De strijd voor behoud van het Noord-Zuid Hollands Koffiehuis
Wethouder Lammers vond het een absurd idee 'dat kitscherige geval' te moeten herbouwen.
Het koffiehuis moest wijken voor de aanleg van de eerste metrolijn en herbouw was volgens B&W veel te duur. Over hoe zij door de knieën ging voor de wens van de bevolking is dit verhaal geschreven. En passant nog even de voorgeschiedenis zoals u van ons gewend bent.
Amsterdamse gezegden
Bollewangenhapsnoet contra gratenpakhuis
Misschien vindt u dat deze kreten landelijk worden gebruikt en dat is vandaag ook wel zo. Dat de eerste betiteling meestal op een kind slaat neemt niet weg dat het net zo goed op een volwassene kan slaan. Het typisch Amsterdamse van bollewangenhapsnoet blijkt pas in combinatie met "en een kont als de Buiksloterham".
Het gratenpakhuis wordt bij voorkeur gebruikt voor een volwassen persoon met ondergewicht. Dat 'pakhuis' wordt ook wel vervangen door andere woorden en zelden klinkt het dan vriendelijker. Jan Blokker noemde Sonja Barend ooit een 'gratenkut'. Op sociale media circuleren onder het kopje 'gratenpakhuis' honderden foto's van vooral jonge dames die aan anorexia lijden, terwijl de Amsterdamse term op een mager maar niet een ziek iemand slaat.
Canon van Amsterdam
Deel tien van onze miniserie over het preciseren en/of verbeteren van het gestelde in de Canon van Amsterdam.
Deze keer venster 27 over het Paleis van Volksvlijt. De tekst in het Stadsarchief bij dit venster roemt Dr. Sarphati voor zijn doorzettingsvermogen om 'de Volksvlijt' te verwezenlijken maar niet waarom dat vermogen nodig was. Hij werd bij alle ondernemingen massief tegengewerkt door diensten, directeuren en wethouders en dat had alles te maken met het feit dat Sarphati Jood was. Als niet leden van het Koninklijk Huis enthousiast waren geworden voor Sarphati's plannen was het heel anders gelopen. Vooral de directeur van Publieke Werken maakte hem het leven zuur. Wij hebben de moeizame wording van het paleis eerder belicht in de PDF over Sarphati.
U kunt de afbeeldingen weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
Hulp kwam van Anthony Kolder, Kees Huyser, Arjen Lobach, Kees Leseman, Anneke Huijser, Otto Meyer, Han Mannaert, Hans van Efferen, Anneke van Beek, Luc Sunter, Marike Muller, Peter Waagen, Mike Man, Jos Mol,
Hulp gevraagd, de oplossing
“Warme baden in porseleinen kuipen”, zo adverteerde sanitair ondernemer Theo van Heemstede Obelt zijn bad- en zweminrichting aan De Ruijterkade. Hier nam Jan Zeegers deze fraaie duik voor de foto. Van zijn sportieve successen vind ik nauwelijks iets, maar over Obelt des te meer. Hij was een pleitbezorger voor hygiëne en zwemmen. De douche-, stort en dampbaden hebben een prominente rol in zijn advertenties, maar wij herinneren hem nu vooral van zijn zwembad waar allerlei vormen van watersport beoefend werden en ook zwemles werd gegeven. Hij was een vooruitstrevend man: hij liet mannen én vrouwen toe in het zwembad, uiteraard in gescheiden bassins en kleedruimtes. Het vrouwenbassin was trouwens overdekt, veilig voor glurend manvolk. Hij organiseerde vanaf 1886 ook zwemwedstrijden voor vrouwen. Gewaagd, want destijds vond men ontblote vrouwenenkels en -armen onfatsoenlijk. Geen probleem, want op de jury na waren er geen mannen toegelaten. In 1914 moest het complex plaats maken voor de uitbreiding van de haven. Het verhuisde naar de overkant, Galgenweg, snel omgedoopt in Badhuisweg. Dat bleek ‘te ver’ voor de Amsterdammer … In oktober 1926 sloot men al de deuren. Wat ook een rol speelde, was de kwaliteit van het IJ-water dat langzaam vervuilde door de toenemende industrialisering langs het IJ. Zo gezond was het zwemmen in dat water niet meer.
Hulp gevraagd, de nieuwe
Bladeren door de Beeldbank is niet altijd spannend. Af en toe kom je een oersaaie foto tegen. Waarom fotografeerde iemand dit? De beschrijving zegt slechts ‘Poortje’. Tja, Amsterdam had en heeft nog steeds duizenden poortjes. Waarvan een groot deel interessanter, mooier en bekender zijn dan deze eenvoudige deur. De vervaardiger is onbekend. Was de fotograaf vertegenwoordiger van de Vesta Naaimachines? Hoe komt zo’n foto in het Stadsarchief? Zat of zit achter die poort een hofje of een gang? Is het poortje verdwenen en werd daarom deze foto genomen? Hoezo, oersaaie foto … hij roept allerlei vragen op!
Bouwvakkersstakingen 1923-1924
Op maandag 21 april 1924 geeft de Amsterdamsche Federatie van Bouwvakarbeiders zich gewonnen en accepteert dat de ooit hard bevochten werkweek van 45 uur tot 48 opgerekt zal worden. Dat liever dan een loonsverlaging van tussen 5 en 10%.
In het hele land is hetzelfde beeld te zien. Liever dan loonsverlagingen werkt men liever een half uur per dag langer. Minder dan 20% van de Amsterdamse bouwvakkers had gestaakt voor behoud van de 45-urige werkweek. De ene federatie of bond na de ander had het bijltje er al bij neergegooid en de aangesloten bouwvakkers geadviseerd het nieuwe arbeidscontractte te accepteren. De heiers leggen zich daar nog niet bij neer.
1. Snelste...
Dit was weer eens een opgave die meer vroeg dan de foto te herkennen. U moest naar meer foto's van het pand Haarlemmer Houttuinen 75 zoeken om achter de naam van het pakhuis te komen. Er is een foto van het pakhuis met een halve deur waarop de (halve) naam staat: "De Koni". Een zoektocht bij Delpher met het adres tussen aanhalingstekens bracht u dan zonder omhaal naar advertenties waarin het pakhuis fungeert als locatie bij kijkdagen voor veilingen. Daar staat bij dit adres dat het pakhuis "De Drie Koningen" heet. Als u dat eenmaal gevonden had kwam de foto met de andere deurhelft ook nog op de proppen.
Diverse deelnemers dachten dat de naam van het volkslogement op nr.77 "De Drie Kronen" gevraagd werd, maar die hadden het dus mis.
In april 1919 kwam dit logement nog in het nieuws doordat twee gasten door een defecte gaskachel bewusteloos raakten waardoor de vrouw later overleed.
Goede oplossingen kwamen van Jos Mol, Anneke Huijser, Arjen Lobach, Mike Man, Adrie de Koning, Ria Scharn (die de tweede vraag beantwoordde, die wij toegevoegd hadden), Otto Meyer, Hans van Efferen, Peter Waagen,
U kunt de afbeeldingen weer klikken voor de maximale resolutie in de Beeldbank
2. Ra-ra
Een later stadium van de bouw van deze Halvemaansbrug hadden we eerder in deze quiz. Deze foto uit 1863 leidde niet tot de laatste versie van deze brug maar tot die van deze foto in de Beeldbank. Deze brug heeft minimaal vier gezichten gehad.
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser, Mike Man, Ria Scharn, Marike Muller, Jos Mol, Robert Raat, Hans van Efferen,
3. Zoektocht
De straatveger is bezig de boel in de Bloedstraat aan te harken. De pijlen wijzen naar straten/stegen, schreven wij omstandig. De grap is dat de breedste zijstraat Gordijnensteeg heet en de pijpela bij de rechtse pijl is de Monnikendwarsstraat.
Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Adrie de Koning, Ria Scharn, Anneke Huijser, Jos Mol, Robert Raat, Mike Man, Hans van Efferen, Hans Smit,
1. Snelste...
De snelste met het geheel juiste antwoord op de opgave van vorige week was Jos Mol. Van hem komt dan ook de nieuwe opgave, waarbij hij de heilige grens 'Singelgracht' oversteekt. Dat mag best voor een keer. Hij vraagt naar het adres van deze zes herenhuizen. Typerend voor de stijl is dat de hang naar symmetrie dermate belangrijk was dat het rechtse huis een eigen dak kreeg om de symmetrie van de andere vijf niet te verstoren.
1. Wat is de adresreeks van deze huizen?
2. Wie ontwierp deze huizen?
2. Ra-ra...
"Na het opruimen van de verdedigingswerken langs de Singelgracht zijn gribussen bloot komen liggen maar ook ruime lichte nieuwbouwbuurten met huizen van hoge kwaliteit ontstaan, zoals die op deze foto. Ik sta dicht bij een kruising van waterwegen en aan de kade voor mijn neus liggen twee vrachttjalken aangemeerd. Een zolderschuit geladen met vaten (wijn? bier?) scharrelt er omheen. Wat opvalt is dat aan de overkant na de kruising meteen een brug ligt maar dat die aan deze zijde ontbreekt en een heel eind achter mijn rug ligt. Het hoekhuis dat aan de kruising staat, heeft een royale tuin waar een gemetselde tuinmuur omheen staat. Wat op de foto niet duidelijk uitkomt is dat tussen de tuinmuur en de huizenrij voor me een smal pad is naar een complete straat met bebouwing. Typisch gevolg van oude bebouwing op de stadswal maar van een heel wat betere kwaliteit dan bijvoorbeeld zo'n Jordaangangetje, omzoomd door krotten."
3. Zoektocht...
In deze niet eens zo smalle straat, er staan auto's geparkeerd, is geen verhoogd trottoir maar een door amsterdammertjes gemarkeerd deel van de bestrating. Twee eenvoudige klokgevels, een met natuurstenen band en een met rollaag, maar allebei rijksmonument.
1. Wat is het adres van het middelste pand?
2. Het meest linkse hoge pand heeft een naam. Welke?