Dagboek van een Amsterdams koopman
Diamantbeurs Weesperplein 1910
"Het zindert in de stad." De eerste zin in het dagboek van Carl Tersteeg op 2 oktober 1910. Overal worden oude gebouwen gesloopt en nieuwe opgericht. Dit jaar wordt de nieuwe Diamantbeurs op het Weesperplein gebouwd. Ook trekt moeder Tersteeg zich uit de zaak terug en gaat Carl met zijn broer verder als v.o.f. C. Tersteeg. Carl ziet het als aankondiging van de 'nieuwe tijd' waar hij zich enthousiast op stort, of... in duikt, om bij zijn favoriete hobby te blijven.
U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
Hulp kwam van Arjen Lobach, Kees Huyser, Mike Man, Anneke Huijser, Ria Scharn, Anthony Kolder, Marike Muller, Jos Mol, Adrie de Koning, Robert Raat, Hans van Efferen, Peter Waagen
Hulp gevraagd, de oplossing
Dat was makkelijk: Prinsengracht met zicht op de Berenstraat. Adrie en Ria wisten de naam van de lantaarn: de ritterlantaarn. Ritter was de naam van de ontwerper. Het lezenswaardige verhaal van Arnold Korporaal “Nieuw licht op oude grachten” verhaalt over de ontstaansgeschiedenis: “In 1898 doet een nieuw type lantaarn zijn intrede: de ritterlantaarn, met een voor die tijd revolutionaire vorm en lichttechniek. De ritterlantaarn is de eerste gaslantaarn die gebruik maakt van het gasgloeikousje”. De lantaarn lijkt uiterlijk sterk op de kroonlantaarn die al eerder vooral op de Amsterdamse grachten werd geplaatst, maar deze nieuwe lantaarn was ook qua lichtverspreiding beter. In 1917 werden ze allemaal geëlektrificeerd. Gelukkig maar, want die kousjes moesten al na zo’n 240 branduren vervangen worden. In de Oostergasfabriek werkten vrouwen hard om steeds nieuwe te maken die dan in verband met hun kwetsbaarheid te voet naar de lantaarns gebracht werden. Arjen, Ria en uw redacteur probeerden ook het jaar vast te stellen. Het onthoofde pand op de hoek, het vernieuwde pand links daarvan, de tv-antennes en de verkeersborden waren daarbij aanwijzingen. Dan komen we uit op ergens tussen 1974 (renovatie pand 451) en 1988 (andere verkeersborden).
Hulp gevraagd, de nieuwe
Na de straatlantaarn deze week andere straatobjecten: de transformatorzuil en het GEB-kastje. Publieke Werken fotografeerde deze objecten. Voor het nageslacht of de administratie? Als het laatste het geval zou zijn, dan verwacht ik honderden foto’s in de Beeldbank en dat is niet het geval. Iedereen kent ‘m natuurlijk als de peperbus. Vroeger dacht ik dat het een reclamezuil was; pas later leerde ik dat het eigenlijk een grote transformatorkast was. Op vroege foto’s zijn zij nog onbeplakt. Dacht destijds niemand eraan om deze stalen zuilen te gebruiken voor reclame en dergelijke, of was het verboden om aan te plakken? Het is een bonte verzameling: Koffiekamer Pan-Pan, C&A, Ballet Espagnol, Barry Manillo, Herman van Veen vragen uw aandacht. Oja, er staat ook nog een onbeduidend GEB-kastje naast, maar wat dat daar doet?
Op zondag 25 mei 1924 begint een meerdaagse herdenking van het feit dat de RK-kerk De Krijtberg (Jezuïetenorde) 300 jaar bestaat. Anneke Huijser bestede speciaal aandacht aan deze kerk in haar PDF over schuilkerken. De huidige Krijtberg aan het Singel werd voorafgegaan door een schuilkerk De Zijdeworm in de Kalverstraat, die ook gewijd was aan H. Franciscus Xaverius. In 1654 volgde een inpandige schuilkerk achter het huis De Crytbergh aan het Singel. Lees nog eens via onderstaande link.
pag.48-51
Dinsdag 27 mei 1924 herdenkt de Ooglijderskliniek in de Spinozastraat het feit dat ze 50 jaar geleden van start ging. In die 50 jaren schreef de Spinozakliniek bijna een half miljoen poliklinische patiënten in en had het zgn. Spinozaziekenhuis bijna 18.000 mensen opgenomen gehad.
De kliniek bestond tot 1966. Na sluiting werd het gebouw afgebroken.
Lees het (niet meer onderhouden) blog over deze kliniek via onderstaande link.
1. Snelste...
Kees Huyser is er steeds bedacht op dat afbeeldingen niet al te gemakkelijk in zoekmachines te vinden zijn. Dat gold ook voor deze foto maar dat belette weinig vaste deelnemers om hier het Oudekerksplein in te herkennen. Sommigen bekenden dat Kahrel's Thee flink geholpen had. De hoekpanden staan op de hoek met de Wijde Kerksteeg.
De foto komt twee keer voor in de Beeldbank, één keer als opname van fotograaf Bickhoff onder embargo en één keer rechtenvrij als scan van een papieren foto (?). Waarom de straat open lag,
staat bij geen van beide.
Goede oplossingen kwamen van Jos Mol, Adrie de Koning, Ria Scharn, Arjen Lobach, Kees Leseman, Anthony Kolder, Mike Man, Marike Muller, Anneke Huijser, Han Mannaert, Robert Raat, Hans van Efferen, Peter Waagen,
U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
2. Ra-ra
Op de vismarkt op de Dam was het de gewoonste zaak dat er vanaf de afslag direct verkocht werd aan particulieren. Dat verhuisde in 1841 mee naar de nieuwe afslag op de Nieuwmarkt. Dat ging eerst in een aantal houten barakken (tekening) maar in 1862 verrees het stenen gebouw van de foto. Rond 1900 vond de stad dat die vismarkt verder buiten de stad diende te verhuizen. Dat werd een loods aan de De Ruijterkade waar aanvankelijk nog aan particulieren werd verkocht maar hier begon de stad al bezwaar tegen te maken. Na verplaatsing van de vismarkt naar de Centrale Markthallen was het gedaan met de verkoop aan particulieren. Die moesten voortaan maar in de viswinkel of aan een kraam op een dagmarkt hun vis kopen.
Het nummer 138 op het dak van het huis in de achtergrond is het hoogste huisnummer op de even kant van de Zeedijk, op de hoek met de Monnikenstraat.
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Ria Scharn, Anneke Huijser, Mike Man, Marike Muller, Robert Raat, Hans van Efferen, Peter Waagen, Jos Mol, Harry Snijder,
3. Zoektocht
Buurten die helemaal van de kaart werden geveegd, zijn er niet zoveel in Amsterdam. De Duvelshoek is er een en daar is de foto ook genomen. We zien het pand Blindemansteeg 19 van de 'water&vuurwinkel de Morgenstond'. Boven de winkeldeur is nu opeens de tekst op het bord te lezen: Water Vuur Turf en Hout de Morgenstond. De half afgedekte gevelsteen vertoonde drie jacobsschelpen en het jaartal 1619, zoals op de tekening uit de 'kist Misset' te zien is.
Ook een tweede bord op de gevel hebben
we 'verminkt' want daarop stond de naam van poppenspeler A.A. van Hemert en die naam komt in de beschrijving van de foto voor.
Ab Wink weet - sterk verhaal - te vertellen
dat een emmer warm water een halve cent kostte en dat het water hiervoor per ossenkar uit Frankrijk gehaald werd, in een rit van 7 dagen.
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Ria Scharn, Anthony Kolder, Arjen Lobach, Otto Meyer, Kees Leseman, Jos Mol, Anneke Huijser, Han Mannaert, Mike Man, Adrie de Koning, Marike Muller, Hans van Efferen, Robert Raat, Peter Waagen,
1. Snelste...
2. Ra-ra...
"Een open koets met drie generaals in een straat waar mensen in rijen langs de kant staan te kijken. De generaals zijn niet in uniform maar gewoon in burgerkleding. Hoeden gaan af om de drie eer te bewijzen. Je kunt het op een foto niet horen maar ze worden vast en zeker ook toegejuicht. Het zijn dan ook bijzondere generaals... en niet eens Nederlanders... alhoewel ze wel Nederlands spreken. Nou, ja, soort van. Buitengewoon voor Amsterdam, deze belangstelling, zelfs burgemeester Van Leeuwen heeft de drie al ontvangen en toegesproken. Ze zijn nu op weg naar het Paleis voor Volksvlijt waar ook binnen een menigte mensen van allerlei actiecomités verzameld is om een viering bij te wonen. En dan te bedenken dat de generaals hier zijn om fondsen te werven om hun door de oorlog verarmde land te helpen. Ze zijn in Nederland op uitnodiging van de stad Amsterdam maar begonnen hun trip in Den Haag, want ook de koninklijke familie is groot bewonderaar van hun strijd voor zelfstandigheid. Ik maakte drie foto's van hun rijtoer door de stad maar deze in volle draf door een winkelstraat vond ik de beste."
