Diverse deelnemers berichtten ons dat ze de vorige aflevering van deze fotoquiz niet via de gebruikelijke e-mail aangekondigd kregen. Dat ligt aan de tijdelijke provider van de tijdelijke behuizing van uw webmaster, Skynet. Deze firma lijkt niet gediend te zijn van grote hoeveelheden BCC-post, waarschijnlijk omdat ze het als SPAM zien.
De truc die u kunt toepassen om toch de quiz binnen te krijgen is de volgende: in uw browser typt u als URL www.theobakker.net/krant/wk dan het weeknummer in cijfers en daarna .html
U mag ervan uitgaan dat de quiz iedere vrijdag iets voor 12:00 uur ge-upload wordt. Dat tijdstip varieerde in het verleden nogal eens, maar de komende weken zullen we proberen 12:00 uur aan te houden. Nog een maandje en dan is dit euvel weer verholpen.

Voor wat het deze week waard was (niet iedereen kreeg vrijdag de link naar de weekkrant): de snelste met het goede antwoord op de opgave van vorige week was Arjen Lobach. Van hem komt dan ook de nieuwe opgave. De vraag is:

Weet u waar dit is?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Zegt 't Eilandje u iets? Dat was een buurtje aan het eind van de Slotervaart, direct bij de overhaal naar de Kostverlorenvaart. Sluizen, bruggen en overhalen waren altijd al een goede reden voor een cluster bebouwing. Op de plek van dit Eilandje vindt u vandaag de Surinamestraat en -plein. Het buurtje viel tot 1921 onder de gemeente Sloten. Onderaan een fragment uit de eerste stadsplattegrond (1922) die ná de omvangrijke annexaties van 1921 getekend werd.
Het Surinameplein e.o. werd 1925-'27 aangelegd en tot die tijd bleef 't Eilandje gespaard. Onderstaand een foto uit ±1915 met meer omgeving.

Op de kaart van 1922, waarop de nieuwe stadsdelen na de annexaties van 1921 meegenomen waren, ziet u over het buurtschap bij de overhaal het Surinameplein en de nieuwe brug naar de Overtoom aangegeven. De overhaal was ongeveer onder de huidige Surinamestraat (klik de foto).

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Ria Scharn, Harry Snijder en Anneke Huijser.

Dolf van Wijngaarden vond in de Beeldbank een foto van een heel bekende plek, maar vanuit een ongewoon standpunt bekeken. Hij vraagt zich af of u toch de naam van de brug kunt produceren.

Hoe heet de voorste brug op deze foto?

Over welke gracht ligt de volgende brug?

Laat het ons weten via deze link

Foto's: Stadsarchief Amsterdam

Wij konden ons niet voorstellen dat deze foto niet te plaatsen zou zijn. Wij verzuimden een link in te bouwen naar het origineel in de Beeldbank. U kunt nu de foto klikken om een flink grotere afbeelding te bekijken.
Op de achtergrond zijn een aantal belangrijke gebouwen zien. Markant in het midden een enkele schoorsteen; het idee dat dit de Waskaarsenfabriek kon zijn vervalt omdat er daar veel meer schoorstenen bij elkaar stonden. Links naast de schoorsteen een hoge slanke ruiter van een overheidsgebouw of kerk. Daarvoor staat een fabrieksgebouw met knik in het dak. Links de achterkant van een rij eenvoudige huizen; de was hangt hier en daar buiten en dat doe je niet aan de voorkant. Ook aan de voorkant zullen deze huizen van een eenvoudig type etagewoningen zijn. Tussen de paardenbenen is een groot gebouw met weinig ramen te zien, mogelijk van hout. Helemaal rechts een groot tehuis of appartementengebouw met meerdere verdiepingen, 6 traveeen en links een ingangspartij. Net boven de dakrand is een klein puntdak te zien, dat bij het gebouw kan horen maar net zo goed er achter staan (kerktoren?). Het kan zelfs nog de top van een boom zijn. Er hangen diverse zonneschermen aan de gevel; wij kijken dus vanuit een zuidelijke richting. De enige suggestie tot nu toe, het Museumplein, lijkt dus niet in aanmerking te komen. Ook zal het gebouw met de zonneschermen niet de Boerhaavekliniek (Teniersstraat 1) zijn. Daarop staat juist een heel groot puntdak.

Oplossingen kwamen er tot nu toe nog niet. Als u die nu wel heeft, horen wij dat graag via deze link

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Wij zijn geïnteresseerd in het huis achter de handkar.

Wat is het adres van het pand?

Wat verbergt het?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

We hadden dan wel de band met tekst onleesbaar gemaakt, maar de naam N. Roeraade in de toog boven het etalageraam was blijven staan. Dat was voldoende om de rechtergevel thuis te brengen. Deze fraaie Art Nouveau-gevel staat op de Haarlemmerdijk 39. Op de band staat de tekst:

Er is veel over dit pand geschreven, het is gebouwd voor een vishandelaar en inderdaad wijst alle decoratie op een vishandel. Van Roeraade, de opdrachtgever is ook bekend dat dit zijn professie was. De combinatie vis en fruit mag als apart gezien worden; wij kunnen ons daarbij niet veel voorstellen en willen ook niet aan fruit denken en tegelijk vis ruiken. Het pand is een ontwerp van architect Francois Marie Joseph Caron (1866-1945)

Lees meer over dit pand bij:

VVAB - Vincent van Rossum

Wordpress.com - About Art Nouveau

Goede oplossingen kwamen van Carol de Vries, Harry Snijder, Arjen Lobach, Anthony Kolder, Ria Scharn, Ruud Fontijn, Maarten Helle, Anneke Huijser, Otto Meyer en Hans van Efferen.

Deze week voor de afwisseling een reclamefoto van vier pandjes in de binnenstad die een gemeenschappelijke winkelpui kregen. We hebben de zorgvuldig opgekrikte firmanaam in de foto weer verduisterd, alleen de branche mag u weten. De vraag is:

Welke straat is dit en om welke huisummers gaat het?

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam, de fotograaf hoort u volgende week

Dit was te moeilijk, té weinig aanknopingspunten!
Deze hijsbalk fotografeerde Carol in de Nieuwe Leliestraat. Er zijn daar diverse hijsogen van dezelfde soort, allemaal aan nieuwbouw. Zie de Street Views van de huisnummer 94-96, kijk dan ook even naar de overkant en "loop" dan verder naar nr.151.

Carol schrijft dat hij altijd al iets met hijsbalken heeft gehad. Dat betekende voor hem touw en blok, een deel van zijn handel.

Foto: Carol de Vries

Zoals wij al verwachtten zijn deze hijsbalken ook elders toegepast. Martix Ex wist dat ze ook in de Anjeliersstraat 56-60 te vinden zijn (zie Street View). Minne Dijkstra kwam dezelfde hijsbalken tegen in de Goudsbloemstraat 115-121 (zie Street View). Het zou ons niet verbazen dat er nog meer adressen zijn. Of we dan nog steeds binnen de Jordaan blijven?

Goede oplossingen kwamen van Martin Ex en Minne Dijkstra.

Samen met een oud collega beheert deelnemer René Weij de restanten van het voormalig museum van het Gemeente Energie Bedrijf. Daar hebben zij bijgaande foto maar hebben geen idee waar dat is in de stad. Zou u uitkomst kunnen bieden?

Weet u waar dit is?

Zo'n straat met door elkaar trap- en tuitgevels en bepaald een eenvoudige uitstraling lijkt ons te vinden.

Uw ideeën graag via deze link

Bij mijn zoektochten in de Beeldbank kom ik vaak de prachtigste plaatjes tegen, die ik heel graag een keer als quizfoto zou willen insturen. Helaas zijn er veel foto’s die met Google heel gemakkelijk te achterhalen zijn en daardoor niet bruikbaar als raadplaat van de week.
Deze foto bijvoorbeeld; was dat niet een prachtig plaatje geweest om je tanden op stuk te bijten? Waar is dit en wat is er in hemelsnaam gebeurd? Maar liefst vier tramwagons liggen hier ondersteboven, maar als je goed kijkt, zie je wel dat een ongeluk een beetje onwaarschijnlijk is. We staan hier op het terrein van de vroegere tramremise aan de Nieuwe Achtergracht en kijken via de Pancrasstraat naar het gebouw van het voormalig Antonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis aan de Sarphatistraat. Op de voorgrond tramstellen die klaarliggen om gesloopt te worden.

Nooit geweten dat hier een tramremise zat? Het is ook alweer eventjes geleden. De Remise Nieuwe Achtergracht was een van de hoofdremises van de Gemeentetram Amsterdam en in gebruik voor de elektrische tramexploitatie van 1904 t/m 1952. Het complex ontstond door verbouwing van de panden aan de Nieuwe Achtergracht 158 waar sinds 1877 de Amsterdamse Omnibusmaatschappij (AOM) haar werkplaatsen en kantoren had en daarvoor de ‘Fabriek van Stoom en Andere Werktuigen’ van Van Rossum en Würtz gevestigd was. Oorspronkelijk was de ingang van de remise aan de Roetersstraat, maar er werd een tweede toegang vanuit de Sarphatistraat via de Pancrasstraat aangelegd.

Door de uitbreiding van de Remise Havenstraat in 1932 werd het complex voor een groot deel overbodig en was het vooral in gebruik voor de opslag van pekelwagens en overtollig en buitendienststaand materieel. De foto met de trams op hun zijkant uit de jaren vijftig geeft daar een beeld van. In 1964 werd het laatste materieel uit de remise afgevoerd en kwam het complex leeg te staan. De toegangssporen in de Pancrasstraat verdwenen en in 1966 werd begonnen met de ontmanteling en sloop van het complex ten behoeve van de uitbreiding van de Universiteit van Amsterdam (UvA).

Het buurtje is er niet mooier op geworden. De Sarphatistraat was een fraaie lommerrijke laan met mooie huizen. Gedeeltelijk is dat nog wel zo, maar de Universiteit heeft grote gaten in de buurt geslagen en opgevuld met, op zijn zachtst gezegd, niet al te bezienswaardige bouwsels die met hun kolossale omvang de omliggende bebouwing wegdrukken. De Pancrasstraat is gereduceerd tot een onopvallend fietsstraatje naar het terrein van de UvA. Het deel van de erachter liggende Valckenierstraat, waaraan de gebouwen van de remise lagen, is helemaal verdwenen. Nog even dit: in de oorlog zat vlak naar de remise in de Valckenierstraat op nummer 69 e.v. een fabriek voor onderdelen van de Duitse V1-raketten die, nadat ze gemonteerd waren, op Londen werden afgeschoten. Ook nooit geweten.      --Ria Scharn

ussen mijn tiende en mijn twintigste had ik na school of in de vakanties allerlei baantjes. Na de HBS ging ik studeren aan de ALO (Academie voor Lichamelijke Opvoeding). De anatomiecolleges en het turnen werden gegeven in de Nicolaas Maesstraat, maar voor de sportlessen moest je op pad. Zwemmen in het Heiligewegzwembad, atletiek en veldsport op het Olympiaplein, schermen in de Palmstraat, roeien in de Amstel onder de Berlagebrug, boksen in de Beethovenstraat, fysiologiecolleges in het Swammerdaminstituut aan de Constantijn Huygensstraat en schaatsen op de Jaap Edenbaan. ’s Avonds was je bekaf door al dat heen en weer gefiets en het op de natte en winderige velden sporten. Soms viel je tijdens een college in slaap.
Maar…vóór ik aan de studie begon moest ik eerst ontgroend worden. Dat geschiedde een weeklang in een tent op de Veluwe en daarna nog een weekje in Frascati in de Nes en in het Roothaanhuis aan de  Rozengracht. Ik zal er binnenkort wat leuke anekdotes over vertellen.
Maar eerst over de werkjes die ik moest doen, want dit is de laatste column over mijn baantjes.
Na een week door de Veluwse blubber tijgeren en op ons falie krijgen door de ouderejaars, moesten we in Frascati bijeenkomen. We kregen daar te horen dat we in Amsterdam zo snel mogelijk een baantje moesten gaan zoeken en het geld moest natuurlijk in de studentensooskas. Ik slenterde door de Haarlemmerstraat en daar zag ik een staalconstructiebedrijf dat aan een oom van mij behoorde. Ik legde uit dat ik het neefje van de baas was en dat ik een weekje moest werken. Een paar minuten later stond ik ijzerbraampjes op te vegen en deed ik kleine laswerkjes.

Na de werkdag moesten we weer naar Frascati en daar zei een van de ouderejaars: Extra opdracht, je gaat met een collega die piano kan spelen naar een school in Osdorp en haalt daar een piano op. Deze breng je naar het Rembrandtplein en daar geef je om acht uur een concert. Het geld dat men in jullie hoed werpt, is voor de kas! Gelukkig wist ik dat mijn maatje Carel Deken (tafeltennisinternational bij Deltalloyd) een beetje kon honkietonken. We gingen naar de Rustenburgerstraat en huurden een bakfiets. Daarmee gingen we naar Osdorp en met behulp van wat leerkrachten hesen we het bouwvallige instrument op de bakfiets. Carel trapte het grootste stuk en ik zat op een kruk achter de piano en gaf onderweg alvast een riedeltje. Op het Rembrandtplein leenden we een terrasstoel en daarna gaven een paar gezellige quatremainconcertjes weg. Ik had mezelf een beetje piano geleerd in de toonladder van fis, op de zwarte houtjes zogezegd, en laat Carel Deken dat nu ook in de vingers hebben! Het werd een hele oploop en de hoed stroomde vol. Beiden dachten we hardop: worden we geen sportleraar, dan toch zeker muzikant!

We boften! We kregen geen bekeuring. Maar Joost, een kornuit van ons,  bofte niet. Hij moest een politieke toespraak houden op de Dam. Tégen het koningshuis! Hij moest mee naar het bureau! Gelukkig kreeg een zangkoortje van aandoenlijke ALO-studentes hem later - en na veel kushandjes naar de agenten - weer vrij.
Van die dingen!

Bij de foto's:

1. Frascati aan de Nes

2. Sportvelden Olympiaplein

3. Schermzaal Palmstraat 34

4. Heiligewegzwembad aan de Heiligeweg

5. Pianospelen op een bakfiets

... en behouden voor de sloop. De afgelopen weken heeft Han Mannaert ons verteld over de stichting en geschiedenis van deze vroege bebouwing aan de Egelantiersgracht. Vandaag het vervolg.

Voordat Han aan het renoveren gaat eerst wat sfeerbeelden van de Jordaan en van de Egelantiersgracht in 't bijzonder.

Op de foto's boven: Prentbriefkaart met de titel "Arm Amsterdam". Daaronder: alles dat men kwijt wilde werd in de gracht gekieperd en er door de SR weer uitgevist.
Boven en links de Derde Egelantiersdwarsstraat van en naar de Egelantiersgracht gezien.

Het hoge pand in de Egelantiersdwarsstraat op no. 22 werd in 1623 ook door Barent Willemsz gebouwd, net als het hoekhuis Egelantiersgracht 122 (442), dat daarvoor zijn opslagterrein en loods was. Bij funderingsherstel zijn hier resten van muren en een gemetselde waterput gevonden. Ook zijn resten van een bakoven gevonden wat overeenkomt met de beschrijving van de aanwezigheid van een “backer” in het hoekhuis. Zie ook de foto's hieronder.
De riolering was een gemetseld riool dat op de gracht uitkwam. Hierin zijn spelden en knopen gevonden.

Het pand op no. 22 is in 1946 wegens bouwvalligheid gesloopt.

Hierbij nog een paar foto's van de - bij het funderingsherstel van nr.122 (442) - gevonden waterput uit de 17e eeuw. Om de put was een ruime bekisting. Tussen de put en bekisting was deze gevuld met klei.
Ik neem aan dat men geen grondwater bij regenwater wilde. De (kelder)vloer - iets meer dan een kruipruimte, bestond uit diverse ophoog lagen waaronder een van oude rode plavuizen.
Ook bij mij ligt er, flink eind onder de bodemafsluiter, nog een bestrating.

Het in de 19de eeuw vernieuwde dubbelpand naast ons huis op de Egelantiersgracht wordt met nog een aantal huizen ±1977 gesloopt. Uiteindelijk komt hier begin 21ste eeuw een omvangrijk nieuwbouwproject. Daaraan hangen een aantal zgn. franse balkons die wat stof doen opwaaien. Zoiets hoort niet tussen 17de-eeuwse bebouwing. Omdat iets verder naar de Lijnbaansgracht eerder vergunning is verleend voor dergelijke balkons kan dit hier niet meer geweigerd worden (2001).

Bron: VVAB

 --wordt vervolgd

Kleden en matten kloppen op de openbare weg

Niemand maakt zich nog druk over het mattenkloppen op straat. Dat zal wel te maken hebben met de introductie van de stofzuiger, het eerste apparaat dat wijdverbreid in alle huishoudens verwelkomd werd. De upperten al vóór WO2, de rest van het volk er vlak ná.
Er hing altijd een vervelend sfeertje rond het mattenkloppen op straat; het was namelijk bij APV aan strikte banden gelegd. Er mocht alleen op dinsdag en vrijdag van 09:00 tot 10:00 uur buiten geklopt worden. Menig recalcitrant Amsterdams huisvrouw kreeg van een overijverige koddebeier een bekeuring van ƒ5,-, later oplopend tot ƒ6,-. De overheid vond het handhaven van deze verordening zó belangrijk dat de politie echt op de loer lag om een een heterdaadje te kunnen rapporteren.
In onze herinnering gebeurde het kloppen altijd in koppels; voor het ophouden van het kleed noodgedwongen minimaal twee maar voor de oppas soms uit meer vrouwen bestaand. Bij het in de verte verschijnen van een politieagent werden de kleden weggegrist en naar binnen gedragen. Het is duidelijk dat uw webmaster in een opstandig buurtje opgroeide.

Foto: Ad Windig, bron: Stadsarchief Amsterdam

Waarom maakte de overheid zich zo druk over het mattenkloppen buiten? In Rotterdam was het zelfs van 06:00-24:00 uur helemaal niet toegestaan; kloppen deed je maar 's nachts. Het kloppen van kleden overdag was vanwege het stof in de atmosfeer verboden. Vergelijk het met de commotie vandaag over "fijnstof". Dat stof werd schadelijk geacht voor de gezondheid en in verband gebracht met tuberculose. Bovendien werd de eerste helft van de vorige eeuw nog veel voedsel op markten en door venters open en bloot - onverpakt - verkocht.
Binnenshuis was de huisvrouw zich opeens goed bewust van het vervelende effect van ronddwarrelend stof. Er waren allerlei foefjes om het stof te "binden" bij het vegen. Zoals daar waren de afgewerkte theebladeren en bij gebrek daaraan het keukenzout. Door dit over de grond te verdelen werd bij het bezemen voorkomen dat het stof omhoog wervelde.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Als een der oplossingen van de keuze-foto van vorige week werd een zeilmakerij/touwslagerij genoemd. Dat was niet juist, maar Adrie de Koning zat er maar enkele tientallen meters naast. De Eenheid stond binnen de waterkering waar de Kikkerbilssluis deel van uitmaakt. Er buiten waren twee houten noodgebouwen boven het water gebouwd. De bekendste is de Keulse Waag (Rijkswaag), waar we in week 40 van 2015 over berichtten (rubriek WatWaar). De tweede is een gemeentelijk waag die tijdenlang verhuurd werd aan Zeilmaker & Co (zie foto). En voor Zeilmaker gold: nomen est omen.

Woensdag 25 april 1917 - Opening van een bijpost- en telegraafkantoor aan de Haarlemmerdijk 99-101, ter vervanging van dat aan het Haarlemmerplein.

Op de foto:  In het midden op nummer 99-101 het post- en telegraafkantoor PTT (geopend in april 1917 - gesloten in 2010); bron: Stadsarchief Amsterdam 

Voor deze nieuwbouw werden (1910) twee monumentale pandjes afgebroken, die toen de huisnummers 101 en 103 droegen. In nr.101 was een gevelsteen ingemetseld die wonder boven wonder behouden bleef en in de hal van het postkantoor werd ingemetseld. Bij de sluiting van het postkantoor verhuisde de steen naar de overkant op nummer 98.
De gevelsteen toont een herder met zijn kudde (acht staande en liggende schapen) en deze zijn in een duinachtig landschap voorgesteld.
De beeldhouwer heeft zich voor dit idyllische tafereel laten inspireren door een aantal etsen van Nicolaas Berchem (1620-1683). Berchem was als kunstschilder vooral bekend om zijn sfeervolle landschappen, maar hij maakte ook prachtige etsen, onder andere van schapen en geiten. Zijn werk hangt in het Rijksmuseum.

Bron: Gevelstenen van Amsterdam

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2017. De keuze 2016, 2015 of 2014 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave