Het Amsterdam van Herman Misset
Het komende jaar zal Ria Scharn ontwikkelingen in het 19e- en 20e-eeuwse Amsterdam volgen aan de hand van aquarellen die Herman Misset in opdracht van het Stadsarchief maakte van o.a. gebouwen die op de nominatie stonden om gesloopt te worden. De fotografie was nog lang niet zover dat ze de topografische tekenaar kon vervangen. Aan het eind van dit jaar zullen de bijdragen van Ria een omvangrijk boekwerk vormen dat onze lezers in kunnen zien. Daarin zijn dan ook de bijdragen in 2023 over de persoon Misset uit de weekkrant verwerkt. Ria's bijdragen verschijnen niet in chronologische volgorde. Deze week: De sloop van de beurs van Zocher in 1902-'03
Amsterdam omtrent 1220
Regelmatig worden wij attent gemaakt op een kaart die een veel oudere toestand van Amsterdam weergeeft dan die van 1544, namelijk die van 1220. Het betreft een hypothetische kaart van situaties uit verschillende tijdperken tot eind 16e eeuw, toegeschreven aan Christoffel Hartogvelt. Wij weten nu dat dit onmogelijk een weergave van een enkel moment kan zijn omdat er situaties staan afgebeeld uit latere periodes nadat de stad al buiten de burgwallen was uitgebreid. De belangrijkste miskleun is de weergave van de dam in de Amstel ter hoogte van het Beursplein. Dat was een gevolg van een artikel in Amstelodamum van een eeuw geleden dat oreerde dat als er een Middeldam was er vroeger ook een Buitendam geweest moet zijn. Het kan geen kwaad om nog eens onze PDF over de eerste 300 jaar uit de geschiedenis van Amsterdam door te lopen.
U kunt de afbeeldingen weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
Hulp kwam van Arjen Lobach, Kees Leseman, Gert Bil, Ria Scharn, Mike Man, Jos Mol,
Hulp gevraagd, de oplossing
Het hoekpand met nummer 37 of de grondwerkersstaking leidden de inzenders hetzij via (PW-)kaarten of Delpher naar de locatie: Weteringstraat, hoek Derde Weteringdwarsstraat, gezien richting Prinsengracht. Diverse kranten berichtten over het einde van een wekenlange staking op 26 april. De Weteringsstraat wordt daarbij expliciet genoemd. De aanleg van de riolering begon pas in 1906. Er bestond al een soort riolering, het Liernurstelsel uit 1870, maar dat voldeed niet. Het duurde blijkbaar nogal wat jaren voordat de hele stad voorzien was van het nieuwe stelsel.
Hulp gevraagd, de nieuwe
Ach, sneeuwpret … Koning Winter laat ons de laatste jaren behoorlijk in de steek, al valt er soms wel wat sneeuw. Het lijkt mij speelkwartier bij een school in Amsterdam-Zuid op een winterdag in 1962. De kinderen krijgen fotograaf Jack de Nijs (Anefo) in de gaten en beginnen hem te bekogelen. Dat zou ik ook gedaan hebben. Herkent u een kind of bent u het zelf op deze vrolijke foto?
Nu wordt het toch de hoogste tijd dat de NSM de nieuwe werf in Noord in gebruik neemt. Bij de tewaterlating op 24 januari 1925 van de tanker Nordanger (Bouwnr.176; 143 m lang, bestemd voor Bergen N) loopt het schip van de helling Conradstraat vast op de spoordijk. Het duurt tot de volgende dag eer men het schip weer vlot heeft.
Daar ontsnapte de binnenstad aan een fatale brand. Op dinsdag 20 januari 1925 half één 's nachts ontstond brand in een inpandig pakhuis achter Damrak 53. Het pakhuis stond volledig ingesloten tussen de huizen aan het Damrak en die op de Nieuwendijk (zie pijl op de foto). Het was in gebruik bij de Engelsche Rubber Mij. en lag vol met afgedankt Engels en Amerikaans legermateriaal: regenjassen, tentdoek, dekzeilen, rubberen artikelen, enz. De brandweer had de grootste moeite om tot de vuurhaard door te dringen, mede omdat het brandende rubber een verstikkende rook ontwikkelde. De vloer van de verdieping begaf het op enig moment en kwam naar beneden. Dat heeft de brand waarschijnlijk even gesmoord waardoor de beide motorspuiten de brand onder controle konden krijgen. De eigenaar van de spullen was rijkelijk verzekerd. Het pakhuis bij de pijl op de foto zal sindsdien opnieuw opgetrokken zijn.
1. Snelste...
Net als bij de foto met pakhuis Malang van vorige week zat de belangrijkste hint in het minieme deel van een monumentale gebouw ernaast. Toen was het de Episcopale kerk op de Groenburgwal, deze keer de Latijnse school cq. het Aalmoezeniersweeshuis cq. de Burgerlijke Stand op het Singel. Het pand Singel 459 van de foto stond tussen het Eerste- en Middenklooster, namen stammend uit de tijd dat na 1578 hier de nonnen van de geconfisqueerde kloosters werden gehuisvest.
Eerste melding: 14:56 uur
Goede oplossingen kwamen van Gert Bil, Arjen Lobach, Jos Mol, Mike Man, Peter Waagen,
2. Ra-ra
Deze was niet eenvoudig. Dat het om het Open Havenfront ging, zat in de tekst opgesloten maar van steigers voor beurtschepen zijn er heel veel foto's. Hij moest dus onscherp zijn en de huizen in de achtergrond moesten - op enkele na - staan aan een vaarwater dat haaks op het Open Havenfront uitkomt. De keus valt dan op óf Singel, Damrak, Geldersekade óf de Kromme Waal. Die 'enkele huizen' zijn Prins Hendrikkade 96-99 waarvan het laatste inderdaad een extra verdieping kreeg sinds de foto. Maar zoals gezegd kwamen meer foto's in aanmerking en die zijn in onderstaande lijst meegenomen.
Eerste melding: 12:11 uur
Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Ria Scharn, Kees Dalmeijer, Mike Man, Jos Mol,
3. Zoektocht
Dat een straatnaam midden in de huizenrij verandert, volgt meestal op wijzigingen in het voorveld. In deze situatie kwamen de huizen aan de Achtergracht deels in een straat te staan die Falckstraat ging heten en deels uit het opdoeken van de ossenmarkt en rooiing van het Fredriksplein. Van die oude situatie ziet u een tekening van een blik door de Utrechtsestraat vanaf de ossenmarkt. De ophaalbrug ligt over de Achtergracht. Op de quizfoto ligt de scheiding tussen straat en plein tussen beide huizen in het midden van de foto.
Eerste melding: 09:05 uur
Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Ria Scharn, Arjen Lobach, Otto Meyer, Mike Man, Gert Bil, Jos Mol, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Kees Dalmeijer, Hans van Efferen, Peter Waagen, Robert Raat,
1. Eerste...
De snelste met het goede antwoord was Gert Bil. Hij reageerde echter niet op het verzoek om een nieuwe opgave te sturen. Die komt daarom deze week van nummer 2, Arjen Lobach. Hij stuurde een foto van een saneringsproject uit de 60-er jaren. Beide panden rechts overleefden deze sanering, de rest maakte plaats voor nieuwbouw.
- Wat was/is het adres van het pand met de stoep? (kreeg i.d.d. een ander huisnummer)
2. Ra-ra...
"Och, dat had toch ook wel wat, deze gracht toen die nog niet gedempt was. Aanlegplaats van een beurtveer, walhuisjes, koepel, postkantoor. Op de spiegel van de voorste boot staat 'Gouda', een hint. En waarvoor gedempt? Nu mag je er niet meer komen met de auto. Van dit punt zullen ook wel meerdere foto's gemaakt zijn, dus laat maar horen..., of zien."
