De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Kees Huyser. Van hem komt dan ook de nieuwe opgave. Hij begeeft zich voor de afwisseling weer eens buiten de Singelgracht. De vragen zijn:

Waar is dit?

Hier worden mensen feestelijk verwelkomd in de stad, vandaar de mensenmassa. Kees doet er een speldje met oorkonde bij als u ook de volgende vraag weet te beantwoorden:

Wanneer was dit en ter gelegenheid waarvan?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Té makkelijk riep iemand, maar de lijst met goede oplossingen laat anders zien. Deze week waren "Vader en Zoon" op Herengracht 218-220 het onderwerp.
De huizen zijn ±1614 gebouwd in de Derde Uitleg en bevinden zich tussen Raadhuisstraat en Hartenstraat. De 3 percelen werden in 1614 gekocht door Jan Willemsz van Aernum, opnieuw ingedeeld om er een breed en iets smaller huis op te bouwen. Hij ging zelf in nr.220, het brede huis wonen. Dat verschil in breedte en hoogte leverde de bijnaam van de panden op: Vader en Zoon. Lees meer via Amsterdamsegrachtenhuizen.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Ria Scharn en Otto Meyer.

Yvon wil graag weten welke straat op de foto hiernaast staat.

Weet u welke straat dit is?

Uw oplossing via deze link

Foto: onbekend, gezien de afmeting (500px) zou het een foto uit de Beeldbank kunnen zijn

Dit huis met zijn bijzondere geveltop staat op Binnenkant 49. Onderstaande foto die Pieter eigenlijk instuurde (met de Kalkmarkt erbij) laat niets meer te raden over. Boven de tweede verdieping zit een jaartalsteen "1885" en dat is ook het jaar dat dit pand grondig verbouwd is. De architect was Adriaan Moen GPzn en het ontwerp is in eclectische stijl: traditioneel 19de eeuws met zandstenen banden en een vleugje Jugendstil. Er wordt rekening mee gehouden Dat de top in een later stadium, dus ná 1880, gewijzigd is.

Beide foto's: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser en Ria Scharn.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Vorige week hadden we die aardige tweelinghuizen aan de Herengracht. Hier nog zo'n stelletje.

Weet u waar deze huizen staan?

Weet u wie de bouwer of ontwerper was?

We weten dat de huizen er niet meer staan. We hebben wel een gevelreclame verduisterd om het geen weggevertje te maken.

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Een blamage! Wat er aan deze situatie Amsterdams is, is dat het een beeld van de Amsterdamse buurt in Haarlem is. Deze foto stond aangeduid als beeld van de ravage in de Van der Pekbuurt na een bombardement op de Fokker-fabrieken. Er is niet verder gecontroleerd en zo kwam de foto als zijnde een Amsterdams beeld op de quizpagina terecht. Het is de Allard Piersonstraat, hoek Vosmaerstraat. De gebeurtenis was op 16 april 1943, toen de wijk gebombardeerd werd door Engelse vliegtuigen, een bombardement dat eigenlijk bedoeld was voor de Centrale Werkplaats van de Spoorwegen.

Anneke Huijser stuurde deze Street View van het herbouwde hoekhuis.

Als we een foto van de Van der Pekbuurt hadden willen plaatsen zou deze meer in aanmerking komen. Dit is de Van der Pekstraat, juli 1943.

Foto: Historisch Centrum A'dam-Noord

Omdat iedere deelnemer, die het zoeken gestaakt heeft, niet willen benadelen schrappen wij deze opgave. Dat is natuurlijk wel spijtig voor de doorzetters die ontdekten waar de foto echt gemaakt is.

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Ria Scharn, Anneke Huijser en Anthony Kolder.

Weer eens eentje uit de oude doos. Wie deze opname maakte, is onbekend. Wat we wel weten is dat het net buiten de Singelgracht is en dat het gebouw al een tijd geleden gesloopt is.

Weet u waar dit is?

Uw oplossing graag via deze link

Carol heeft als bewoner van de Haarlemmerbuurt nogal wat foto's in de onmiddellijke omgeving gemaakt. Zo ook deze van het rijtje huizen Korte Prinsengracht 2-12. Rechts is nog net de Haarlemmer Houttuinen te zien en links van het lage pandje nr.12 was een naamloze en overbouwde gang naar nr.14. Nummer 12 met de tuitgevel is rijksmonument #4701.

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Anneke Huijser, Arjen Lobach, Han Mannaert, Ria Scharn en Jan Snijders.

Er zijn nog een paar niet-geïdentificeerde foto's van Vele Handen gekomen. Hier is er een.
Het gaat om een rijk versierde halsgevel en het is een wonder dat deze nog niet is "geplaatst".

Weet u waar dit is?

U kunt de foto weer klikken voor een vergroting in de Beeldbank.

U kunt ook het contactvel weer bekijken om te zien of er in de daarop staande foto's een hint schuilt.

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De paar deelnemers die iets inbrachten waren het er snel overeens: in de "warme" buurt zijn niet veel straten die tot boven de 85 nummeren. Dat is behalve de Warmoesstraat de Zeedijk en de burgwallen. Wegdek en stoep doen denken dat dit toch een straat is. Wij stelden vorige week al dat het Warmoesstraat 85 niet zou zijn omdat daar nooit een venster op de beneden-verdieping was, maar 4 openslaande deuren. Ria Scharn meent dat een verbouwing in het verleden niet onmogelijk is en er vandaag wel heel veel details van de gevel verscholen zitten onder lelijke triplex-elementen.
Carol de Vries gooide het over een andere boeg. Hij vond op Zeedijk 87 een sterk gelijkende pui en opperde de mogelijkheid dat er een hernummering heeft plaatsgevonden. Het controleren van de betreffende buurtkaarten in alle denkbare versies laat echter zien dat er sinds 1876 geen hernummering plaatsvond.

De enige bruikbare suggesties kwamen van Carol de Vries en Ria Scharn.

ussen mijn tiende en mijn twintigste had ik na school of in de vakanties allerlei baantjes. Op de Burgemeester de Vlugtlaan zaten winkels zat. Een van de laatste winkels richting Slotermeerlaan was de Hema. Daar was ik op veertienjarige leeftijd de ‘manager’ van de legeflesseninname. Op flauwe momenten gingen we met een stel gastjes rotzooien in het magazijn waar het gros van de mannelijke medewerkertjes als een blok viel voor rooie Lola. Soms zag je een paar jochies nog effe gauw tussen de sluitende liftdeuren naar binnen jumpen en werd de lift met hen en Lola erin vastgezet tussen de etages, waarna er vrolijke oerwoudkreten door de liftschacht klonken. Ik was nog zo groen als een lenteblaadje, dus dat ging voor een groot deel aan me voorbij. Een aantal jaren later was ik stagiair-gymnastiekleraar en heb ik het Slotermeerse Hema-volleyballteam gezellig getraind.
Een stukje verder, ter hoogte van de Lex Althoffstraat, zat “’t Oude Wijnhuys”. De winkelier was een kort mannetje met zwart vet achterover gekamd haar en een zwaar zwart brilmontuur dat ie elke twee minuten even recht zette. Iedereen noemde hem ‘Skippy’ omdat ie op de wilde vaart had gezeten. Ik moest na school met een transportfiets wijnen en gedestilleerd rondbrengen naar klanten die veelal slecht ter been waren, of geen tijd hadden om te winkelen.

Bij onze huisarts was dat meestal een of twee dozen Moselblümchen en bij veel oudere heren was dat een oude genever c.q. citroengenever die ze dan thuis volplempten met suiker. Als ik in de winkel was om in te laden, moest ik soms even bijschieten. Dan zei Skippy dat ik even de andere klant moest helpen. Doet U maar een liter cognac uit het vat. Ik zachtjes tegen Skippy: Er is geen cognac meer uit het vat. Houd jij die klant even aan de praat, zei Skippy dan. Terwijl de klant en ik aan het kletsen waren, zag ik uit mijn ooghoeken Skippy het cognacvat vullen met flessencognac. Handel en jokkentjes…hmmm...ik zei het al!

God wat was ik rijk! Vooral tegen de kerst! De mensen bestelden extra veel spiritualia en iedereen was ruim met zijn fooi. Toen ik achter de Hema met een doos wijn het trappenhuis opging, zag ik iets in een hoekje van een van de traptreden liggen. Het waren twee geeltjes en een joetje! Tja..wie had dat nu daar verloren? Ik besloot mijn droom werkelijkheid te maken. Ik kocht voor de zestig florijnen mijn eerste gedeukte bügeltje, bij Robino, in de Gerard Doustraat, plus gratis lessen!
Van die dingen!

-Wordt vervolgd

Bij de foto's:

De Hema aan de Burgemeester de Vlugtlaan

Hier zat ” ’t Oude Wijnhuys “ aan de Burgemeester de Vlugtlaan

Mijn eerste bügeltje, gekocht bij ‘Robino’ in de Gerard Doustraat

Aan de Egelantiersgracht tussen de 2e en 3e Leliedwarsstraat is het Sint Andrieshofje. Dit hofje voor RK-weduwen en behoeftige vrouwen is na het Begijnhof het oudste hofje van Amsterdam (1614). Het stond vanaf 1659 onder toezicht en beheer van het Begijnhof. Het vierde onlangs het 400-jarige bestaan.

Dit artikel ontstond met behulp van informatie en foto's van Han Mannaert, die zo'n 10 jaar als vrijwilliger het bouwkundig toezicht op beide hofjes op zich genomen heeft.

Het St. Andries hofje is het oudste van de nog bestaande hofjes in Amsterdam, uitgezonderd het Begijnhof. Het is bij testament in 1614 gesticht door de veehouder Ivo Gerritszoon, die hiertoe nagenoeg zijn gehele vermogen had vermaakt. Om het hofje te realiseren schonk zijn neef Jan Jansz. Oly een stuk van zijn grond aan de Egelantiersgracht. Hij woonde op de Nieuwendijk in een huis van zijn schoonouders dat de naam St. Andries droeg. Waarschijnlijk is de naam van het hofje daaraan ontleend. In 1617 twee jaar nadat Jan Jansz. Oly zelf was overleden kon het hofje worden geopend. Zijn zoon Gerrit volgde hem op en enige tijd later trad ook zijn zwager mr. Trojanus de Magistris toe tot het bestuur. Deze laatste was de grootste drijfkracht in het bestuur van het hofje. In 1623 kon een kapel in gebruik worden genomen, waar tot in de jaren zestig van de vorige eeuw, de kapelaan van het Begijnhof op vrijdag de mis kwam lezen. Dat kwam zo. Trojanus de Magistris en zijn vrouw Marie Oly, beiden in 1672 overleden, hadden twee zoons en twee dochters allen ongehuwd, die met veel toewijding voor het hofje hebben gezorgd. In 1693 was Anna de Magistris de enig overgebleven regentes en deed de gehele administratie van het hofje. In 1662 had zij als begijn een eigen huisje betrokken op het Begijnhof en inmiddels had zij de rang van regerend meesteresse bereikt. In haar testament benoemde zij de meesteressen Joanna Blesen en Joanna Vissers tot haar opvolgsters. Toen zij in 1699 overleed kwam het Sint Andrieshofje dus onder het bestuur van het Begijnhof.

Dat het Sint Andrieshofje beheerd werd door het Begijnhof-bestuur is tot vandaag gehandhaafd. Voor beide hofjes gelden dezelfde regels. De huisjes worden door de Stichting het Begijnhof verhuurd aan weduwen en ongehuwde dames, bij voorkeur katholiek, van boven de 30 jaar.
Net als de grote restauratie van het Begijnhof o.l.v. architect Joop Stigt is dat voor het Sint Andrieshofje in de 80-er jaren van de vorige eeuw ook gebeurd, door dezelfde architect.

Links: Interieur van de kapel

Bij de restauratie was de belangrijkste verandering op het hofje de bestemming van de kapel, die tot woonruimte omgebouwd is. De gevelsteen is op zijn plaats gebleven. Zie de foto van de steen hierboven.
Foto links: Stadsarchief Amsterdam (1953), rechts: Marja Heimering (2005)

Ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan heeft de stichting een boek uitgegeven: 400 Jaar Sint-Andrieshofje in Amsterdam door Annemarie Vels Heijn, ISBN: 978-90-78381-69-3. Klik hier door naar de uitgever.

Stand in de mand- door Jos Mol

'Stand in de mand' werd door een grote hoeveelheid kinderen gespeeld en een kleine tennisbal. De kinderen gingen in een cirkel staan en één in het midden met de tennisbal, bijvoorbeeld Arie. Arie riep dan vervolgens 'Stand in de mand en de bal is voor...' en riep de naam van één van de spelers uit de kring, bijvoorbeeld Willem. Tegelijk gooide hij de bal omhoog en Willem moet zien dat hij de bal ving, voordat deze de grond raakte. Lukte dit, dan was het zijn beurt de bal omhoog te gooien en de naam van iemand anders te roepen. Iedere keer als de bal werd opgegooid stond iedereen klaar om weg te rennen tot dat de bal wel of niet was gevangen. Dus als jouw naam geroepen werd moest je naar de bal toe lopen terwijl als iemand anders zijn naam werd geroepen, dan moest je zo ver mogelijk van de bal af zien te geraken. Als de bal de grond had geraakt, dan moest die persoon snel STOP roepen. Hij zocht vervolgens de persoon uit die het dichtst bij hem stond. We kennen twee voortzettingen. De eerste is dat hij drie stappen mocht nemen om een kind af te gooien, hetzij tegen of bij spreidstand door de benen. Bij de tweede mag een opdracht worden geroepen naar de deelnemers, bijvoorbeeld een groen of oranje object of een letter op te zoeken en aan te raken. Was je niet snel genoeg met het vinden van zo'n object en werd je vervolgens aangetikt, dan was die persoon aan de beurt en begon het spel opnieuw. Was je drie maal afgetikt dan speelde je niet meer mee. Dat ging zo door tot er een winnaar over bleef. Een variant hierop was dat als je afgetikt was je een andere naam kreeg. Het spel bleef dan altijd doorgaan!

Dit spel is onder twee namen bekend: 'Stand in de mand' en 'Stand in de wand'. Als er mensen zijn die weten waar deze namen vandaan komen en wat de betekenis ervan is, laten zij contact opnemen met de redactie.

Deze bijdrage van Jos Mol werd eerder in de Amsterdamsekrant (v.m. Oud-Amsterdammer) gepubliceerd en is met toestemming van die krant ook door ons opgenomen.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

De vorige week aangekondigde excursie naar Oostenburg en het Werkspoormuseum gaat definitief door op 26 april a.s. en is volgetekend. U kunt zich nog aanmelden voor een herhaling op 24 mei a.s. zonder het bezoek aan de Oosterkerk. Of die doorgaat hangt af van de grootte van de groep.

Meldt u zich aan door een e-mail via deze link

Er zijn géén kosten aan deze excursie verbonden. Fons Baede, bewoner van Oostenburg, vermoedt dat de wandeling 2 á 2½ uur in beslag zal nemen. We verzamelen om precies 10:00 uur voor de ingang van het museum, Oostenburgergracht 77. Leuk! Koppen zien bij de namen.

Foto boven: Studio Koning; foto links: Werkspoormuseum

Als u zich al aangemeld heeft hoeft u niets te doen. Dit is een herhaling van de oproep.

Woensdag 4 april 1917 - De Gemeenteraad stemt in met de oprichting van een Centrale Keuken. In Amsterdam werd – net als in enkele andere plaatsen – in mei 1917 een Gemeentelijke Centrale Keuken ingesteld. Deze maakte deel uit van het Gemeentelijk Levensmiddelen-bedrijf. Wethouders uit diverse steden maakten als voorbereiding studiereizen naar Duitsland om zich op de hoogte te stellen van de “Kriegsküche” in de steden daar. Blijkbaar bood de neutrale status van Nederland voldoende speelruimte voor dit soort contacten, die ongetwijfeld ook voortvloeiden uit vooroorlogse relaties met politieke geestverwanten.

Foto boven:
Een hele schare kinderen staat met emmers, potten en pannen klaar om het gratis eten in ontvangst te nemen

Uiterst links: Deze vrouwen schillen grote hoeveelheden aardappelen

Links: Mannen stampen het eten

Men verwachtte dat een centrale keuken zou leiden tot brandstofbesparing. De benodigde energie kon men goedkoop betrekken van de gemeentelijke Electrische Centrale. Bij bereiding in het groot zou bovendien minder voedsel verspild worden. Daarnaast werd de (dreigende) ondervoeding van de Amsterdammers bestreden. Het keukenbestuur werd gevormd door onder andere de burgemeestersvrouw,  A.J.J. Tellegen-Fock, en wethouder S.R. de Miranda. Lees verder in het Stadsarchief...

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2017. De keuze 2016, 2015 of 2014 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave