De NHM
Al meerdere keren speelde de Nederlandsche Handel-Maatschappij een rol in deze kolommen. Maar wat was dat nou voor een bedrijf? En van wie was het dan? Het heette een particuliere onderneming te zijn maar het had verregaande bevoegdheden in Nederlands Indië, min of meer als gelijke van het gouvernement en het wist de gouverneurs zelfs te sturen in bijvoorbeeld het Cultuurstelsel. En hoe was het mogelijk dat president-directeur Karel van Aalst de door B&W en de Raad goedgekeurde bebouwingsplannen voor de Vijzelstraat aan de kant veegde en zijn eigen paleis van 35 meter hoog in de Gouden Bocht neerzette.
En hoezo werd de NHM, toch opkoper, transporteur en verkoper van koloniale waren, opeens een nationale bank?
Domela Nieuwenhuis en Prometheus
In de tekst bij de oplossing van zoekplaatje week18 stelden wij een vraag over de eventuele connectie tussen het beeld op de sokkel en dat tegen de voorzijde van die sokkel. Daar is Prometheus afgebeeld die door een vertoornde Zeus aan een bergwand geketend werd, omdat Prometheus 'het vuur' gestolen had om aan 'de mensen' te brengen. In analogie daarmee kunnen we Domela zien als degene die niet Zeus maar koning Willem III tergde met aantijgingen jegens de zwakke koning en scheldwoorden als 'Koning Gorilla' in het SDB-blad Recht voor Allen. Domela was verantwoordelijk uitgever van dat blad en werd aangeklaagd wegens majesteitsschennis. Hij werd in 1887 veroordeeld tot een jaar hechtenis maar na enkele maanden weer in vrijheid gesteld. Domela kwam de gevangenis uit als nationale held en dat niet alleen onder zijn socialistische broeders.
De koninklijke familie arriveert op woensdag 13 mei 1925 voor een meerdaags bezoek aan Amsterdam. Jarenlang was dat bezoek in april maar dit jaar weer eens in mei, wat zich vertaalt in fleuriger kleding, bloesempracht en temperatuur. Om half zeven in de morgen bieden beide dochters van wethouder Von Frijtag Drabbe op het CS aan Wilhelmina en Juliana bloemen aan.
Donderdag bezoekt de familie Stoom-meelfabriek Holland aan de Zoutkeetsgracht. Dat duurt maar een half uur terwijl de rit per open calèche daarheen en vandaan uren in beslag neemt. 's Avonds een stuk van Shakespeare in de Stadsschouwburg.
Bijzonder aan het bezoek dit jaar is dat op zondag 17 mei een bezoek gebracht wordt aan de Watergraafsmeer, waarbij het accent op de Stadskwekerij Frankendael ligt.
Een bladzijde uit het bezoekersregister...
1. Snelste...
Als u even om 't hoekje keek kon u de nieuwbouw van de Bijenkorf op de Dam herkennen. Dan is het ook meteen duidelijk dat we hier naar de voorbereidingen kijken van de bouw van Peek & Cloppenburg. En daar had Ria Scharn - in haar reeks over het Amsterdam van haar grootvader Carl Tersteeg - een item over geschreven. Als de tweede vraag niet meteen te beantwoorden was, hoefde u alleen maar die aflevering op te zoeken om er achter te komen dat de panden van loterijkantoor Cretier en Kramp apart en voorzichtig gesloopt moesten worden omdat er "hoogstwaarschijnlijk" een schat onder begraven lag. Kletskoek natuurlijk, er lagen alleen een paar lege geldkistjes onder de grond.
Eerste melding: 09:10 uur
Volledig goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Arjen Lobach en Mike Man. Ria gaf uitdrukkelijk aan dat zij het 'broodje-aap' verhaal wilde horen over de schat onder het pand. Niet complete oplossingen kwamen van Jos Mol, Anthony Kolder, Hans van Efferen, Robert Raat,
2. Ra-ra
De tekst was deze keer duidelijk genoeg. We hadden het over de Botermarkt in z'n transitie naar Rembrandtplein. Daarom lag de voorgrond, waar tot even ervoor de boterhal had gestaan, er braak bij. De drie beschreven halsgevels werden afgebroken voor de uitgaansparadijs van cafehouder Mast, Mille Colonnes.
Zelfs deze stereofoto komt twee keer in de Beeldbank voor.
Eerste melding: 09:25 uur
Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Mike Man, Marike Muller, Jos Mol, Hans van Efferen, Peter Waagen, Robert Raat,
3. Zoektocht
Om hier het Rokin in te herkennen was nog even een 'dingetje' maar als dat eenmaal gebeurde kwam het adres van de halsgevel snel als Rokin 81 in beeld. Het staat op de hoek met de Cellebroerssteeg. De drie huizen links ervan zijn gesloopt voor het nieuwe kantoor van tabakshandelaar B.H. Manus die daarvoor Gerrit van Arkel als architect in de arm nam. Links van de dichtgemaakte gang staat nog steeds het monument De Blaeuwe Arent, nu een hotel.
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Mike Man, Ria Scharn, Jos Mol, Hans van Efferen, Peter Waagen, Robert Raat, Anthony Kolder,
1. Eerste...
2. Ra-ra...
"Wat ga ik daar nou over zeggen? Een verlicht gebouw tijdens de Edison Lichtweek in 1929. Dat waren veel gebouwen in die week. Meer over het betreffende gebouw dus. Het stond er toen nog maar net..., net 15 jaar. Maar er was in die tijd al een stuk aangebouwd.
Het is ook nog eens een heel geslaagde overzichtsfoto van het gebouw, ondanks de laadboom van een vrachtschip in de voorgrond. Heeft u genoeg hieraan?"
