gas werkt. Genoemd worden pasteuriseerbedrijven (melk), diamantslijperijen en bakkerijen.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2017. De keuze 2016, 2015 of 2014 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave