De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Kees Huyser. Van hem komt dan ook de nieuwe opgave. Dit is een gouwe-ouwe die al een paar maal langs kwam. De vraag is:

Welke gracht is dit?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Houvast bood deze week de St. Maria Magdalena in de verte. "Maar van welke hoek gezien", was de vraag die bleef. Een paar deelnemers vonden het antwoord op die vraag: dit is het Zoutkeetsplein en wat daar aan de hand was tijdens het maken van de foto, vind je dan via de Beeldbank uit. Er blijkt hier een tijdje groentemarkt gehouden te zijn. Bericht van Adrie de Koning op de valreep:
Als je op de site van het Stadsarchief gaat naar Indexen, en dan naar Marktkaarten 1922-1954 en dan klikt op Zoek, kun je links selecteren op Locatie. Als je dan Zoutkeetsplein  intypt, zie je dat er twee marktkooplieden een vergunning op het plein hadden. W. Staal is ingeschreven sinds 10-11-1922 en T. Ytsma sinds 6-9-1923. Dus er waren toen zeker marktkooplieden daar. Het zullen de laatste inschrijvingen zijn geweest. Blijft de vraag waarom ze niet voorkwamen in de beschrijving van de Amsterdamse markten.
Dat hopudt zo ongeveer in dat de markt t.o.v. die aan de Marnixstraat van weinig belang was. Het zal wel iets te maken hebben met de onhoudbare overlast die de groenmarkt (Marnixstraat) veroorzaakte. Ook de nabijheid van het IJ en de aanvoer die over dat water plaatsvond maakten het Zoutkeetsplein tot een weinig belastende marktplaats. In 1922-'23 nam het belang van deze markt schijnbaar helemaal af.

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Ria Scharn, Martin Ex, Arjen Lobach, Maaike de Graaf, Hans van Efferen, Adrie de Koning en Jos Mol.

Diny grossiert in fraaie hoekjes van de stad. Deze keer is dit stukje Amsterdam onaangetast gebleven. Ook het hoekpand in de stutten is gerestaureerd en een sieraad voor de stad.

Welke hoek is dit?

Laat het ons weten via deze link

Niet vertwijfeld, zoals we dachten, maar verheugd over het feit dat hij een paar dagen vrij in het vooruitzicht had. Het is 1805 en over de leuning hangt Christiaan Andriessen, behalve chroniqueur van de stad ook leraar aan een meisjesschool in Weesp en de Weesper 'kermisvakantie' komt eraan. De brug is de Hoogesluis en we kijken over de Schans die in de volgende halve eeuw zal transformeren in de Sarphatistraat. In de verte zien we de Weesperpoort boven de bomen uit.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Anneke Huijser, Hans van Efferen en Robert Raat.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Weer zo'n misselijke streek van de redactie. De tekst op de gevelsteen (bovenste banderol) zou u linea recta naar het antwoord leiden en dus werd die tekst verduisterd.

De vragen zijn:

Welke adres kent dit pand?

Welke tekst is van de gevelsteen weggepoetst?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Artis bestond in 1938 100 jaar en het personeel bood de directie een 'passend' cadeau aan. Het bijschrift bij deze foto in de Beeldbank luidt:
Foto van de onthulling van de leeuwen voor het hoofdgebouw van Artis, door het personeel aangeboden aan de directie ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van Artis. Midden op de foto -in de camera kijkend- de dierenverzorger Thomas van Driessel

Vandaag zijn de beide leeuwen een kwart slag gedraaid om ruimte te maken voor een separaat fietspad langs de Plantage Middenlaan. Dat was de tweede naam die we graag wilden horen.

Jeugdherinnering aan de leeuwen van Artis. Ria Scharn vertelt:

Als kind kwam ik altijd bij mijn oma in Sint Jacob en als wij hier dan langskwamen, dan deden wij kinderen altijd onze hand in de bek van de leeuw. Lekker spannend vonden wij dat, want je weet maar nooit. Wel vonden we de lammetjes heel zielig die de leeuwen aan het opeten waren.

Een verhaal dat ons dan weer onweerstaanbaar doet denken aan La Bocca della Veritá in Rome. Kent u niet?

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Ria Scharn, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Otto Meyer, Arjen Lobach, Harry Snijder, Adrie de Koning, Anna Denekamp, Jos Mol, Age van der Veer, Hans Goedhart, Anne Eijsten en Hans van Efferen.

Deze week gaan we met een fotograaf van het BMA op pad. Waar zag hij dit fraaie pand? Het winkelend publiek loopt er argeloos aan voorbij en u misschien ook wel tot vandaag. Er zijn straten waar je jezelf dwingen moet om eens omhoog te kijken, vooral dit soort winkelstraten.

Wat is het adres van dit pand?

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Carol weet hoe je een goede quizfoto componeert. Je zorgt ervoor dat de clou buiten beeld blijft. Als de foto een centimeter meer aan de onderkant had getoond, zouden daar de namen van de pakhuizen gestaan hebben: Elseneur en Frankfort. Dan zou de zoektocht naar vaarwater en huisnummers flink bekort zijn. Carol voer door de Prinsengracht richting Amstel en zag onmiddellijk naast het voormalige Prinsengrachtziekenhuis deze twee fraaie pakhuizen op de huisnummers 771 en 773. Het laatste huisnummer, pakhuis Frankfort, heeft het tot huisje 54 geschopt in de reeks Delftsblauwe premiums voor KLM Businessclass passagiers.

Erwin Meijers was niet alleen de snelste met het antwoord maar deed er ook een foto van lang geleden bij.

Goede oplossingen kwamen van Erwin Meijers, Arjen Lobach, Ria Scharn, Ron Huissen en Hans van Efferen.

Willem Gerard Hofker
Den Haag 1902-1981 Amsterdam

Reguliersgracht, hoek Keizersgracht, Amsterdam, olieverf op doek 50,5 x 40,4 cm., gesigneerd l.o. en gedateerd 1958

Ook deze hoek is onaangetast. Te zien is dat Hofker zich perfect aan de bestaande situatie hield en geen fratsen nodig had om daar een aantrekkelijk schilderij van te maken.

Willem Hofker, zoon van een hoge PTT-ambtenaar die bevriend was met de Tachtigers Isaac Israels, G.H. Breitner en Willem Witsen, kreeg een gedegen schildersopleiding, eerst aan de Academie in Den Haag, daarna aan de Rijksacademie Amsterdam. Daarna ontwikkelde hij zich tot een knap tekenaar en impressionist en bouwde hij een reputatie op als portretschilder. Hij bezat de gave om persoonlijkheid en karakter op levendige wijze te suggereren.
Een opdracht om het portret van koningin Wilhelmina te schildere voor de KPM leidde tot een verblijf in Indonesië, samen met zijn vrouw Maria Rueter. Van 1938 tot1946 woonden beiden op Bali, waar werd geschetst en geschilderd. Na hun terugkeer wijdde Hofker zich vooral aan portretten en stadsgezichten, die hij dikwijls in opdracht vervaardigde.
Bron:Simonis & Buunk

n 1947 vonden twee studenten aan de Rijksacademie voor Beeldende kunsten een woning in Amsterdam. Nu konden ze gaan samenwonen..., hokken zoals dat toen heette. Het waren Jaap Nieuwenhuis, geboren in Deventer en toen nog net geen 20 jaar oud. Zijn vriendin Paula Thies was geboren in De Pijp, maar al snel vertrokken uit Amsterdam. Zij was zes jaar ouder dan Jaap. Jaap was zo groen als gras en had geen idee waar hij die woning gevonden had..., in de Enge Kerksteeg op de hoek met het Oudekerksplein.
Het begon meteen goed, toen ze met emmer, bezem en dweilen aan het schoonmaken van hun nieuwe woning togen. Uit de kraan kwam geen druppel water. Oh, zei Paula, vraag dan maar aan de buren of je bij hun een emmer water mag tappen. Met de vileine glimlach die bij vrouwen ingebakken zit. Jaap keek uit het raam van eenhoog naar beneden en taxeerde wie dan wel de buren waren. Huis na huis stonden die in de ingang van hun benedenwoninkjes een frisse neus te halen. Keus te over! Het daagde bij Jaap en met de nodige gêne liep hij naar de eerste de beste mevrouw. Jaap had voldoende oog om meteen de mooiste eruit te pikken. Mevrouw herschikte haar kleding in de decente modus en vond het prima dat Jaap een emmer water tapte. Als hij nog meer nodig had kon hij gerust komen, alleen als de deur op slot zat moest hij even geduld hebben en wachten tot zij klaar was, nou ja, de klant dan. En..., vroeg Paula toen hij terugkwam, hoe was 't?
Dat was Jaaps kennismaking met zijn nieuwe buren, die al snel met tante Dientje, Marie of Stien werden aangesproken. Je had ook nog Ome Gerrit van het sigarenwinkeltje, met één zielig kistje in de etalage, voor de show, want achter de etalage was de werkruimte die ome Gerrit deelde met enkele vrouwelijke familieleden.

Paula en Jaap verbaasden zich in het begin als ze één der buren een tijdje niet zagen. Bij terugkomst informeerden ze dan waar de betreffende geweest was en hoorden dan over exotische bestemmingen als de Rivièra of zoiets. Tot ze uit de droom geholpen werden door een van de buurvrouwen, dat die-en-die een tijdje in de lik had gezeten. Met weer zo'n vileine glimlach erbij.
Ze leerden ook andere kanten van de buren kennen, zoals die keer dat ze het in hun bol kregen om een paar weken naar Parijs te gaan. Tante Corrie, die op Victoria de los Angeles leek, zou de kat en hun ene plant verzorgen. Corrie zat ook in de business, was getrouwd met een schoenmaker die 's morgens vroeg het huis uitging om te werken en om zes uur weer thuis kwam. Het interesseerde hem geen zier waarmee Corrie overdag wat bijverdiende. Paula en Jaap vertrokken richting Utrechtseweg naar de destijds zeer populaire liftplaats. Na drie weken vonden zij de kat twee keer zo dik terug, stevig gegroeid, net als de kamerlinde. Het huis rook naar boenwas en zeep, het éénpits gasstelletje was vervangen door een tweepits en ernaast op de aanrecht stond een tweede nieuwe plant en een doos chocolaatjes. Op de trap lag een enorme stapel gewassen en gestreken goed, waar Paula "geen tijd voor had gehad" voor ze wegging. Corrie had ze zien thuiskomen en kwam even verslag uitbrengen. In werkkledij, want ze "werkte" die dag. Het was allemaal een kleine moeite geweest en over dat gasstel wilde ze niets horen. Jaap was zó mager en dat kon niet bestreden worden met een éénpits gasstelletje. Nou, dag hoor, ik moet weer aan het werk!

Paula overleed in 2000, maar Jaap leeft - voor zover wij weten - nog steeds. Beiden woonden maar vijf jaren in de warme buurt, maar dat was voldoende voor een boek vol verhalen: Een huis op het Oudekerksplein. Als u nieuwsgierig geworden bent: ISBN 978-90-8860-083-8
Het huis Enge Kerksteeg 2 was ook toen al van Vereniging Hendrick de Keyser en stamt mogelijk uit 1592. Jaap en Paula huurden de twee verdiepingen voor een bedrag (ƒ35,-p/mnd) dat ver boven hun stand was.

Alle foto's: Stadsarchief Amsterdam, behalve de foto van het pas getrouwde stel, dat uit het besproken boek komt.

Stoepranden en Randje Tik - door Jos Mol en Nellie de Koning

Stoepranden is een verdwenen balspel, maar de nostalgie naar dit spel leidde ertoe dat er op 6 mei 2012 alsnog voor het eerst een Nederlands Kampioenschap in Dordrecht werd gehouden (zie foto).

Stoepranden
Dit balspel was vooral favoriet in straten waar weinig verkeer kwam. Voorwaarde was dat er aan beide zijden van de straat een stoep was met een stoeprand, bij voorkeur van ongeveer gelijke hoogte. Je kon het met twee of vier man spelen. Met een lekker stuiterende, grote bal probeerde je op de ene stoep staande de andere stoeprand zó te raken dat de bal zonder stuiteren weer bij je terug kwam. Als je de bal dan ving, had je een punt. Maar de tegenstander kon ook proberen de bal te vangen en zo de beurt terug te krijgen. Maar hij mocht niet van zijn stoep af! Als niemand de bal had, ging de beurt naar degene aan wiens kant de bal lag. Bij stoepranden moest je de plek liefst zo kiezen, dat doorschietende ballen niet tegen de ramen van de huizen kwamen. Wanneer je soms dacht dat het wel kon, wilde er nog wel eens een boze bewoner naar buiten komen of op de ramen bonzen om je weg te jagen. Maar dan schoof je gewoon een stukje op.

Randje Tik
Een spel dat hier een beetje op leek was randje tik. Dit ging met een kleinere bal, meestal een tennisbal.
Op de ondergevels van openbare gebouwen zitten vaak op ooghoogte grote stenen platen met daarboven een verdikte rand (de overgang naar de gemetselde gevelstenen). De bal probeerde je tegen de verdikte rand in de gevel te gooien.
Wanneer de bal via de rand met een boog terug kwam en je ving hem met je linkerhand, dan kreeg je 10 punten en met je rechterhand, dacht ik, 5 punten en met twee handen 1 punt. Maar als de bal de grond had geraakt, was je af en kwam de volgende aan de beurt. En ook hierbij moest je goed opletten bij wie je het voor de deur deed. Want er kon wel eens een raam sneuvelen!

Deze bijdrage van Jos Mol werd eerder in de Amsterdamsekrant (v.m. Oud-Amsterdammer) gepubliceerd en is met toestemming van die krant ook door ons opgenomen.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Beroering over de verplicht gestelde zondagssluiting voor het kappersbedrijf. In 1906 nog kregen de barbiers en kappers vrijstelling van sluiting op zondagen om allerlei duistere redenen. Er zouden zoveel huiskamerkappers zijn en je mag een particulier niet het werken binnen zijn eigen vier muren verbieden. Om maar iets te noemen. De zondagssluiting heeft niets met religie te maken en is zelfs een links stokpaardje. In de Amsterdamse Raad wordt een onderzoekscommissie ingesteld, bestaande uit leden Hendrix (RK), Van Tienen (Lib.Unie) en Vliegen (SDAP). Deze commissie stelt de Raad voor de zondagssluiting voor het kappersbedrijf in de Gemeentewet op te nemen. Er wordt vanuit vooral de liberale hoek wat gedreigd met sluitingsacties van beroepsgroepen op bijvoorbeeld de zaterdagen of zaterdagmiddagen, maar dat heeft weinig effect.
Massieve weerstand ondervindt het voorstel van de leden Asscher (LU), De Vries (LU), Manassen (VrijeLib), Zwart (LU), Fabius (ARP), Scheltema (VrijeLib), Röell (NH) en Van Dien (LU). Dat zijn precies de acht tegenstemmers terwijl 27 leden voor stemden. De regeling is daarmee aangenomen, de kappers blijven voortaan zondags dicht.

Op de foto commissievoorzitter Hendrix

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2017. De keuze 2016, 2015 of 2014 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave