De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Aschwin Merks. Van hem komt dan ook de nieuwe opgave. De vraag is:

In welke straat loopt deze parmantige vader met zijn kroost?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De fotograaf staat op de Bakkerijbrug (#86) over de Lijnbaansgracht tussen Vijzelgracht en Nieuwe Vijzelstraat. De blik is gericht op het terrein van de v.m. MBF, de Meel- en Broodfabriek van Samuel Sarphati. Vandaar de niet-officiële naam van de brug. Door de sloop kijken we nu op de huizen aan de Derde Weteringdwarsstraat. De kale vlakte is weer volgebouwd met kantoren en appartementen: Vijzelgracht 50-58. Oorspronkelijk nam de Assurantiebeurs de kantoren in beslag, vandaag prijkt de naam van de AFM (Autoriteit Financiële Markten) op de gevel. De Lijnbaansgracht was ter plekke jarenlang afgezet met damwanden vanwege de aanleg van de Noord-Zuidlijn.

Goede oplossingen kwamen van Aschwin Merks en Ria Scharn.

Bij voorbaat vertelt Pieter Klein erbij dat dit buiten de Singelgracht is.

Weet u waar dit is?

Weet u dan ook de naam van dit gebouw?

Uw oplossing via deze link

Foto: Pieter Klein

In 1921 werd het grondgebied van Amsterdam ongeveer verdubbeld. Delen van diverse gemeenten werden bij Amsterdam gevoegd; wij hebben daar in de PDF over de diverse annexaties uitgebreid aandacht aan besteed. De grootste veer liet Nieuwer-Amstel. Tot waar nu het RAI-gebouw staat werd een groot deel van deze gemeente Amsterdams. Het bebouwen van deze enorme oppervlakte heeft lang geduurd, tot ver na de WO2. Het ontwerp daarvoor was opgenomen in het A(lgemeen)U(itbredings)P(lan) van 1933-'35. Een groot deel ervan is bebouwd volgens een plan van Berlage.
De foto's geven een beeld van het nogal omvangrijke project van de aanleg van het Amstelkanaal, de vaarweg tussen Amstel en Schinkel (die onbderdeel van de Staande-Mastroute is). Daar waar dit kanaal de Boerenwetering kruist ligt De Kom, een vijfsprong van waterwegen. Het Amstelkanaal splitst zich hier in een Noorder- en Zuider-Amstelkanaal. Aan het Noorder-Amstelkanaal verschijnen grote gesloten woonblokken met etagewoningen, aan het Zuider-Amstelkanaal ligt de Bernard Zweerskade met villa's, die u op de linkerfoto ziet. Die bebouwing is van ongeveer 1934-'35. Markantste straat/plein aan De Kom is het Muzenplein, er tegenover staat sinds 1934 het Apollo paviljoen.

De stalen noodbrug, vóór in beeld, werd in de goede inzendingen vaak de voorloper van de Hildo Kropbrug (#419) genoemd. De redactie opteert voor de Muzenbrug (#420), omdat die, net als de noodbrug, over de Boerenwetering ligt. Dit is arbitrair: de dam waar de noodbrug op de foto op uitkomt wordt na voltooing van de kanalen gedeeltelijk vervangen door de Hildo Kropbrug. De rest van de dam heet nu Muzenplein. Zie foto links van een aantal jaar later.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

De meest illustratieve Google Earth (omdat daar de villa's op voorkomen) kwam van Arjen Lobach. Op de voorgrond mist jammer genoeg net de Boerenwetering. Het Zuider-Amstelkanaal loopt van rechtsonder naar linksboven.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser, Ria Scharm, Robert Raat, Anna Denekamp en Aschwin Merks.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Weet u waar de fotograaf stond?

Op de foto staan twee zijstraten/stegen en een naamloze gang, iets rechts van het midden.

Weet u de naam van de linker straat/steeg?

Twee antwoorden a.u.b.: half goed is niet goed. Oplossingen graag via deze link

Foto: De Magische Stad; bevindt zich ook in de Beeldbank SAA

We kijken hier naar de afbraak van gebouw Casino op het Waterlooplein (waar de fotograaf ook staat). De straat waar we inkijken is de Zwanenburgerstraat. Links buiten beeld stroomt de Amstel.

Foto: De Magische Stad; bevindt zich ook in de Beeldbank SAA

Hardnekkig, maar ten onrechte, kleeft aan het feestgebouw Casino de naam van de diamantbeurs Concordia. Een aantal diamanthandelaren, dat tot dan in café's handelde, huurde vijf dagen per week (alleen 's middags) de bovenzaal van Casino af. Aan de overkant van het Waterlooplein richtten een aantal handelaren die in Casino geweerd werden een eigen beurs op: Concordia, in een café op de hoek met de Nieuwe Amstelstraat. In 1911 verhuisde de diamantbeurs van het Casino naar het Weesperplein. Concordia volgde en streek neer in een fraai gebouw aan de Nieuwe Achtergracht, opnieuw tegenover de grote broer. Die beurs stierf in 1928 een roemloze dood en gebouw Concordia werd gesloopt om de Joodsche Invalide uit te kunnen breiden.

Naar aanleiding van een eerdere quizfoto van Casino hebben we een zeer uitgebreide geschiedenis van o.a. Casino en Concordia uitgebracht. We zullen maar zeggen..., alsnog lezen!

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Aschwin Merks, Arjen Lobach, Otto Meyer, Maaike de Graaf, Robert Raat, Anthony Kolder, Anna Denekamp, Jos Mol, Hans van Efferen en Adrie de Koning.

Ook deze is uit de oude doos.

Waar is dit?

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Facebook

De onbekende fotograaf stond in het gebouw van het Meteorologisch Instituut (KNMI) op de kop van de (Oostelijke) Handelskade. De blik is oostwaarts gericht en rechts is de Binnnenhaven. Klik hier voor een overzichtsfoto. Deze foto werd gebruikt voor de uitgave van een prentbriefkaart, waarvan Kees Huyser een voorbeeld stuurde. De foto is ook in de Beeldbank SAA aanwezig.

Op de kop van de Handelskade stond een enorme hijsbok om zware stukken aan boord van schepen te hijsen. Het gebouw op de kop werd gebouwd als kantoor van de Algemene Dienst van Publieke Werken. Later ging het gebouw over naar het Meteorologisch Instituut.

Op deze foto van latere datum ziet u middenonder dat KNMI-gebouw.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Op de plek van het KNMI-gebouw staat nu het Muziekgebouw aan 't IJ en het Bimhuis. Deze foto van de huidige situatie laat zien dat een klein deel van de oorspronkelijke Binnenhaven bewaard bleef. De loopbrug naar het Bimhuis gaat er overheen.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Kees Huyser, Anneke Huijser, Ria Scharn, Aschwin Merks, Cor Fijma, Anna Denekamp, Adrie de Koning, Hans van Efferen en Robert Raat. Jos Mol hield het op de Piet Heinkade, een naam die het betreffende stukje Handelskade in 1951 kreeg. Hij wist in elk geval waar er gezocht moest worden.

In het Velehanden project Amsterdamse Monumenten hebben vrijwilligers ruim 40.000 foto’s uit de collectie van Monumentenzorg beschreven voor de Beeldbank van het Stadsarchief. Een aantal foto’s kon nog niet gelokaliseerd worden. Daarvoor roepen zij jullie hulp in.

Het spreekwoord van "de laatste loodjes..." is helemaal waar. Dit is een van de laatste nog te benoemen foto's van Vele Handen. Niet voor niets! Dit geeft toch wel heel weinig houvast. De enige troost is dat de gevel gestut is, wat kan betekenen dat het pand gerestaureerd is.
Maar toch geprobeerd: weet u waar dit is? U kunt de foto weer klikken.

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Wanneer u op een later tijdstip deze foto in de Beeldbank bezoekt kan het zijn dat de beschrijving er al onder staat. Het raadsel is dan al door iemand opgelost.

Dit is de regentenkamer van het Corvershof, Nieuwe Herengracht 18.

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Erwin Meijers en Adrie de Koning. Erwin mopperde nog dat de foto in spiegelbeeld staat. "De ramen zitten aan de verkeerde kant". Dit is de zoveelste keer dat een foto van BMA in spiegelbeeld afgedrukt werd.

Een juist antwoord op deze foto kwam van Anna Denekamp. Het gaat om Rozengracht 247–249 met rechts een deel van 251, het laatste huis voor de Nassaukade. Dit rijtje huizen kwam in de plaats van stellingmolen De Victor op bolwerk Rijk. Die werd in 1898 als laatste der bolwerk-molens afgebroken.

Het adres van de panden op deze foto werd ook al door een medewerker van Vele Handen zelf achterhaald.

St.Elisabeth Patronaat, Eerste Marnix-plantsoen 1

ch, och, och, wat is dat chillen in je uppie toch fijn! Dat schreef ik een paar columns terug. Terugdenkend aan mijn jeugd heb ik wat afgechild. In de natuur, in de stad, in mijn superkleine slaapkamertje, en…..in de bios. Vandaag gaan we het  hebben over de bios. De eerste bios-ervaringen had ik in de crypte onder de diverse RK-kerken. Daar kwam de gelovige jeugd bij elkaar om met de overige gelovige jeugd te dansen, te scrabbelen en film te kijken. Dit om ervoor te zorgen dat je je lekker voelde in je reli-voelgroepje en dat je later thuis trots je kersverse katholieke verkering kon showen. Ons kent ons. In de crypte zaten we op stoelen en vooral tafels en waren begeesterd van de zwartwitfilmpjes van de Dief-Van-Bagdad of lagen slap bij de De-Dikke-En-De-Dunne-films. De coibois die goed waren, hadden een wit paard en een witte hoed en de stoute coibois hadden zwarte paarden en droegen zwarte hoeden. Ergens bij de Marnixkade, het heette het Elisabeth-Patronaat, zaten we al in rijen op stoelen en riepen we ongeduldig ‘licht uit, licht uit!’ Zo gingen die dingen.
Toen ik wat ouder werd, ging ik wel met vrienden naar de film, maar nog een periode later, ik studeerde, spijbelde ik nogal en ging van het geld van mijn bijbaantjes meerdere malen per week naar de Cineac of de Rialto voor een imponerende spaghettiwestern met ‘Good Old Clint’ in de hoofdrol. Aan de kassa zat een juffrouw en vóór de kassa stond de portier in een mooi uniform.

Dat had je nog in die dagen. Soms was de bioscoop uitgestorven vanwege het ongebruikelijke uur maar desondanks werd ik door een vriendelijke kassajuffrouw en portier in vol ornaat prima geholpen en door een ouvreuse met een zaklampje naar mijn plaats begeleid. Na de cartoon van Woody Woodpecker ging het licht aan voor een kleine pauze en liep de ouvreuse als een gemütliche dirndl met een marskramerkistje vol versnaperingen voor haar buik door de ruimte en nam ik een mars of een ijsje. Als het licht weer uitging, sabbelde ik nog even door en stak daarna een lang dun Schimmelpennincksigaartje op. Net als Clint hield ik die vastgeklemd tussen mijn tanden. Even was ik Clint en bevrijdde heel Mokum van onderwereldstouterikken met mijn twee blaffers.
In ‘De  Bocht’ van de Nieuwendijk zaten twee bioscoopjes die ondeugende  filmpjes vertoonden. Het publiek bestond uit louter mannen. Het ene gezellig ingerichte bioscoopje heette Parisien, het andere wat soberder filmhuisje heette Centraal. De voorlichting die ik van mijn ouders had moeten hebben, ontving ik voornamelijk van obscure buurtvriendjes. Een en ander werd gelukkig aangevuld door het bioscoopwezen van ‘De Bocht’. Het voorzag duidelijk in een behoefte. In Centraal kwam ik wel eens op de eerste rij te zitten. Met mijn benen tegen een houten wandje geklemd. Naast me ontwaarde ik een medestudent. We hebben elkaar nooit verraden. -(wordt vervolgd)

Bij de oprichting van de West-Indische Compagnie in 1621 stelde de stad de onderneming als kantoorruimte de verdieping van de vleeshal aan de Haarlemmerdijk ter beschikking en huurde de WIC pakhuis De Pool op Rapenburg aan de IJgracht voor goederenopslag. Het ging de WIC voor de wind, hoofdzakelijk door de lucratieve kaapvaart (zilvervloot 1628) en in 1642 werd aan de IJgracht, hoek 's Gravenhekje een enorm dubbelpakhuis in gebruik genomen. Ook het gebouw waar kantoor gehouden werd, raakte helemaal in gebruik bij de WIC. In de 17de eeuw raakten de begrippen Binnenhuis voor het kantoorgebouw aan de Haarlemmerdijk (nu: H.straat) en Buitenhuis voor het pakhuis aan de IJgracht in zwang. Vandaag heet het gebouw aan de Haarlemmerstraat West-Indisch Huis en het pakhuis staat bekend als de West-Indisch Pakhuizen.
Dan zijn we nog lang niet van de spraakverwarring af. Zoals op de grote ets hierboven duidelijk wordt noemde men het pakhuis met evenveel gemak ook het West-Indisch Huis. Daar was ook een reden voor...

Beide etsen: Stadsarchief Amsterdam

Door de ruime financiële middelen wist de WIC de Portugezen uit Noordoost-Brazilië te verdrijven. Dat ging door oorlogvoeren tegen de Portugezen die daarbij bijgestaan werden door de Spanjaarden. In 1630 werd de eerste gouverneur benoemd. In 1637 had de WIC onder Johan Maurits van Nassau vaste voet veroverd, met behulp van oorlogsschepen en troepen uit de Republiek. Door de Eerste Engelse Oorlog moest die steun uit het vaderland uitblijven en in 1654 werd de WIC uit de meeste delen van Brazilië weer verdreven. Van het grondgebied bleef alleen Suriname in bezit. Dat zette de inkomsten zwaar onder druk en de WIC moest inkrimpen.
Op de ets de verovering van de Zilvervloot door Piet Hein.

De WIC gaf het kantoorpand aan de Haarlemmerdijk op en betrok een deel van het pakhuis aan de IJgracht. Nu was dat nog het enig overgebleven West-Indisch Huis. In 1792 werd de WIC formeel opgeheven en gingen de gebouwen over naar de Staten Generaal. In 1832 kwam hier het Koloniaal Bureau. Vervolgens diende het complex tot 1910 als Koloniaal Etablissement. Bij een restauratie in 1986 heeft men de bakstenen steenrood en het zandsteen okergeel geschilderd. Het pand is in gebruik als kantoren-verzamelgebouw. De bedrijven hebben in principe een gelijke signatuur, namelijk betrokkenheid bij ontwikkelings-samenwerking.

Foto: Wikipedia

Wij hebben vaak genoeg gemopperd over wat er allemaal gesloopt is, maar af en toe ben je ook blij verrast dat het beeld nog aardig klopt. Zoiets gebeurde bij het zien (en controleren) van het gezicht op de Keizersgracht ter hoogte van de Reguliersgracht. Markant in beeld de Oetgenssluis (#38). Het is een uitstapje van de Haarlemde schilder Anthony Gabriel Rente Linsen (1799-1840) en het schilderij hangt dan ook in Teylers Museum. Van een werkzaam leven is bij een overlijden op die leeftijd nauwelijks sprake; men schat dat het schilderij tussen 1825 en 1840 is ontstaan, wat waarschijnlijk voor al zijn schilderijen opgaat.

Schilderij: Teylers Museum
Foto: Stadsarchief Amsterdam

Woensdag 14 februari - Er wordt een begin gemaakt met het uitreiken van bonboekjes i.v.m. rantsoenering van een aantal regeringsartikelen. Per product ontstaat op den duur een zelfstandig opererend Rijksbureau waar alle betrokken partijen in meepraten. De consument is daarbij meestal de sluitpost.
Distrubueren moet nog geleerd worden. Soms worden bonnen verstrekt voor niet-verkrigbare artikelen. In de loop van het jaar annonceert B&W van Amsterdam bijvoorbeeld dat op de inlevering van een bon voor kindermeel een stuk harde zeep te 'krijgen' is.

Bijgaand affiche is slechts een voorbeeld en stamt uit 1918. Het geeft behalve een regeling van verkijgbaarheid van producten ook inzicht in de samenstelling van maaltijden in de Centrale Keuken.

De kranten melden verheugd dat op diezelfde woensdag een trein met 24 wagons vol aardappelen in Amsterdam zijn aangekomen. De ervaring leert dat slechts een klein deel daarvan in de groentewinkels terecht komt. Het leger em de coöperatieve winkels gaan voor. Van wat er overblijft wordt nog in de treinwagons een groot deel afgekeurd voor consumptie omdat de aardappelen bedorven zijn. Dat melden dan weer niet alle kranten. Deze aardappelen zijn afkomstig uit de veenkoloniën in Noordoost-Nederland, die normaal als inferieur beschouwd worden. In dezelfde Telegraaf wordt een schandaal breed uitgemeten. Er is 'meel' onderschept dat bestaat uit gemalen dakdekkersriet.

Donderdag 15 februari 1917 - Minister Posthuma (o.a. landbouw) dreigt B&W van Amsterdam het verschil tussen de door het Rijk voorgeschreven prijzen voor levensmiddelen en de lagere prijzen die Amsterdam hanteert (zie rubriek vorige week) in mindering te brengen op de Rijksbijdrage in de oorlogskosten voor de stad. Dat neemt niet weg dat diverse andere gemeenten het Amsterdamse voorbeeld inmiddels navolgen. Posthuma wil ook niet dat Amsterdam niet-verkijgbare aardappelen vervangt door rijst, waarvoor een aparte distributie geldt.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2017. De keuze 2016, 2015 of 2014 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave