De snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Ria Scharn. Van haar komt deze week dan ook de nieuwe opgave. De vragen zijn:

Waar is dit?
Hoe heet de steeg links?
Wat staat er tegenwoordig op de plaats van deze huizenrij?

Het bouwsel linksonder is een loods die hier tijdelijk stond. Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Bij de uitslag van de foto van week 25 schreven we over een reusachtige tuin en een koetshuis bij het Huis met de Vazen, Lepellaan 6. En dat dat koetshuis gesplitst is en nu zelfstandige wooneenheden op Lepellaan 5 vormen. Nou, dat gebouwtje van de architecten Kropholler en Staal stond dus op de quizfoto.

Het pandje is tegenwoordig een Rijksmonument; lees de beschrijving.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Hans van Noort, Aschwin Merks, Kees Huyser, Anna Denekamp, Anneke Huijser, Jos Mol, Adrie de Koning, Otto Meyer, Robert Raat en Carol de Vries.

Het kwam toevallig zo uit. Deze week was de keuzefoto van Ria Scharn aan de beurt.

Waar is dit?

Uw oplossing via deze link

Volgens Arjen Lobach hoeft Stiefbeen Jr. alleen de straat uit en links de hoek om. Dan is hij op het Waterlooplein en waar huist een voddenboer anders? De straat is dus de Zwanenburgerstraat en om dat te bewijzen hierbij een foto uit ongeveer dezelfde hoek.
Het monumentale gebouw aan het eind van de straat is Amstel 1, het voormalige Diaconieweeshuis.
En zou dat hetzelfde brikkie zijn dat op beide foto's zo illegaal op het trottoir geparkeerd staat?

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Adrie de Koning, Robert Raat en Jos Mol.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Doet'ie het weer! Weer buiten de Singelgracht. Alhoewel, kijk eens goed. Valt wel mee, hè?
Deze foto komt van De Magische Stad.

Waar is dit?

Oplossingen graag via deze link.

De fotograaf was gebouw Industria (Dam 25) binnengelopen om het fraaie smeedijzeren hekwerk te fotograferen. Gelijk daarmee kwam ook voldoende herkenbaar beeld van Dam, Bijenkorf en Damrak op de foto en net niet genoeg Nationaal Monument om het een weggevertje te maken.
Dat neemt niet weg dat er een fikse stroom goede oplossingen kwam.

Foto: De Magische Stad

Industria werd tussen 1914-1916 gebouwd voor de Industriële Club. Na de fusie met de Groote Club werd dat de Industriële Groote Club, sinds 2013 Koninklijke.
Foto onder: Otto Meyer

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Fons Baede, Ton Brosse, Han Mannaert, Arjen Lobach, Maarten Helle, Anneke Huijser, Aschwin Merks, Roeland Koning, Hans van Noort, Adrie de Koning, Otto Meyer, Robert Raat, Dick van der Kroon en Henk Swart.

Het is winter 1890 en de grachten liggen stijf dichtgevroren. De wasserij vervoert noodgedwongen de waszakken met paard-en-wagen en dat geeft dan een ongewoon beeld. De steiger, vanwaar de waszakken waarschijnlijk per schip naar de Vecht getransporteerd worden, ligt er verlaten bij. Een onbekende fotograaf legde het voor ons vast. U hoeft niet naar de geveltjes te zoeken; ze zijn allemaal gesloopt.

Waar is dit?

Uw oplossing graag via deze link.

Kromme Waal, bij benadering de huisnummers 16-24, gefotografeerd vanaf het dak van het Scheepvaarthuis. Als u goed keek zag u de Westertoren in lijn staan met de toren van Berlage's beurs. Als u een lineaal op een stadskaart legt komt u op het torentje van het Scheepvaarthuis uit. Daar maakte dezelfde fotograaf (Bernard Eilers) ook nog een foto van de schilder die de laatste hand legde aan de afwerking in 1916.

Om de herkenbaarheid voor Google Afbeelding Zoeken te bemoeilijken heeft de redactie de markante wolkenlucht gesnoeid. Kees Huyser liet zich niet foppen en ontdekte dat dit een lantaarnplaatje uit de serie '40 jaar Amsterdam' was. Ria Scharn kiekte dezelfde huizenrij in Street View (onder) en we kregen nog enkele foto's van de jaren '60-'80.

Jos Mol bericht dat zijn moeder opgroeide in het lage halsgeveltje op nummer 18 (boven de kajuit van het binnenvaartschip). Vandaag is de naamloze gang (links daarvan) afgesloten.

Midden op beide foto's het 'Huis met de Spreuken' (officieel "Het Behouden Huis"), Kromme Waal 20, een rijksmonument uit 1682. Het is een voormalig gecombineerd woon-/pakhuis en is bezet met zes gevelstenen met spreuken, zoals:
"'t Is Beter Benijt Dan Beklaegt".
Er is flink gewijzigd aan de gevel, men gaat er bijvoorbeeld van uit dat de tuitgevel zo'n latere wijziging is. Dan zal het oorspronkelijk wel een halsgevel geweest zijn, zoals de meeste buren. Ook de voordeur is gewijzigd; het origineel moet iets fraaier geweest zijn.

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Minne Dijkstra, Ria Scharn, Maarten Helle, Anneke Huijser, Jos Mol, Aschwin Merks, Otto Meyer, Robert Raat en Han Mannaert.

Op het Velehanden project Amsterdamse Monumenten beschrijven vrijwilligers foto’s uit de collectie van Monumentenzorg voor de Beeldbank van het Stadsarchief: http://www.beeldbank.amsterdam.nl/
Meedoen is leuk èn leerzaam. Nieuwe deelnemers zijn altijd welkom! Kijk op: https://velehanden.nl/berichten/index/index/project/amsterdam_tagging

Vele Handen weet bijna zeker dat deze beide voordeuren niet bij huizen binnen de Singelgracht horen. Er zijn echter voldoende liefhebbers van de Amsterdamse School onder de deelnemers dat de hoop gerechtvaardigd is dat deze foto's herkend worden.

Weet u van een der foto's waar dit is?

Uw antwoord graag via deze link.

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Dit is het trappenhuis van Keizersgracht 746. Erwin Meijers herinnerde zich dit trappenhuis ooit gefotografeerd te hebben en moest alleen nog even het juiste adres erbij zoeken. Het is een rijksmonument 2729. Op deze pagina vindt u 19 foto's van dit pand en het interieur. Voor een foto van het trappenhuis moeten we naar de betreffende pagina op Erwins site (tab: interieur) amsterdamsegrachtenhuizen.nl. Daar leren we dat op dit adres in 1668 al een bouwsel stond dat afgebroken werd en in 1723 vervangen door een groot pand conform de tekening linksonder. Rond 1800 sneuvelde de ballustrade en in 1914 de stoep. Bij het pand hoorde een koetshuis in de Kerkstraat 363 (nu gesplitst). Roemruchte gebruiker van het pand was bankhuis Teixera de Mattos dat in 1966 in dit pand failliet ging.
Foto links: Stadsarchief Amsterdam

Tekening: Caspar Philips' Grachtenboek 1771 - foto: Erwin Meijers

Goede oplossingen kwamen van Erwin Meijers en Anneke Huijser.

Speurneus Maaike de Graaf was niet tevreden met het open eindje van de oplossing van de foto van het Johannes Vermeerplein. Zij groef en vond op Delpher de volgende fotopagina van het Algemeen Handelsblad van 6 september 1923. Maaike schrijft: Na even speuren denk ik de foto te kunnen dateren: 5 september 1923, het bezoek aan Amsterdam t.g.v. het regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina.
Er werd halt gehouden voor de Burgemeesterswoning aan het Johannes Vermeerplein en er was een zanghulde van het koor van weesmeisjes van het Hervormde Weeshuis olv. Mej. Annie Middelraad.
Een tweede fotopagina, waarop zelfs de quizfoto voorkomt, vond Maaike in De Telegraaf van 6 september 1016. Zij vond ook nog een uitgebreid artikel (bijna een hele pagina) over het bezoek, in dezelfde uitgave van het Handelsblad van 6 september. Goed gedaan, speurneus!!

Op de foto hierboven dezelfde stoet op het Leidseplein. Foto: Stadsarchief Amsterdam

De Raampoort was in de omwalling, die in 1612-1613 werd opgeworpen, niet voorzien. Datzelfde zullen we komende week voor de Zaagmolenpoort herhalen. In de Jordaan woonden al - en kwamen na 1614 nog veel meer - arbeiders te wonen die buiten de nieuwe omwalling werkten. Voor de Raampoort kwamen "de ramen" van de textielnijverheid. Die werden na 1585 verdreven van de velden buiten de Kloveniersburgwal en vonden in de Stads- en Godshuispolder een nieuwe plek. Voor het personeel dat uit de stad moest komen was de omweg over de Haarlemmerpoort veel te ver en daarom werd er een manpoort door de wal gemaakt. De ets van Reinier Nooms van ±1652 geeft daar een beeld van. De wal is dan nog steeds van aarde en zal pas ná 1670 in een stenen wal veranderen.

Ets door Reinier Nooms; bron: Rijksmuseum

Dat werd dringen tussen de waterpoort met sluisje in het verlengde van de Bloemgracht en bolwerk Rijkeroord. Het samenstelsel van waterpoort en manpoort is zeker twee keer volledig op de schop gegaan: in 1671 en in 1776. De schutsluis werd vanaf 1671 totaal gewijzigd en vernieuwd. Van de wijziging van 1776 geeft een ets (links) van Jan Fokke uit 1779 een beeld. De poort leek warempel wel een echte poort.

Ets door Jan Fokker; bron: Stadsarchief Amsterdam (SAA)

Rienier Vinkeles schetste de binnenzijde van de Raampoort. Op de voorgrond de Lijnbaansgracht en dan de schutsluis naar de Singelgracht met de waterpoort nog net zichtbaar.

Afb: Reinier Vinkeles; bron: SAA

In 1844 besloot het stadsbestuur de wrakke Raampoort te verkopen ter afbraak. Dat was met inbegrip van een aantal gebouwtjes en huisjes op of tegen de wal ter plaatse. Met de opbrengst wilde men het terrein vlakken en opnieuw inrichten. De houten loopbrug naar de manpoort, met tweemaal een wipbrug erin, werd vernieuwd. Dat hield in dat de oude brug 87 meter weggenomen werd en dat er twee aarden dammen - vanuit elke oever één - werden gelegd met een tussenruimte van nog maar 42 meter.

Tekening door Gerrit Lamberts 1813; bron: SAA

In 1875 werd een begin gemaakt met het normaliseren van de Singelgracht tussen Raampoort en Kattensloot. Dertig meter buiten de muurdelen (gordijnen) werd de Singelgracht recht gemaakt door enerzijds dempen tussen de bolwerken en anderszijds weggraven van de resten van die bolwerken. Tevens werd de gracht versmald; bij de Kattensloot tot 35 meter, verlopend tot 30 meter bij de Raampoort. In 1887 begon de bouw van de politiepost 'Raampoort' en de herinrichting van de doorvaart en het landhoofd voor een nieuwe brug.

Prentbriefkaart ±1900; bron: SAA

Op één plaatje alles verenigd wat het Amsterdamse stadsgezicht bedreigt: megalomane gebouwen van over-het-paard-getilde architecten en beslissingsbevoegde ambtenaren die hun oren laten hangen naar commercie en commercie die dan weer geen maat weet te houden en tot slot de anarchie van fietsend Amsterdam, dat al een hele tijd het padje kwijt is. Vergelijk even met de situatie rond 1880.

Ja maar..., je wilt toch niet in een openluchtmuseum wonen? Die vraag, die geen vraag is maar denigrerend bedoeld is, stond enige tijd centraal in deze kolommen. We hebben ook heel wat metamorfosen voorbij zien komen, met steeds de ondertoon van "toch wel zonde, hè?". Tenslotte besloten we dan maar zelf virtueel te gaan 'slopen'. Zoals de kantoorgebouwen Singel 532-548.

Het begon met de ingebruikname van Singel 546 door de Spaarbank voor de Stad Amsterdam. Die betrok in 1879 een nieuw gebouwd pand naar ontwerp van G.B.Salm (foto). Dat stond naast een juweeltje naar ontwerp van Philip Vingboons die het in 1639-1642 bouwde voor Joan Huydekoper, schepen en vier maal burgemeester van Amsterdam. De nogal gesnoeide gevel staat op de foto links, op Singel 548. Lees wat de VVAB over Singel 548 schreef. In 1943 stortte een Engelse bommenwerper neer op dit pand en werd met een groot aantal aangrenzende panden zo ernstig beschadigd dat het afgebroken werd. Op het ontstane kavel (Singel 542-548 tot Reguliersdwarsstraat) bouwde de spaarbank na de oorlog (vanaf 1958) een nieuw kantoor. Lees wat Vincent van Rossem daarover te zeggen had. En nu dat nieuwe kantoorgebouw ernaast, de nummers 532-540, eveneens tot de Reguliersdwarsstraat, die de ruimte tot de Geelvinckssteeg vol maakt. Alsof we nog niet genoeg leegstaande kantoren in Amsterdam hebben....

Foto links en boven: Stadsarchief Amsterdam

Op de afbeeldingen hieronder ziet u links de ontwerptekening van Philip Vingboons, zoals die in zijn modellenboek opgenomen staat. Rechtsonder een reproductie van een originele foto uit 1890 van de toenmalige bewoner van het huis: Eduard Isaac Asser. De verbouwing werd ondernomen door de stad Amsterdam, om er de burgerwacht in te huisvesten.

Tekening links: modellenboek Philip Vingboons, foto rechts: Stadsarchief Amsterdam

Wat steekt u de ogen uit als u door de binnenstad loopt/fiets/rijdt? Wij nodigen u uit ons mee te laten gruwen van wat u een doorn in 't oog is. Alles is goed; laat ons weten waarom u het object zo verschrikkelijk vindt of u schrijft er verder niets bij en wij bedenken zelf wat tekst erbij. Uw reactie a.u.b. via deze link.

Zondag 3 september 1916 - Prins Hendrik bezoekt de Nationale Olympische Spelen. In mei 1915 besloot het Internationaal Olympisch Comité (IOC) om de Olympische Spelen van 1916 niet door te laten gaan vanwege de oorlog. Een klein half jaar later schreef het bestuur van het in 1912 opgerichte Nederlands Olympisch Comité (NOC) zogenoemde ‘Nationale Olympische Spelen’ uit, te houden tussen 31 augustus en 3 september 1916 in Amsterdam, in het oude stadion waar nu het Van Tuyll van Serooskerkenplein ligt. Hieraan deden alleen Nederlandse sporters mee.
Lees meer over deze 'vergeten olympische spelen'.

Op de foto: hardloper Louwe Huizenga wordt voorafgaand aan de Nationale Olympische marathon van 3 september 1916 in Amsterdam door baron Van Tuyll van Serooskerken (midden) voorgesteld aan prins Hendrik. - Foto uit Revue der Sporten

In de Telegraaf van 4 september stond een groot artikel over deze Spelen en alle verrichtingen op de verschillende onderdelen op zondag. Klik hier om te lezen. Daaruit blijkt dat Huizenga de marathon niet afmaakt en de rest van het parcours in de bezemwagen uitzit. Dit is een posthume post n.a.v. een reactie van Maaike de Graaf.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2016. De keuze '2015' leidt naar de laatste aflevering van 2015, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Wilt u zelf ook eens grasduinen in bijna 400.00 afbeeldingen van Amsterdam? Bezoek het Stadsarchief Amsterdam online.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave