De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Fons Baede. Als nieuwe opgave stuurde hij deze foto. De Andreaskruisen stellen ons gerust dat het hier om iets Amsterdams gaat. Fons zegt ook dat het binnen de Singelgracht is. Uw houvast is de symboliek in de raamdecoratie en het huisnummer. De vragen zijn:

Wat is het adres van het gebouw waarvan dit de ingangspartij is?

Boven dit raam bevindt zich een tableau met de naam van dit gebouw. Welke?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Aan de Binnen-Amstel staan deze huizen aan het
's Gravelandseveer. De foto is gemaakt in een tijd dat de kade nog helemaal in gebruik was bij de beurtvaart. Han Mannaert stelt vast dat de vrachtscheepjes nog geen motoren hebben en van de diensten van een stoomsleper gebruik maken.
Op de achtergrond is het begin van de Groenburgwal te zien.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

De materie rond de beurtvaart wordt gedekt in onze PDF over o.a. deze aanlegkade voor veren naar Hilversum en Bussum.

Klik de omslag om nog eens te lezen.

Goede oplossingen kwamen van Fond Baede, Mike Man, Ria Scharn, Arjen Lobach, Anneke Huijser, Han Mannaert, Carol de Vries, Anje Belmon, Adrie de Koning, Robert Raat, Hans van Efferen,

Niet zo moeilijk, als u de foto maar goed bestudeerd. We moeten er wel bij zeggen dat het gebouw er niet meer staat.

Waar staat dit gebouw?

Wie gebruikt het gebouw?

We hebben een stukje van de foto verdonkeremaand.

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Daar heeft Anje ons een wel heel moeilijke opgave gepresenteerd. Dit bouwsel stond op een groot fabrieksterrein aan de Hoogte Kadijk 200, de Elektriciteitscentrale Oost. Hier was het Laboratorium voor Electrochemie in gevestigd, waarvan onder een interieurfoto.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

De aan de Gemeentelijke Universiteit Amsterdam verbonden hoogleraar A.H.W.Aten mocht in 1919 op het platte dak van de elektriciteitscentrale Oost een laboratorium bouwen. Ook toen de centrale in 1931 stopte, bleef het lab daar in gebruik. De foto kan de indruk geven dat dit lab aan de openbare weg stond maar het is ons zelfs niet duidelijk of dit vanaf daar wel te zien was.

Luchtfoto: NIMH ±1930; bron: 020apps.nl - de pijl geeft het dak van het bewuste laboratorium aan

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Anneke Huijser, Jos Mol, Adrie de Koning, Mike Man, Robert Raat,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.
Blijf sturen, zodat wij de aantrekkelijkste platen kunnen kiezen!

Een heel bijzondere deze week. Als u niet weet waar deze brug zich bevindt is dat niet zo gek. De foto geeft niet veel prijs van de omgeving. Dan is de brug ook nog diverse keren onder handen genomen en zelfs na het maken van deze foto geheel vernieuwd. Het hekwerk zult u dus tevergeefs zoeken. Houdt u zich dan maar vast aan de ketting. De vragen zijn:

Welke brug is dit?

Waartoe diende de ketting?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Als je een volledige wijk in de stad platgooit - om daar een metrobuis in te laten zakken - moet je aansluitend weer iets zinnigs met de bodem doen. Dat gebeurde met de Jonker- en Ridderstraat, alleen blijf je dan met wat rafelrandjes zitten..., daar waar bestaande bebouwing is blijven staan. Wat u op deze foto ziet zijn een klein aantal pandjes in de voormalige Jonkerstraat die gespaard bleven. Ze nummeren nu Oudeschans 10B en 10C maar stonden wel degelijk vroeger in de Jonkerstraat als nrs.101-103.
Met de hint in de tekst en de ontdekking van de spits van de Montelbaanstoren kwamen toch een bescheiden aantal deelnemers op de goede oplossing.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Op de Street View hieronder de ingangen van de voormalige Jonker- (re) en Ridderstraat (li). De nieuwbouw ertussen nummert Oudeschans 12 en 14

Anje Belmon vond nog deze foto die vanuit het binnenhof gemaakt is. Met de pijl hebben we beide pandjes aangegeven. In het midden is "speeltuin De Waag".

Foto: Stadsarchief Amsterdam
Foto onder: Ton Brosse

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Mike Man, Ria Scharn, Anneke Huijser, Jos Mol, Anje Belmon, Ton Brosse, Adrie de Koning, Hans Goedhart, Robert Raat, Hans van Efferen,

Deze week een foto waarvan u in eerste instantie zegt dat dit overal kan zijn. Bij nader inzien zitten er zoveel aanwijzingen in de foto dat u hier uit moet kunnen komen. De vraag is:

Welk adres heeft dit pand?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Het fronton boven de deur hielp een eind de goede richting in. Het gevleugelde wiel met in de banderol de tekst "Snel en Zeker", symbool van de spoorwegen. We kijken naar het raam boven een ingang in de westelijke vleugel van het Centraal Station. In de oostelijke pendant is de koninklijke wachtkamer. In deze vleugel zou de woning van de stationschef zijn geweest en tegenwoordig huist hier politie. Alles gehoord van deelnemers.
Kees Huyser duidt nog even de symboliek van de drie beelden: het zijn Psisca, Mathesis en Mechanica die voor hulpwetenschappen staan (wetenschappelijke discipline die een bepaalde tak van wetenschap ondersteunt) en die bij aanleg van spoorwegen 'ingezet' worden.
Stationsplein 41 is ook het adres van veel commerciële zaken als Swarovski en Rituals.

Foto: Martin Albers
bron: Stadsarchief Amsterdam

De Street View hieronder schoot Otto Meyer voor ons en diverse anderen stuurden soortgelijke beelden

Han Mannaert stuurde, naar aanleiding van de quizfoto, nevenstaande foto van de bouw van het CS, maar dan van de overkappingen van de perrons. Uit het meegestuurde krantenbericht uit De Tijd van 8 september 1888: "De spanning van de kap is ongeveer 45 meter, de hoogte 24 meter. [...] Het werk geschiedde onder leiding van ingenieur L.J.Eymers. Al het klinkwerk werd uitgevoerd door D.Goedkoop Jr. van Werf 't Kromhout aan de Kadijk. Niettegenstaande dagelijks honderden treinen onder de stellingen doorreden, is geen enkel ongeluk te betreuren."

Foto: Museum 't Kromhout

Dat [...] in de tekst van het krantenbericht betrof de mededeling dat de fundamenten onder de staanders van de overkapping opnieuw onderheid waren en opnieuw opgemetseld. Dat omdat de eerste fundamenten weggezakt waren door de instabiele ondergrond van het geplempte eiland. Lees nog eens het betreffende hoofdstuk in onze PDF over het Open Havenfront.
Klik de omslag om te lezen.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Jos Mol, Kees Huyser, Mike Man, Ria Scharn, Anneke Huijser, Carol de Vries, Cor van Duinen, Hans Goedhart, Anje Belmon, Adrie de Koning, Otto Meyer, Ton Brosse, Robert Raat, Hans van Efferen, Anthony Kolder,

I. Samkalden (1912-1995)

Personalia
Ivo Samkalden was jurist, minister en burgemeester van Amsterdam. Zijn burgemeesterschap liep van 1967 tot 1977. Hij werd geboren in Rotterdam in 1912 en is overleden in Amsterdam in 1995. Hij was de zoon van Joseph Samkalden die ondernemer was en Debora de Beer. Zij hadden vier kinderen, waarbij Ivo en Jaap nakomertjes en tweelingbroers waren. Ivo trad in het huwelijk in 1938 met Olga Meijers (1910-2003). Ze kregen drie zoons en één dochter, waarbij één zoon jong overleed. 

Algemene kenmerken van Samkalden en belangrijke gebeurtenissen tijdens ambtsperiode 
In 1946 werd hij benoemd in zijn eerste ambtelijke functie. De  inbreng van Samkalden in overlegstructuren was dermate scherpzinnig, dat de voorzitter van de Commissie-Generaal hem loofde als een eigenaardige, scherpe analytische geest met een grondige kennis op staatsrechtelijk gebied. 
In 1956 volgde het eerste hoogtepunt in zijn carrière, minister van Justitie in het laatste kabinet Drees. In 1957 kwam toen onder zijn leiding de 'Politiewet' tot stand. Toen het kabinet Drees afliep, had hij ruim één jaar zitting in de Tweede Kamer. Vervolgens was Samkalden vijf jaar lid van de Eerste Kamer. Hij deed in die tijd ook veel wetenschap en was hoogleraar recht van de internationale organisaties aan de RUL. In die tijd was hij het productiefste wat publiceren betreft. In 1965 werd hij opnieuw minister van Justitie in het kabinet Cals (foto). Dit kabinet viel op 22 november 1966 in de 'Nacht van Schmelzer'. 

Samkalden had de reputatie van een voortreffelijk bestuurder. Mede op grond hiervan werd hij op 1 augustus 1967 burgemeester van Amsterdam. De 10 jaren van Samkalden waren vol sociale en politieke commotie. De Maagdenhuis bezetting, de rellen bij het Nationale Monument, het slaapverbod op de Dam en in het Vondelpark, het begin van de kraakbeweging en het verzet tegen de gemeentelijke saneringsplannen waren voorbeelden van botsingen tussen gezag en vrijheid. Maar Samkalden hield vol ondanks de tegenslagen. Tot overmaat van ramp onderging hij een hernia-operatie die hem een half jaar uitschakelde. Hij koos toch voor een tweede periode van vijf jaar als burgemeester. Die periode is uitgelopen op vijf tropenjaren. Hij trad vroegtijdig af en was vervolgens tot 1979 buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Leiden. In 1985 werd hij benoemd tot Minister van Staat. 

Op de foto: november 1970 wordt de Dam rond het Nationaal Monument schoongeveegd door de politie

Wetenswaardigheden
Twee dagen na de bouwvakopstand in Amsterdam van 1966, hield Samkalden een gloedvol en beroemd geworden betoog in de Tweede Kamer over de gezagshandhaving. Deze redevoering werd doodstil beluisterd en met applaus beloond. Dit was een uitzonderlijk incident in de Nederlandse parlementaire historie.
Samkalden moest de slechte betrekkingen met Den Haag herstellen en zorgen voor de reorganisatie van het politieapparaat. In zijn tijd werd de eerste aanzet gegeven voor de stadsvernieuwing. Hij had zich met een aantal wethouders en ambtenaren teruggetrokken in Kootwijk. Daar werd een nota voorbereid over de stadsvernieuwing. Maar veel Amsterdammers wilden niet wachten op de uitvoering ervan en trokken in grote getale de stad uit.

Hij kreeg te maken met diverse protestacties in de roerige jaren 60-70 en met de studentenacties o.a. de Maagdenhuisbezetting en de Nieuwmarktrellen tegen de afbraak van woningen ten behoeve van de aanleg van de metro. Onder zijn bewind werd op 21 mei 1969 het bezette Maagdenhuis ontruimd. Op 3 maart 1971 moest Samkalden de raadszaal laten ontruimen toen een protestactie van bewoners van het Bickerseiland uit de hand liep. Er werd een oranje rookbom gegooid en een Kabouterraadslid zorgde door het verspreiden van boterzuur voor een vreselijke stank. Het politieoptreden bij een ontruiming van panden in de Nieuwmarktbuurt ten behoeve van de metroaanleg leverde hem veel kritiek op en die kritiek heeft er waarschijnlijk toe geleid dat hij niet tot de pensioengerechtigde leeftijd burgemeester bleef, maar een jaar ervoor al afscheid nam.

Op de foto: PvdA-fractievoorzitter Ed van Thijn onderhandelt met de Maagdenhuisbezetters

Samkalden kreeg te maken met een college met Roel van Duyn als wethouder, die tegen de metroaanleg had gestemd. De coalitie bestond uit PvdA, CPN, PPR en PSP. Samkalden moest toezien hoe de verhoudingen binnen het College verslechterde. Van Duyn lag steeds overhoop met zijn collega's en werd via een motie van wantrouwen van Han Lammers (PvdA) weggestuurd. Maar dit leidde indirect ook tot het vertrek van Lammers zelf. Daar lag ook grote onenigheid binnen de PvdA-fractie en de gewestelijke vergadering aan ten grondslag.
Saillant detail is dat de latere burgemeester Van Thijn als fractievoorzitter van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer verklaarde dat hij het optreden van zijn partijgenoot Samkalden bij de bestuurscrisis ernstig in twijfel trok. Samkalden was verantwoordelijk voor de vrijlating van Willy Lages, één van de vier oorlogsmisdadigers die in Breda een levenslange gevangenis uitzaten. Onder leiding van Lages waren razzia's onder de Joden georganiseerd. Samkalden gaf hem echter een strafonderbreking van drie maanden omdat het zich liet aanzien dat Lages stervende was aan kanker. Hij zou pas vijf jaar later overlijden, hetgeen Samkalden altijd zwaar is aangerekend. Hij kon met zeer weinig slaap toe en het gebeurde regelmatig dat hij midden in de nacht een van zijn ambtenaren uit bed belde met de vraag: heb je dat of dat dossier bij de hand? Ondanks die werkdrift zal hij niet de geschiedenis ingaan als de burgemeester die er in slaagde de kloof tussen het bestuur van de stad en de actievoerders te overbruggen. Als bestuurder reageerde hij vaak te getergd wanneer zijn toegeeflijkheid verzet opleverde. 

Op de foto: eerste vergadering coalitie 1974, met Roel van Duyn naast Han Lammers achter de tafel
Foto: Hans Peters / Anefo

Belangrijke zaken die Samkalden heeft gerealiseerd waren oa. de eerste paal voor Bijlmermeer C en later de opening van de IJtunnel in 1968. In 1975 werd onder leiding van Samkalden het 700-jarig bestaan van Amsterdam gevierd. In de RAI werd een speciale tentoonstelling ingericht, vele tallships kwamen naar Amsterdam (Sail) en in het Olympisch Stadion vond het Amsterdam 700 voetbaltoernooi met internationale topploegen plaats. Ajax behaalt de Europacup I in 1971, met Joop den Uyl bij de opening van de Stork-Werkspoor-Diesel montagehal in 1975, eerste metrorit van Centraal Station naar Station Gaasperplas etc.

Op de foto: opening IJtunnel door koningin Juliana

Ambtswoning
Hij ging op de rustige 3e-verdieping van de ambtswoning wonen nadat deze daarvoor geschikt was gemaakt. De huisbewaarder bleef op de 2e etage wonen. Omdat de verbouwing duurder uitviel dan door Samkalden verantwoord werd geacht, betaalde hij zelf de parketvloer.

Op de foto de burgemeesterswoning op de derde verdieping, maar wel uit een later jaar dan Samkalden hier woonde. De parketvloer is er nog wel.

Andere bestuurders en opvolger
Andere belangrijke bestuurders onder Samkalden waren onder andere Harry Verheij (1917-2014) en Han Lammers (1931-2000). Harry Verheij heette eigenlijk Arie Adriaan Verheij. Na de Tweede Wereldoorlog nam hij de voornaam Harry aan, omdat hij die bezigde in het verzet. Hij was betrokken bij de organisatie van de Februaristaking en werd later lid van de illegale CPN. Voor die zelfde CPN was hij gemeenteraadslid van Amsterdam van 1966 tot 1978. Hij speelde verder een belangrijke rol bij het tot stand komen van het Indisch Monument. Verheij kwam in 1991 met het idee een verzetsherdenkingsbos aan te leggen om de eenvoudige reden dat er in Nederland nergens een plaats was 
waar alle gefusilleerde verzetsstrijders geëerd werden. Het werd geopend op 29 april 1993.

Op de foto: loco0burgemeester Harry Verheij overhandigt de gouden penning van de stad Amsterdam bij het afscheid van burgemeester Samkalden

Han Lammers was eerst journalist en werd toen voor de PvdA gemeenteraadslid en wethouder. Samen met Hans van den Doel richtten zij de vernieuwingsbeweging 'Nieuw Links' op. Hij deed stadsontwikkeling en gaf de eerste zet tot stadsvernieuwing. Hij werd in 1970 gemeenteraadslid en wethouder voor de PvdA. Hij was ook sterk betrokken bij de aanleg van de Oostlijn van de metro. Hij kreeg veel over zich heen tijdens de ontruiming van de Nieuwmarktbuurt, hetgeen leidde tot rellen. Van 1976 tot 1984 was Lammers landdrost van de Zuidelijke IJsselmeerpolder, deel van de latere provincie Flevoland. Van 1984 tot 1986 was hij burgemeester van Almere en van 1986 tot 1996 Commissaris van de Koningin van Flevoland. Na zijn pensioen was hij in 1989 - na het aftreden van Hans Ouwerkerk - korte tijd 
waarnemend burgemeester van Groningen.

Op de foto: wethouder Lammers inspecteert de door de politie afgezette Nieuwmarktbuurt

De opvolger van Ivo Samkalden was Wim Polak. Hij was burgemeester van 1977-1983

Alle foto's komen zoals gewoonlijk uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam

eboren ben ik in Oud-West, maar ik groeide op in de nieuwe tuinstad Slotervaart. Daar was veel groen en ruimte voor kinderen om te spelen en avonturen te beleven, maar ondanks dat stuurden mijn ouders de oudste kinderen van ons gezin, we waren met z’n vijven, in de grote vakantie op dagkamp met ‘Licht en Lucht’, een organisatie die vandaag de dag nog steeds bestaat. Voor mijn moeder fijn dat ze een beetje haar handen vrij had om zich met de kleintjes bezig te kunnen houden en voor ons kinderen een feest. ’s Ochtends stonden we klaar bij het opstappunt van de bus op de hoek van de Jacob Geelstraat. De bussen van Spijkers, die ons tijdens het schooljaar naar het zwembad vervoerden, deden nu dienst als pendelbus naar de vakantiedagbestemming. De jongste kinderen gingen in de buurt op dagkamp. Ergens op een veld stond een grote tent en daar hield een legertje jeugdwerkers de kindertjes de hele dag bezig met spelletjes en ander vermaak. Als het regende gebeurde dat in de tent en bij mooi weer lekker in de buitenlucht. Was je al wat groter dan ging je naar de bossen van het Gooi en helemaal geweldig was het kamp in de Kennemerduinen. Ouders konden ook kiezen voor verrassingstochten; dan reed de bus je iedere dag naar een andere interessante plek in het land.

Ik herinner mij het enthousiast beklimmen van de Dom van Utrecht, die eenmaal boven aangekomen toch wel erg hoog bleek te zijn. Tijdens één van de kampweken in het Gooi werd er als afsluiting een ’kermis’ georganiseerd. We moesten zelf helpen om de ‘attracties’ op te bouwen, zoals een evenwichtsbalk tussen de bomen waarop kussengevechten gehouden konden worden en nog veel meer moois. Onder begeleiding van een jeugdwerker werd ik met een groepje andere kinderen het bos ingestuurd om eikels te rapen, want die zouden als betaalmiddel gebruikt gaan worden. Gewapend met tassen gingen we op zoek. Geen moeilijke opdracht, want de eikels waren ruim voorhanden. We raapten en raapten en met tassenvol kwamen we weer terug op het kamp en toonden de jeugdleider onze buit. Enigszins verwonderd bekeek hij de tassen vol dennenappels en zei: ‘Oh, nou ja, daar kunnen we het natuurlijk ook mee doen, maar eigenlijk bedoelde ik eikels.’ Mogelijk dat hij uit het Gooi afkomstig was, maar wij Mokumse kindertjes staarden hem niet begrijpend aan en dachten: ‘Wat nou, dit zijn toch eikels?’ Pas jaren later begreep ik zijn verbazing.
Kort geleden vertelde ik dit verhaal aan een groep dames die het heel vermakelijk vonden, maar één van hen vroeg verbaasd: ‘maar hoe heten die dingen dan wél? Duidelijk een Amsterdamse.

Herberg ’t Vosje
Zonder dat iemand het zeker weet nemen we aan dat herberg ’t Vosje rond 1733 werd gebouwd. Zij verscheen op de plek waar tot dan herberg Het Dorstige Hert had gestaan.  De herberg stond aan de Zeeburgerdijk, de vroegere Sint Anthonieszeedijk. Ooit zag je van hier uit over de Zuiderzee maar in de 18de eeuw lagen hier voor de dijk al de Stads Rietlanden, doorsneden door de Nieuwe Vaart. De herberg werd gepacht van de stad Amsterdam.
Net als de niet veraf staande herberg De Roomtuintjes was deze herberg doel van veehandelaren en reizigers die de volgende morgen de stad binnen wilden gaan. Wat de Roomtuintjes voor de koeienhandelaren was, werd ’t Vosje voor de varkensboeren. Buiten de herberg waren nog bijgebouwen en stallen.

Op zondagen werd ’t Vosje, ook al weer net zo als voor de Roomtuintjes, een uitspanning voor een dagje uit met het hele gezin. De uitbater speelde daarop in door achter de herberg een speeltuin in te richten, waar zelfs een draaimolen stond. De kinderen konden er ezeltje-rijden. Toegang werd er niet geheven maar de uitbater stond geen meegebracht eten en drinken toe. Niet dat de Amsterdammers daar een boodschap aan hadden. Ze streken ’s morgens neer, claimden één van de vele prieeltjes en stalden hun gecamoufleerde manden met eten en drinken in een hoek. De volwassenen lieten een kopje koffie aanrukken en bestelden zuinigjes een boterham voor iedereen en voor de kinderen een glas melk. Het schransen begon pas als de mand aangesproken werd. Feest werd het als er voor de kinderen een kogelflesje af kon en voor de volwassenen een ‘personen-thee’. Dat was een apart ritueel, die thee. Per persoon kreeg je een kop-en-schotel, er waren lepeltjes, een pot suiker, een kannetje melk en een busje thee. Daarbij kwam een theestoof , een test vuur en een ketel heet water. De thee moesten de bezoekers zelf zetten. Zo kon een gezelschap het de hele dag uithouden en wat de uitbater betrof desnoods nog tot het donker werd als het gezelschap bij hem pannenkoeken of een complete maaltijd kwam eten.

Op de foto uit 1893 door Jacob Olie herberg 't Vosje; bron: Stadsarchief Amsterdam

Een naamswijziging in ‘Zeldenrust’ in de laatste jaren werd geen succes. De volksmond bleef de uitspanning ’t Vosje noemen en de uitbater adverteerde voor de zekerheid met beide namen.
Achter de herberg lag sinds 1871 een schietbaan van het Rijk waar militairen en politie kwamen oefenen in het schieten. Die schietbaan was er al eerder in een wat primitieve uitvoering, bijvoorbeeld zonder kogelvanger achter de schietschijven. De schutters en burgermilities oefenden er al in de 18de eeuw. Toen de schietvereniging Claudius Civilis van Tuin de Nederlanden aan de Buitensingel verjaagd werd, stapten zij over op ’t Vosje met zijn achterliggende schietbaan. Dat soort publiek zag de uitbater waarschijnlijk liever komen. Maar ook daar werd Claudius Civilis weer verjaagd toen de Indische Buurt uitgelegd werd. In 1901 was de pacht afgelopen en verdwenen ’t Vosje en de schietbaan onder het ophoogzand en werd de Borneostraat over het erf gerooid. Aan de dijk kwam een pompstation voor de rioolpijp die ver in de Zuiderzee uitkwam: de zgn. strontpijp.

Deze tekening geeft de herberg naar de Zuiderzee en Diemen weer en de onderstaande prent (SAA) die richting stad

Herberg Zeeburg
Aan het eind van de Zeeburgerdijk, daar waar de dijk een scherpe bocht maakt en de naam verandert in Diemerzeedijk, stond van 1646 tot 1669 het blokhuis Seeburgh, ook wel genoemd Huis Zeeburg omdat het meer op een woonhuis dan op een versterking leek. Dat blokhuis werd gesloopt maar de plek bleef tot ná 1672 (Rampjaar) een militaire functie houden. In 1675 verscheen op de fundamenten herberg Zeeburg. Die werd in 1766 verbouwd tot de herberg die wij van later kennen. Het werd, net als ’t Vosje, een losplaats voor vee middels een in de Zuiderzee uitstekende steiger. Deze vee-losplaats was uitgebreider dan die we bij ’t Vosje zagen en functioneerde met een octrooi van de Staten. Zeeburg had daartoe binnendijks stallen en loodsen staan en zelfs een hooiberg. Het was een onderneming van de regenten van het Oudezijds Huiszittenhuis en bedoeld om te verpachten. Nadat in 1887 het abattoir gereed kwam werd de losplaats voor vee daar naartoe verplaatst en richtte de uitbater zich steeds meer op dagjesmensen om zo het hoofd boven water te houden. Hij had bij de herberg een speeltuin ingericht en probeerde met een zestal badhuisjes - met beduidend minder succes - hier een badcultuur van de grond te tillen.

Op het kaartfragment hierboven staat de herberg Zeeburg aangegeven. Het Merwedekanaal werd in 1882-1892 gegraven en doorkruist de bocht in de Diemer Zeedijk. De stallen stonden binnendijks, iets ten noorden van het Nieuwe Diep.

Zeeburg lag tot 1896 op Diemens grondgebied maar werd in dat jaar geannexeerd. Het uitleggen van de Indische buurt liet de herberg ongemoeid maar de opening van het Merwedekanaal niet. In 1915 kwam de herberg in handen  van de stad en kreeg steeds nieuwe functies. Het werd als kantoorgebouw opgenomen in het Gemeentelijk Quarantaine Station. Ernaast kwamen barakken en een villa voor de directeur. In de 30-er jaren van de 20ste eeuw werden er vluchtelingen opgevangen en na de oorlog werd het een noodziekenhuis totdat het Slotervaartziekenhuis geopend werd. Met kunst- en vliegwerk en ook wel omdat de herberg de status van monument kreeg, staat ze er nog steeds, omgebouwd tot woningen.

Op de foto's hieronder: links de huidige situatie van de voormalige herberg (© Studio Koning) en rechts de recente opgraving van fundamenten van de stallen.

Woensdag 30 april 1919 - De Gemeenteraad stemt in met een bedrag van ƒ60.000 te besteden aan de aanschaf van revolvers voor de politie. Niet dat de politie niet over wapens beschikt maar omdat surveillerende agenten regelmatig belaagd worden door - soms - gewapende mensen. Te vaak patrouilleren agenten met alleen een wapenstok op straat en worden regelmatig groepen mensen niet de baas.
Tijdens een carillionbespeling op 2 mei op de Oude Kerk staan mensen te luisteren en praten in de Kerksteeg en werden waarschijnlijk door politieagenten gemaand de doorgang vrij te houden. Daarop werden de agenten aangevallen door vechtlustig volk waarvan er enkelen een revolver trokken en dreigden. Een agent trok zijn revolver eveneens, wilde schieten maar zijn wapen haperde. Daarop kreeg hij van de vechtersbazen een flink pak slaag en kon ternauwernood door zijn collega's ontzet worden.
Op de Oostelijke Handelskade wordt op 30 april een koetsier van een vrachtwagen met sinaasappelen overvallen door een bende van zo'n 20 jongens waarvan de jongste net 6 zou zijn en de oudste nog geen 16. Ze maken zich meester van sinaasappelen die in kisten verpakt op de wagen staan. De koetsier grijpt zijn zweep en slaat erop, waarop hij door jongens met stenen in de handen belaagd wordt en bedreigd met fysiek geweld. Een toegesnelde passant grijpt een jongen in de kraag om aan de politie over te dragen, waarop de meute met stenen in de handen zich tegen hem keert. Hij wordt bedreigd vooral niet door de Conradstraat te lopen want dan zouden ze hem wel te pakken. Eindelijk verschijnt een opgetrommelde agent en ook die krijgt met dreigende bengels te maken. Koetsier, agent en tehulpgesnelde passanten kunnen niet voorkomen dat een flinke hoeveelheid sinaasappelen wordt gestolen en ergens begraven om later op te halen.
Het gemak waarmee burgers aan vuurwapens kunnen komen en in roerige tijden ook gebruiken leidt in datzelfde jaar 1919 tot een verscherping van de Vuurwapenwet.

Op de foto: hoofddeksels en bewapening van de Amsterdamse politie aan het begin van de 20ste eeuw. De karabijn werd alleen bij zeer ernstige rellen meegedragen. Bron: Stadsarchief Amsterdam

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2019. De keuze 2014 t/m 2018 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave