Week 43 - 2024, de week van Carl Tersteeg




Dagboek van een Amsterdams koopman

Het Aardappeloproer van 1917

"Vanaf 30 juni begon het in de stad uit de hand te lopen. Vrouwen trokken er op uit om voedsel voor hun gezin te bemachtigen en lieten zich niet met mooie praatjes afschepen. Op 2 juli braken er rellen uit die ontaardden in plunderingen, waardoor de burgemeester zich genoodzaakt zag om hulp van het leger in te roepen. Toen gebeurde waar ik al bang voor was. Ik was in 1915 dan wel afgezwaaid, maar bleef, zolang de oorlog duurde, wel oproepbaar en werd dus gesommeerd om me bij mijn eenheid te vervoegen om de opstand neer te slaan."
Een emotioneel verslag van de ongeregeldheden in 1917. Carl Tersteeg wordt opgeroepen en wordt ingelijfd bij de ordetroepen. Niemand heeft zin om op zijn stadgenoten te schieten maar dienstweigeren wordt bestraft met gevangenisstraf. Er zit niets anders op dan je best te doen mis te schieten. Gelukkig is Carl een goed schutter...

vanaf pag.120





Waar zijn de beelden van de Mozes en Aäronkerk?

Het verhaal achter de foto van het Sint Bernardusgesticht op de Oude Turfmarkt deed ons denken aan de beelden van de Mozes en Aäronkerk. Er stonden acht beelden tegen en op die kerk, zeven aan de voorgevel en één aan de achtergevel. Die zijn de een na de ander verwijderd. Alleen de zegende Christus Salvador Mundi met rijksappel boven het fronton van deze Waterstaatskerk en de heilige Franciscus boven de ingang in de portico bleven gespaard, net als het beeld van Melchizedek aan de achtergevel. De Christusfiguur werd oorspronkelijk geflankeerd door beelden van HH Petrus en Paulus, die het nog 't langst hadden volgehouden maar op de eerste foto na WOII mankeren. Ze komen nog wel voor op een foto van ±1930. Op beide torentransen stonden vier beelden van de Evangelisten die al eerder verdwenen, getuige diezelfde foto. Alle beelden werden vervaardigd door de Belg Johannes Baptiste de Cuyper en alle consoles zijn er nog.
Waarom moesten die beelden weg? In deze kerk werden ook na WOII nog diensten georganiseerd en zelfs vandaag vinden vieringen plaats van de katholieke Gemeenschap Sant'Egidio die zich o.a. voor dak- en thuislozen inzet.
Weet u meer van het hoe en waarom van deze verdwijning? Meldt het ons a.u.b.

Hier foto's uit 1902 en ±1935.

De geschiedenis van de kerk gewijd aan de Heilige Anthonius van Padua, beter bekend als de Mozes en Aäronkerk, vindt u in de PDF Schuilkerken op pag.5-7. Klik de omslag.

U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank

Hulp gevraagd, de oplossing
Het verliefde paar stond op de Leidsegracht. Aan de overkant zie je de panden 38 t/m 42. Jos gaf  enige achtergrondgeschiedenis van het pand 38 -40, genoteerd uit het lijvige boek ‘De grachten van Amsterdam’ (Thoth, 2013). Oorspronkelijk stond hier een pakhuis en stal. In 1881 werd het verbouwd tot pakhuis Campen. Deze naam staat op het gebeeldhouwde festoen boven de deur en is afkomstig van de oorspronkelijke woning. Op de deurlijst staat het devies uit de Aeneas van Vergilius: ‘Mens agitat molem’ oftewel: de geest beweegt de materie. Al vermoed ik dat het paar toen iets anders in de geest had.

Hulp kwam van Mike Man, Peter Waagen, Anneke Huijser, Jos Mol,

U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank

Hulp gevraagd, de nieuwe

Johannes Rombouts fotografeerde graag mensen op straat. Hij wandelde door de wat drukkere winkelstraten of pleinen om mensen nietsvermoedend met zijn handcamera vast te leggen. Hij leek een voorkeur te hebben voor vrouwen in klederdracht. Beide vrouwen lijken Rombouts niet op te merken, afgeleid als zij zijn door andere zaken. Wie herkent hun klederdracht?

De foto staat in het archief in spiegelbeeld. Wij hebben hem hier gecorrigeerd.

Weet u waar dit is?
laat u het ons weten



In week 37 berichtten wij u over de omstreden installatie van een Schoonheidscommissie. Deze week stappen een aantal leden op, zonder dat wij te horen kregen waarom. Vanaf 1911 is een Commissie voor het Stadsschoon bezig de nieuwe Schoonheidscommissie vorm te geven. Daarvan zijn - naast de schilders Karssen en Garms, de conservator van het Stedelijk Museum en iemand van Bouw & Woningtoezicht - een drietal architecten lid: architect Gerrit van Arkel (1e foto), restauratiearchitect Jan de Meyer (2e foto) en architect Anton Joling (P&C, Kasteel van Amstel). Ze keren alle drie niet terug in de nieuwe Schoonheidscommissie.
Op vrijdag 24 oktober 1924 sluit de Commissie voor het Stadsschoon zijn werkzaamheden af tijdens een sobere afcheidsbijeenkomst en heft zichzelf op.

fotoquiz week 42-2024 - oplossingen

1. Snelste...

Marike wandelde over de Raamgracht en werd getroffen door de veelheid van groen rond deze woonboot. Wij wilden weten of u de locatie herkende. Zij stond aan de oneven zijde van de gracht t.h.v. de Moddelmolenstraat en keek naar de overkant waar de Groenburgwal begint.

Eerste melding: 09:08 uur

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Adrie de Koning, Anthony Kolder, Arjen Lobach, Mike Man, Anneke Huijser, Robert Raat, Otto Meyer, Jos Mol, Peter Waagen, Fons Baede, Hans van Efferen,

U kunt de afbeelding weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank

2. Ra-ra

Het ging om de bouw van de RK-kerk De Zaaier op Rozengracht 152, gewijd aan de heilige Ignatius. Alleen deze foto in de Beeldbank toont én de dakconstructie én het dubbele pakhuis aan de Bloemgracht. Nog een paar bouwfoto's uit 1928 via deze link.

Eerste melding: 09:17 uur

NHnieuws.nl maakte een reportage over de veranderingen die de kerk onderging toen het een moskee werd.

Goede oplossingen kwamen van Adrie de Koning, Arjen Lobach, Ria Scharn, Marike Muller, Kees Leseman, Kees Huyser, Anneke Huijser, Anthony Kolder, Robert Raat, Otto Meyer, Mike Man, Jos Mol, Kees Dalmeijer, Peter Waagen, Hans van Efferen,





3. Zoektocht

Dit dubbelpand staat in de Boomstraat op de nummers 26-28. In nr.26 zit een gevelsteen met een schuitenvoerder die zijn 'solderschuydt' door de grachten boomt. Op nr.28 een schip dat steenblokken uitlaadt: Anno 1726.
Tussen deze beide stenen een steen die Hans 't Mannetje hakte voor de eigenaar van beide panden, Leo van der Broek.

Eerste melding: 09:14 uur

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anthony Kolder, Anneke Huijser, Adrie de Koning, Jos Mol, Robert Raat, Otto Meyer, Mike Man, Marike Muller, Ria Scharn, Kees Dalmeijer, Peter Waagen, Hans van Efferen,

fotoquiz week 43-2024 - nieuwe opgaven

1. Snelste...

De snelste met het goede antwoord op de foto van vorige week was Ria Scharn. De nieuwe opgave komt dan ook van haar. De vragen zijn:

  1. Wat is/was het adres van het meest rechtse pand?
  2. Wat is/was de functie ervan?

2. Ra-ra...

"Een heel oude foto van een winkelstraat in de zomer. Aan de zonkant van de straat zijn bijna overal de zonneschermen uit. Dit is de tijd van de lange sluitertijden; alleen twee figuren die stonden te kletsen staan enigszins herkenbaar op de foto. In het verlengde van de straat staat een toren. De situatie is zo bekend dat deze stereofoto nooit als quizfoto zou kunnen dienen. Ik zei "stereofoto", toch?"

3. Zoektocht...

De randen van deze foto zijn hier en daar ingekort, maar het blijft een bekende foto.

  1. Welke brug is in beeld?
  2. Aan welke straat staan de huizen links?
  3. Onder welke naam zijn deze huizen bekend?