De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Arjen Lobach. De nieuwe opgave komt dan ook van hem en het zou een breuk met de traditie zijn als er op de foto niet gesloopt wordt. Er zijn nogal wat toponiemen van toepassing op deze foto. Wij beperken ons tot het hoekhuis links. De vraag is:

Wat is/was het adres van dit pand?

Het pand kreeg een nieuw huisnummer na de werkzaamheden die op de foto zichtbaar zijn. Beide adressen worden goed gerekend.

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Er zijn echt niet veel locaties in Amsterdam waar zware pakhuizen staan. En dan maar alle stegen die daarop uitkomen nalopen. Op enig moment moet u toch een keer op de Brouwersgracht terechtkomen. En zelfs daar blijken niet eens zoveel stegen in aanmerking te komen, want de meeste gangen hebben geen naam. Dit is de Mouthaansteeg, gezien naar de Brouwersgracht.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Onder: Street View van de andere kant gezien

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Harald Advokaat, Adrie de Koning, Jos Mol, Mike Man, Hans van Efferen, Ton Brosse,

Deze keuzefoto betreft een locatie buiten de Singelgracht.

Dit vond Harry Snijder wel een interessante foto voor deze categorie. Hij is benieuwd of u dat ook vindt.

Waar is dit?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dit is het P. W. Janssenhof in de Da Costastraat 44-58. Dit hofje is in 1894 gesticht door de filantroop Peter Wilhelm Janssen, rijk geworden in de tabakshandel. Hij gaf het echter niet zijn eigen naam, maar noemde het hof de Nederlandsch-Duitsche Stichting. Dat valt nog steeds te lezen in een steen boven de ingang van het beheerdershuis, waarbinnen zich ook de regentenkamer bevindt.
Als u uitgebreid over dit hofje wilt lezen klikt u hier.
Vandaag bestaat het hof uit 48 woningen die in bezit zijn van wbv. Stadgenoot. Op het Bellamyplein staat een borstbeeld van de stichter. Met dank voor uitgebreide info van o.a. Adrie de Koning en Hans Olthof

Foto: Street View

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Kees Huyser, Ruud Fontijn, Willem Blok, Jos Mol, Peter Pijst, Mieke Hebink, Frank Mulkens, Adrie de Koning, Nico Prinse, Mike Man, Onno Boers, Hans Olthof, Hans van Efferen, Ton Brosse, Anthony Kolder, Ton Hupkens,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Vanaf 2020 moet het onderwerp zich juist buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

Wat hier gaande is gaan we u verklappen. Hier wordt een brug gebouwd waar nooit eerder een brug was.
De brug heeft tegenwoordig een naam maar het brugnummer is ook goed.

Welke gracht is dit?

Welke brug wordt dit?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Die vermaledijde matrassen! Wat doen die daar?
In 1991 zou het Amstel Hotel ingrijpend gerenoveerd worden. Voorafgaand daaraan werd in november 1990 de hele inboedel geveild.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Jos Mol, Anneke Huijser, Harald Advokaat, Jan Six van Hillegom, Ria Scharn, Dirk Fuite, Otto Meyer, Adrie de Koning, Mike Man, Hans van Efferen, Ton Brosse,

De knik in de gracht zou u kunnen helpen het antwoord te vinden. De vraag is:

Waar is dit?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dat was weer ouderwets moeilijk, deze molen. En toch is hij zeker al vijf keer in deze quiz aan de orde geweest. De fotograaf stond aan de Nieuwe Prinsengracht en kiekte molen De Eendracht op een molenerf tussen Amstel en Onbekendegracht. In die gracht ligt het zeilschip op de foto.
Nu herinnert u zich zeker de vorige keer dat dit beeld een quizvraag sierde.
Sorry voor de hint 'prentbriefkaart' die geen hint was maar u op het verkeerde pad kon brengen. Als u alleen op PBK's hebt gezocht, vond u de molen niet.

Foto´s: Stadsarchief Amsterdam

Weet u nog? Week 37 van vorig jaar? Zelfde standpunt, een paar jaar later tijdens de bouw van Circustheater Carré...

Goede oplossingen kwamen van Jos Mol, Harald Advokaat, Adrie de Koning, Otto Meyer, Ria Scharn, Robert Raat, Mike Man, Hans Olthof, Hans van Efferen, Berry Feith,

Arjen Lobach vond deze film op YouTube met beelden uit 1945 van bevrijd Amsterdam. Tot hij op 3:56 min. beelden zag waar hij zijn twijfels bij had. Hieronder is een still weergegeven van die scene.
Weet u of en waar dit in Amsterdam is? Als u net als Arjen van mening bent dat dit niet Amsterdam is, in welke stad en waar is het dan wel?

Laat het ons weten via deze link

Voor als u nog geen abonnement op de nieuwsbrief van het Stadsarchief heeft... een aflevering over eerdere pandemieën in de stad. De afbeelding links is een fragment uit een tekening van de Dam met het stadhuis in aanbouw. Het gaat dus om de epidemie die in 1652 begon en drie jaar duurde. Nieuwsgierigen bekijken de lijsten met overleden stadsgenoten. RIVM avant la lettre...
Bekijk de totale tekening

Klik hier om de nieuwsbrief te lezen en maak dat abonnement meteen in orde

redactioneel

Breitners schilderij van de Dam bij schemering in 1898 (collectie Stedelijk Museum). U kent het ongetwijfeld. De achtergrond is vertrouwd. In het oog springen de paarden voor de AOM-trams. Rechts een deel van Naatje, een rij aapjes en… die brandweerrode kiosk! U komt ze wel vaker tegen op foto’s rond de eeuwwisseling, die van de 19de naar de 20ste dan. Wanneer kwamen ze en wanneer verdwenen ze weer?
Een winkelier op de Brouwersgracht 91, Isaak Bles, had in een voorgaande werkkring in Brussel de kiosk voor kranten en tijdschriften ontdekt. Hij stelde vast dat de verkoop daar heel profijtelijk was en nam het idee mee naar Amsterdam. Op 10 april 1875 diende hij een verzoek in bij de Gemeente in om kiosken op de openbare weg te mogen plaatsen. Het was een ongelukkig gekozen moment want Amsterdam was net begonnen aan een schoonmaakactie om allerlei obstakels op die openbare weg te laten verwijderen i.v.m. het toenemende verkeer. Verzoek afgewezen! Bles was niet in ’t minst uit het veld geslagen en herhaalde zijn verzoek 2½ jaar later, toen hij er lucht van kreeg dat uitgeverij Ellerman/Harms eenzelfde verzoek had ingediend. Pech voor beiden, het antwoord was ongewijzigd: afgewezen.

Bles was een volhouder en had geluk toen een nieuwe beleidsmaker op het stadhuis B&W eind 1877 een plan presenteerde voor ‘limonaderieën’ op diverse punten in de stad. Kiosken dus! De Raad ging in mei 1878 akkoord met het idee en B&W herinnerde zich het verzoek van Bles die als eerste met een dergelijk initiatief was gekomen. Waarom limonade wel en kranten niet? Hij kreeg de concessie voor tien jaar en hem werden de eerste plaatsen aangewezen waar de kiosken mochten staan: Dam, Weesperplein, P.C.Hooftstraat, Plantage Kerklaan, Leidseplein (foto links), Haarlemmerplein, Kadijksplein, Rembrandtplein, Oosteinde (werd bij nader inzien Frederiksplein), Jonas Daniël Meijerplein, Westermarkt, Sophiaplein, Nieuwmarkt en Amstel t.h.v. Herengracht. Retributie per jaar per kiosk: ƒ15.

Bles diende het door Yme Bijvoets gemaakte ontwerp voor de kiosk in en kreeg per omgaande een fiat. Het werd de gietijzeren zuil die van veel foto’s bekend is. Bijvoets had zich laten inspireren door het Parijse model. Voor de verkoper bleek het een nauwe dwangbuis die voornamelijk bemand werd door weduwvrouwen. Ze werkten er van ½8 tot ’s avonds 8 en op zaterdagen zelfs tot 11 uur. Loon ƒ6 per week. Geen vetpot, vandaar dat er naar weduwvrouwen gezocht werd die kind noch kraai hadden. Om de atmosfeer binnen te verbeteren verschenen er schoorsteenpijpjes op het dak.
Voordat de maand mei om was stonden er al drie kiosken en de maand erop nog een. De eerste op de Dam, maar dat was niet de kiosk op Breitners schilderij, die kwam later als tweede op de Dam. Intussen bleek het interieur in de zomer niet om te harden zo warm en in de winter vanwege de kou. Foto: Bernard Eilers

In 1879 bleek wat de echte plannen van Bles waren. Hij deed zijn hele kiosken-onderneming over aan Martin Wolff die later ook bekend werd als oprichter van de Amsterdamse Vereeniging ter bevordering van het Vreemdelingenverkeer, de eerste VVV in Nederland. 30 juni 1880 ging de Raad akkoord met de overname en gaf hem en passant vergunning voor nog zes extra kiosken waaronder de tweede op de Dam (foto links). In januari 1888 wist Wolff de concessie te verlengen voor een periode van 25 jaar. Voorwaarde was dat de kiosken een klok met verlichte wijzerplaat en een windwijzer op het dak kregen. De retributie bleef ƒ15 per kiosk. Het aantal geplaatste kiosken liep op tot 29. De onderneming bloeide als nooit tevoren. Wolff zet zijn onderneming om in een N.V. de Amsterdamsche Kiosk Onderneming (AKO).

Foto: Spaarnestad

Om een zo uitgebreid mogelijk sortiment te voeren werden er steeds meer artikelen en diensten toegevoegd, veel meer dan alleen kranten en tijdschriften. Soms speelde de Gemeente daarbij een rol, zoals de verkoop van tramkaartjes en postzegels. Verder werden er theatertickets verkocht en allerlei soorten zegels (zie foto). Verder werden de ramen zoveel mogelijk benut voor affiches en aankondigingen die niet altijd iets te maken hadden met de waar die hier gekocht kon worden.

De werkomstandigheden in de kiosken waren aanleiding tot klachten aan het adres van B&W. De ƒ1 duurtetoeslag van de AKO die als antwoord volgde, werd weggelachen. De Vereeniging ter Behartiging van de Belangen der Vrouw eiste een loonsverhoging tot ƒ12 per week en verkorting van de werktijden. Verder gaf zij B&W het dringende advies de exploitatie zelf ter hand te nemen.

Tegen het einde van de concessie (1913), midden in de annexatieplannen waardoor het aantal kiosken sterk zou uitbreiden, overwoog Amsterdam het fenomeen ‘kiosk’ opnieuw en besloot dat die meer geld voor de gemeentekas moesten opbrengen. In navolging van andere steden wilde men de volgende concessie aanbesteden. B&W vroeg de Raad een bedrag om alle kiosken van de AKO te kunnen kopen en ze daarna weer te verpachten. Er volgde een inschrijving voor exploitatie van 25 kiosken en het hoogste bod was ƒ15.000, niet van de AKO. Bij nader inzien wilde die AKO de exploitatie verder voeren tegen dit hoogste bedrag. Daar bleef het bij, tot vandaag.
B&W was niet van plan om de oude kiosken veel langer te handhaven. De arbeidsomstandigheden ondervonden steeds meer kritiek. In 1919 presenteerde PW een nieuw ontwerp voor een ruimere kiosk, de u mogelijk bekende kiosk met de ‘glazen buik’ (foto links). In 1924 kreeg B&W akkoord van de Raad om voor ƒ70.000 30 nieuwe kiosken te laten maken en één voor één verdwenen de rode kiosken uit het stadsbeeld.

Alle afbeeldingen bij dit item komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld

‘Huiszittende armen’ dienen we te lezen als ‘thuiszittende armen’, tenminste… denken we. Per definitie waren het geen dakloze armen maar hadden ze een eigen behuizing. De armoede kon tijdelijk zijn door werkeloosheid of veroorzaakt door een ongeval. Ze kregen ondersteuning in de vorm van levensmiddelen en brandstoffen, soms kleding. Daartoe werden bonnen uitgedeeld waarmee ze de goede gaven konden ophalen aan de beide parochiekerken. Dit wat betreft 'thuiszittend'.
Oké, we kennen het Huiszitten Weduwenhof. Er waren dus categorieën die wel degelijk gehuisvest werden door de ‘huiszittenmeesters’. Amsterdam boft dat nog een flink aantal gebouwen van die instellingen bewaard zijn gebleven. Het Oudezijds Huiszittenhuis, een deel van het Nieuwezijds Huiszittenhuis, het turfpakhuis dat nu onderdeel is van de Lommerd, het Aalmoezeniersweeshuis dat verbouwd werd tot Paleis van Justitie, het Burgerweeshuis dat nu Amsterdam Museum is en nog wel een paar. Nu aandacht voor enkele verdwenen huizen waarin óók personen opgenomen werden, meestal weduwen en dat al vanaf eind 14de eeuw.

Schilderij: Pieter Anraedt - Regenten en binnenvader van Oudezijds Huiszittenhuis (Wiki)

Armenzorg bestond in Amsterdam inderdaad al in de 14de eeuw en werd bedreven door broederschappen uit naam van de kerk. Dat waren gezelschappen van particuliere personen die het kerkelijke leven ondersteunden door de kerkdienst op te luisteren, kapellen te onderhouden, in processies mee te lopen maar dus ook de uitdelingen aan de armen te organiseren. Ook organiseerden of ondersteunden zij de ziekenzorg in de Middeleeuwen, voordat de kloosters dat overnamen. Ook al was dit een kerkelijk initiatief, de stedelijke overheid was daarbij betrokken en ondersteunde het waar nodig. Het gaat echter te ver om dit ambtenaren te noemen, hoogstens had de stad invloed op de benoemingen van de huiszittenmeesters. De bedeling bleef eerst nog vanuit de beide parochiekerken plaatsvinden. In die dagen was het heel normaal dat de kerk als instantie een deel van het sociale werk op zich nam. Het is dan ook moeilijk om achteraf te bepalen wie de huizen, waar we het nu over willen hebben, bestierden.

Op de hoek van de Stoofsteeg en de Oudezijds Achterburgwal was tot 1552 een Huiszittenhuis met aangrenzend turfhuis waarin ook vrouwen opgenomen werden. Tegenover dit huis ontstond rond 1455 het Bethaniënklooster. De bewoning van dit Huiszittenhuis duurde totdat in 1550 de Huiszittenmeesters de grond van het te dempen Spoeygen tussen het Maria Magdalena- en Margrietenklooster konden bemachtigen. Zij bouwden daarop een turfpakhuis, direct tegen - en verankerd aan - het Magdalenaklooster. Er moeten toen ook ‘cameren’ ingericht zijn want de bewoonsters van het huis aan de Stoofsteeg verhuisden vóór 1552 naar dit nieuwe Huiszittenhuis. Geboekstaafd is de verkoop in dat jaar van het oude complex in de Stoofsteeg voor ƒ1606. Op de kaart van Cornelis Anthonisz valt het nog te herkennen en daar is de schets hiernaast naar gemaakt.

Tekening: Jacob van Lennep

Voor de volledigheid, na de Tweede Uitleg van Amsterdam kregen de huiszittenmeesters in 1610 een erf aan de Leprozengracht (de zgn. Lazarustuin) ter beschikking en werden daar een nieuw Huiszittenhuis en turfpakhuizen gebouwd. Het huis naast het klooster aan de Voorburgwal kwam ter beschikking van de Stadsbank van Lening (afbeelding; turfpakhuis onder rode pijl, links daarvan de noordvleugel van het Magdalenaklooster).

Ook aan de Nieuwe Zijde was er een Huiszittenhuis en wel in de Gasthuissteeg. Die naam werd door de verhuizing van het gasthuis naar de Nes (1492) en de komst van dit huis (1486) herdoopt in Huiszittensteeg. Het complex lag aan de Nieuwezijds Achterburgwal en bestond uit een ‘smeerhuys’ aan de gracht en dwars daarop het huis, genaamd De Peereboem, dat de huiszittenmeesters in 1477 van Geryt Gerbrandt Pauwensoen kregen onder voorwaarde dat het bewoond zou worden “door tien maegden ofte weduwen die onbesproken sijn, de naeste van den bloede”. In 1486 zijn deze huizen afgebroken en daarvoor in de plaats het Nieuwezijds Huiszittenhuis gebouwd. Ook dat is op de eerder vermeld kaart terug te vinden. Tot de verbreding van de Huiszittensteeg tot Raadhuisstraat was het huis ook bekend als Spuistraat 151.

Tekening: Jacob van Lennep

Ook voor dit Huiszittenhuis werd een nieuw aan de rand van de stad gebouwd, aan de Prinsengracht t/o de Egelantiersgracht. Maar deze keer bleef het oude huis als pakhuis door de huiszittenmeesters gehandhaafd. Het werd zelfs in 1710 helemaal verbouwd of vernieuwd en van die staat hebben wij een tekening van Gerrit Lamberts ter beschikking. Niet zeker is dat het toen nog steeds in eigendom van de huiszittenmeesters was. Dat zal zeker beëindigd zijn toen de armenzorg in de Bataafse Republiek en aansluitende Napoleontische tijd gecentraliseerd werd. Het Stadsarchief geeft als uiterste jaar van bestaan 1818 op.

Tekening: Gerrit Lamberts; De vensters met kleine ruitjes waren 'cameren'

Foto: VVAG

Wel weten we meer over de gevelsteen van het gebouw uit 1486. Het huis is weliswaar afgebroken, de steen is er nog altijd, ook al ligt hij in depot. Hij geldt als de oudst bewaarde gevelsteen van Amsterdam. Hij werd in 1895 aan het Rijksmuseum in bruikleen gegeven en in 1975 aan het Amsterdams Historisch Museum. In 1985 verdween de steen naar het depot van het Stedelijk Museum. De tekst in gotische letters luidt:
dit huijs is ghetymert in die ere gods tot behofte des armen huijssitten anno m cccc en lxxxvi.
De steen schijnt zelfs nog in het nieuwbouwpand op dezelfde plek van tabakshandelaar Jacob Ankersmit & Zn boven een poort in de steeg geplaatst te zijn en bij die gelegenheid een deel van de hoogte verloren te hebben. Op de oude steen stond - blijkens een schets van A. Suasso - onderaan in Latijnse letters “En herbouwt Ao 1710”.

Na de Alteratie nam het Protestantse stadsbestuur de ene na de andere publieke taak van de kerk over. Daar hoorde ook de armenzorg bij. Ze maakten uiteindelijk ook een eind aan de bedeling vanuit de Nieuwe en Oude Kerk. Gedwongen door de grote brand in de Nieuwe Kerk in 1645 moest er gezocht worden naar nieuwe locaties voor de bedeling. Aan de Nieuwe Zijde kwam aan de Prinsengracht een nieuw Huiszittenhuis gereed in 1649 (Prinsengracht; li.onder) en aan de Oude Zijde in 1655 (Leprozengracht; re.onder).

Alle afbeeldingen bij dit item komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders vermeld.

are naam voor een prima woonbuurt. Hoe kom je aan zo'n naam en meer nog..., hoe raak je er van af? Dat laatste is nooit gelukt want de officiële naam voor wijk 50 is, wat de Gemeente betreft, nog steeds Duivelseiland. De wijk kwam door de annexatie van 1896 bij Amsterdam en de eerste huizen verrezen al in 1898. Aan deze haast dankt de buurt dan ook z'n bijnaam; er was nog geen bestrating, geen verlichting en veel primitieve polderbebouwing bleef staan toen er al gebouwd werd. En dat voor een buurt waar kwaliteitsbouw gepland was. Afzien!

De bijnaam dankt de buurt aan de Dreyfus-affaire die in 1894 ging spelen en waar Emile Zola in 1898 zijn geruchtmakende roman J'Accuse over uitbracht. Zola moest onderduiken in Engeland om zijn hachje te redden en de joodse legerofficier Dreyfus werd verbannen naar een gevangeniseiland voor de kust van Frans-Guyana: Duivelseiland. Nog voor de nieuwe eeuw begon werd de uitspraak door een nieuwe socialistische regering vernietigd en de gerechtelijke dwaling weer goedgemaakt. Dreyfus werd eind 1899 gerehabiliteerd, maar de buurt is nooit meer van de dubieuze faam van de eerste jaren afgekomen.

Als we over Duivelseiland spreken hebben wij het over het buurtje tussen Roelof Hartstraat, Hobbemakade en Ruysdaelstraat. De straatnamen zijn ontleend aan vroege cartografen als Cornelis Anthonisz, Pieter Bast en Balthasar Florisz.
Dat er in dit buurtje kwaliteitsbouw gepleegd werd, is bij een grote renovatie van de buurt gebleken. Tussen 1997 en 2004 ging de hele buurt op de schop en werden de 272 panden, deels in particulier bezit, allemaal opgeknapt en alle straten opnieuw ingericht. Er kwam nieuwe riolering en als dat nodig was, werden waterleidingen vernieuwd. Vergeleken met oude foto's van rond 1900 blijkt dat - globaal gezien - alle huizen zijn blijven staan.
Omdat in de Museumbuurt de bebouwing over vele decennia verdeeld verscheen, zijn er grote stijlverschillen te ontdekken. De kwaliteit van de bebouwing op Duivelseiland is echter van een hoge kwaliteit en niet te vergelijken met die aan de andere kant van de Boerenwetering: De Pijp, die toch nauwelijks eerder werd gerealiseerd.
De Ruysdaelstraat is veel ouder dan Duivelseiland en heette ooit Schagerlaan. Omdat er in de Watergraafsmeer ook al een Schagerlaan bestond, werd de naam gewijzigd, nog vóór de annexatie.

Boven: Schagerlaan/Ruysdaelstraat met brug over de Boerenwetering. Op de achtergrond links is de nieuwe bebouwing al te zien. - Onder: buurtbebouwing ±1900

Andries Jager (Amsterdam 1825-1905 Hilversum) leerde het vak van boekverkoper bij boekhandelaar en uitgever Willem van Stockum in Den Haag. Andries vestigde zich in 1849 als zelfstandig boekhandelaar in zijn geboortestad en pakte later de nog prille fotografie erbij. Hij begon met stereofotografie maar gaf ook kabinetfoto's, prentbriefkaarten en cartes-de-visite uit. In het laatste kwart van de 19de eeuw gaf hij eigen foto's en die van bevriende fotografen uit in kleine boekjes, Leporello's, harmonicagevouwen boekjes met op karton geplakte souvenirfoto's in de maat 13,5 x 9,5cm. Die waren al in meerdere grote Europese steden verkrijgbaar maar om met een eigen selectie te vullen. Jager maakte complete boekjes met 6, 12 of 24 foto's.
Op bovenstaande foto de Binnen-Amstel met Munttoren, Doodkistenmakersgracht en hotel Rondeel. De foto is te dateren op 1877-1895. In 1877 werd de Doelensluis verlaagd en in 1895 begon de sloop van Hotel Rondeel en de bouw van Hotel de l'Europe.
Onder de Nieuwezijds Voorburgwal vóór demping met rechts het Goudseveer aan de Pijpemarkt en links de voormalige bloemenmarkt waar vandaag de postzegelmarkt is. De brug in de verte ligt voor de Paleisstraat en daar achter is het Postkantoor van Oudejans te herkennen. De foto is te dateren op 1875-1893. In 1893 werd een begin gemaakt met de demping van de Nieuwezijds.

Foto links: één van Jagers winkels: Damrak 81; bron: Wikipedia

Van oorsprong een inventarisatie door Minne Dijkstra en nu in afleveringen hier; waar nodig geactualiseerd.

1786 - Oudemanhuispoort

Kloveniersburgwal

Historie
De poort aan de Kloveniersburgwal had een voorganger uit 1601, maar die werd in 1786 vervangen door de huidige, ontworpen door stadsbouwmeester Abraham van der Hart met beeldhouwwerk van A. Ziesenis. De poort bestaat uit Toscaanse zuilen en een hoofdgestel met trigliefen in het fries, waarboven drie figuren zijn gebeeldhouwd: de Mildheid met een hoorn des overvloeds, geflankeerd door figuren die de Armoede en de Ouderdom voorstellen. Zij symboliseren de zorg welke de stad had voor haar oude lieden.
De gedeeltelijk overdekte doorgang tussen de Oudezijds Achterburgwal en de Kloveniersburgwal staat bekend als de Oudemanhuispoort. Aan beide zijden bevindt zich een poortje. De Oudemanhuispoort leidt niet meer naar het Oudemannen- en Vrouwengasthuis, zoals weleer, maar naar het voormalige hoofdgebouw van de Universiteit van Amsterdam (sedert 1876). In de Oudemanhuispoort zijn de vroeger vermaarde stalletjes waar oude boeken en prenten worden verkocht nog steeds te vinden. Sinds 1757 waren er in de 18 ruime overwelfde bogen "winkelkassen" verhuurd, vooral voor verkopers van goud en zilver, maar ook al van boeken.

Toestand
Slecht. Naar verluidt is een restauratie voorzien in 2010 of 2001

Eigenaar
Universiteit van Amsterdam

Huidige toestand
Ondanks plannen van de UvA, HvH en VVAG om in 2012 een restauratie van deze poort voor te nemen, lijkt de toestand nog ongewijzigd, in elk geval die van 2019 (volgens Street View).

Foto: VVAG

Met deze laatste poort van de 18de eeuw is een eind gekomen aan deze serie. Wij danken Minne Dijkstra voor zijn welwillende medewerking aan het tot stand komen hiervan.

Dinsdag 4 mei 1920 - Eerste-steen-legging voor de uitbreiding van het gebouw van het Algemeen Handelsblad. Daarvoor waren gesloopt: Paleisstraat 25-27-29 en Nieuwezijds Voorburgwal 232. Dezelfde architect van het hoofdgebouw, Ed. Cuijpers, tekende voor deze uitbreiding.
Nadat de krant de Voorburgwal in 1970 verliet, is de nieuwbouw in de Paleisstraat losgeweekt van het hoofdgebouw en leidt een eigen leven. De eerste jaren daarvan als krakersbolwerk.

Foto: Bart Molendijk/Anefo

Woensdag 5 mei 1920 - De Gemeenteraad gaat akkoord met de bouw van een nieuw administratiegebouw voor de Gemeentetram Amsterdam (GTA) en de verkoop van het oude gebouw (Stadhouderskade 3) aan de NV Hotel Atlanta. Het hotel komt er nooit en de Gemeentelijke Woningdienst gaat het pand gebruiken. Er naast wordt vanaf 1959 het Aurora-gebouw neergezet. De exploitant zal uiteindelijk nr. 3 kopen om uit te breiden. Lees nog meer over de metamorfose van dit stukje Stadhouderskade.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2019 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave