van vensters, kozijnen en ramen
De vensters zijn als ogen in een gevel, ze bepalen het gezicht van het object. Doordat Amsterdam 'pas' 800 jaar oud is, mist het 't grootste deel in de ontwikkeling van varkensblaas in een gat in de muur tot de ladderramen van de Amsterdamse School, op dat traject neemt dit stuk u mee langs alle bekende vormen met een hoofdrol voor het kruisvenster. Dat hield het vol tot in de 18e eeuw.
Canon van Amsterdam
Deel dertien van onze miniserie over het preciseren en/of verbeteren van het gestelde in de Canon van Amsterdam.
Deze keer venster 45: het Lieverdje. Wij breken een lans voor alles wat daaraan vooraf ging, de happenings van Robert Jasper Grootveld, de anti-rookmagiër. De avonden van Simon Vinkenoog, de acts van Johnny the Selfkicker. Het waren kunstenaars en performers die de sfeer in de stad bepaalden. Het uitdelen van krenten door Koosje Koster en de magische dans rond het Lieverdje stonden in schril contrast met het in brand steken of besmeuren ervan. Wij willen het onderwerp graag veel breder zien. Lees meer daarover via de link.
U kunt de afbeeldingen weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
Hulp kwam van Anneke Huijser, Ria Scharn, Mike Man, Arjen Lobach, Kees Huyser, Eric-Jan Noomen, Robert Raat, Kees Dalmeijer, Hans Smit, Simon Claessen, Jos Mol, Hans van Efferen, Peter Waagen, Marike Muller,
Hulp gevraagd, de oplossing
Bijna iedereen zag het meteen: Muiderstraat, gezien vanaf de Hortusbrug over de Nieuwe Herengracht. Eric-Jan opperde dat zij wellicht op weg waren naar Artis. Enkele inzenders waagden zich aan de herkomst van de vrouwen in klederdracht. De meesten vonden gelijkenis met de dracht van Huizen. Vooral de kappen lijken zeer sterk. Nog opmerkelijker is het schilderij van Ferdinand Nibbrig, waarop twee meisjes in Huizer dracht staan afgebeeld die sterk lijken op de meisjes van de foto. Hun kap heeft zelfs een aparte naam: isabee (zie ook link hieronder). Ongetwijfeld reisden zij met de Gooische Stoomtram. Al in 1874 verbond de trein het Gooi met Amsterdam en in de jaren daarna ontstond een fijnmazig tramnet in deze destijds nog arme boerenstreek waar vooral schapen over uitgestrekte heides graasden. Huizen was echter een vissersdorp geworden. In 1882 kon je met de tram vanuit Huizen naar de hoofdstad. En ja, wie weet, wandelden zij vol voorpret naar Artis ...
Hulp gevraagd, de nieuwe
Minister H. B. J. de Witte bezoekt krotten in Amsterdam, vermeldt het Stadsarchief kort en bondig bij deze foto van een fotopersbureau uit 1953. Hij was minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting. Woningnood en verkrotting was na de oorlog een groot probleem. Veel woningen waren in de oorlog verwoest, geplunderd of anderszins beschadigd, daarbij waren veel woningen ook oud en bouwvallig. Verbouwingen en nieuwbouw hadden vijf jaar stilgelegen. De eerste jaren gaf de overheid prioriteit aan de wederopbouw van fabrieken, infrastructuur en bedrijven. Werkgelegenheid en de export kregen voorrang. Tegelijkertijd groeide de bevolking snel. De lonen werden bewust laag gehouden en daarom moesten de huren ook laag blijven. Deze ‘huurbevriezing’ werkte nog meer verkrotting in de hand. In 1953 stelde de minister de Commissie voor Krotopruiming en Sanering in. En toen ging hij zelf ook maar eens kijken hoe het er voorstond. In deze onbekende woning zal hij zonder twijfel geschrokken zijn.
Op vrijdag 16 mei 1924 bracht een gezelschap Franse elektrotechnische ingenieurs een bezoek aan Amsterdam. Ze bezichtigen de centrale Oost en de 50.000 volt-installatie van de centrale Noord (foto) en maken aansluitend een rondvaart door de haven. In het Vondelpark-paviljoen trakteert het stadsbestuur hen op een lunch.
Op diezelfde vrijdag 16 mei 1924 rond half 5 vond op de Admiraal de Ruijterweg een ernstige trambotsing plaats. Een ESM-tram vanuit Haarlem botste met twee bijwagens in volle vaart op een stilstaande tram. Die was daar tot stilstand gekomen omdat een klein uur eerder de stroom was uitgeschakeld geweest en men geen kans had gezien de wagen van het spoor te verwijderen. Gelukkig was de wagen helemaal leeg maar de bestuurder van de andere tram raakte beklemd en bleek dermate zware verwondingen aan benen en bekken opgelopen te hebben dat hij naar het ziekenhuis vervoerd moest worden. De materiële schade bleek enorm en de trams moesten het de rest van de dag met een enkel spoor doen.
1. Snelste...
Een enkeling raakte in verwarring over de vraag van welke brug de melkboer kwam afgezakt. De dichtstbijzijnde is de naamloze brug nr. 97 over de Lijnbaansgracht. Duidelijker was het waar de volgende kluft is: de Museumbrug nr.82. De tram rijdt over de Weteringschans.
Goede oplossingen kwamen van Marike Muller, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Mike Man, Kees Dalmeijer, Kees Huyser, Adrie de Koning, Arjen Lobach, Kees Leseman, Robert Raat, Jos Mol, Simon Claessen, Otto Meyer, Peter Waagen, Han Mannaert, Hans van Efferen, Tom Tand,
U kunt de afbeeldingen weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
(Erven Scherpenisse, sorry voor deze postzegel van een foto van Johannes Leendert. Het diende een goed doel...)
2. Ra-ra
Johannes Leendert Scherpenisse was net als Rombouts al vroeg in de weer met 'snapshots' van situaties in de stad van zo'n 100 jaar geleden. Hier stond hij op het Haarlemmerplein met kinderen rond een waterpomp die wel degelijk bestemd was voor het drenken van paarden. De pomp is later vervangen door een gietijzeren fonteintje.
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Arjen Lobach, Kees Huyser, Ria Scharn, Adrie de Koning, Anthony Kolder, Kees Dalmeijer, Robert Raat, Han Mannaert, Jos Mol, Marike Muller, Otto Meyer, Hans van Efferen, Harry Snijder, Mike Man,
3. Zoektocht
Het huis De Arion. De Griekse mythologische figuur Arion (dichter en musicus) heeft het tot een gevelsteen geschopt in het pand Nieuwezijds Voorburgwal 284. Dat is het pand van o.a. burgemeester Willem Backer en de Brederodeschool als op de foto of een deel van theater Tingel-Tangel van de Hovings. Er valt heel veel te vertellen over Arion en het pand. Kies maar of lees ze allemaal.
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Kees Dalmeijer, Kees Huyser, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Ria Scharn, Adrie de Koning, Robert Raat, Han Mannaert, Mike Man, Jos Mol, Hans Smit, Marike Muller, Peter Waagen, Hans van Efferen,
1. Snelste...
2. Ra-ra...
"Ra-ra..., ik zie een steeg die wel doorloopt tot de volgende straat maar geen steeg is en ook geen gang. De drie huizen die eraan staan nummeren gewoon in de straat waar ik deze foto sta te nemen. Heel ongewoon in Amsterdam. Rechts zie ik huisnummer 14 en links 22. Er staat één volwassene en verder zes kinderen in verschillende leeftijdsgroepen. De steeg is zó smal dat het amsterdammertje bepaald overbodig is. De straatlantaarn staat ook enigszins in de weg, maar heeft wel de mooie kap van de olie- of gaslamp behouden. Alhoewel dit buurtje alle kenmerken van een gribus heeft, zie ik toch gevelversieringen en een snijraam die anders aanduiden.
Ik heb nog een foto gemaakt in een andere richting. Daar staan meer volwassenen op. Die mag ook..."
3. Zoektocht...
Drie ijzersterke hints in deze foto. Eentje hebben we afgesneden maar de rest moet u toch op het goede spoor kunnen helpen.
1. Welke straat ziet u in de voorgrond links?
2. Welke straat loopt haaks daarop naar achteren?
3. Welke straat begint bij het hoekpand midden op de foto?
Om de volgende vraag te kunnen beantwoorden dient u de foto in de beeldbank te vinden.
4. Welke tekst hebben we gewist op het hoge pand in de verte?